COMP£NDIV M
MALE F ICARVM,
Tix po wfandijjima m Aftutt humamm
opcmi/enefica , ac na tllci vitandn
ranedid confptciuntttr-
ferPtAlvtiti Fraiutfuim Mandtti GUAcnMn-OM-S ■
ytittireij/ sA Nrititi/ MtdwlatU rettifjliltutii •
1 Inhac aiitem r ectiiukadftionc ab codms au
thorc pulcbcmmtt doclrim; diiattnn - t
excmpiis aufluw , &r remedi/s lo-
ctiplctalutn -
Hu addtius ?Jt ExorciJ mus fotsnttffimm ad
Jolimlsm cmnc opu: dtaboltcum-.ncc
fjcft wodui atmndi febnaianus ,
ad Dei,
num
orsam , w
>iatium
hosm
m
7
^Ex Cotkf/J.m b ronamv/po ^mphia- 163.
1
_._
N f; a »o & 3 E ! ' C) 3 %M
I •• 7 . / l i . / ' 2 ' '■
f.'.V;,;\. .. _..'■.,- \,v.v. ti^.- " ',' '< '-MM: 1 -
U' ; ;v. •.••.)»•.•' .• • ■ iv ..•'•••,. ." .-.
w .
ILLVSTRISS IM O
DD ANTONIO SORBELLONO
C O M I T I M V N I F I C E N TI SSI M O .
F. F \A7^C 1 SCV S A1A7(JA GVACCIVS
7(clr«kri'>-s Ambrojian* ad ?\(emus cs/lu~
nmus t a Htcitatem .
NT IQ VI Philofophi artis } &
Naruras fecrcrorum inda^arores
acerimiXi qux reperiffent o3im fc~
creta , ad prauorum hominum ne
d e.u e n irent n o t i ?i a m , v a r i js occ u I-
tare modis, a.cJrguris ,confueue-
runt . Sic docet S« Hieronimus, cum dicit, in Apo-
caiypft tot latere myfkria, quot vcrba . Iudcorum
; quoq; peridfiimi canfirmam, Moyfen, flmplicibus
ve;brs,dum dcfcnbit cfii.Sa terrae creationenynef-
fabilia fecretorum myfteria opcruilfe . Contra ve-
ro noitris teinporibu$,qui ituduerimt, & ftudent
animx,& corporishominum fanitati, quidquiddia-
bolica arte contra humanum genus, Saqa-, Lamia?,
Necromantici,6c idgenusfacinoroforum hominum
moliri ttudent, illa , tamquamnota, & apcrta , per
ip for u m m etcon fe f£ ones.Sortiariorum,omnia fcri-
a i ptis,
• V
rifrs peripfosnobis innotuerunt. Cum autemdia-
bolus , qui oiim in Idolis , vt ait Hieronimus nabe-
batdoi-nicmLim,abiIlisairiedus ut;nunc peioia
coHat Idola in Hereticorum animis fabncauit. CalTia-
< nus cmmmon masisantiquus ; quam grauis Author
amrmat audiuifle fe diabolum dicentemujcr Anum
&EunomiLimtalfidogmatisimpierarem ie partu-
rijile . Quare fadum eft.vt ficut expleto bello,nu-
litrshinc,indediffufi,vias occupando przdones
rlLint:itadsmones.dcftrucus,qu?tLincvigcbanthe-
rcfibus, quafi inquibuscolebairuteuerlisteirphs,
nouahabiraculain alijs hominabus qu^fierunt ? &
'ousrunt . Et quemadmodum ; vt plunmuin fante»
peiHientia fequitur ; ita herebm , varia curiofarum
artium fequuntur genera; ratio dlquia,vt in fame
ccgur.tur gentes vilioribus vti cfbis ; quibus fit, vt
coimptis humorihus oriaturpeftis: ita heretica vi-
^ente prauitate , dum homincs , fenfibus Sciiptuioe
.corruptisvtuntur ? ad Magicas artes, quasquafi m\*
mimorbi funt, deueniunt. Quoniam vcro peihs
hax, per fcicndi cupiditatem innatam ( indire&am
, tamen) breui fe per oibem totum diiiud it 5 Tai ta-
rcaprocccieiHbus;falfa.pi'Ovens ; 5cnoxia, provti-
libusobtiuuit . Quamobrem,viros quamplunmos
Saeacitate,Sapienna,acprobruirefurTeaos,adve-
ncnatashaiceeueilendasherbas fcriptis impuht;
quosauihores r ficutquapotm induftnaiegerenon
omhTi, fic de eorumdiuitum menia quaiiqmbuf-
dam collecrrs micis 3 vtcunq;pi>tui ; invnumadegt ,
ae id genus fcicntis efunentibus , in :hac.fecund^
sed itionc multo copiofius,quam in prima , libentcr
expofui, vt non folum iuxta morbi genus xpis me-
dicina paretur,fed etiam,vthorum hereticorum co*
gnita nequitia,difeant gentes ab eis quam longifH-
me fugere; funtcnim, vt ait Apoftolus, sydera ei-
rantia", quibus tenebrarum procella feruata cftiti
jetCFnum,* quifquis lllorum errorem fequitur, por*
tuceterna? falutis perdito, illos grauiperire naufra-
e io necelTe eft. Cum ergo dePatronodeligenco
(quo aufpice tutus liber exiret ) quarrendum mik
eilet, verebardocti viri iudicium fubire, fed quia
ahcuiuserat fubeundum , illum elegi , quiiudicare
pciTet,cumnon magis tuteliam,quam cenfuram
air.em, ficdictante natura, & vfu, vtaperitis minus
doceri ,&moneri , quamab impcritis applaudi, &
laudari,grauer. Sagarumigitur, Magorumqj ver^
futias,&calliditates in humanam perditionem cx
authoribuscollectas (opus non mediocre laborio-
fumjUlufiriflime Domineea,qua decet humilitate,
fmgularis in te meac obferuantix fsgnum Cxhibeo .
Kcc eft, quod nunc magnificcntiam , fplendorem
docrrinam,cehitudinem, munificentiam, pietaum,
ac puTclanmmas huius generis vtrtutes , & laudes
tuas,fcripns praeconer, quia hoc tentarc effet,teda
foli lumen addere , & aquae guttula oceanum in tu-
mefcere,cum vnaqueqjharum per fe,tantum fplen-
doris , nitorifq; pariat,& prasieferat, quantum ad
quafms denfiflimas fugandas tenebras fufficere
1 i - poffct.
poffec . Udrco, multolaudabilius fott adiudicau;,
filentioinuoluere.quam minus fobrie deeodicere^
quod perfede explanari minime poteft .. Quare,fij .
vt fpero, proinnatahumanitate tua ; tibi vnr proba',
tumfuerit, facile tetncorum fupereiliofa iudicia
contempfexo . Dat. Faxit Deus , vt tc nobis lon-
geuum, &incoluniem.ferue,t . Ex Camobio noftro
S a nel; i A mbrofi j ad ; N e m u s, M ed i ol an i fe xe e nt eii,-
ibo v igefuno festo.fupramillefimum .. -
aasip: iias. vs-ikiu) mavjiau i rdv>&^itd9v$v .in^if-
aMffeitea». :-c-t up i'.nicy438iij: * v)tx» •> #y ; -
7h.wa-zimv-.kn <*\v 3 ^mlaMe^^X >im &
.. r.
AD XE CTORE M .} ■
AVTHORIS PRAEFATIO.
' j •.. ■'■ , i .•
7\(tcr innumcralitia Deibeneficia , qu*.
indies in yniuerfum genus humanum $ .
te in fideies pr-tcipue fiuos Diuina cxcr~
cct mificricordia, hoc ~bnum credidcrim'
ejfe fingulare, (fogyuti^yiddicet^ md^
tlf : & impietatis hofiium tam ^ijtbilium^quhn inuifc;
btiium ncfirorumiyt cognita eorum cai!iditatc,ponanmi
Macula^bi ojfendtculaparant Hii,& tentant , _
mam ycro fuperbia earum^pii Deum oderunt indi esgra~ 1
4atm afcendit&creficitfimpcr&non ycretnr kuma*
ni peneris <virulenm hoB*s y cmus ficmtiamdgis , ac ma-
g&incdlefiity mbisacuti fjimas diffsminarcjpimw ,dolc-
hm^mbulatknum^ infirmitatum diuerfiorumgenerHm ,
quamukfitbi tribulametat: xterna fiupphcia prepria du*
gcre^acpa-nas exacerbare y dummodo hominum mnltitu-
dmebt^uam pojfit maiorem ad tn fernadeducat ^imagi^
^^^&ks^^^k^:B^^^^U8i prc'iiofi>;
fangmhe- lotam^vciihrUre^tmfpVK.AW) ty-*pfw r $.\W_
libertatem in fieruitutem rcdigere ~)>aleat . Hincefi, quod
tius malitU ccnfultum habere yriicuiqm noHrum debet
effe cordi ; circuit enim tamquam leo rugiens , qwcrcns
cr -m deuoret: &* quamuis hofiile fierrum in fiuamet pr<e-
cordia ytbret , O conuertat , nihil tamm finit intenta-
tum 3 mhilinaufiim . lmo ,fimuit animos imbeciiles , ae
pauidos,yimfdcit: fi impcrterritQS, O* ccnBantes , W~
tmmdmii krtftM, 'ffa Mfcn6c*ndt*ftrt Ulet^li^
numeris Ttttkr Q}dh$tfhj^fi^ms> ^J r tUri'offf ,
ytmortalium animos a Deo abducat , ft) ad ffulta cim
commenta attrahat: qsue omnia per fafcinattone>>&*fir-
tilefumire\ ex&cet * . Zrgo huiufmodi eiw malttiaper
fe,&*pcr memhrafuaa multis tamfi cults in pcrmctcm,
0* corpomm& animamm dtffeminatafatis conftat per
opcra Mago rum,Malefca rum, Sortiariorum&Saga-
rum , yuarumfbcamenpr<efe firt prxfensynlumen , ex
cuim animaduerftone pullulaMt leritips . Vt autcm
■ynufquiff, vcnfalere fdi poJpt,feriem hanc , cm om
pendium Maleficamm nomen addixi , $0 lcditet
perlejrat:& fizut dmerfc 'fmt artes nocendiper exempU
patentcs -) dtuerfa funtetiam remedia illisconirana , >r
eopniw: contm y apponatur&i pro . St qui d igttur^LeBor^
ent \ inftod horum exemplomm leBio fofpt animad-
uertere, mdeetiam medeilam trakere , manibinjnal-
tum eiatis, Dco grauat; qui adfuigloriam , D^monum
confiiftonem r animarum exercitium g iuHorum perfi*
ifiottem, acdamnatommpwnampermittit, ita ^mffari,
Pxmtmcsad QmmumDoUnmm^infruB^nem «
M.ATERIARVM,
QV/E IN HOC OPERE
contincntur.
IN PRIMO LIBRO.
Varra,& qualts f:t vis imaginationis d
De jVa^:a ; & c uot qam fir. t M-gias fpecies. 4
An Magia habeat quofdara cffectus veros . 1 j
Magi per diabolum mirafaciunt . jg
Quafnam formas confueucrit alfumere diabolus ad
homines decipiendos . 2 3
Miros crVedfus vcteres olim Magistribuerunt. 3©
Dcpacto expra:{fo,& tacito Magorucudiabolo.33
Sortilcgi, diris imprxcationibus j & fa&is petunt
pluuiam, grandines &e.
Quid poflint Magi circa efterna . 5 1
An diaboius vere poflit ditare fuos . 5 y
An Magi aliqua fenfibilnpoflmrarte fua gi»nere .
59.
An darmones fiant fuccubi , & incubi , &; an ex tali
concubitu poflit fequi generatio . 6%
An Sag* vere transferantur de Joco ad locam , per
no&urnos conuentus,&cjuo nam modo fc ee-
rantinillis.
AnpoflintMagitransformare corpora ex vnafpe-
cieinaliam, *
AnbcaLcloc-uipoulntartc Magorum. ico
b Aq
I
i
An MagicisirtTbus , « uj^ ^ ^ oa _
rcutartpoflit. rriTintapparere.ioj»
Andefuaoruanmiemo^
UecWlsd^monuDn.iiueipearorum PF ^
n \ bus ; r f ■ t „ fe CKod.mones per Magia.i 5 S
, IN SECVNOO Llb^^
DB Maleficio fommftco . ml
Dc maleficio vcncnano,* quot hnt gent ^ ^ ;
leficarum. . 156"
t&makficiojigammij. ltfg
pemakficioamons^omj. l5I
DiXotevnltheteditanam #3M*&
1, ^AtHsvan sadiaboloilutis. . /
££ ^u* ***** iic isis $
CeXin adaufe.endas,<inas .ntnletunt >«*
p^^reudatiombn.v.fionibu.feuappa-
■ tiombuS. Quam
I N D E X i
Qp>$ nam leg^g habeant malefici in mierendls, cu.-t
i randi fqj morbis. 247
^aleSci in curandis infirmitntibus aumifccntfem-
. per al;Gi;id rei:i ionis . - , 250
De prouocatione ad ludicium - 2 5 r
De purgation e m 0 n 0 m a ctiias - 255
Depurgationevulgariper ignem. 2*5-4
Poft multas impietares a maleiuis parratafjdarmon
tandem conarur eos ad interitum per ipfoium-
metmanusinducere . 25/
Qnos femelcorripuit diabolus ; hos obnixe retine.t*
etiam in tormentis ante ludices conftitutos : in
interioi tbus facraiijs. ac vbilibcr. 255
Sammarium omriium ieeieiummalericorumpauas
contentum , 261
De iuperftino!ls,& diuerfo Magoru malo fine. 275
i i\ TJBRTIO LIBRO.
N lieeat tollere maleficium ratione curandi
maleficiatum. 277
Sigua cognofcendi drcmoniacos . 285
Signa cbgnofcendi fimphcem makficiatum . 288
piuincE benign-iratisj & darniomac^Tyrannidisre-
censexemplum. 255
De tempefhtibus niultiplicibus. 250
De remedijs contra grandines,&tempeftates. 302
Bencdictio contra verraeSjlocuilas^muies&c. cam-
pos,& aquas inficientes . 307
Remcdiac6traIncubos,&Succubosdcmones.509
Remedia contra makficia amatoria^el odiofa. 3 1 o
fi rmedia pro domo i fpeflris vcxata .
I^contramakhaalumcntorurn.
Rcrrfedia contra malcficaJtgam.n,
n e Tcmcdijsnatu,aUbusci>ntramacficia.
Dcrcmcd.jsdmtnis.&fupcrnatural.bus.
Dehde .
De Baptifmo .
DeConfeifione.
\ DeConErmationc .
De Euchariftia .
7*1
314
315
319
3*3
324
328
331
J'3$
Non eft iocandum cum dxmombus. 3 3 7
3?»
34°
34 3
344
347
De Oratione.
De Angelo cuftode . m .
. Auxiliti fmgulare B.Mariae Virgmis
jDefignoS.Crucis.
Deaquabenedi&a.
Dcvirtute faUs,panis,cerei,Agm Dei
benediOi. 3«
Dc fonitu campanarum . 3 5 5
Exorcifmus virtutis eximiac ad folucndum omne
opusdiabolicum&c.
Benediftio quoiumcumq; comeftibihum .
Benediaio ignisad comburendnm &c.
Benediitiomedicinalium.
Benediclioolei ad vngenduminfirmos *
Moduscurandi febricitantes .
357
319
119
380
381
3*4
F 1 N I 5.
1 N D E X
a y T H O R V M
In Opere Citatorum
; '' \ Crdtnc Alpkabetico dtjlmVtuf*
\A
ABklenfis .
^tdrianus .
^tndre&s Cafdpinitt l
^tnaslafius T^icenm . .1
^tdoricns .
^tlexattdcr de ^tles .'
^tntonius ^tndrcas .
^Ambroftus Caleplnus
^tndraus Theuetns .
S. vdmhrofuis .
lAmatus Luftsnus
.Ambroftus ^tnsbertus",
S. ^dntoninus .
S. otnttnius.
vilpbonfus rillegas'. ■
Ulphmfm A Cejlro .
*Albertus Leander
^tlexius ab ^flexio .
S. ^Athan^fms.
^Apciionius .
*Apulcius .
S. UuguflmHs'.
*Arnobius ,
*ArtcmidorHS.
*4uicenna .
•JntoniusXonfinw^
^ntonius Torqnemadd;
jJ^anbolomcHsspimus,
lAliamlHt,
S. Bafditts . ►
Balduinus J^otifeus ;
Belloforeslus .
Beda \tnerabiitt .'
Binsfeldius .
S. Bernardus .
Bcrn.irdus Luxemburgusl
Blefcnfis.
Burcardus .
Eredembachius .'
3. Bonaucntura .
Btrnardusurlunus.
C.
CiAittanus ,
Cantiprattnfis
Calcidius .
CanxelUrius Tcaificnfts 2
Cardanus .
Cxslaneada .
Cedrmus ,
Cenforiuus .
Coliumela .
Couaruuias. •
C&ftrenfis .
Cafarius Cifiercienfis '.
Cafalpimts .
C*far Baronius .
S. Cyprianus .
Cbic%* .
Cajfmhus
S ■ Cyrillus Mexmdrinus 1
S. Ciemens .
Ciemens *A lexmdrims .
Claudianus .
Chudms Chamndm ,
i
I-N
Cjatcfius Sabdicus.
CorneliusGcmma.
Comneus.
Comtlius Chempcrifts .
conciliuml^jcenum.
ConcilhimTrkletitiM.m.
Concilliim Fjmatmm .
Concilium ^Antiecbirmm . ,
Concilmm Carthagineafe .
CorncliusTacitHs .
Crefpetv.s.
S. Cbrifoftomns .
Crcmerus - CrancHU ■
Cumanus . Cyrudits .
D.
S. T"X Ama.fc.ims.
\_Jf Dftnitl.
Dion Xiphili* .
Dionifms Cato:
S. Dhnifws JiMQpagttfl .
pionifiusCartufunns .
Dciechims . ■ *
pivfcorides, D if 'jfiius .
%>owii:icus Sotus .
Dardanus . Dodoneus .
Dubrauius . Duraudus.
E.
7C L ^ ms ' , .
,JlZ,^eveusSilhiMS.
EmanvelCofla.
Tfipbanius .
£uantcs . Eujcbtust
F.
rTdericus lamttius.
Ferndius .
feuardtnus .
ferdinandus deCaSiiilo .
florimundus Fgernundus- .
Fmtams. Fulgofius .
Tbilo. ; , \1
•phUgonTraliMHS .
ThiLosiratus , ,
francifcus Beritius .
Pram^cusLoi e^us.
franctfcus Ticus .
Firpituattus . -j <
1 hilippus C&mermm .
Ft&ncjfcus ValeftM .
. Franctfjm Zuv.ntAr:-ms .
Fracajlorius .
GMenus . ■'
G&britl. '
Ga/f tfr SpitiUusy CsUus ,
v GcorpKs TiQmius .
Godlkus. CUcaf.
GonzJnys Mcndo^a..
GOdtfcalcus Hotttms JLugr.jUn.
I Gothif rcdus .
Gregonus Turcnenfts -
Grati«nus .
S.GregoriusHjjjeWs.
Gregorius Csfanevfis .
S. Grtgorius T^fittX?"*' -
Gulielmus t{cubr*gt»fts .
GuUebnus Tarificufts .
Guaguinus . Cuicaardinus.
Gulielmus ^ibbas .
H.
HMtonus.
Herodotus .
Bermetes Trimegijtu* .
Helinandus .
HetlorBoetfiius .
Henricus Gaiidenfis,
Henricus de Jifa .
. Hippocrates .
S. Hieronimm .
S. Hippolitus Martyr.
HyppolUusMarfdms. ■ ^
I -K
Honoriuf ^iupifhdHnmfs .
Horatiws Toeta .
Horatius Torfdinm .
Hugo Hetcrianut .
I.
ItAmblicM . Iaqutriui ,
lacobus ritriacus .
lornandus .
louianus Vontanus .
Innoctntius Tap<& .
lofephm ^Anglei (.
loannes Leo.
Joannes "2^id erius .
iofephus iCofia.
loanncs Tritemius .
loannes de Vigo .
loannes Sabisbencnfis .
Ioannes Grexorins de Valsntia,
loannes "Njuclcr.
lomnes ViUaneas .
loannes Bapttfia Codronchus .
lomnes Maior .
Icann es ^4. rc-bip resbyte r .
5. loannes Cbrif 6 ft mits '
loannes Gerfon . • ■
loannes dc Baffrffe _
loannesBaptif} aSu y a ; USm
I oannes Mcli netus
l^BectsCumelita.
S. Ijtdvrm .
Ifidorns Telufiota.
S. 1 uSiinus Mnrtyr ;
$ Irrcneus .
Ifaac iArab St
Iko .
L.
T ^wMius^namar-,
La£tantius . Leuinuy;
Lemmus. Lindanus
Lycofienes . Lv.cianus
iuapraudus, Lucan
M.
1 I ^cmhius . ■
1 > i MarcKs Vtuttnt 1
M-> rcushiiloricus.
Marftlius Ficinus .
Marianus . Martialis .
Marulus . Mardobeus ,
Martinus Detrio .
Martinus Tapa.
Mathiolus .
Martinus Biekhi.
Martinus de *4rles l
Marcus Epheftm .
Mariana . Matrobm \
Mennas uibbtts .
Metaphrastes .
Mkbael Medind .
Mkhael Montanm .
'K-
N^fuanus .
T^a^ian^tnm .
T^Jccpborus .
I^icoiaus J\etnigins .
*Hjcct<ts . T^jcander ,
^Jcolaus Florenfinm .
o.
OLaus Magnus .
Origencs .
Ouidius .
Orpheus .
•p:
S.T)~iulus,
Jl TatiiusEmiliusl
Taxis de Tuteo .
Tauius Oiaconus .
Tauius Grillandus .
Vailhdms. Tamelius;
Tenfi. Teltanus . '
Tetrus Cregorim .
Tetrus Binsfeldius .
Tetrusde Talude,
7f.
I K
TetrusBharHi]
Tetrus Canifius .
Tetrus Mtjj.as .
Teirus Bercor : m .
1'eivus Bamianv.s.
Temu cliuiacenfs ,
1 eirns M&tiews .
Ttirv.s dc Cbieza.
TetrusMai tyr .
Tererius .
Ticus Mirandul.iv.us .
Titbagoias .
Tbto. _ Tlinius.
1 Lniuswnicr .
Tlautus. ' Tlcthcn.
Tomfcnadus .
Tt /. 4em$ iwgiVus ,
Torpbyriitf , Trcchs'.
Trudiniitis. Tfdius.
K
Rjtdeuicus . Rgnulphus
Bfyenanus .
s\badcntira lefmta l
J\>der;cm Epifccpus .
^obertus Hauportins .
ggfaiius, Bjiffinus .
S.
StAmmarinus .
Sabtlhcus .
Salisbcrienfis .
Saxs Gramaticus.
Sebajiianus Micbaet *
Seruius .
Siffridus Trcsbyter.
S.gebertus .
Sixtus Senenfis .
Silucilcr . ' Si&ifmundui .
Simpofiar.HS .
D E X. T
Scipio ^ei&iltmnst
Sophrvnius .
Socratcs . Solinus 1
Soxomcnus . $otus<
Scardecnius .
Stotus .
Stcfhanus Durantas .
Stcfh&nus Tapa V.
Stumfbius .
Sueton.us .
Sprengcrius ,'
Suidas .
ti
T^Aletes Miltfitts .
Theodoretus ,
TbeopbanSs . '
Tertulianus ,
Ibyrcus.
Thtofraflus ,
S. Thomasde ^iqulni.
. Thomas Valdcnfis.
Thomas Tba^eilus.
Tbomas dc Mediauiila.
Tbmas Brabantinus .
Tbomas BoJJius .
Tcslatus .
Teccritus ,
Trie^ius .
Turrecremata l
V.
V^firus .
Fincentius Beluxctnfis \
yillamontius .
V incen tius Bonardus « .
yuitichindus . ^
VirgiUus Toetg ,
Voiateranm *
ylricus. .
F I N I S
COMPENDII
MALEFICARVM
LIBER PRIMVS-
Qumta> & qttalisfttvis imaginauonis . Cap. t.
Dodrina ,
I E n imaginationfs mulri multa fcripferunr;
vtPictis Mrradulanus Iib.de rmaginatiomb.
Marfilnis Fkinus li. i ?.deTheoIog.Platoni-
ca.Toftadns iti Gene£cap..?o.Michacl Medi
nahb.s.deredta inPeum fide c.j. Vamis li.
2.dc fafcino c. ? .&alij quampIurimi.-Omnes
in hoc coiiiienmut/crlicetjmagmattonis ef-
fe vim rnaxiniam.-contteniuntetiam, corpus
proptiutn imagmitis plurimum in illud pof
hoc docetttr, ttim ratione , tnm etiant expetientia Ratione
qttia imagmatto dttm retra&at rerttm obiedantm fenfn percen-
tammfjmuIacra,excitatpotcntiam appemiuam ad timorem vd
ad pndorcm, vel ad iram,vci ad tnftitiara,& h* afF^iones fic ho
mincrn afficunt.vt caIore,veI fngore 3 aIteretur corpus.pallefca*,
«1 rnbefcat.yt quafi exritat, efteramr, vel torpefcat , feu deiiciJ
tur. a Quocirca D.Thomas opttme tradit imaginarionem poiTe in
corpusimagmantisomnta.qnsnatnralem coordinationem ha-
ZSST- ,ma S ,n « K,ne ■ motusdocaies in dormfentibns:
Zl^ V ' m 0btUiere 3d :lIns P r °P" * *<»<**• difpofi rione s
^xna t nraI e mcuinimagmationccoordinat,onem non habeS,
A vt
a rs?.i.«f.
ad.;.&lib.
, . cor.tra
gtt.C.
J Compendij Maleficarum .
j- • -of n-, rur* lase palmum vnum,& qux funtfimilia ,
vt qms adijciat "*'^ at * hoc ihdies in ijs noftambul», qui m
fopSde hb Plma vide apud Martinum Delr.o ma-
gk.quefUib.i.cap.5'
R rc ; «i.-a,-. nelrio aiiod I e^ione faftum.efl- ante paucos
annos in quodam C ■oUegioKt n f ^ ]mbairc : c0 .
sicar.«a.3. . _ nn : : j :„ r 0 ! cb at pueros rnctnnentis jauiq<,uii» «
l.j. dam,qul ctte lQiep t £ rccurrcbatit, ita vt in fomms & do-
g I ? hnrraretnr & ncteparet pueros ^que clamo >e,& teruen-
ccret,& ho»aretur,&. *"r v i C !norum fomnum ; ltaque
ter.vti folebat «gitar^fc tuvbabat viono monacra£ .
raicuUter,qtuftii^^ ^
mores/uveteum fe o«ta* ^BgJS Gnudiflaus?
g ello cx fuAfeuhs SmToae^ dormiens &
( 5cn. ^XiStScySxiuW frttrUcoflegxingred,-
eoreflns,vtdccubueiat,Itatim ^ a i tcn us,qu, fueratrm
tSr,mantt rorficcs tencns,& - ^ Iucebat & nOX rf ar3
natus tendft. V.de , ^^^^ i^videt aeccdentcm, &
ab fqne nubjbus ^Ltfti* murns erat ahquaa
jpic Jlatim f: de Jea*>< e oc *gg ? fo^s ter , qua-
UtarCm ?Si ootdlim rcnertitnr vmle vcnerat.
tetue percutit cnlci. i am , c racmin iifc, neone id facerc vii-
*■* **£S & ^SiSd tantumcogitaflc, fi *
& ab ■gcve . oercC rnab:intur ,tendentespatnam verfus,
ruosoaoksfii. nl Pf^SSad oppidum quoddam, m quo
«ccid,t , * pmu mrent vno d, W cft^rtcr ve-
ro m dmei forjo apud ««P^^S^m ft , vt Caipo nofte
tnm «r firoid etiam ^iXat^Sndi ipfius pccnn.-, il-
dum d<*m?rctp*reg^ 0 .
luino^deret,&^ftqwniocc,derat, .. ^ , [p
m r.docad^r.dam ; «travrbe^ : nj
Liber Prlmuj ^ 3
'dicem:ah fodalis non es mihi auxiliatus , & ccce , quod crudeli*.
Caupo perdidit me . roft aliud rempons mteruallum lpfiufmct
noctis arfiiittertio in ibmniSjdicens,qu;tfoSodaIis,vbi faihi opem
non tuliftijvt enperer de manibus interficietis, ntmc exangms ia-
cedi& cogitat homicida cotpus abJtrahere meum , ad fepehen-
dum « eatnpn cxtra vrbis mcnia, iamquc iltud intra ftereofa ia-
per currum prssparata iiiuoluit , ne patiaris hoc rogo pro tua m
me beneuolentia , fed cura faltem , vt eo honorincentiori modo,
quofieri potcritjfepultiirstraoatur.Mane facto expcrgifcitur fo-
ciusAperrerretaetu, fom:io,furgit ftatim,& aditSodalem iunmr
petit a Caupone,vbi nam Sodalis meusPqui refpondit verba Cain,
nunquid ego euffios fiim ehflS? fuiTexir, & abijt , fecnm afportans
fua,quo icnt ncfciQ.PerftititaliqtiantuIuni focitis,fecum cogitans
quid fibi agendum eflet,& interim videt iu curia currum ftercora-
minibus onuftumvafflictus imaginatione fomni mifellus, & non ia
uento focio , rern tacitus intra fc perpendit , & expectato ahquo
tcmporis fpacio,perc ■unctatur adhuc,an redierit focius,n6 redijt,
refp. , fortafle iter fiunn eft aggrefltis . Eia,inquit , comes viuus,
valetojfi uenerit focius meus,dicito ei,qu6d cgo iter prsiuijine fe
qiutur:& direcro gee& ad Pratorem Capitalem factuni de focio
fuo aperir,dat figna onufii cnrnis ftcrcoramine, ac ea omnia fup-
peditat,qitcc ad mformationem fiint neceflana . MittitPrsetor Sa-
tellites.qtti a longc ftantesatreiidcbant qiiid nam caupo faciums
effct.-Exiftimans atttem homicida omnia efle fedata , quia focms
mortui iam difceflerat,emitttt curtnm e domo , iter habens extra
Vrbem.-hoc Satcellites attendiint,occnrrunt,&aiunt;quo,quo bo-
nc vir,adquid h^cftercora?nobis cft impofitum intercipiendi ip-
fa,& eucrfo in terram curru , inueniunt peremptum focium mtra
ftercora illa iacentem: comprehenditur homicida , & dat condi-
gnas delifH atroces penas.
Nobilis quida hifpanus cognometo, Tarpiusjrniras per fomnu
paficbatur paifionesjita vt nocte furgeret , & in domo fna multa
hinc inde difcurrens peragcrer,fcmper tamen fopttus . Domeftici
autem eins fibi timentes , mxra lcctum vas aqtix fiftcrc confucue-
runt,qua madefachts, ftathn eiiigilaret , vti expericntia in nocK-
bulis comperttim eft. Factum tamcn eft,vtquada noete, fnb eftti,
Tarpius eo animofurgeret , vt refrigeri) gratia , in non longe" di-
ftans finmen natarct . Qture leui palio , & fubticula folumhidti-
tusjdomiisportasrecludensjcxiiiit, femper dormiens . Inexitu
autem Ciuitatis,factus eft ei obuius homo alter , qni ftfcitatits ab
co,qtio nam tenderet fub noctis medium,refponditTarpuis,qu6d
A 2 VJ
* Compendij Maleficarum.
i idbttfc .i*,tatus,ftatiieratproxinn«nflumcn natando traijce-
A - fi Ln xit Wr . Er ego eademmet caufa fecc hoeaggrc-
SUr v t imme rS ^ . vni progredi, ne qu.fo graucrh . E.a.
^v t T^Sqaaninr, & fic inuicem colioquentes , ventum eft
KTlarpius fubuculi «ntus immergere fc parabat.al ter
£oXm d«?cfens,ait, miM videtis natatcri. W^peri-
Ctri Tarpius s fcito ; me,nec tibi.nec cuuns m hoccfle fc co n-
Sim Subdidir al er,minc mmc videre 1 .cebrt , fi quode^ para-
SamfeS tu fecem . Hisdiflis, pontis ttbffcu fumnutaw
Smfe^mSum crunbus,manibufq ; apta^fe f****» m
C"Safa,t qui -tandodamabat otu qmrant.de ,
iM-nmitris Der eaiulem viam me fequere . Taipjus,ne viaerecui
ScSSertSuit^ ipfe pontem,* fic dormicns m
ien " P tTmen dofte natarc,ref P icereq; m qoam partem dmer
SfeSBfo ( fibi Cnim videbatur vere narare.) Veium jV idens ie
i^mone dlufum, Virgini Marie deuote fe
labore mtenm tranauit; iude ad poiitcm ^^g"^
hquer^paliam^e fubuculam iuam
«■Uor fraudis fa&us.domum vcrfus,paucns,itcr eit agg wWWM
«rflrridrrant exolanauit , ficq; factum eft , vtdeniceps i arpms
^^eSSS uu £ag* prudenter «p«WC *e
rum a dcmone decipererar .
Do&ritia .
■ Aei* ouaraor Omt fpecies 3 qturum vna diotur na®
I rllis,alia P hyfica,alia pia:ftigiatrii,& alia dxmo-
niaca. Naturalem Magiam cum caterw fcientJjs
Adamo Dcus largitus eft, a quo pofteri tas edo&u
permanus^orbcmeampropagamt.Hgml^iud
Vft quam exattior quadam arcanorum Narar* co*
, . . ,X2m ac fvderum curfu, & influxu, & fympathiji,
^SSSSSSS^SSL obferuatis,fuo tempore, loco,
4tq; ^SSSSSSSi mirifica qusdam hoc pafiopcr
sc modo,res rebns sppJ" a ™ oraftieiofa vel miraculofa viden-
Liber Primus; $
cum rympanl ex lupina pcllefonus , aliud tympanum exagnrna
tenfum difrttmpit. Pnxclara tllafiuit^qus, refert Auguftmus adc d . f
pauonis carne ncfaa putrefeere : de paleis frigore fuo niues con- d« «u.Di
feniantibus,& calore fuofruetus maturantibus vi contrana : De &
caice,oua: cum ignicam in fe vtm habeat,aqua acecnditur,& mfu T
fo olco, non accenditur . De Agrigentino fale s fuj liquarur igne,
& aqua mduratur,& crepitat . De Adamante , qui maleo refiftit»
& fangume hirci rumpitur. De Magnete,qui ferrum ad fe trahit,
& paleas afbernarar . De lapide Asbefto,qui femel accenfns , ar-
det iiiexnnguibiliter . De lignofici Aegiptiaci quod in aqnam
proitctum,merg!tur,&cum bene luimeftatum fuerit.aquis fuper-
natat . De fonte ilio, cuius aqna die adco frigida eftvt potari no
poilinnoeie vcro adeo feruefcit , vt tangi mimmeporfit . De alio
fonte iilo,m quointin&a accenfa face extinguitur,& extinda ac-
ccnditur.De argento,quod cum ex fui nattttaalbnm fit; notas ta-
men in carta nigt-aseffmgit.De Salamandra,qu^ in igne degtt,&
non coinburirnr. De igne,qui lapides aduftos albcfacit,& Iigna c
contra nigrefcunt.Decarbone, qui digttis teritur, & ignis virtute
fkincorruptibiIis,ita vt, fiin fundamentisa*dificiorum ponatur ,
per fecula integer perfeuerat.Et alij Patres addunt , vt Terrullia-
nus,deDietamo herba,quo Ceruus fagirtasexpellit: & de Cheli-
donia herba,qua hirundines c^cos oculantputlos . De Psyllis, &
Afarfis, iuxta Plinium , odorc ferpentes foporantibns > & irnpune
laceffentibus.De Pici Manij herba cuneos adacios expellente, ira
vt communiter dicatur eam ferras apenre.Prajtcreo alia permul-
taab Ariflotclc&alijs narrata. b Apud Triezium authorem b a «
lib.de deemonum deceptionibns quxdam narrantur,memopacti du^nil".
Satanici fufpecta , Helitropiam facere homines inuifibiles ; item
argento viuo inter duas arundincs pofito , incantationes impedi.
ri . Ruram,furto fublatam,& Ocimtun,fiue Eafilicam herbam,cu
conuitijsplatatam,vberius prouenire.Item,feptem qujedam her-
bulei gramina iafta in conuiuio, conuiuas omnei adrixasprouo-
care,vab,quot vana fcripfcre homines .
Phyfiea,fen Artifieialis Magia,mira qufdamper humanam in-
duftriamperficit:& hancMathematicam voco, qmnititnr prin-
cipi js Geometricis,Arithmeticis, vel Aftronomicis , huius exem-
pla funt,ille in Syracufarum ob/idione nauium per fpecula com-
buftiones.Archire Tarenrini Cohimba lignea voians. Leoms Im-
peratoris Aues aurei cantantes j & Boeti j aues jerea: volantes , &
cantantes.Scrpentes exeodem metallo fibillantes,& fimilia rnul-
«.Suppommus autem,aihjl hanc efficsxe pofle , quod rerum na-
tursr
<t Compendij Maleficaruml
^i^ftin di o-ere caufarum naturahum ope , certo mo-
tuA dimcnli omo u i a F pro ponatur caufarum nacurahum
efficaciwamuii « > * . - d m m0W rauc con-
hrnnana ™*£^£^^ ai]x ^ Medm*,& alioru .
£££ aSS Sput Acneum Alexandn Magm ^humano
vfq pertmgi t,ncc naruralis rano patitur ,vt res
qucndam
mifrunt nux omnia,cura huic capiti defuet mt,fi loquebatur , ilte
SSS £ capite dcmon.qm in ftatuis Idolorum oraculada-
« Pf.i ,u bat hoc probamr . c fimulacra gentium argentum,» aurmmos
^f,',^ & non loauentur,neq^ enim eft fpiritus m ore .pfornm.
^iftf^M^Spr^igiaWrix mixtorum efteduum «
verfs &t£ rpparentibus^rantum . Ad prfcfegtatores refe-
ro auod dc Paferc prod.tum eft incantamentis qmbusdam tecif-
t^SSSSSSk fumptuofum exh.bcret, rurfus ad hbitum
ISISefSt omnia :W etiam re = & =
nnmerare fcd mox numi clam a venditore, ad emptorem redirc
Lrnebantu • ™lia funt pleraq; qus de S.mone Mago legimus
Sd C^cL Romanun?; eum exacre nouum hominem
cSS& quSus volcbawnuifibil.s fiebtt . Saxa quafi lutum pe-
netrare viaebatur : Statuas animare; in ignem pofitum, non arfif-
• fe- duasfade inftarlani fchabentem oftendifle: Inouemauc
CanrTm fc Sutalfc i m aerem fublatum volafle : Aurum plun-
SSSeSSSnOk. Ad hanc etiam artem pernnent p eraqj
ZZ ^?Circulatorib tfhft funambulis <M*™»£
tationibus.cum fiant pedum , vel mammm ag.litate
etiam fiunt.per animalialongo yfuedofta : ^ n ^^%
d .ub.i.* L eo. d deicnptionc Africz de AfinoA Camdo. I»tMdum, per
mcaiuso^uit^aliquib^fubm^
■ „ •. tcs ciui a Draconc cibos deuoran fingebant . ^H^ Magia natu
' * S is pcJ fe bona eft, & li cita , ficut omnes artes bon* per fe funf
fea per a cidens eft illic.ta , fcilicet , quando m
fertur - qnando fcandalum oritur ,eo quod putentur hxc fien i ope
d—n: fiahquodindefpirituale vcl }™J*X™^,
CO rporis»& anim* immineat .pfi Circu atori » vcl fpeaato n ,
quia damnantur,qui finc KceffiMte.vcI caufa rafta,fc mort s P
Liber Primus . 7
fulo exponuntpcr Iufum, Norandtim autena eftadiaboloficme-
dium difponi poflc,vt vna res,aha videatur , & taliaexpenmenta
plurima i Circnlatoribus heri . Sciendum eft etiam , eos folerc,
deccm magicispraftigijs.vnum fubrilitatis , fen agihtatis artifl-
ciofe a&am mifcere,vt perfuadeanr, qux ab ipfis aguntur , citra
prsftigium fier i, fed fola dcxteritate, & arte , vt fi quid fortilegij
admifcent id agihtatis,& fubtiltratisefle yideatur. Amar,dia-
bohis iiomincs ad rifnni prouocare , vt Iseti , ac hilares fcquantur
impicratcm,fic prjeftigiatores ifti iocularij,Circulatores, tpfor lu
ciccs fa pc adiiK ptam quandam ixrinain, & admirationem per-
tractos fafcioant,vtcun.cia ipfis iocatoria folum videantnr. Reli-
quum cft>vt agarnns de Magia rcemonica .
Anrcquarn^ad Magiam dcemoniacam demonftrandam dene-
niamus.opere pretium efle duco prius perqnirerc , an fint dcemo-
nes,aquibus dcrmoniaca Magia nomen fortitnr .Dcemones ergo p ro i,atnr
eflt',credo omnes pro certo habere,quia non folum fideles, fed, & q"od Rs»
infideles hoc indubitate" tenent . Plato enim philofophus > vt re- /."sTde
fcrt Atiguhinus . / diiiiditfpiritus rationales in tres diferentias, Ciu. Dei.
l;corum,fcilicet,da'momoriim,& hominum . Primi, aiebat ille»
cakftia , fecundi,aerea, tertij.terrcftria corpora informant . Et
quis eft,qui nnn nouerit infignem illam Platonicorurn ditiifione,
dcCacodamonibusA Calodremonibus, ideftde bonis , & malis g .; n iib.de
iritibus? IdemPlato, g r.fiirmat,qu6domnes nos indigcmus legitow."
Diuino auxiho cotnra dceinones . Taletcs Milcfius philofophus '
fcripfit,m'jndum cfie plenum dccmonibus . Lactantius ait, Socra-
tem habuifiefpiriiLim famiharem . Hermetes Trimegiftus afle-
ruit dccmor.es eflejde his etiam diffuse fct lbit Calcidius fupra Ti-
nicum . Probatur etiam anftorttate veteris , & noui Teftamenti.
Nam Ccn.^.dicitur.quod tempore quo Adam, & Eua nudi erant
in Paradifo eratalix qusdam crcatura alteriusfpeciei rationalis
prarter hommem,cum dicirur; fed,& ferpens erat callidior cuftis
animantibus terrse, &c. quiquidem ferpens , non propha natura,
fed quadamintellectualinatura ferpenti aduentiria Eua; loque*-
batnr , & hanc rationakm creaturam pntter hominem , dicitur
fniflt diaholum . lob quoquecap.*o.legirur. Vadenr,& venient
fupereum horribilcsomnesdamiones , tcntbra abfconditar funt
in o< ulii eius . lum Marthxap. 2j. difcedite a me maledi&i in
ign m msxmxxn q»iparatuseftdiaboJo,& angehseius . Harcigi-
tur funttcItimoiMs & amhoritate* phUpfbphorum aflercntium
daujoncs effe; Omiuo authoritatts Poaaiuni,quia,vtp!urimum
fietio-
8 Compendij Malefieamm: .
fiftionxbus vtuntur . vfdetur tamcn Virgilius aperte hanc Vftl^
temconfirmarehisverfibus. ■
^tt P'wli mndum patiens immanis m iM
Eaccbatur vaies, magnum ji corpore poflit
Excufiffe Dcum j mbh» mgit ille Jatigat ,
Osrabidumjeracordadomans^gitq; prxmendo. ^
Sed quid aliud funt tres ille infernales for». Aleao.Tifiphon,
Mceera,quarn dcemoniorum qnalitates ? Alefto » idem fonar,
cuod Inftabilis,& diabolns nunquam quitfcit Tifiphon ,«ata
^v fnnar vt fcias nuod diabolus te impellit ad odmm , mdigna-
Snem,& vindiftam . Megera,,dein eft, quod, lis, & controuc^
fi? ■ & diabolus fufcitat r,xas,& contentioncs . Qtiare^uhsc Te-
mmonia m medium adduxi,non pro Chnftiams.qu, hanc ver.ta-
rem exfacris litteris nouerunt.fedpro illis,qui mmis contcnttosc
Dhilofophari volunt , probando doemones non^ clfe .
P Tn orincipio creauit Deus C«l«m, & terram , Ccclum repleme
ncfcwbi- rpkituahbiis fnbftanri js,ideft,Angelis, & Intelligentijs , femper
«r U fa p ien tiifimis;viribus,pra;ftantiirimis, & iupramodu
rfukSSlfec his^uidam gratia Dci orbati fiin^quia a Crea-
rore funt auerfi,idcirco,de ccelorum habitaculo depulfi.&ad ln-
£rnadeftinatifimt 3 tamquaminmaloconfirmati. Spiritus, qui
IVccdo remanferunt,nomcn Angelorum fortiti funt, & qm csci-
dernnt^ofcmones^ine diaboli,di&i funt . Horum , vtnq; fua na-
S* rttinnerunt : illi, gratia,& fcchcitate : iftx, culpa, & mi-
feria affociati . Sunt igitur dcemones puIchernmi,dociiffimi, ror-
titfimi ficut Angeli cceleftes , refpectu naturx fuac , vcrum corum
culDaeffecit,vt nec bttlchrirudme.vi, nec fapientxa polfint contra
hominespotiri, nifxquantum a Deopermittmir , Quo ad cius
pulchntudinem, fi potfet dcernon, oculis «f«fe?«J
formis cmibus veUet,cum eius fbbftantia fit inuifibilis,certume!t,
cuod fpec,ofiore Sj & clegantiorcs formas artis , & natunt appre-
hendetet,fed Deus,qui vult docere nos,qu6d, & fi dcemoncs natu
rahter pulchri fint,culpatamen eorum faftr funt deformas , pro-
pwrea vult,ipfos fe obtutibus noftns , fub hornb.llibus formis,
l ubus homines pcrrerrefaciant,prxb C re..Hmc eft^dum lo-
dueretur Eus.fub forma ferpentis a P patuit,qui ex fui natura hor
SSheft Scire tamen debes lector,diabolum fulgenti,& lucido
«iftXnon efle diffimi! em • quia , fi quis illud
qumet,totum tenebrofum vxdebitur , quamuis ex fui na x £ 1 u
dum fit ; fic ille, quamuis ex fm natura pulchernmiis fit , maUna
S , qna fnpaabund* , homdum , & tenebrofum, redd« .
LlbfcrPrlmiis* ^
ftabentpratcrVa dcemones mirabikm fcientiim.quEi, quam gtm
dis fitece1i,cotporumq; ccekftium virtus.optime nouertint; natu-
ram,& vim elemnitorum, herbarum, & lapidum , non ignorant.
Sunt Mathematici perfecti, optirniq; Medici; & tandem , omnes
fcientias,& artes poffident . Quare, fi Deus permitteret , vt con- -
tra nos excqui poffent quidquid volunt, qiiis cuadcreteorum ma-
nus ? Sedjficta non permittit Detis vt eortim fcientia fit in detri-
mentum noftrum, fic etiam , vt contra exiguas vires noftras , eo-
rum vim maximam exerccant , nonpatitur . quanta auccm poffit
diaboIus,alibi demonftrabo .
. His,ita fe habetibus,dico,plurimos effe,qui faretur efle deemo-
ncs,fcd negare,hanc Magiain ri dcemotiibnsjleu diabolisjpullnla-
re . ] fti tribu unt effectus huitis Magie imraediatc Deo per Magos
huiufmodi operanrijquod blafphemum,& execranditm eft di&ur
vel tribtuint Peo,per Angelos bonos ea pcrficienti,quod etiam cr
roneum cft afferere . Nos dicamus cum catholicis, quod , nec per
fe,ncc pcr bonos Angelos.his magieif operationibus Deus fe im-
miket Magis, qua crteris rebus in quib, cocurrit vt caufia vniuer-
falis-Qu_are, cenfco hsec oia,ficut inftituta fuertlt a malis Angelis,
fic etiam ab illis perfici,& adminiftran , & contrarium afll-rrere, . V,
crroreft. Kocprobaturex parifienfibus Articnlis.p.io. & zj.cu.-
ius verba funr htec . Quod Deus, pcr arres magrcas , & maleficia
indticarur compelkrc dcemones fuis rneantatiombtis obedire,er-
roreft. Qnpd, bcni Augeli includantur inlapidibus , & confe-
crentimaginesjvel vcftimcnta^uit a!ia facianr,que in iftis artibus
continenttir. Error,& blafphemia . Qmki,aliqui dcemonesbo-
ni fint,alij omnia fcientes:ali j,nec damnati,nec faluati,error. Pro
batur etiam per Arnobium contra gentes, his verbis , Magi , nort
tantnm fciunt dcemonas,fed etiain quidquid miraciili aedunt , per
dcrmonas facinnr, illis afpiranribus , & mfiindentibus prs-ftigias
«iiror,ve! qujenon ftint- vidcri; vcl qua: funt,non videi i. Piobatur
cmmaloanncSalisb. b hisverbis. Eos antem , qui nocentiora 'i ».«;«?
prxfHg-a,artefq,* niagicas, & varias fpeeies Mathematicse repro- gjg^
bata excrcent , iam pndem Sanfn Patres ab Aui a i uflenmt exire,
co quod omnia hsc artificia ve! potitis malcficia , pcftifera quada
dcemoniim,&hominum familiaritatenoucrimt profluxifle, Pro-
batttr ratione pcr Martinum Delrio . / his verbis . Hi fpiritus, bo- " lib - u
ni did non pomrotel&jturn.quia iubent fe,tamquam Deosadora a * s ' 4 *
ruSc iacnfiaa fibi fieri,quod boni AngeIi»non audeat iubercuum
qma,har artes,non minus diriguntur ad iiifcrcndum alijs exinum,
P«r lurtajneces^adulceriaj&c.qium adiuuandum :tumquiaim-
B mifccnr
Compendij MalerTcarum?
mifccnt nmlta mendac.a , & deeeptiones : tum , quia docentui:
* ;n fbkims vti impcrio,& coa<5tione,imo,& rmnis rerum.im
JSfibSum^c pkne abfurdarmn,quorum nihil Angelis boais po
te lkndum pr*tc«a,hancd«moniacam Magiam diucrfa forti-
n nomma,ficuti riiuerfimode pcr Magos excrcetnr . DiutM enirn
0™manua,&Theophania. Chyromanna. Axiomanna
canomantia . Catoptrotnantia . Pyromanna Geomanoa ^
Necromantia fiue Necyomant.a. Capnomanna. Coimonun-
ria Hvdromantia. Cofmologia,& Acromantia. .
Onomantia, & Thcophaniaeft , quxconftar , exnumer. pa- ■
riStt^L excdlu , & per hanc Achiks cognou.t fe Hercukin
n£ Ctoromatia eft,que fit per Imeas mann S) na Iineh manusconfi-
derans fit diiriuario de occulris,& fecvrn . H« riimdn.ur m phi-
ficamy& AftrologK*m . Phyfiea Chyromantia hc.ta eft , q^ ctt
a» Phyfionomi^hxc pcr iineas,& parjes tpanuscofidwpia^
corporis tempei iem,& ™ tenipene corpons, prob abil
Ufr.».U- ih-atanim^propenfiones. Hancaftem probat Ar.ft . {Aflto £
ftoi.udm. D rorfus 1 & illicita eftyiec fcicntn nomcn meretm ,
nsemm % f P Jnt.Max. inbullafi.pcr hoc ,d.ta,definiuit non eff e
fcientiam.eamq; damnauit . Hancetiam tamqam vanam dam-
„ h*. nauitFrancifcus Valefius . » do&ffimns medic jis Ars ifi u pa -
mam manus primo m certos colhculov-reolas, & lmeas d.mdtt.
Arcoi.s plan ctas fingulos , & lineisaftra qpstdam pr^fiat ; hanc
t nam a P rtem profiteri fofet gcnsilla,qmevulgo ( zmgan,dicun-
tm-)qustotamperuasauirBuopam. .,.
Axiomatia ei\qu» fit fecuribus,& alijs mftrumenns ad dolan-
dum aptis . Sccnnm cnim retundo infigr.nt palo, & ex euis motu
fm-emdeprzhendnnt, fed quando pentuf droinatio fucceflus tu-
» ift. j«- torWtone impoimnt fecuri Gagatem lapidem.vt ait Plmms. nLc-
canom.- mia eft qu* fit pel uibus,quas Grxa , !ecanas,vocant, \ n
de 3P-d Perfas Ai- ebantur lecanomantici Mag.,quafi ex peli .mm
i>Bb.fj. diu *i n anres,vtmeminitftrabo o Hodie Tdfca ea v tunnir,nam m
eeiuiffl aqiir. pknam mijciunt prfcciofos 5apides , am i ; arg<. n iq,
LmmL cum varijs charafienbus, & tunc rcfpcnfum expeluis
fUn c a ?rmromantia cft,qux fit P er fpecula,de hmufmodi memimt
inluIianoSpartianus cum att-' Carn.ma prophana mcaranerunr,
ic ca 3 qua ad fpeculum riicunt fieri,in quc puOTprrf.gatis^m»
mcanundo,futura refpicere dicuotur . SjdA depythago^!
Liber Pnrrms. t%
rnorant recentioTSs/oIitum concauo fpeculo fcnbere litteras hu-
manofangmne,fpeculumq; lunaj opponere,& fic dmvme .
ryromantia eibqux fitper igne,fulgura,& lumina, acftrepitus,
huiusinuentorftiit Amphiaraus .
Ccomantia eft,qua: fit per terram ad ahqttod occultu inquiren-
dum.per prc-a&ioncm punccorum,vcl per confiderationcm figu-
rarum,qns proueniunt ex plumbo liquefado.in aquamproiecto;
feuexquibufdam ccdulis fcriptis,vel non fcriptis in oculrorcpo
fitis,dumconfideraturquis, qnara cedulam recipiatj vel etiam.
taxillorum proieaione,qnis plnra pun&a proijciat ; vei etiam dfi
confideratnr quid aperienti Jibrum occurrat, qna: omnia ftiper-
ftitiofa fu nt, & illicita, quia confortio dcemonum exercetur ,
Neciomantia, fiue Nccyomanria cft , qux fit per euocationes
vmbrarum, & per inferorum colloquia, a qua nomen fumpferunt
Necromantici,quorum incantation i bus,mortui refufcirari, diut-
nare,& ad interrogata refpondere videutur . Himifmodi,quidam
Tolunt fuifle Samuelis aniimm a Phytonifla euocatam arte dcemo
nis.aflcrentes fictitiam fuifte,ncmpe , ricrmonem laruatum adue-
nifle,non veram animam Samuelis. VerumS.Auguftinus p quem p K,de ™
fequkurToitatus,Liranus,& ahj,aflerit affirmanrer, veram Sam- ** p / 0 %"'™'
uelisanimam apparuifle Sauli Regi,non vi carminis magici eno-
catam,fed Dci nnperioaduenifle,vt impium Regem reprarhende--
ret,eumqj ad pccnitentiamjdenuntiarar mortis metu.prouocarer.
Hancartem, nonnulli Scyomantiam vocariputant vernm mter
Scyomantiam,& Necyomantiam aliquj diftingucndum ptitant,
quod videlicet, inNecyomantia , ad engcndum cadauer fit ne-
ceflarius fanguis , in Scyomantia vero folum fufficiat vmbre cuo-
catio .
Capnomantia eft, qua: fit ex fumo ars , cuius motu futura co-
gnofcebant .
Cofinomantia eft,qua? fit per cribrum, quo genere in hanc yfq;
diem mulieres nonnulte in Calia vtuntur,ad inueftiganda , qu«
per fnrtum illis fuerunt ablata .
i Hydromantia efi\qua: fitper aqnam,vndc fcnbit Auguft. q Nu- 1 .'*•-•<■«
mam Pompilium Hydromantiam feciife,vt videret imagines Deo Clu '- Dc1,
rum,yel ludificationes docmonum , a quibns fcirer, auid in facris
conflitueix,atq; obferuare deberet . Varro, hoc genus diuinatio-
nis dixit origmem traxifle a Perfis,quo prarter Ntimam Pomp.hu.
Pythagoram quoq ; vfum fuifle . Co fmologia cft , q ux fir ex figu-
ns nonnuIIis;ac Arabum litteris ordine diftmcrisrper hanc faren-
m inulta J & varia prxfcire .
B 2 Ae-
1 1 Compcndij Maleficartim .
Aeromancia efi>qua: fit per ventoru varios ffcnis, per aens coft-
ftitntiones, &qual ftcllarum formasfcintillaotnim .
ReUquumeft nunc,vt videamus,qna diueriimode vocetur dia-
bolas a Maei5,Nccromanticis,fortiIegis, & facinorofis humfmo-
di homiuibus . Peemoncsigitur ab Hebreis vocantur,Malachim,
Raaim,ideft,An?e!i maii j IUfhe,Ga!yoth,ideft\prinapescapci-
tntatis .' satamim,&EIilim,ideft,vanit^es,feufimu!acra, & Se-
dim,idcft,dtemoncs,fpiritiis deceptores .fpiritus improbi, qui ter
rorem incutiunt . Latini appellanteos,Manes,lares,Gcmj,larmc,
Lemures Sed prseter hxc nomina diabolus vocatur enam^Heca-
te triuiorum,&qiiadmno:nmpnefes,trip!ici facie, dctrra eq»i,
ftniftra eanis , mcdia fcemine . Hoc fpcctrnm tmnutnt terrores,
circundaturenim multitudine canum, qui cmittunt latratus , &
vlulatus rernbiles,& cum mutat fpeeiem^Empufam^vocant, qux
idemeft.aimProfcrpmaPlutomsvxore.
Vocanr,Pluto,eoeuod mortem in orbein mduxer.t .Vocatur,
Charomidcft,iracundus J & furorc pIcmn.Dicitur Cerberus,ideft,
canis terrz,fic appeliarus a Zoroaftre. r-icitur^laftor ,.dcm cum
Nemefi,nam Nemefiumfinxcnmt fcc.erum vltncem,& Zoroalter
vocat illum camificcm,quia mml eum latct eorum,qure Deus pcr-
mittit perdere ac deftruere . Alij dicuntur. Satyn, quorum Pnn-
ceps, Faunus; huic terribiles, & inopinatos fonos tnbuunt j himc
Pfellus vocat Afinipedem . Item v ocantur,Talpx,& Velpertilio-
n es,quafiodienteslncem . Picuntur Aegijpanes quafi Capnpe-
des,qualesfinguntpoet ? . Exhis fpectrislucifiig.s,& noaurm,
eft PrmcepsSuccuborum dcemonum,qucm Hebrei vocantj.ilith,
idcft.appatitionem no&urnam,quia non folent talcs dctmones v*
ris effe infcfti,uifi noctc fic enim orat Eeclefia fanSa eum Patre o»
ftro Ambrofio .
Trocul rectdant fomnia,
£t nofiiv.m pbantafmata t -
Hoftemq; nofirum comprime,
jJe polluantur corpora .
Incubi dcemones etiam de die graf&ntur; quortim principea»
eonihtuunt,Pana,Hebrci huncuocant,Haza, nosveroper excel-
lentiam , Tn cubum,a verbolatino , ineundi , arderc emm hunc
dcemonem , & ei fubditos , amore improbo fceminarum vereret
ccnfuerunt,non quod delectentur concubitu , fed qudd gaudeant
ab hominibus renm offendi,& genus humanumtam fcede conta-
mmari Verum eft cnim omnes dcemones optare grauiffima ma-
Uhommibu^aferre(fiPeu S pqmjtut^qiua hoftde odium m
Liber Prirmis. 13
hotnines eft.-grauius in Chriftianos : f?uiifiimim in Rcligio/os, &
Virgines Deo iicatas,quamuis non udceant , nifi quantum Deus
permittit noccre . Vocatur etiam diabo1us,Et!rynomns,quem di-
cunc,lfjn^is, & prommentibus dentibus efle j corporc liuido , ac
cadaneroiOjFormidabilem, pellc Vulpma veftitum , cadaueribus
mortuorum vefci folitnm , & vfqj ad ofla deuorantem . Eft , &,
Spliinx,monftruni Hlud apud Thcbanos , cuius capnt , & manus
ptiella:: corpus,canfc;ala.v.uis: vox,hominis.-Vngiies,I.eonis,xaLi-
da,draconts s Item,Syrenes,quasTheodoretus vultfuifle dcemo-
nes, ad voltiptatem mcitanres . Sunt , Erinnycsjfiue^Eumenid&s,
infci nales &ui* apud Poeras » quas larini Fceanas , vocauerunt .
Stmt &, Nvmph®,quarum,guxdani aerear.vtSibilla apud Plutar-
chum : quadam Terrcftres,vt Oreades,Napea:, Driades, Hama-
dryadcs: qusedani aquaticse,ut Nercides,& Naiades,maris, & flu-
uionini tncolffjquas omnes da;monum fpedtra fuifie conftat . Vo-
catur ctiam,Acco,A!phito,& Mormo,fpc<5trorum genus, quo Nu
triccs confticucrtiut infantcs terrere, vt quiefcant, haec autem no-
mina funt defttmpta a perfonis Comicis, quat eorum deformitate;
terroiem adferunt . Sunt & Lamia: , de quibus Ifaias. 13, Has DJ
Hieronimus, & alij Patres vera dcemonum ludibria , fiue fpeflra, .
fuiffc docuerunt.
Vtaurem regrediamurad propofitum Magi* prxftigiatoriar,,'
&dcemoni_acse,fciendumeit, hnicperfimx arti adhercre femper
fiLiecxprefl.;m,fiue tacitam diaboli mtiocationcm,qnia quidquid
fit ab homine ad futuia cognofcenda illud ope,& confilio dcemo
nis fit . Grande mehercule opus iniquitaris illud eft, fefe diabolo
dedercvtfutura cognofcantur,quapropter dicam , cum do&iffi-
nio Gaietano,qu6d ficuti Dei amici fa-pe ab Angelis , diuerfisap- f \
paritionsbus fanctis confortanturj& vifirantur } quibus fpej future
fcelicitatis seterna: ipfis impenditur; ita iftis,quibus apparent dce-
mones,aut,qui a falfis, & apparcntibus vifionibns eorum decipi-
untur,ccrtnm,& indubitamm seterna: monis , & infernalis dam-
nationis pignus datur. Idcirco damnabillijfimam hanc artem r!evkl
vetatScripturafacra r Ait Dominus . Ne declinetis adMagos *"
neq; ab Anolis aliquid fcifcitemirri . itcm / Nec fit Malencus, ! Dea " oa -
uec incanrator necPythones confular,necDiumos , necqusrat a " P '' '
mortms ventarem . Item t Dominus damnat Ma gos dicens Vir ™*
fiuc mulicr,m quibus Pythonicus , vel diuinationis foerit fpiritiw
morte monatnr : Iapidibus obruent cos,& famjuis corum fit fi,-
per eos . Sacritandem Canones habent tales infames, fce!eftos,&
reos homincs pntiautes eos wmmunione Sancta . Et Auguftinus,
nabet
% • i
14 Compendij Malefkarum?
l,*her omnes Maqos apoftatas , Deiinimicos, & mentecapros;
ou^d?aboUim flmtfimumWcm, in fccleftiffimis rcbus pcrfi :
qn
ciendis confulunt
£ximpt<t .
i Olonise citabatur uirgo qu2dam,qua: mira in confpe&u tio-'
bilium fcciffet.qus arte magica videbanturfieri : mappam
enim qiundam dicebatur laceraflc, & fubito in omnium oculis re
dintcgrafle . Vitrum quoddam ad parietem a fe ia6arum,& con-
fraftum,in momento reparaffe,& fimilia.-manus Inquificoris eua-
ftt excommunicata . _
Narrat fupra ckatns quidam.quod in Francia Trifcalmus Cir-
culator coram Carolo nono,alias laudato Rege,a quodam Nobi-
li ab eo remoto pelliciebar cimctis videntibus torqtte annellos ad
fe figillatim.eosque manurecipiebat aduolanres,vt videbarur,ni-
hilommus mox rorquis integer,& illifus repertus fuit.Hic comu-
ctus multorum,quar,nec arte,necartificio humano,nec natura fie-
li poterant,confeflits eft,opcra Diabolica cuncta perfecifle » quod
ante obftinarus negauerat .
Ioannes Tritemius refert ex antiquioribtis,quod anno %y6,tzm
pore I udouici Imperatotis,Scdechias qtndam Religione Iudsus,
profeffione Mcdicus , ftupenda qujcdam coram pnncipibtis viris
fecit; videbatur enim hominibus ipfum deuorare currumonu-
ftum fccno>cum equis,& Aunga:infuper amputare capitajmanusj
& pedes,qu? pelui coram impofita fanguine ftillantia,cunctis fpe
ftandapnebebat , &eaftatim hominibusiUsfisuioquoque loco
reftituebat.Mediabruma hortutn amamiffimum in Csfans paJh
latio arboribusjherbisjfloribusjcantu auium,fubito natis J & audi
tis producebat .
s T> cl d t ThomasPhazellus a mirarefertdequodam Diodoro , quem
i.remm fi vU jg US l.jodorum vocar,hunc Magica arte imbutum mirandapre
ftigiorum machinatione Cattana: floruifle . Is potcnti carmmum 1
& m J± fuorum vijhomines in bruta animalia conuertere,omniumq5 iere
dVi." CC1 rerumformas in nouas Meramorphofes commutare, longiflimif-
que a fe fpacijs difiLinftos,repente ad fe trahere videbatur.Catta-
nenfes prsterea adeo crebris laceffebat iniurijs, & cotumelijs de-
honeftabat.vt vaniffimce credulitatis circumuenti , ad illum ado-
randum concitarentur . Hic,cum capitis reus tradendus eflet fup-
plicio.eliciorum carmintim arteprsefrantiu*ima,e Catrana Bizan-
tium^ctuusimperiumeotemporeSiciliaagnofcebat , & rurfiise
£l1'~
Liber Primus^ i j
Bizantio Cattanam e Iielorum manibus di!apfus,paruo temporu
interftitio peraerem deuehi fe iuifit ; quibus veneficijs adeo Po-
pulo fa<ftus eftadmirabilis,vtin ipfo quandam numinis potentia
effe rati,errore facrilego , cultum facris ei debitum exhiberent.
Tandem i leone Cattanenfi Epifcopo riuina virtute ex impro-
uifo captusjin niedia vrbe coramomni populo in fornaecm igne-
am intect.us,ignis incendio confumptus eft; fic£%UnaIaftitia prf
ualuit,vt qui fe ludicibus forte minus iufto zelo moms eripuerat,
c Sancti Viri manibns elabi non potuit .
Noftris tcinporibus Cafarium Malrefium Pariftjs captum fuif-
fe,fed e carceribus aftn eiapfum ferebant ; idq,- ei Eazius Inquifi-
tor inter c^rera in Iudicio obijcicbat:Scd cum vrgeretar, & dam-
nanonernmetueret, a Ciubernatorej qui tuncerat, ludicibusEc-
clefiafticis fuperfedere iuifisjereptus,m Aulam irrepfit,& ibi mul
ta de nouo carpir edere. Cartas lufonas in alterius eas tenentisma
nu,ipfe diftans fic mutabat, vt bis , terque alia in eis figura appa-
reret . In aiteratnenfae partepofita vafa ad fe aUiciebatjmoto vi-
tri tantum fruihiJo.Cogitationcs nonnunqnam diuinnbatalienas
vtcumfparfafaccariminutorum granorum in menfam inagna
multitudine , quod quis fibi granum mente delegiffet indicabar*
etiam fi qtiis in deligenda re propofita dnbitaffet, addebat hxfi-
tationem,& refolutionem.lactabat quod alter eflet elefturus , id
fe diu pra;nouifle,& alia multa : propter qux tertio in ius ab Illn-
ftrif. Arcbiepifcopo Mechlinienfi D. Honio Anno 1 <5bo. vocatur»
cum fiftere fe pollicitus effet , aufugitad afyhim omniu Antichri-
fti prscurforem. Priiueps ille,qni prsftigiatorem ludiciOjautho-
rirate, non uire, enpuerat , vix bieiinium fupernixit, & florente
atare interijtjnec quidqnam illi.', poftqusm malar caufie defcnfio-
nem fufceperat , poflea frdicirer in gnbernationc ceifit . Ex quo
patet , quod nunquam Dcus impunitos Principes finit, hoftium
fuorum defeoforesjeum nominatim vetuerit a ne preftigiatrkem a
^msviuerepatiatux,
%An bxc Magia habeat qmfdam effetlus yerm .
Capit. 1 J 1,
Boftrina „
QV I affcruerit omnes effectus Magfa efle v eros,veI credatom
ncs efle pTzhigiatorios,raphanus fit,non homo:&epius Dc-
l«on decipit , quia pacer mendacij eft , & praftnngit ocnlos, auc
fen-
Compendij Maleficarum.
fenfib aliis iUudit obiefta vana imagine: nec rard DeilS irnpedfr,'
vtcmodipfe vellct,ac pofletvere facerein Magorum gratiam,no
faciat-quod cit cermt,ad praftigiavenit,neimpotena ipfius dete-
atmr Quando autem Deus permittit; & Dseppn vult verum cffe-
%am prc ducere,fi is eius vires non fuperet , mhil profedtd prohi-
ber,quominus verum eftectum producat,tuncenim applicat acti-
napauluis,& caufie naturales verum cfcfliim gigntmt: idprobat
D-Diony fim b Athenienfis,dum afFerit,qudd Diafcol us peccadoj
non amifsit fua dona natnralia,vnde fit,vr habeat vires naturales
vaientiilirntisjcuni diu.turna,,& multiplici experienria,vt vere ef-
feftum, qi:em cupit , pofsitproduceie . Verum opera Magonim
cum fitit pra-fd*4iata,non funtverajfed apparentia, & hoc proba-
■ tur per Giicanf c quando loquitur de Magis Aegypti,qui videba-
tur i"acere,quK faciebat Moyfes,& vtitur his verbis .- Ipfi quidem
virgas in ferpentes comnmtabant, verumvirga Moyii ipforum
vir^as deglutiebat.Mutabant & ipfi aquam in fitngtiinem,fed im
mutatamTemel , naturje pri ori reftituere non poterant. Educe-
bant & ipfi ranas,fed ab i jfdem edes Aegyptiorum repugnan. no
porerant . Ijfdem facultas erat Aegypiao; vexandi , fed fanandi
fuppticij potcftatem nullam habebant:quinetiam ipfornm corpo
ra Deus mayis puflutis aiflixit,qudm reliquorum,vt hinc maniie-
fium fierct fnon foium ipfos panas diaisiriis irrogaras inhiberc
«onpotuhTe, fed etiam cum csteris eadem fiippiicia pcrtulifife.
Quoad vero certamen Magorum Aegipti cum M»yfe de mir*
ctilorum patratione,defendi quidem poteft opmio eornm, qui pu
tauertint Magorum ferpentes & ranas priftigiofas foium fuiife.
Scd probabilior videtur fcntentia cseterorum , qtiia uon folu fcri-
pturi eft magis confentanea, fed etiam > quia a Philofophic fcitis
non abhorret . Nonne dicuntur Magi,fic fccilfe ficut Moyfes? fect
Moyfes vcros ferpentes,& vcras ranas produxit J ergo,& iilLSi Ma
goruni fucrunt apparentes folummodo , cur hancfraudem non
detexitMoxfes? non enim in re tam graui , paflhs eftDeus jllunv
dccipi.De modo,huius produ<ftionis adhuc vertitur controuerfia,
fed videtur eorum ratio potior,qtii cenfent diabolum,non aduer-
tentibus fpectatoribns,virgas fubtraxifle,& earum loco veros fer-
pentes fuppofuifle,tam fubito,& fubti!Iiter,vt Aegiptij fpe&ato-.
res,credcrentomnino,ipfaruiu virgarum fic commutatam forma
fuiffe , & propter hoc etronetim iudicium fpefiatorum , dixific
fcripturam,virgas in dracooes coauerfa$,non rci rentate/ed ho :
*pjuttm opmione .
Extm-
' "; "" ' liber PriiwiS • i ?
Sanftus Oegorius Magnus in vita S.Eqintij refete qudd Eafili-
us Magus>fuis incantationibus , tam fortiter luuenem qttandam
Monialem in eins amoremaccendit vt fe erudeliter dilaniarct, &
fere moreremr,quia nonpoterat illuni videre . Idem Magus, fie-
pius fuis carminibus,per dcmoncs in acra S.Eqmtij Cellam fub*
leuauit .
I cgitur quod Pafetcs Magus incantamentis quibufdam facie- Ju .
bat,vt repente conuimum ftimptuofutn exhibtri videretttr.rurfus Appfonct*
vbi libuifler,omnia euanefccrcnt . Solebat quoque res emerc , & w ™ P«*
pretitim ntimerare,verum mox numi clam i vendttore adempto- c "*
rctn redijile cernebantur&c. prsctet ca, qux iam di&a ftmt de Sy~
mone MagOjConfueuit,
Reges Facere,eofque deijcere potttifie. Falci prxcephTe, vt ipfa
irer,& meterer,eamq; jnifTe J & decuplo phis.cseteris mefiiiife.Ide,
cum efiet aliquando ^ckiie Meretrix in Turre quadam , & accur-
rilfet multitudo mgt ns ad eam videndam 3 Turrimq; vinxiiier tU*
multitudo,& aftantium coronajecir.vt illa per cunftas feheftras
Tun is illius oinm fimul po pulo profpicemur J & procumbere vi-
derctur.
Anaftaftus Nicenus , inquit b S/mon Magus ftatuas faciebat 6 „
ambulare,&in igne voIutattis,non com burebarur,& in aerevola, Sa ™fou
bat, &exlapidibuspancsfaciebat:$erpens fiebat, & in aliquas
alias beftias transformabatur.-thias habebat facies.iti aun-m con-
itci-tebatur.-in commujs exhibcbat fpcflra omnis rreneris ■ efHcie-
bar 3 vc ir.vdtx vw.bvx eum praxedcrent , qnas dieeSac efTe ammss
dch:nctorum.-Vafa,qtts erant in rdibus facicbat videri , tamouS
qusr fua fpontcmouerentur ad minifterium ijs,qm portabant
Pubratmis narrat,qaod ZitonEoemi» Magus, artem ftumo- , -
ftentam,.mnc fua,nonc aijena facie,ftaturaqf.- Item in P u -nura
& fenccac cofcftim in I an3j & panno fordido Reg f <§ 3 £*
ambuiantw, m terra, ipfc tanquam in aqua nauigabit aWquo'
al hgatis fubfcquebatur . Conti Juas pmere3 R ? ™ a g n £
rem.in pedes botim , mterdum in vnnul^s eonorrm fJ ■ r *
bat & qiundoque froti eorttm ceruifta 3 £^
cerentj
t
Compcndij Maleficarum .
«M*nr ne rurfus caput,& ora ad menfara referre pofTent.Trigi»-
S fuc b nc fiSina»* ex manipulis feni effingit , .Uofe pifto<|
nr^imd Michaelis cuiufdam pifloris locuplens extrud.t, propo-
Ej£ i - «na!e*,q»io piftor voluit pretio,hoc tahtum Emptorem mo
ne Jne gregem nmium ad flumen lotum compellat,qua ; ilte mo-
Sne ifeglec^cernit in fluminc mampnios flu,tare,fu>bu S fub-
Ss-erS diu venditore quzfito , arque inTaberna tandem v. ;
na7iareperto,m qua porreftis pedibus in fcamno rccubabat, du
CS usaltao pede correptum excitare vult,eum a cor
porTprotmus cum femore euellit.-clare Zitone quarntantt, & ob-
forto coIlcEmptorem ad Iudicem trahentc ; p.ftor m mamfelto
derrehenfuVfacinore , vt fibi videbatur , damnum damno adui-
dit De hac iafiarona arte Magorum.vide Phmum,& Aulum Cel
liumIib.io.cap.il.
MagiperDiabolummirA fttciunt. Caf, IV.
poftrina .
i Trum,a miracnlo , difcerni noteft pluribus decan-
t fis, Primo.fierTeausfuperetvires rei creatat, K
L naturam,tuncmiraculum ent . Secnndo,fi cftettuj
i non habeat propofitum finem bonum, vtput i ialu
^JCiXjvsJfi tem fp.ritualcm,vel corporalem , fed folum fincm
I^^ta^iofitatem , vel quid fimile repugnans bon.s mon-
malum^vtcun miraculum . Ausuft. a &|exhoc
m f . 16. P 1 , 'v, f„rnrT . fed falfa ; tunc emm temponsDeus laxaoit
^IThJSenS "t ^ta. fii£ paturalibus vtatur , & tunc talia
^bSCSa facere pofle , vt in errorem ind*
SSSS^n^ crunt miracula illa, nifi apud d-
SSSSSSSSiit diaboli vim,& poteftatem, d.ceuturta-
los,qui n ;» n ! mt "° uc V cd miracuia falfa^&apparentia . Tertw „
? en0pC £T m r feVa dcfid nt in minimts ,Ted miracula P erie-
doemonum miia l.cpe otnL * m , «rt-amine yaeonira
fia funrvtpote Fei opera, P atet Exod.8. de ««amme a fe
J, 1 Onarto , dcemonum mira , vcns rmraculis iuperue .
4ut fijpciftitiofisprec^^^vel fignit. ^
Liber Priititwv t>
Hii fic fc habetttibus , dicimus quod mfrscul* proprie didi .
ntillus MagoriimefEcere poteft, tum quia , facere miracnlum eil
potentiae infinita:,& ideo Diuiuiirati referuatum;tuni quia,omms
creaturc. poteutia,namr;f: eaneellis Hmitarur,quod fi non eifer,nS
habercmus efficax argumentuin probanda: veritatis fidei , quaia
femper licclefia miraculis eonrlrtnauiL Dicimus ctiam quod Ma-
gi,non ponlint abfohite mira operan,liocparet,quia , tuhil rc ve-
raabfolut£,& perfeiuirum eft.quodnon idem fit mtraculum.
Vcrum eft quod Magi poflunt operari multa mirabilia fcciidum
quid,feu relpectu noftri.dccmone .idiuuai.tc,&: Deo permittente;
probatur,qmap]unmi funtmiri , & occulti effcctus rerum , quos
omnes nouSc diabohis,& quofcnnqtie narurahter nouit poffepro-
duci^eos ceIcrrime,non tameu in mftann,, producere poteft . Po-
feftmulcL'reIacdeCapra,& de Vacca, illudque transferre ad
mamasftatuzareacfiuemarmorex , ita vtomnibus vtdeamrfta-
tuam ipfamemitterelacillud . Poteft poffidere humanum cor-
pus,& ira mouere' humores.vt varias febres , diuerfos dolores , &
grauilfimas xgritudines generet.Poteft impedire motum lingux,
manunm,crurium,retinendoia venis fpiritus vitales, &poteft im
pediremeijdemadmembra genitalia difluant, & fic impediic
virtutcm generanuam , ita vtnoupoffit vir vxori debitum folue-
re nec cxreris muiieribus commifcori.Poteft genetare grandines,
phiuias,niiies,glacies , quod intelligendum eft femper , Deo per-
mittente. Poteft ita mouere inteMedum noftrum,vt viria faciIiLis
apprehendat,& in ma!o callidus fiat,quod contra efficif An^elus
bonus,quia confortat intelleflumjVt cognofcat clare veritatcm ,
& illam ampIcctanir.Poteftdiabolus memoriam iuuare, eius or-
ganum adaptado,vtfacibus recipiat,& firmius fpecies retineat,
veImotuIocaIinoxiarepeIIcndo,veI muaiitia applicando . Po*
teftetiam modis contrarijs phirimum debilitare , & tollercvt
fuit obliuio Stmonis Thuruaij Angli , qux exDei mfta punitionc
profluxit.HiccumeftetDiaiecticus acutiffimus, & Artmmlibera-
hum.magni nominis Parifijs profeuor,palam inScholis , ncn vc-
rebatur iaaare,fe fdretotam Chrifti legem,ac improbado, pof-
feeamannihilarcSedita fubitaobliuioacpercuffiis fuit ,vt pri-
Ph i etom L e SerC * Dixl fl, P eritIS ^ poteftSio-
uere m elleftum noftrum ad malum, fed poteft enam meliorem
&fobt,borem reddere qtioad fuu&ones ingenij, & ted£££
buSSoSr C L ° rg3ni di ^tiones iepulfis mom
K.Ml lj humoribus denfionbuj , vd agentium naturalium adhibi-
C 2 tis
Compendij Maleficarum:
. » L.Mtfn vel fpititibus fcnfitiuh cxpurg3ris& ad orga-
riSn ,r C ™% Sfa&Su * inis defecatione ijfifaJ fpmribus.mul-
^r^hW^ ^™* q-fioffci Umeftj fic
Damon btrahcre taffl cko,& aham fufcfhtue
£^ inmos S*£» .inmentio» fallar, efsq, P^»-
^hanopofterioremmtegram comiernonem Taks creaenrij
S^mSamorphofo; Piomcdis fociorumm aues : *
^SnCeroamf vt ^*g^£fiffij£
tS&. ^^ C ^^S^^^ rcgulisdcpre-
b nbr. 7, ymd.caiiK . Quare prse j locah &
fnperat actiuitatem ww 1 ' rnrar ; 0 i mnc mteruenit de-
foWtio mortu^vet v ^X^ndS mfum efr, fta-
^SS^^^^o. ExLpiom pnor, eft
tim ^^"g^aDdera arcu dc certo ligno ,b fagirta al
quando ^ potaom xj- f eiaC uUtur, & ita facit ap.
tenus fa«A f^^^J^ latitudims^quam* fuit faeit
parete mloco Humen en^u accraree qiim, qui moxfa-
Dasfi f\S5SStia,^ intelligeu.
?V 4. tc.qudnarratNicet" d ■™™ > luribusmo disdecipit fenfua
noflros.Pnmo qnandou imbuat medmm ali-
^SaSF^^ tranfcuutes,fic mod.fican-
qoaqnabtate qu^penesp^ Itnira f«a-
tnr,utnon reprc{ententoDic« ^ ebibat) poftmodum uerofup
t ur faU& Pf^^ ^fl
pofita cande^^mtturp» ^ & c
faciespr^fcnnu^ ouocephab u,de ; {
candela,illa uau£ omnes q 4^ aa - s in f pif fcntur, unde p«
buntur a Tertio^ lia P or " " !. rr , >,j & c ft feftuca.Quarto.fi mo
• uideanmradnaaigi)nw.um f ant afticum fim.Ie rei
pn tatitw . feparatione , ucl conglutmat.oneU-
cultation€,uana colia tione , ^ H milllbus , globul.s ,
Liber Prirrsus. ir
tut aliter,qu:im fnntjtit contingit cbrijs,ac furiofis.Tandem dico,
qudd Diabolus potcft fic componerej & ordtnare f anuafmata , nt
qtiisetiam ttigilans ( quod dicitur ) fomnietmore dormientuun,
& putet k ea fenrire, qi«e nou feafit^uxti Caieunum 2, 2, q. py.
artic.j.
CAefarere Phiiippi , quam phamices Panenda Hocant , fcrtor
ui6Hmam quandainjn quadam diet feiti Centilium fiolcm
nitate mactatamconijci in fontcs , qui illic ex radicibus montis
Panei prorumpunr,ex quibus Iordanes , emanaredicitur, eamq^
D.rmoms ni,acpoteJtate mirandutn inmodumab eortim afpe-
ctueuanefcere niiracuktmq; uideriprefentibus valde mcmorabi-
le; quibns duni agebantur Afiyrium quodam tempore forte inter
fuifle,& cum tnderet tam multos illius rei admiratione ftupe£ac-
tos,eorum erroris admodum miferrus eitj deinde fublatis in Coe-
liirn oculis Daum omnium moderatorem per Chriitum fupplice
preeattim,ut Daemonium illud,quod populum tanto etrore ceca-
uifl'et,comprimeret ipfiim a fraude,& fallacijsjquas hominibus fo
let intendere,coercerer.Hoc modo cum Deum orauiifet, repenti-
no Viciimam fontibris fiipernatafle vifiim eft , atq; ita res illa,
quam tantopere admiran confiieuerant, ad nihilum deuenit , vf-
que adeo,vt nulktm in pofterum ex eo loco,ex ca omnino ederc-
rurquidtale .
Cum ex akioris Pallari j Conftantinopolitani loco Michael St-
cidites nauiculam vidiffet,qua ollix } & patina: vehebantur, carmi-
ne niagicofecitjvrNaiita exurgcret 3 & vafa nouprinsfenre defi-
fteretjqnam in puluerem redegiilet . At mifer, paulo poft barba
apprehenfa cum lamciitatione amota iam caligine, coepit deplo
rare . Qurefiois cur merces fuas itatractarir,refpondit, ctim do-
lore.-qnod cum eflet rcmismtentiis horribilcm ferpenrem fuper
vafaiacentcmjocultsin ilJum coiwiinentibtw eonuerfum inftar
denoratari, vidir, quiprius volutari non deftitit 3 quam vafa con-
fraflaeflVnt .
Auditealiudcxemplum, quodproptercius lepiditatem fcri-
bendi laborcm miniine recufo .
Tcmpore Sigifmundi primi Regis Poloni* , Tacobus Mdftinch
Prstor Oppidi Brezmi jleuitate quadam animi ductus, authorita
temmomenq, chrifti fibiadfciuit. Petrum Zacorich, Cracouie-
rem^teroiq; flbi fiimles latrones duodecim elegttjfingulifq; no-
miaa
m Compendij Maleflcarum; -
mina Aooftolorum imponut,fe vcrd lefnm Cbriftum appeliamt, -
vTas vb, q) ambulantesprodigia prxftigiatorum more
SSS^oSSmfy alios, & latrones velut mortuos fubor-
t^ercebant^tui Ji>. . d lllto fa sp nmo impofitos,vbi
^Si^SS» nomme^hriui fuis manibu,
paucs in furnos imponcbant , mnomlneq; Chr.ft fm,
cnn i?.ic ante non euent, promebant cum .ngeitti ffmplic» Vutgt
Smiratione . Quodam tcmpore ad Ccftochouiam monaftmuriT
B V Mariz imagTn* celebre cuiii fuis Apoftohs venu* cnmque ,1-
Ik aliquot diebus morarentur ,vnum ex fuis,quafi obfdfum a D*-
mone fubornarunt, cuius opcra viftum aquirebant ; ille enim per
hofpicia ambulans, carnes de coquina rapiebat , & m fucs proij-
cicbat.qui cruce illas munientes carnes comcdcbant . Cumq, ilhc
ingensconcurrfuseflet populi adD.V.imaginem.- Sicophanc* ihi
obfeflum fuum adaltareducuntduplic! uefte tndutum, in cuius
intercapedinem necefiaria imponcre poflcT.-Lapillos ucromtra m
dufium illi impofuerunt,cumq\ ad alrareducercmr , ille c mam-
bus deducentium furibundus fefe proripiens , m altare denanii
onuftum irriiit )P ecuniafq, rapiens.m ueftis dnplicat* intercr.pe-
dinceas abfcondit.Monachus ab aitari diuino mternnflo officio,
aufueit,c^teri Monachi accurrentes dngnmm eius foluunt.ibi ia
pilli dumtaxat in terram ceciderunr, P ecunta uero in uefte duph-
cata remanfit.Monachi,pecuniam arte Psemoms m lapillos con-
uerfam purantes.exorcifmis eam m priftiaam formam transror-
mare mtebantur,fed cumlapilli permanerent; Monachus hbrum
facrum indignabundus in terram proiecit dicens, fimilem Dxmo
nem numqidm habuimus;abite cum eo ad omnes Diabolos;Sico-
nhantffiiili cum pecunia refia inSilcfiam fugennit,ubi apud Ma-
tronam Nobilem m quodam pago diuertentes , cum illa uiro ab-
fente eos recipere nollet faltem m3 P pam,ueI telam ad lacnfiean-
dum perierunt , at mulier fafciculum telsr illis obtulit, tunc illi,
hanc nobifcum acci P iemus,& Chriftus ribi benedicet, ut tibi hnu
abundantius crefcat , pftende aliamfi habes , quam cum firmbtcr
accipere uellent,mulier recufauit,marimm umcns,illi autem fru
ftulum fomitis cum igne in telam clam inuolncntes mulien tradi
derunt; itaque arca a tela ,ab arca uerd domus accenfa fiut com-
buftaViro domum reucrfo,Vxor ob Chriftum cura Apoftohsnia j
le tradatum hoc fibi lufte contigifle dixit , at uir ira acccnhi» > ia-
tro,inquit,hic fuit neqmffimus,non Chriftus itaq; cum uicims eos
infequitur,& in quadam VHla eos inuenit. Tum pfeudo Chnfh»
adillum qui vocabatur Petrus.dixit, ia mca paifio Petre, caluqs
" quem
liber Primus? 13
fjnem bibftnriis fum appropincuar , cui Petrus, & mini, v t \ ideo
Domine,imminet;ilIe vero dixit. Petre, ego hinc aliter no porTum
ettadere nifi per feneftram; rum Petrus, & ego te quoad viuam no
derelinquam,fed quocunqttc fugeris, fequar . Ergoperfeneftram
aufu<nt,c:eteti quoq; ApoftoIi,qua potuerunt, enaferunt 5 Ruitici
eos feqiiuti,bacnlis,fuftibiifquececiderunt, dicentcs . Prophetiza
nobis Chrifte eurh tuis Apoftolis , m qua fylua baculi ifti creue-
rint . Ergo plagis cmendati , vit.im fuampoftea emendauernnt»
dicentes, dirKcileeftnobisCririfti paffioncm, Apoftolorumque
tormenta fubirc.Sic Poloniae Cronica.
j^uas nam formas confueuerit induere diabolus ad bomines deci-,
piendos. Cap. F.
Doctrina .
' Tabolum fcmper ftudere hominis damnationi , &
cxitio ccrtilfimum cft,quia eft mali atithor, nequi*
am origo : corruptor feculi : hornini femper inft-
diatur: laqueos tcndit : lapfus parat : foueas fodit;
*u,-u\j i ruinas aptat : ftimulat corpus : pungit ammas: co-
gitationes fujgerit malas .- immitrit iras: dat odio
virtutes : vitta additamori .-errorcs femmat : difcordias nutrit;
pacem turbat : affeclns diffipat : humana yiolat, & Diuina ten-
tat. Hineeft , quodeum retibns fuis incautos irretiuit, plectit
eos plaga tnmoris fuperbise ■ doloris muidi.z.- fcetoris Juxurii:ar-
doris auarith:.- torporis de/idia; , & mcerons friftitix , De tumo-
redicitlfai. 1. Vulnus, & littor,&pIuga rumens,non eft circum-
Iigata,nec curata medicamine . Hac plaga percuffus fuit Rex
Ozias,quia praftimpfitofferreThtisDeo fungens Sacerdotis of-
ffcio. Ded oIoreHicrem. ly.faelus eftdoJormcusperpetutis, &
plagamea defperabilis . Hacplaga pcrcufTiis fnit Antioduis2.
Machab. 9. De fcetore dicitur. 1. Machab. 14. qudd contamma-
bantomnia, qtue in ejwaritu Sandtorum fuertint, & infercbant
plagam magnam caftitati,& hxceft plaga leprse, de quafTtme-
tio,Letnt.ij. DeArdorc.Lenit. i^.plaga combirftioniseft,&lf.
16. taj, qui Iitantnr fuper muros cecti latcris , lccuimini p I a o as
luas . Dc torporcHierem. 6. omnisplaga tnftitia cordis.& ifte
Juntplags vitiornm quibusdiabolus pJaqat,& vulncrat fecmaces
luos,qui ramqnam cseci, non confiderant mortis horrorem • In-
Hicisturorem: Inflrm dolorem 3 & diaboli furorem . Iiiduir
igitnr
14 Compenclij Maleficarum .
. u i„* mvnm & exibet fe,obtutjbus hominum , fed Co£
KSSS^^I^* - eo operari c*cra viralia , fi-
£ " SStur talia bperari , rion tamert vere comed.t , bibir , au t
JortSt & fi comedit.cibus qni intra rtomacun i defeendit, non co
aertSr ad nutr.endum corpns i!Iud,cum non habeat ammam in-
SSuin eft ieitur,diaboium pofie afiumere varias formas, &
nifi impcdiatur a reo,pofle,qua veht apparere forma; humanam
oerfeftam , & omni ex parte pulchram , atq; puJcherr tmam exhi-
Kn-e aualemfortalfe fecxhibu.t B.AIbtrto tarmeliw,a quo cru-
cis fieno fti«?atus ftft ; Solet tamen ei obftarc dmti* voluntas vt
ferr.per adfitaliqmd,quo detegaturcius fraus,& immetas , Dcus
eiiun certis ammYimm formis.nonduni vti permifit damonia, vi
dc cet.Columb^feu Agni,eo qudd Agnus verus fit Chriftus,& tn
rn himbs frecic fpiritus fanftus confueucrit apparere,quia ettam
Cc antmalia cio lo carent, & nullnm folcnt inrerre damnttm I i-
bentius mduit animal.a,.n quibns aliqtta funt.qu* culpentur.For
m hirci e5 efl antiqua , quia hac vtebantur hcbrci in facrtfic.j > .
Hac rempeftate , quando mit paftum cxpreilum , fc fc ofterr c va-
fpicuum vtiili forma ; poft ve.dpaftum quando adortndus cft,
femuer in forma hirci,& quidem fa^afpeasi,afri,ac oltdi.Hmns
rc-i ratio vana eft, primcquonnm ob reUterenriam imcarnat. Vcr
l,i Eeus non patitur cum tunc aiTumere humanam formam,& huc
oertehet iftud Apoc.i *.traduntur impij beftiam adoratun,ideft,
Siabolum in bcitire forma . Secnndo,quia olim cohientnt diabo-
Ium in hifci foi ma,ideo dccmones vocanmr,Sahinm, hoc eft, pi-
lc.l feu htrfiiri ■ Aiia caufa reddi potcft,vidcIicet,huius animald
fuoetbia & r alia vitia,quz roonbus , & afiionibus fiiis dnemoncs
ftidiofe Imitantnr 5 vt oftendit Rcmigius a Pcmq; hircum , fm
' a> ' , ' ci " capram indufequia hircorum,qui a fimftns iocand. funt m ludH
cio c?nutcft,&'hacforma,vtplurimiimadoratur.
Oindo i°itur familiaritatis , & fidci fpecimen prxbcre vult fu-
*^effiefem canis , vel felisjfiquis aliquo cft deuehendus , mdutt
formam equi . Si ner iocum anguftum, vel r.mam fnbmirus , vd
c uftc^ibus inufmus,fitmus,VefpertiIio, vci muftella. Si qnis
fir prsfens , & colloquium poiiit impedire, vel ipfe velitlaterc ,
mufcam-tadirit,8£adaures appropians , qua: vult fiiggcrir. Si
intendit «reyes lacerare, vel in hommcs feuire Iupum mduir . Si
ouos vu!tterrere,aut turbarcfit gallus gallinaceus magnus,& fc;
rox fic apparuit Pachomio . Vt coruus,aut viiitur,S.Romua!do,
Libcr Primus . 2?
Vt VuIpecuUS. Hilarioni ^Vr canis, DunrtanQ . Vtferpens Leo-
«ardo Corbeiacen fi Vt DWco. Sanctx Margaritz,& Ferdinand»
Cafteilc. Comiti.eiufq; exercitui . Si vulrindncere aduialum,fpe-
cie boni,indtiit formam Chrifti,vtS.Martiiio,vel infonna Dei, vt
Theodorx,vidii2e, vel in forma Angeli, vt S-luIiana: . Deniq; for-
mam afliimit.qux mftituto maxime & accomrnodata, & quia ad
omnia fere idotiea eft humana,hauc,vtplurimum affuaiit, non t*
men codemmodo. In nuptiarum ponjpa appartiir calamiftra-
tus,fiue rufus,procaci vultu,& actiofus.Maximo Rhegienfi appa-
ruK,vt nauis . EuagriOj vifus eft vt Clcricus hxreticas , Machario,
femel appannr vt meflor , feniel vr pharmacopola . Nathanaeli
femel vt feruos loraiius, femel afinanus , rtgens nfinnm . Apelii,
vifuseft,vtpulchra,& compta , & illecebrola mulier. Morituris
folct maxime apparere rerrifica fpecie,vtS> Martino,qui dixit,ei»
quid aftas cruenta beftra? Florentro,vi fus cft, ore vaftam flammi
nanbus,fnmum fundens fu!phnreum,Sancta? Oportuna; apparurt
in fpecie nigerrimi icthiopiSjcapilli, & barba ftiilabant quafi picc
calidam,& liqiiidaii^ociili.ferrum ignitum , & ftricturas fcinril-
lans,euius rei rarionem Angelus reddrdtt S. Aichadro , videlicer,
hoea Deo pcrmttti , vt talis terror , tam ternbiiis vifionis purget
infanctis 11 quid adhticexpiandiiui eft in illis. Quamurs autem
ftudeatdiabohis , & veHthomiriispulcherrirnam fimilrtudmem,
vt plurimum inducre,qii3e Dei bonitas eft,tannim folet afllimere,
quam,&qua!e:n illi Deuspermittir,tefteD. Chryfoftomo b , & t, j, ont t -
ideo.vel ipfo inuko ficri videmtis,vtqui non obefx nimium men- «k.Jw*».
tis fint,femper,fi atrendant,fucurn ftudeanr apprehendere . Vel
fefe ofrett diabolus humano corpote atro,ilIuuiofo,fquaIido, fce-
tente, tetro, ac formidabih, aut faltem, obfctiro, nigro , fcedoq,-
vulni;naribus,vel dejormirer fimis, vel immane aquilis orisricttl
fparfo,profundoq; luminibus valde abdiris flamiijantibus,mani-
bus.pedibufq; adtmcis,mftar vultunsjftrigofis brachijs cruribuf-
quc , & admodum pilofis,capi inis ^etia vel afininis tib!js,vno,vci
vtroq pede bifido . & corneo , interdiim & folido vngue , mter-
duh£mutili pede altero,veI vtroqj , demum ftatura corporis nun-
qnam iufra,ae decora, fed . cui femperadfitaliquid infolira: no-
tx.deformiratcm, prauiratemq; dcemonis demonftrantis .
In aflumpto corpore diabolns loqui potcft, & folet , & cum lo-
qunur, vruur, vt plurimum fermone regionis iflius incola", tefte
Pielio c Sed ntimryoce ftridula (qnodetiam notandunicft.ad < l M'*«
TOgnofcendarn eius deceptioncm ) fubfibilante, confufa ,cbfcu- niQ " ib<ts -
r3,debili,pufil. aj & quafi ex dolicvel tcfta nafcente nmofa • hoc
D do.
% $ Comf>endij Maleficarum .
Jf Anrrtu-CiPimm confeinones apud Remigium d & quandolf-
— ^S^SS&^ qufcm «£ , Aidcri ifi aflumpto corponr,
fo?pora a fll.mpt a (;»tu«acorpota, nccnc, & exqua mattn*
finr i;ciuiim eft,vt inquiramtis .
Afcunt Dofiores bokifmodi efle vera corpora , quu habent
„ 1C nfuram,& colorem.qu* qmdem acc,dent,a,non font : fine fub-
ftantiauixta phiiofophum diccntem; accidcntis eftdfe inefte.
•Vcrumi^ccorpora, non funtvera corpora fccundum natur*
ventat e n I ,quamexhib e nt J Vrfi,Leoni Sj ferpcnt 1 s 3 &c.quafieflcnt
vera cornora,non ftaum euanefccrent , vt fit . Qus corporaigi-
Z erS ■ ?Terref trta forteSquaqni, quia terra non potcft tota ft-
Zl ftatim euanefcerc *fe veftig, j nota . Erunt forte .gnea?^
mme oma arderent,& califacerent . fcrunt nc cx aqua ? non quia
q^S refolubtlis, vt funt corpora a dcemone
Sm*a . Erunt igitur aerea , aut ex ahquo craflo vapore g^ra*
ta hoc docet expericnria/jma, quandoq; corpora humfmod, fue
Jfmt S&° lancea , vel fecuS percufla , nmilominus tamen partes
SSuni in vnum funt coniunfis , vtpatet : P er ■exemplapaf-
fimno a a Ratio autem cur diabolus vtatur fimil, deceptione,
Sondet ur. qu6d,cum eius liberum arbitrium fit m malo fixu, -
*3£S& potciUec vult reuerti ad bonum ; ,dc,rco,qu,d ; j
c L1 id vnlt ril id eft ad abquod mal um, & damnum , & hinc fir, vt
S § animam illius,co folum coufilio,vt famthamer eo vta ur, a„
?pparet!& illum i acilius decipere poffir . Ouando qu,s illum ,n- .
> «oLt aut coniurat,exhibet fe videndum ,aut fentiendum, vt crg
Sanfhomincs mcai tationibusiPinina lege vetins, & damnatis.
KnekTtShi fumbus,herb,s,vcrfibus ) & carafienbus,vt homtnea
fS u ncrroresinducantur. Obeditillis, qui illum muocant
c b s facris,vt crcdatur,illum habere partem cum D^naT^
t ia } & quamms non fubdatur diabolus corpor,busc« cf .b^ ^
corutn conftellanoncinuocatus tamen fauet apparentcr muocao
tibus,vt erroribus eorum dctincantur , qui tnbuunr rtWKm a»
«Wydcr.bus,qus m bondnes neceffitatem mdncat . F.ngitta-
riem fe amare virgines, & hbenter illis fe rcprafeutat , vt crtcU»
houiines,illum cfle pudicitia: amatorem .
Extmpla. .
XT Obilis quida Hifpamis a monre Rupcl ormndus.nommc M
Llber Primuj . 27
Wri plerumq; 111 armorum confliftu ftretiue fe g^iTerar,is erat, qui
fibi illatas iniurias,irriras cfle ininimc patiebatur,idcircdnonnut
lis odiofus eranipfe vero,ne abinimicis imparatus aliquado dc-
prdbcnd«ttrif,fcBipcr dinerforam afmorum generc mimitus
cedcbat.Quadam die,equo infidiens,domo,laacea armatus, exi-
uit,& ad pagum, oai Villanoua nomen eft, reru fuaru neeellitate
ductus,fcce»fir. Nofte fatis atra ftiperuenienre decreuit,mhilomi
nusdonHireuerti.TranfaftaVilIanoua,erat Romitonu,clatris!i-
gncis in anteriori parte firmam,intus verd ardebat lapas . Subfti-
tit Antonius alfquantifper,infidiens equo,vt oraret, & duprece*
funditjintrofpiciens Romitormm , vidertres vifionese medio il-
liuspaulatim dererra,pullul3re,tandiuq, erefcere,donec teftunt
Romitonj capite attingerent,& fic tacit.-e fubfiilebant. Antonio,
fpcftatis illtSjCcperimtpr.-r timore obrigere capilh, itaque retra-
ctis habenis,equitando iter funm eft aggreifus , Sed ftatim eleua-
tis ocLiliSjvidettres illas vifiones fimul iibi pradre, qtiafi ipfum co
mitatiut';quare,ufe fe Deo eommcndans , ilgnoq, fe Crucis fa>
pms rnuuiens.equLim, hine indc ditiertebar,illa'que uiciifim fem-,
pcr lpfum pranbant;quo factum eftjvt ipfe ftomaehabuudus, im-
pulfo in uifiones equo,!acca illas,quafi uuliieraturus eft aggrelfus»
uerujmtamen eodem greflu,qtio Antomus,mouebatur il k;fi cur-
rebat ipfc,cnjrrcbant &c iUx:(i ftabatjftabant; fi lento gradu ince-
debat,eodem gradu mouebantur, & ipfx , nunquam tamen lon-
gius ab Antonio recedebant.Quare(etfi inuite jpaflus eft illas fem
pei habcre itincrarias fodales, donec domum fnam perueniret .
Antc rcdium Fores grandis erat Cors , & ipfe equo defiliens , cum
ingreflits efli:t,ipfafmet umbras antefe fpeftauitj Tandempcrue-
irit Antonius ad domum,vbi erat coniux,qua uocata,fores pate-
facU- tunt,& fic ingrefliis domum.euanuerunt iaru.E.Fuit ttinc te-
pons Antonius ammo aded confterriatiJSjCoIore fqualidus, & m-
ribus ita deftirutusait uxornon dubitauerit, fibi aliqnid infortu-
niiaccidifle.SctfcitabatiirinajfeduIocaufam inquirebatabipfo,
ille tameninrerim nil refpondebat. Accerfiuit uxor iutimum eius
3micum,uirtim nobiIem J prs:c]ariim J & doc3um,qui uifo Aiuouia
mottuo.non diSfimilijpetiuit ab ipfo,n e granaretur* quidquid ha
berec illi aperire.Aiuomus cccpit fingillatim ordine omma rece-
fcre amjco,Hk tamqua prudeus muita fubiunxit.quibus fiiaderct
timorcm a lepe!!ere,& cibum fumere.Faftopoft canam tempo-
ns mteruallo.decubmt Antonius,& tuc amicus , relicto apudde-
combcntem Itimine,foras prodijt 3 fed ftatkn cxclamas Antonius
alra uocejfuccurrircfuccnrritedntrogreffi omnes,qtn
cxpoiiut,trcs illas umbras , iternm adueniffe , q ax ten
exierant,
terram mani >
bus
J* Compendij Maiefcaniffl* ■
fo? ^i mim notabccni uix ftnile auditum eft,hoc me.no
Reccntms hiftori arurnFrancoriirn fcnptore ,
rixp rodnmn . » ,ta ^™^f °" ldam tonuerfus Monaften,
ait .eitur . Philippo Bc oRv^JJ . ^ Natalltia fefta s q-
Valhs Sara: «Jg*Jg C Adan £^ da ;, nicum famo lofe
rno ^f^teXSe^ftctt arbor in S ens,gelu,& ptmnw
tnx cmwndirequciter.ini ilis. f eradiim, & corpus cu-
obfita,ad ipfum P^KSSSSSSS ft£ & niam , qua
pida;Equus pcncrrefaft ^«P™ nti conatu iumenmra
P^ f f^^,^^^oPtoquL I fuit arborWIa confeJ
rctmet,& calcaribus «SgTO ,™S«o*cmpe rehfto . C redit s
fliin euanuit,odore Kt ^^^„^ fe^, prccibus com-
mendare fatagit,ac iter mi fobfwfui fc , cui iratus
Adanms.quoniodo ai t ,me u , domi funt pro mej
tionibusaggredi?Annekis^re w A biquanrum
& falutc mea fupphces ad £c"mp e es^ y
potes,niml ^Pg^SSStS Adamus^tot moIcftiS
«irogracde^^f^
pert,fu^gladmm qm >gSu» abigere conatur . Hoc ,
ciiatcriie enie per atre mui , r „ me diocr s uiri , cui ca-
pnt cappa,& ^P ui ^"° T sSoIar ,bns oppofiti. Adamus aliquo-
fcintillatesmfbr^nsradqssounmiso^p Tlin!
,i« hoftcm ^SSS^SSS &» Anni.Perter-
^^^SSgScrrculum in tcrra ducere, & i»
IJt ns f?"»^^ ^fflSre. Adamus confilium exequ.tur , fcd
^^SSmutataur^as Afmn— * £
n P amr inarct =
lum,monacho prorfus •HdjggQ^ ^^S^ dmtumns *
runt,Iongafamuh_obtmor C fito
tlbci Primus. 29
Nobilis hirpanus quidam-cuius patria nomenq,- honeftatis gtm
tia fobricetu&iuitijs fuitus,Dci timofem negkxit . is igkur fta-
tuit Moniaiium quarundani fcpta mrrare, quod vC faciiiBS exe-
querecur claues Ecciefi* adulterinas conflan curamt, vt per fca-
ias qux Sacriftiz de fei uiebant , fibi aditus patefieret Ononiam
vero Monaftermm ab oppnio erat feiurifiuni, fub noftis arrar mc-
dium equum cohfcendcns,edr«mcnitfdus,quoJcdMfuuin for-
tius occliltaret . Defflit equcqup retinacuks feorfum alligato, ad
Ecclcfiam peruemt.Dum autem anteriores plateas p ottas recludit
fpcftatEcclefiain patcre, iutufqj luminaquamplurima,ac faces
arderc- voces ir.m iancamcs,quafifimuscxcquentts,audiuit.Ob-
Impnitille.&noiinarerei i;ucius J acceiEt,vtvideretquidcflet.Spe
etatEccIc/i mvndequaq;< !cricis,& Fratnbus,qui firaeri opera
dabant»reifWtara,tn quorum medio.feretrum magnificentilfimii,
facibus vndiqs feptum ardentibus,clericos quoqj & fratres , cum
ca-tero populo , cereos accenfos in manibus tenentes , vidit . Sed
quod magts admirawottera augehat,illud erat, quod , illorum ne
vuutn quidem noucrat . Pofl fpcftatum diii faftum,ad vnum Cle
ricorum lllorum acccifit , petiuitqi quis nam effct defunftm iHej
cuiusexequius folcmnes celcbrarent. Refp. Clericus , qudd in
proximoerat ritadecefllwus Nobilistalis, ipfumq; hifpanumno-
minaint,& tdcirco , funtis eius Faciebant . Subnfit tunc hifpanus
fubdens,falleris,nam hic nobilis,quem nominas mortuum , vitiit.
Subiunxir Clerictis magis deccptus es tu,nam vere mortuns eftil-
le,& non longe abeft a fepultuta,& his dictis,rcuerfiis eft ad aiios
cantantes ■ HifpanOs valde interim conturbatus , acceifit ad aliti
eorum,a quo idem cxpifcatus,idem refponfum accepit;quare ma
gis pcrteirefaftus ille,abfque mora ex Ecclefiarcfiliuitjficq; equu
confccndens, jtcr crpit domum verfus. Yerum,vix gtefltis mo-
uere coepit,qudd binc,& hinc,duo terribiles, & atri molofi illi af-
focianrur,mediuOT ipftim tenentes . Vim , enfe diftricto faciebac
nobilis, vt illosfugaret , fed fiuftra feinper , donec domum fuam
peruenit.defcendit equo,& introgreflus,obuiauerunt pueri,& fer-
ui,qui illum attendebant . Mitabanrur ifti de eius aded mutato
aduentiijvt mortuononelletdiliimilis ; expifcabantur huius mu-
tationw caufam,& enixe vrgebanc,vteam apetiret, quibus, nobi-
lis omniaordine,vtacciderant, recenfuit , ficq; eolloquendo ven-
tum eft ad hoftium tbalami fui,quibus expletis verbis.uitrogrefH
fant prasdicti canes atri,qni illum aggredientes,dentibus in frufta
£omminuemnt,& fic omiutim deftitutus auxilio miferrime occi-
ditjdumadhuceius funus apud Moniales agererur , Accipeali-
ud
^Yo Compendij Maleficarum;
a d eiufdem mattenz,exemplum , ad cognofcendam Dei vindic-
^aSicTS^ ciegebat Theologia* ftudiofu. quida»
rfb» nob,litatis,hic priftin* caftimonisA pietatis obhtm m ,no-
P ! ma"no periculoA labote,pariet.bu s tranfcenfis, m quoddam
SfteriumSanft^monialiumvfq^ddotmitoriumperucnerat;
fbi fic pcrmittentePeo,priufqua adeellulam, quaanimovolue-
bat pedetentim peruemret,obijcit fe ilii fpeftrum fpecie yiri gra-
uis & honcfti.prolixo capillirio; & barba , lorum ingens in manu .
tencns,& nulloverbo fafto , flagraminitatur . Veneratad facn-
le"iunlmceftum,& ftuprwn mifer ilte , fcuto glad.oq; probe ar-
mltus: ftrinrit gladium; fcuto fe tegit, ictus uibrat, & vt fibi vidc- :
batunlatus aduerfarij lorum fubiens, multoties haunre , & bra-
c hiailli,lorumq ; rer c i l Kkrecert6tenet,f e dfemperbrach.umcor ^
porUorum parti amputat* fobito iunfium apparebat Tandem
foearum decuflatiai illi vtrumq, humerum fic vment.boue mor-
tuum impe w ( fic videbatur ) vt mifer ,n terram prolapfos , vi x
trepidusfetugaeripuerit^domumreuerfus, deprchcnd.t ad
modum crucil fibi in pefto^ in tergo . ad quatuor d,g,torum j
latitudinem,nota contufionis,rubore, liuorcq; imxr* impra^amsH
Tumuit mox vibex,fiuc,percuifionis fignuro , & cum mtollerab.li; I
ardore, quafi vermiculare ncfcioqftid, quod grauiffimum crncw-j
tum adferebat , mifer fob cute fenfit ( & ne vamimvifum putes M
fecundo tertioue dic miferrime vita fcnous eft . Notent lafcmi,
ouis no&urnaritm ad ftupra difcurfarionum vtnq; rruttus ruent,
vt difcant Deum timere, & VirginesDeo facratas , non violare,
qnamq; inanis fit ifta perfuafio dc gladij vibratione cotni vim dce
nioms, alia plurima huiufmodi exempla paifim muemes,legc& : j
do,de variaaifomptione corpons fpectrormn .
Miros cjfcftus olim vetercs Magis tribuermt .
Caput VI.
Poarina ,
OANNES Sabifbcnenfis . * Domino inqnit perm.fr-
tentc Magi per Dehiones Eiemenra concutiunt, re-
bus adimhnt fpecies foasrventura plernnq; pronun
ciant: turbant mentes hominum : immirtunc iom- •
* ' J n ia,homincfque violentia duntaxat csrminii ; oco*
^dnntlSGramaacus b a pudScptenmoiul^fcnbir,C,,ga»
a lit.j.To
Ikiaiici. *
Liber Prirrus.' 31
tes , Masofq; inauditi generismiracula diueriTspraftigfjs exer-
cuiflc ; & per teft»BatoIOdtfleandorum oculorum pentiam ,pro-
pnos,alicnofqtie vultus varijs rerum imaginibus adumbraife,ii! i-
cibufqj forniis veros confpcctus obfairafle , & alia mirabilia fe-
cfBe, vrfupradeSimone Mago docuimns. Pithagoras c femur j^ fi,a
-futim aureum oitentauittcarmine Aquilamcicuratiit,cum qiia fre
quens colloquebarur.Baianus d BulganxRcx flquotiesvolebat fj 1 ^'
tnlupnm , vel in cmqsHbet alterius beftise formam mntare cerne e^mUi!
barur :intcrd um faciebar, vt a nul lo viderctur. Refert dicas e de |^
Simonc Mago praetcn ea,qua fupra dixirhus,qu6d cum aliquando Wiw.' '
a Csfare perquireretur,rerroreperculfus,altcn fuaformareli&i» »
aufugit. infoperyinuna habuiflc caneni all igatnm carena» in ] i-
mme dciruis deuorantem eos, qui ad Simonem iniuili adire cona*
rentur : Canis vero Petrum intrare iu{fir,& humana voce Petrum,
adefle nunciamr. Vkks Piuinse virtuti,quae erat in Perro, Diaboli-
cam uiii! ceffifle,& Ccrberum adulatum fuifle Petro cui non pote-
ratnoeere . Nania Pompilius ccenx optpare apparatum exhibuir,
cum mhil domi obfon.iorum habuiflet . Ollcrus , ofle incantato,
tdmqnmx nauigio ualtiffimamar.a fuperabat, hocaitTritemins
in Cronica Heri iugicufi;Eriais / Rex Gorrorum, quocnnq; uep- f s ' vo
teretpikum, mdcLienrumprofperumcIieiebat. Apuleius ipfe 3 ' iH '
mukorum teftimon.o Magus g fcribit admjratione digna de ? "b. i.de
dtiabus feeminis, & primo de liofpita quadam Sagarum RegiiUj «1"° aa "
iia fequenti exemplo .
Zxempla'.
HAecfuperius citata, amatorem futim, quod in aliam reme-
raffet,unico uerbo mutauir in feram Caftorem, quod ea be
ftia captiuirati metucns,fe ab insequentibus prssciffone gemtaHu
liberat, ut llli quoqj h"mile,quod Veoerem habuit in a!iam,proue
niret . Cauponem quoq; tucmum , atqj ob id aemulnm defbrma-
uit inranain J & nunc,ait cirarus , fenex ille dolium innatans nini
Jui,aducntores pnft.nos m f*ce fobmifius officiofis ronchis i rau-
cns appellatAimm de foro quendam.quod aduerfus eam loqut^
tus eflet.in Anetem derormauit.Eadem,amatoris fui vxore qnod
m cam loquaciterprobrum dixerat,iam in farcinam impnt-na-
tioins,obfcepro vtcro,& repigrato fetu perpetua damnauit P r~-
gnar.onc;& vt cuncti numerant.ofio annorum mifeHa illa, vdut
Eiephantempanrurad^enditur. Subiungit idemaatW b de *
1 aphilc.-Aiagapnnj nominis, & oumis aamais fepuJcralis ma .
giftra
Compendij Maleficarum. •
siflra creditunqus urcims ^ fv a e ralis>imis tartan , & m ve-
fat,s,omnem ***** eonfpexit
i s*. ji. f unt,vt
Vcrf.34.
lios vero prorfus ext inguit . D _ ltiCTiator ie ficri , fed -fa*
H*c omnia fupradifta certum cft P^«i at jrabilia f ecc .
runt.vtait , Apoftolu , ^Jf?P n fccit sanaus Ftt n afcusyl
Scribit scardeonms humlmodi ■ Accm Jx
M* pofitus qmdamPr.d.catorumD Augu ain0 _
■M.uft, Ubinifeaatorcsadprandium mu ^^ S ^p ol71iniCK p.BouJ
merito «opioseadmodum an ^gant 1 cum inter C cn,.bi-
brans eis , quod profcffiowm mum yoror Monachis fej,
tas c<w«iii«rrarentur,publ, C e, P ala^ -|
fitl nou profiterentur iorma f ^f/^Trgutc rcf P ond«|
mo Idmtafcne , fed prudens ^od' «™j J vmirn ex n0 |
Vis,ait,Pater,quomam ,n h« fer mones • n ^' do , oblatU5j „,3
ftris fratribus vnus ita fimpjKcj Peo jg™^™, } f , 0 cbc diemil
mcs ifte tnus pubhce tna v «Pf ' m hbcM . TfiI 3
exh ,beat fincertorem? "^^^^^^^p^^ni ccnuc, fus, qiJ
3e fuatu S ,ad huncnoftrum M«cnmq«« X"efrata,h, lodalcsl
noftii frigent,,nvirtirte, vtcon f c ftim ca efiant,»!
gus to!kndum,quas itermn n.bcnte Pr* pofito. cm£,s ^a ^
? lb us,ad locum vndcdetulerat. «portamt. ««^^„^,3
Eominicnsvltrairodiimobtoptfafluicom^
quafi idcm efil t Hli ftatm: pr*ccptu, , ns,at -11 e cogn J
|andnmratu S >quan i pr,mum m ^«^JK^ '„ v0 l«iH
forcfpontiit Bater iubeas tentare Deum, adleram ^
Liber Primus . 3 3
irou t foleo,teftu'a nonmanibus # at illi admirabundi ob tantum
miraai!um ; hinc taciri intra fe ftupebaiu, hincrepemino comins
rcfponfo dclcaati/c niuttio infpiacntesjfubnfenmt .
Vcpafl* cxprcjfo , & Mtgorum emm dialoh .
r Cap. VH.
Do<Srina.
Perationes magicx omnes innittintuf pa&oper Ma-
^os cura do. mone inito, itaut , quotiefcunq; volne-
rit Magus aUqnid agcre auxilioartis fiifc , expraifc,
ud iraplicite* teneatur i dccmone pofcere,vt cxpac-
co coucnrrat.-probstur per P.Cipriamim a d icerft- d^/J^,
tcm, Magos habere fceduscum dcemone, probatur tyr .
perAug*ill. £ cuius verbafunt hxc. Artes huiufmodi omnes, b iih % u
vel nugfttorijCjvel noxicfupcrftitionis,ex quadampeftifera focie- ^a.dm
tate hofciritini cum damoncquafi pacta infide!is,& dololle ami- anjc '*J.
citi^funt conftituta . Probatur etiam Articulis parificnsibus ,
his vet bis . lnire pactum cum dcenaombus tacirum # vel expraf-
fam,Ido!atria, fiue Idolatriar fpccies eft : & intcndimus efle padti
implicjittan iu omni obferuatione fuperititiofa,cuius erTectusj nort
debeL arcOjvelaNaturararionabiliterexpeftari. Et fcicndum
cft dccn iones,non coac~te,fed fponte accurrere ad hoc faciendum,
quia yraui odiobominem profequmitur:necputaredebemuseos
gratis accurrere , fed expe&ure pritium aliquod operis fni . Eft
autem conucntio hominis,& diaboli,quaIiseftduorimi latronum
quoruiTi altcr palam in fylua vagatur , alter vero lantat , excita-
tnfq; certo fibilo,vcI alio figno prions,viatorempofterior dolofa- -
fagitra,vc! quodms icftus tranffigitA necat, priore fsepe id nec vi-
denrcnecfcientc, in viatoris tamen mortem confentiente ; pnori
Magus, poibriori diaboltis fimilis efl . Hocpactum, dremon po- ,
teft vcl prscftafe,vel fallcre; ratione,& expenentia probatur . E.a-
tiodocetdcemonemcoginonpoffe ab homfne, vt ftet promifi.
fis. Experientia docet mendaciifimum efle,& decipfectK cupidifli
mttrn,& idcu raro prsftarc qtiod policctur .Si aliquando ftatpro-
miffis (quod ftpefaeit ) non facir coactus,fed fponte,ac dolofe,
vt fic retmcatfibi Magos deuinctos,& alios alliciat, & huiufmodi
nugis vim iftam itiefleperfuadeat .
Pactum igh-ur uwufmodi dupkx efle folet } exprsffum , videli-
«ct,& tacitum , Expraflum fit ipfi diabolo m corporca aliqua &a>
("omoc-iclij Maleficai-um*.
eftifciy»& fidelicas,ac homagium prpmttti-
• rthner fo terpo cx balneatorio exiliens.dtccbacquaaj
^SP SSdo, tantumad dcmoncmma^
«iki vndccitn gradibus contiacntur/cqacnub^
bne-ant fidem,& Chriftianifmum , obedjtnti^ rcjj
f^ _hnnt BearxV.rg. Mmx panocinium rcpudur.t ^ ;
^Sconuicijs dmslnhonorant vocindo .T.am
' XfibiB*monho«o^^
ited
Liber Primus < 1 5
■ O dies infaufta, & amara horum fceieftium, in qw rcnunJaa- ^
tcs Deo,diabolo fe dedunt,tunc enim incipmnt eorwn dies ms,,
, imo peffimi , dies laboris & pocnafitat.s . Ecdef. 40. occupat.o
maX^ata dt hom.n.bus vfq; iu d.em fewilturar . Dicsfocto-
rijalan ir«is,& iuxur* . Ezcchiel. 16. m die ottns tu, . 11011 *ft
pwcifus vmbilicus tuus,& ^ non ^es lota m falutem,nccfale fa
lita. Diesfnrom.&fupcrb^. lob iy. cunfl.sdicbus fms irn-
pius fupctbit . Dies cruoris^ crudcluatis Efai.w dies concnl-
Lioni>,& interfeftionis cft ,& Malach. 4 .d.es vemet &cceufa qua
Ji camino*. Dies pal!or.s,& failaci^cum fcmper fallacitcr agant.
Iob.i 7 Jioctem vcrterunt in dicm.qma eot i:mv,ta peccatrix^iw
aofturna eft,diurnam apparerefa«iunt . Dies .ndignaaowi^-
rcm iS dorfnm A non fackm oftendam eis m cie perditioms eo
rum Dies fcparationis,quia fcparantur a bon.s, vt mittantut in
cammum igais. Amcs.tf.fcparati cftis in diem raaJami & appm-
pinquat.s folio iniqmtatis . Dics tribulationis .Sophoni. z.dies
irx,dies illa,dies tribulationis,& anguftic^dies ca^mitatis,& mi-
ieri^dies tenebramm ) & caliginis.diesncbulz,& turbitiis ; diesm
b*,& clangoris,Quia Domino peccauerunt . Dies dcfperauon.s.
Pr0uerb.i4.fi defperauerit in die anguftia:,&c. Dies percufsioms,
in die illa percutiamomnem equum in ftuporcm.Dies obliuionis.
lUi.2j.VJu!atc naues maris > quia vaftata eft forritudo ueftra , in
die iila oblisuonierisjd Tyre. Dies tandem combufrionis.Iudith.
1 6.Dcus in die iudicij uifitabit illos, dabrc ignem , & t.ermes in
carnes eorum,ut urantut ,& fcntiant ufq; in fempirernunij & Ifai.
66-ignis eorum non extingnetur , & uermis eerum non morietur.
Forma aiitenj profefsionis fagarum , quam faciunt diaboto ta-
l.s eft. >X<
Gnltandus queit. 7.0:: cdnfefsicnc ooius Malcficsc refert fcque- r.-r.4 P »
tia . HfcSaga fiib fpe uitac onsniarecenfuit, qtisprofefsio ipfa re
quirit, & recenfuic fingula iliins capitula . Primum enim dixit.
quod quando adducxa fuirper illameius Magiftram anre tribu-
nal Principis earum,qui eil diabohis in forma Regis, pra:frdeiis ia
folio Maieftatis,- iuftructa prius a Magiftra quid factura erat , ue-
nit,&oportuirprinio abnegarebaptifmum, & omnia Chriftiana?
fidei documenta relinquere. (Apoftafia ) Deinde Pcclefiaftica
Sacramenra cunaa proijcere , pedibusque ptoprijs conculcare
crucem,& imagincs B, Marix Virg.& aliorum fn;crorum. ( facri-.
Icgium )quamnis becvltima^non fisnt coram eo.fiunttamen ali-
bi poftea>fatis eft,quod ifta proinittant fc Srthiras q:iam primum
fcret occafio , ( Profefsio ) . Deinde fecit obligationem , pcr fo»
t 2 Jcia-
_ K Compendij Maleficarum . .
promifit,quodper P etnoil, u hdd ,s ^
taftis fe^V^^^lpetaum uaflallagiiun ( iura^-
bente, p^nt ^magi^n fiuc p«P^ ( hrUH c di
mcntu hdehtat»; tt ^ d f n ^£f^ r ipfum Principcm
llin a przcepta ^Vodpe^ erit ° bc "
crunt decerncnda; & jwtf P=rp«uis 1 f ad !udos , & C on- ■
diens iffl> uenicr^contmne^cum^oca^ajutnt a ^ ^ ^ ^
cumq; ^^ffif:ff= ^
quofcuncji Potcnt ahos aj jg^g^ , fs p rince p s egre S i 4 ;
cretum obfeniandum 0 pr *fenri prsftare perpetuad
ftontc , FO»unt c,dem mul en fic gj« ^ \ . ta hoc nnV'
#a munera confecuturam . H«c Ul c -
Terti6,negato priore nomme.nomim llhs maitur,ui rv
f s Cuno.uoeatus fuit Barbicapr* . p2 pti{niif
C^arto^cogkabnegarepatrmis, T g«Xn«
fi ua^conf.rm»uomsA nouos iUk aboi afES 11 "* *
Liber Primus. $7
Sed immolant etism diabolo (qriod pems eft ) «rti« fue cir
»alitatis,pcr «mlam pancs fux facntta&s per aiiantiam;fortitudi-
ncm , pcr fupcrbiam: fimplicitatcm permafitiam hypoeriiKt-: kt-
cunditatem>pcr inaaem gloriam: iniquitatem , pcr hmim: fceto-
rcm,& mfamiam : Idcnxo.per hxc elongantur a Pco; difcordant
cnm proximo.- exeecant himcn mentis;expugiunt,& fatigant eo-
rum cofcfa,*: aliorumreneruant iusiturpe lucrum f i equentant fu-
fcitant fallacias : mfamantproximtim ac lllum m tornaentis , pet
malefici ■ t n nt.Sed vtomniampeiusmaiit.pcrhicillonimfa-
crilega fafia,< bnubilant cor iiubibus ignorantix.-obftmnnt os vo-
cibtis infokivia-: capinntur reribus frauduleniia;,& eorum corpo-
ra deteltemda inuolnnnt fluettbus violentixjfunt enun fallaces, &
proditfciS, ' ce.i. & garulof* : tenaces , & glutinofae : arden-
tes 3 & luxiu t faucaata 5 &'inaIitiofa?:leucs,& currieulofcrebeneSj,'
& liog|^;nociiix,& pencu!ofe.Qnare non immerito coparatur
Sui,pei fedkatemh«£UriaB ftcrcori,per vihtatem Infamix : Vrfo,
periufatiab iHratem auaritis: Vento,per inftabilitatem tafcitrixj
Scorpioni, per fallaciam malittx : I,eoni,per fupcrbix elationem:
DracoEi,per neqtlitiae erudelitatcm ; I.aqueo,per adherenrix te-
nacitarem : Sti.Iicidio , per difcordix rrxofkatem , ideo talesab-
forbct imcrnus.infernus enim fimilis cfl ceruo, qui naribus abfor-
bct ferpeotes de eaiiernis ftiis,ac ipfos deuorar,Iuxta Ifidorurmfici
diabolus , abforbethos malcdiftos ferpentinos , & venenofos^. de
cauernis huius mundi, vtipfosin vterofuOjideft,in lnfern.Q degla
»iat,& tranfportet.
Pfefe
,» Compendii Maleffcaraffl?. J
bonii fortunx.fruLtum uefhs .
«im coeli.Stterrgj
• r - — i t, '
tiber Primus. . . J> . ,
Septimo , ^.J^^^Soncnfc» infcripto, Ufctf
libro mortir , & fic legimus m» 3 u »
nigerrimo . ' j*Jfcnda , quid hac tutpins ? quid
O petitio damnabiis, & cmmmdurant i»
hac dWabitius ? qutd ha ^ »*g£ ? lbcrtatem: fubingant
ma!o menm uentateafcdenegant
diabolo mentis dignitateni:OC«ltantcnipx t £ en _
c«!i noluptaccm-rrocnrant ^ gr.uua |S «us ne
tis agiht arem: obinnanr corais nobilitatem.i i
ccififatem , & di^paotmoru^
SS^^ * abmrerno tra^-
tiuntnSa Iniermis eft propr.e Cemiterium honim fceteflbfc -
[norum Magornm , & iacinoroforum hommum. Adde nfifer
uiperarum Kuiufmodi geniraina,hoc genere pemioms , uolunta-
riea d^Ioexpifcari ponxxtcrn?, & infatiabdM.daranoncm,
quia ibi perpctuofunt cathenis illaqueaci , ubi.fi riams Diuin*
fcirencia .,3c ordinationis^qu* perpemd ibidem eos mcludit.O pe
Iaetis itfcx^uftum cortnentorum, ab his fcclcitifsinns , tamquain
faliaas amiciti* diaboitcx feftatoribus,tkaum . Sedid nonclt
mirandmn , quia m hac uita aflbciantur Angeio crudeh , de quo
proucrb. 1 7. Angelus crudeK&mittetUf contra eom, qtti przcedit
eos fcaudalofc, cot&Uck malkiosc : impugnat uirilicer.-accendit
c-udditcrcdeftruit feiufsiracj adblanditur fagaciisime-miniftrat
ei; prompttfsira.,» .'rceos dmertit a Deo calhdifsime , utfinttoe
Antichrifti .euius orficmm ficat erit Peum denegare $ fanctos mo-
leftare: figfoa perpetrarc: modicumdurarejuitaniftilrnme terrm-
i. ueifie ilh Pfeidochfifti Deutn negant , pcr inobedientiam , &
n.v iio:is ,-«1; finftos ,& honos moleftant crudeltrcr , eostribulan-
«f-ia-it '.lidcutur poifc facercquoad raundanorum,& iatuortirr»
r. ;.:> 1 -nonem , per fallaciam, & deceptionern : modicum tame»
durare mueniuntur.per ftwt corporalis uirar praeucntionem;8t tarj
dt m rt;'mi;ie atrocis fupplici) mfcrnalis perire , per damnatione»
) dt 1 .-c* dkkur - loan. 2 . Anticbriftns eft,qui negat Parrern,& Fi»
Iitt..i,negar,fcilicet > male operando . Imo dsco quod nnutquifqj
i v ' :;nfdi:tbohis eft. Io.t5.untis ex oobfsdiaboluseft :quia, ficut
diaboI:is habet natura inuiiibileunalitiarn immutabile, babet c-
tism fscuitiamiininitigabilem^iic vere iftiperuetfi funtinuifibilis
3pparentijj,tit paret > qu i a i tt oceu I to fachint fua . Ioan. 5 .qni tnilc
agir,odit lucem . Stincimmtitabihs maIitjar,obitinaj> in peccatis,
quia iu iUis fcmper pcricucianui Joan.3, ab iaitio diaboiu? p^
4« Compendij Malefiearam.
Siudes.qui. machinantur i per iras, quas JfS*™™*;
2 adqua.refauant»., pater enim d'* 0, " i f o ™ ^*""
Lforafcyjfum obfcuracaurem obturat: St damnapiocutat.
tib.e.i.
O&md, poUicenmr facrificia, & quzdam ftnges pro^«unt ;
fe fingalis menfibus , vel qumdenu ,vnum mfantulum ftngand*
ScoUm facere confucucrunt , qm facr.ficabant fihos , & fih»
fuas dcEmoniis^inaliqiubusIndicX partibu* ahqu. adhuc lunr
?o fe occidunt^ fic pro Ceo fe inor. dicunt. o famficu v«e
i urpiiim fimtfacnficia fupcrbise, ficut Icgitur.j.ixcg-**!
Ct eftinVaI.comedcrunt facnficia mortuorum,qma pigi. ^
« : mom i • Sunt facnfida iniuftiti^dc quibus. Sa P «n. « ■ *g
,quod odib,Ha opcra faciebant per medicamma & f r
niX • Snnt facrificia luxiin* ,de ^Sf'^,^
quod Egipti j obfcura facnfiaa faaebant >c cft, opci a n x.
qu; fxpc volunt fieri in ob fcuro . Sunt facrific gP «'«^gj
legitur.Ecdcf.'^. qui offert fccrificiug de fubitanna P^. fi
iiber Primus.
4'
«tiafi, qui viAimat &m*a confpefiu patm Acfi quomodo * W
iacrificia diabolka . Sed qmd mirum quod fint talia , cum a fid=
apoftatauetint? Sicut emm iuxta Senccamhb.de naturalib.qu ? r
ftionibus,ran* quandoq; in nubibus generantur , vei ib,a vento,
vei tutbinerapti,elenantur,& introducuntur, qua itandem rupta
nube cum plunia cadere videnttirjfie vere fit,quod hiiiufinodi imt
nrobi . onos tnrbo diabolic* impreifionis in nube fidet apparen-
terfuftulitnon habentes ftabile fundamentum, folentcadere , &
fncmnubibus.ideft .fidei liminibus,m qua videbatur manere,iit-
dc oer apoftafiam recedere,& inferius ad infidelitatem defcende-
re A & va^arfj hoc pafcet in pnmo Augcloapoftatico , qui a nube
cfejjcflfc habitattonis cecidit j in Adam,qui i clauftrisparadifi «S»
ccifit: 3Si Hiliano Apofcata.qui nubeEcclefis, & fidei derehquit»
& Tum phmia mnndsns voluptatis, inferius ad ftatum damnatia
nis diueititjdirufq; Chriftianoi um nerfecutor factus,beila, & trt-
bulaxiones contra Ecclefiam fufcitauit: bene igitur legitur Pio-
uerb.6. quod homoapoftara, uinnurilis , graditur ore perucrfo,'
tcrit pede,digitoloquitiir, prauo corde machinatur raalum » & ia
ommtempore inrgiafeminat.
Non© 5 quotannisaliqufdfuis Demonibns Magiftellis pendere
tencntur, vt vcl plagarum metum , vel earum quibusex paClp
funt obnoxi|pra»ftationum, redimant vexarionem, nec legiti-
mum eftaliquid, nifi fic atri coJoris,vt refert Nicolaus Remijius. j^^V
n.
pccimoacorporis alicui parti, modo huic, modo tlli , CaM&»
F tf?f
\ i
Comptndij Malefkarum . t a
4* . r Ac ;lk Lptis mancipijs fugit.uk folent
ttm fu««« ■ ^^JfeEgSi,^ perforatum, vt ptr exem-
| n( £ qU os mconftantes p utat gMjttg veftigIO :ahquandQ
in eodemloco femper miint,quia m n t f ms autem |
5*3 axillis^ b f ^ H ^^£^rDaneus ? Codel- I
toaial^^^^^Xmento fignabat fuos Orcnua-
mus. fe^^^lTnSaucis, quodcircuncifibnifoeJ
fione, in nouo vero, figno fan fesCru is^ H ^ ^ p iab o us,
«ffiWtaia«N«.a^^&^J lcfiaE teetic0 s tllos
' S^S&^ — tdoC€ *
* ».*-«-fcen*us , e Sd Tettullianus . |
fliVr. *
aducrf.n* '
V,dcdmo,fic '
Itackaf iftlam adoraturoMn.uno S ^Kuro*,uo*vcvb»*
H Vmnnem M?.nam,rehquofq ; Santtos, t u _ & c0 ^
Libcr Primus
per prmtu iuLin w« t '
& poft mortem illos beaturum , perpetua , vt notat
iciendum eft mW ^g^SUuS] confiho per- ^
Remigws, £ ^ aand ? p ^ £ mn & fi Hum ertrumDei volnntate,qui* M
dcndi aliquem A «ntum nt ® llh ^^ t fe qil0 tidie Dcopee
fortafle ille , cui nocere ^^«^^fc ^eorum openbus
orationes , mumt fe aqua 1 ^ ' ' ^ ndittir jnter eas,in quam
DiAolfch per f*^!J^ , ^ eft
Tt quod perperam m . in r DjemQn |mt3 apud
ehael Cocus eius vicinusfuftuierat,atquc id,& fspeA rruirra a
lrefl\ eflet facerc ( quia eam mater quotidianis orauombus , 1 u,
SoSS5^sto^^ *« mumtam habe-
bS uaS 5 , vthancvelunp^defruftrarionem aifidue mcu-
fanti I^mon^cumulatioremctiam rcponcrer, qucm m cums ad-
huc habebat infantem Odilluni nomine, jroimfencors Alatcr ye-
n Td P vt™cuerramor vnde di ^reffi &mus,quui inducat demonem
adpachim cum Malefids,& obfequium, feu obedicntiam huiul-
modi affienatam , vidctur ciie qusdam fimihtudo maliTi* Male-
fkon m, & dwnonis.qtisarnicitM fimilem ahquam faimlianta^
rem gtgnit,ex hac paulatim nsfcitur mutua confidcnria , h^c gi-
mh miuoris w maiorem quandam pratfumptionem , & audacia
quafi imperrandi, & tn maiore , voluptatem atiquatenus pnellanf
di,quod a fcederatoimperatur,* itafit,vt Maleficus Dxmoni co-
fidat.cui fe pntar imperare,& I>mon Gmulat fe impermm agno-
fcere, vt bene , & diftuse oftcndit Abbas Tritemius h Talia pa.&a v<fu». r
cum Dzmone £a&a. t vt plunmumfimt vflftt,& inama, nampemo
minquam fidem feruat,ncc vlio promiflb,fc ligari ptitat,qui Chn-
fto aufus eft mentiri , cum dixit, haec omnia tibi dabo , fi cadens
adoraneris me .
C;ypi jano Magopolticitns cft frmtionem Infiinx,& tamen ni^ Matth^i
Jiilpraeftitit,quia"iAlENDACU PATRE VERITATEM EXPE- C ^*'
F a CTARE ■-.
Compendi) Makficarum .
44 „rm/vTi/FST. Vide Originem * Ssd
CTARE SVMMA ^^^^mD^.fedW
iniocisplmibus dccebo.
Exmph.
ta ( nam, & tortuna egCBs, , nullam vc
T ia condirione-in qua tum ^BSSS^im videbat. )
detegendiquidcm amons ^'^^^cnte expeftanonei
ttioM de?pcrat« F^ s ^ifo c U c ^oWanr, ac vllo dele-
homines ad quod vis confiHum fefacOe cot 1 t R Collferiultn
- £ fug.enda/equcnda g am^tur Ma o .
ex eermania,cui audicriit Dxmonem eiie m quo d
Ci rcmediumafterre F^^cg 1 ^ ^fi»^ libetls ac "
ki locatum beneficmm . nccene crat) ve l fe fuo Da> ]
cipit, vt cui ex paao int« di« gg» JgS* alienu iftud
m0 ne iiber are,atquc c-x pedire *dd uft ortg qu v
in fetranfcnberet,vel ab ™* n « V \ ci ne -|
ci ( fiquidem h*c ei padto lcx adcUta tue r« ; Ag ^ I
gotio conftqnentis dici ^^^V^fi^Spcnte patefaftis 1
3«n conclaui ^f^^^p^ hoc habitu
fonbus,fe mfert lepida,& ll ^V n _ Mailotms ad fornndabdeml
^on primum fe oft cnderevo leb^nch lUi Q0 .
dus afpe&um «"°™/"^^ veU
ptias ,quas tantopere a^ ^ ^ «
kt in i js^hs efiet pr*«Pturao M in pr imis dicet e, vfij
turtis 3 crapuiis,libidinibns,b!aipnemi , n ^cukatibus
Lquinantvitijstempcra^
.- . fubleuaret,fei P fum faism h^™^^ 1 feduldomnia fa
nes,& quotidianas preees ne m £ dt faccre , ifii.
«nim ommbus fi le v ellet nunam otiraur . Hsc ficelo-
vt petitis Thalamis fine vlla difr«rtta ffnm auferret die/foras pro
ouuta, ac conftituto mtra quem refponlun i auterre ,
• LfcerPnmus. . 45 ,
bat,quin .d ^wclubc«acc^^^^ inSJ
ineamremcogEtanoncmmtend t) atq^m ^
& metnm im P elhtur,ex e,us vultu >doWltic« q
tus , ac quid an,mo ^«^^^defccffit : ficq3
amplius ad colloquium vllum cuml^moi CJt
fruLatus fua cxpcctatione Germanus ' '^faicbus cmio pla
paftt formula peenas .da.rct.no, ^^SSS^ L
na.atque aperta via decidcns, mque caput pvv^
tnenrotemporisrepertusaK Baffleapaulo ante
Refert Ioanues N iderms , quod in mmon o r . { Qicirij
pwfcnsOencraleConcilium.oomKiIiuinhabmt.qui^
J£ , l iortaffe de Maleficijs ^^ r ^^£
quamindomoluuenicmdamnuptiu tradKlir , &
pater sgrotarc cecpit,& ad fi]iam,& Ccnerum, demonftrato quo
Sam fcrkno dixit , hoc vafeulum non moueatts , ahoqum vos pee-
nitcbit/ed in loco ltarc permktke , vfq; poft meum deceflum , oc
ita brem vetutus tnomius eft . Tranfafio autem tempore Piur^
mo.nec fiha.neceius maritns magm fecit patns mftum,led deos
mo priore in aham domuncnlam transferentes,knmum,quoc\ m
tismodiciimr»icportauitcxtra domum hofpinmn nouam vCt>
ftts , fed m ipfo itmere tanti pondens efk ctrpit , vt m ipto vuile»
artus defkercnt,& exindepro adiurorio vxorem vocaurt. Hxc au-
tem vxoivmpoftea in domo fcrmium aperncnt, vel aho modo in
caute fe circa vas habucritmefriojvnum conftat , qnod m domum
oouam cum infantulo , aocm gemierant parentes prcdieti vcne-
runt, & eccc fubito vxor velut rabida fuper cunas irnut , cum ne-
care voIens,qu6d Maritus intuens vi Vxorcm inuafit, ac eam a de
mone cffe obfcflam didictt,qux cnm exorcizarctur,minatus eft df
nion/cnonexkunu^niff eara necaret, & ita faftum eft fnb Exor
ciftarmambus. Altera die Maritns per viam inccdens pubhce»
cafum j fapidis recepit Hiopinatiinmede fuperiore parte cuiuf-
dam canalis cadenrjs,& in facie cooperatione Dffimonis (vt vkie^
batur ) peranTusefttam deformiter 3 vt vix homo videretur .
Ecce qnomodo Dimon vl.tus cft , fortaCe, paftura initum ettni
Compenaij Maleficarum? ,
^cka* , fcnonLouam nifimalumirial^abeo attrf
^^'^^^^^^^
qucntibus md a ^«^S^S^ta proprio ore refc- :
SEE: rebat ^«^toS pecore, atque id neseio ouo
str mb. $Wde ta ^ nand0F ^l"? s Vacere patrandum pibilominus fuit
» A- fa& ^P^^^SS^SS^^ cerms expcftabat
a! jquid.quo f«l Jcet illi,quicam experir i placuit , m
aHquarationecflctfansfaaum • *« c £ ^ Ey f ulli « om- ;
qunru fcc faba «^^^^^faminain mcidir^ ni.
hil fadi morata,atroata em aUcn ^.^P non g
gintiannorumproprwW olctr - prodigiose
propinauit,vndenonmultopoir i {UitnAum erat,
vC a dsemonc , qui nihil vnquam con
pateretur -
Tiocrrina . „ t -j
LiberPrlmusI 47 ^
aaouentet ,&impcllentcs . Expltirauw« ac-eoccur-
lantur - Ab his turbm.bus deierunrur femus u ' *™taSS» §
aha deftruenda,grandines,qui 0,1 almd ^^^^un
gido, & humidotn aercgeneran g^SSSK
tuuc grando maior, raapetnofior,& tngunor ge ner« ^
fequcns , & maiora mfcrt damna 5 qb* omnia ?
rautur , mala in pern.tiem noitram afrerunt ; pofl nte.gnj«
mones.k eorum faurc ifaajcftM»
grandinibusAc.patefiaremhaberc >P™P cm "?™*'™%*
ftYnr fcriprurajob.i.&.^.vbidjabolus accepta a Deo poteitate,,
SS f/S boucs,& Afinas i P fi lob aufcrrc aliaq^ala^uj (cn-
pruracomuiemorat,perpctrare.. VbiD. Thomasfuper ob , 1 1»
fcnbit . Ncccffc eft fatcri.quod Deo permittcnte poflunt dcemo-
ncs pcrturbare acrem,uentos condtare; efficere , ut ignis « c cce £
cadat.&c, Verumhac damna,quandoq, dtabolus fohisintert , nc
difponentc Deo, ad nindi&un pcccatorum hommum, 6i qu-n*
doq; coneurruat Mafcficicum dcemombus adperpetranda maia,
& libeatius diabolus, concurrente Malefico „ affc&at homimbus
noccrcquia.per hoc peus magis irritatur, 02 inde mator tacnitas
cxorimr puniendi , & affhgeadi horaines . Sed nonomnes , qupp-
uolun:,noflImt MaJcfici orrendcre,iitahbi diftum ( eit,fedur teita
tumreliqmt Ataleficus , eos folum „derepoftunt»qiu De> deftitu-
ti fimr auxilioipropter peccata morraha,necmeos poflnnt,qiuii-
gno ciucii fe muniunt . Modas aurem, quo vtuntur ad hzc pera-
«fenda,prster euir^qucm alibi docui,talis.e/t . _
Ft inio cerris uerbis in luediocamporum , uel indesertis,Pnn-
cipem dcemoniomm Lticiferumimplorant , qtii aliquem de fuifl
mitrar.ifc percutiat a Maleficis .defignatum;deinde etdem dcemo-
_ inbimo.pullumni^rum immolant , ilhunqj in aerem- proijc,-
un:,qucm diabohis fiifcipit,obcdat J & ftatim.aerern concitat, noa
tamen femper m loca a _aleficisdefignata J fed iuxta Dei permif~
fionem,^ratidines,& fc-Igura dei>cit . Vnde legitur de quoddan»
•Stadlio.MalefTco.quiquotiefcnnq; uolebat e uicinis agris tertiara
partemfrugumjUtnijfoenjjfrumeiitijOrdei.&c.neinineHidentead
propriiirnpelltciebar.-procurabat grandinesmtiacilfimas, & au-
raspeftjferasctim fulminibus; In confpectu paientum, filios pro-
P e aquam ambulantesmullo iiidente,in ipfam proijciebat . Steri-
-licatem iu homirubu£j& lumcutnvprQcurabari. ocxulta alij"s.maaS
_ - ^ cfti _
ii i _,. L' I' II T
hoftcs acccmmt^: feu ™»^PSS uel Deo permittente,
fint tempefta^s mouete; ^gSSTlUA De-
«* aa ^LTSS^SrS dWtionem , ad -
us , dlp* «K-ta !"^^filli«m probationem,&cxercitatio-
peccantium punmonem.ad tideiiu m P* uu Ioan . G crfoii. r.'
par.ttaaat.dc «^SSte , & diocrfa, alias
^SSSSa pcrmulta,* jnfinnitaK.:
tempeft^ A calarmu c ^ Cci , & iu hoc pum-
exDei uolunrate, umquam imu. cotitrarta Peo prarci-
tioms aaa duas habet ^!^^^^ lod D J obc-
pi enti,quia fi ponet hommibus nocere ablq, n f ^ fl t , ; j
Siret,faceret. Scatndied,rra,odmrn > ^^ or pc , vo!uilt | te , J
landcFit tamcahqtudovt JgjgS^li, . Deboni. j
cxequatur quadoq^ ^ bollls ^ ^ g; exequetibus multa funt m I
Angelis,ira,mdignatione & Dnore J cxeq Lucrterua _|
facris l.ttens teftimonia Gcn cap ™ $S ngdo,qui de «ecJ
Sodomam,&Gonmrnm Item4^ inqj |
cituRegisSenachenb ^ .^^^™ Item temporesf
rnilliahominumpropterblafphennani Keg. Angelis vc-
Gregorij,de Angelo P^^f^^nthonJ^ qda.
ro malis extant euam m fcnptur i acra^ rnui runt (
cirat Couaruuias ^'^^^^77.^1 ii cos iram ir» .
T ltores,& executores P J™* »™ ^ H ati6 ne, immiffione.
dignatioms fu« , indl ^"° n ^ fermone.105. i«
per AngeIosmalos. Najrate J*» 1 ^^" rnmf m3 «naramq;
iuadam Angbae regione , innumeram n gr > 5 f
Snifcarum comparuifle mulntudinem, qu- par 10 ^P,.^
«o,rcg« 5 £c^ .o^ofcentes id f.bi
liariadeuaftauit, & ^ fi ^™"Sfa vna iUarum n»n-
1» rente . Quare Andra-as 4 C «iaipmus 1 1 1 fnlmjna concit*
^ Vki repcrT, fu«t,qu, non folum grandines, fed U tulmin
Liber Primus." 49
Unt i non tamen lzdere pofle tatebantur quofcunqi vejlentyfed
eos tanmm,quos Deus dereliquiflet,ideft, (fic rcor imclligendu)
qui per morrale peccatnm Dei gratia exadjfleoci poflunt infuper
ttnebrasexcitarc-Vndc iegiturapud Maretnn Venetmn b
taros adeo pollcrc Dstnouum prseftigijs , vt tenebras cum vehnt, Afi«i«.
Scvbi vclintinducant, fcmclq; a larrombushacarte fecircum- ^*;*.
uentum,vix euafifle; Haitonus cquoque narrat,pr*bo indmaram
Tarrarorum aciem a Vexillario Mago, qui pracatatione : tenebras
hoftiobfcuriiiiniasoffudit ,reftitutam vicifle . Poflunt flumosad « nb.n«.
tempus fifteretfontes vems exficcatis durare.fcopirfos, & faxa no-
uis rontibus terra productis diluere.-aquas dirimere ) & in caputrc
pcllercvtretroduerc videannmqiiod luis tcmporibus accidiile d
PlimusfaKtin-.MiiJtacseHipIareKuIvcmigius e verum ponam
hicnonnuIUalia.
Zxmpla.
IN ditione Treulrenfi Rutlicus fuit,qni cum filiola fua o&enni
caulcs plantabat in hotto,is filiam forte coIIatidauit,qu6d ap
te hocmunusobirct: illa fexu,& setate garrula iaetat fenofce alia.
facere magis ftupcnda,pater quid idforer fcifcitatunfecede pau*
luhim,inqmt, & in quam volueris horti partem fubitum imbrem
dabo.-miratns lllcagejfeccdam ait; quo reccdcnte fcrobem puel-
ja fodit,in eam immeit, lotinmq;bacillo inturbidat , nefcioquid
fubmurmurans,ik ecce ftibito adeft pluuia de nubibus in di&o lo
co.Obftnpcfa£tus pater,inquit,quis tc docuit hoc? Mater,refp.il-
la,huius,& aliorum fimiJiura peritiffima.Zelo incitatus Agricola,
poftpaucos dicSjinuitatum fe adNuptias fimuJans , vxorem cum
filj;a,feftiue nuptiali modo exornatas in cnrrum imponit , in vici-
num Oppidum deuchit, & Iudici tradit maleficij critnen fuppli-
cio expiaruras.
Habettir in MalJeo M3'eficarutn,qti6d,ciim quKfitores qtiidam
TeHentpcricIitaninvcncfica muliere ,qnam fortc in vinculis ha-
bebantjvera nc eflcnt;qaas dc ftta m comnjoucndis tempeftatihus
potciiate fottilegi pradicarcnt , eamq; ob id manu fua niififlcrie
( nam tantifper dum m rcatu mancnt, magicas vires omnes illis
cueademptasccrtum eft)fecedeiw illa iifconfertum arbonbus
Locum ibi icrobem ,quam manibns ipfa foderat , Iorio impleuit.
quod demum digito moucre non deftitit , qnoad cx co fufciratns,
atq. elatus vapor m nnlem opacam concrcfceret.quam ftatim to
tutru^aciulgurescrcbri interfeMrenr,maximo cum afpicientiu
G metu^
<o Compendij Mateficarum.
mcta.ac formidine . Sed iHa,bono eftore animo,inquit,iam fac«J
vVnubes hxc.io ea quz voletis loca tota dtportetur , qu* cum ul,
, propinqius folicudines defignauent,co fnbita ventorum v. , ac
tempefiate delata nuber propere in faxa,ac grandmes defitijc*j
■ lamitate ioterim omni inter demouftratos,iunosque fines fe cohd
! bentc.accontinente. ■ „ . r m %
Fere primo fimile eft fequens. Rufticusquidam Suauienfis qu*«
rcbarui vehementius de ficckate , qua tum iaborabatur , conqu^
renti forte fit pndcnseius filiola ofio,vel decem cirater annorunf
& ait.fi ka mbcret,agrum , in quotunc vna erarit > fe largo mibitf
ftatini effe irngaturam Sc cum pater dmifet fe ui percupere , i!|
laq; paululumaqu* ad idfibi dari P oftuIauet,ad Torreucem, qud
in propinquo decurrefaat,dedufia e ft,vbiexagirata vnda , Magj
ftriitSs faiebat) aufpicijs, cuifemarer addixerat,tamum dlufl
pltiuiarurnCcelodecidit, vtfatis eflent eiagroabundc irngaj
do, cxteris mterim quaqua verfum pennde, atqueanteafitiej
tibus . _ . . v
ffik^. <k- Alexia craniana Saga,narrauit (vtrefert/Rermgins) cum ii
" dem nubibns petmixta vcftaretur,ac forte prstenens,in eum 1
nenuTet Iocum,nndc defpiceret ex mumabus fuis qncndam equ
pafcentem>cui nomcn erat Ioannes Vehon, ex improuiio aititi;
/ibi atra,ac pnegrandi figura hominem.quiueiut obfequendi e
pidns w>garct,e{&t ne aliquid iilicper quod i!h ruftico ueHet m
le effe, fe in promptu habere unde illiim ulcifeeretur , & cum ip
refpondiflet,fibi eum illo graucs efle imrnicitias , quodumcumH
liufn olim ineius pafcuis equitrum habentcm, pcne ucrbcnbni ne;
caffet.Eiadnqutt ille,aifentire modo^iam faxo, ne diutws id irrnM
tum ferat,ac difio citius in fi bitme elatus,uel quo nulla queat it>
tendi oculorum acies,ilIico fuimen cum ingentiflamma,ac tragN
re in fubditos equOs contorfit,ex ijsq;duos proitrauuy.udente,2Ci
multum trepidante Ruftico,qui uix trigintapaifus ab eo locoaDC
rat ficutiiofeeftclcquiofuotcifatns-
w Iouianus Pontanus g refevt , quod Ferdin.mdus Ncapohtan*
ksk-poii, T\cx , Marcos Oppidum , arci monmDraccn» ad Maiiieo*
rum montium exitum fitx , fubiefium , Andegaucnfitim fafitotu
fauens, arfia obfidionepremebat , & defefin aqiarum quafi^
aeditioncmcompulerat:cum quidamimpt) faccrdotcs Magiai
artibus knbrcseiicere aufi funtl muenti emm funt ex opp^an^
& obseffisbqui ncfinrnis tencbris, deceptis caftrorum uigUijs, pj
afpernmas rupcs fmtim profefii ad litu^trahcutcs fecun^magi.
Ltber Primus. U
ncm ammn^ms mam P rius,ac 4jr
peftatem imprccantes . Quoct .m tt « ^ f * fani$ 4 ^
mortaiium ommum ^^^Sg^ huiufmodi imbres ei,-
artibusftudcnt.rmim ncfarium lequur ,vi 1 . ;
dantur;Afino pro.rdis fcttbusconfttfu ^Mg g
mam «cinere funeitum carmen , poitDmina Lncnanitia m mnis
lf C inicfla condamatum Afmum hmercis cantibus
os palatumq, inicfta, * humauere . Hic vero
viuumtandem ibidern protcn,p.i IU1,U ^^ri venrk
vix dum ncrfec>o facro obmibekerc acr , ac roare agitari % enns
™tSnib ^mnSiaKomninoenperctur, ton.tru Codnmtet-
^lSeatA-oHtarcnt euulf* ventis arbotcs.d.fcifaqj fulmi-
nibu [faxacomplcrcntaurasfragoribus.prorupitenynibistauM
pluuia, |nibT«q;timv^idi,vtnonCiiW modo colhgeudn
aquis fufficcrent.fed arentia faxa.rupcique exufe fohbus,torren-
tes unde quaque prolapfos diffundcrcnt . Ita Rex , qui fola m fitf
potinndi oppidi fpcmcoHocauerat^fpcfruftratus , ad iauonem
vetera in caftra redijt. Hocexemplum.lccror, ideo notarcvolui,
vt monearisqui abufus m quafdam Regiones irrepferint, trafcen-
dt Crucifixi & Sanctorum imagines . jn Germama , & aquirama
ad impetranda commoda anni tempora , contra quos in Canta-
bria Martinus de Arlesedidit librum de fuperftitionibus .
•
QuidpojfwtMagUhcaeJlema. Cap. IX.
5»
«Ji n*6< fparfo ueneno.uel JJ U p^ciPitat.ucldiluctpsr , Pi
J^SKS^^ utomst ^«.^
Compendij Maleficarum.
Vf „ saias & d^monrs ea cft lex prscipua , vfi
L " t „., rr . r , , firoerioxi conuentu oitetidant,
!ffl7fupS conuentu nuUo fenouo
quod li a .upciiui^ , m nune cuadnnt.
V" " illatim de omn ib«s,qus a fuis Pf " la ^ ^
,J rradit,vehui de trugrbus mferenda calami--
las natft,praceptaj f dcc locuitls ,bruchis, Canvj
tite:de im mittcn 4 ' nSrn eSis , atquc id genus infeibs vernuf
Llqu^om^denartanMaM^era^ d ifque*rugine, & »t$
picSc.-dc fegeribus PffigSSS, atque adeo , de perdendo
be qttauis aiia : de ftgSgJjS gelere j vt vnumquodqud
quantutn in ers ek vn « eri «^lior^diquerunt . Haena < Aj
hormrn^uL,idrtW l ^ scpi f c ator.. Cokta eUis vxotM
mentarta & A n ^%X™ «imiJfaKHW™!*» I
, quod taciu»
onem ui eoruifl
« Gcr -cnil 1
>taij *$**. iriC
«1 in Ec-
sfog. Vitg
iitateinouccit- : Dr0nen tu .Solcnt a u^; • ^ j
ille fruges mox perdit A anm uc - brilLhi) i Q .- ; ,:,, Ii-
tum puluerem ^ agr0 UQ1 , 3
rnaccs, Campe, « . d cua ftant,& dcpopulantur,Uu o eraj
llimenafcuntur^omn^ ac exarant * q- 1
fruaus. Interdtim hocfe&o ^ aditesq; conrunu^t . ^
tim in terram fe abdnnt A ^mu > ^ U£raus acr jei|
dum iumen.tis furorem ' m ^;T os ex ca ua aibore ( ut m-
crudelit,r mterficiunttir . I «J ^ mraittun t 3 unde non n|
detur ) educimtA in quod ^unt chi iu diciari^ confej
Sraui ftrage iUata «u«tunror . H« con ^ diafcolon ^
fionibu
«jA.»4- prod
Si alata reuertuntur.H«co„,u & »^ dia ' fcolonaa
iccmn vtim «uigetgiri , qnod quidem an fioffit frcere , non eft
ambigencfem . Lupos Hlos nocenres ; & .ntontes g^ ; v«1&
roilc vidctur efle d«mooes i q«» fpeae lupina ftragem feanot.lo-
cmWo^uresA^*^
plicando^riuap.ffiuisnafci pofe, c ^ a »^^|
po(T,- producercrcmpore tamen ad id reqtunto , quod breuiffimu
cflc pottft
mm
AitAu^uitmus /"Foftuntigne domos confumere,vtcontigrt?n
qaochm 6r pido, fTcnti fiio loco diccmus , quod inSuema £ anno
14 J S-fuit a cuada in Sag3_con cr ejnatnm > ^ .
f lib. S. cfe
Ciui r. 3ei.
g Lycofti
lib. dt j)»
^ijija.
ti'-% contcl
3 U ii
<, Compendi) Mateficarum I
Poflunt exhiberc com a \e t~ n» P fc
t uslWenfis,excumscpul,< >fe WV™g &
mc vcta ccuciabantuc : vcl ex ueri cifc «» * ar b p0 nant &
* *-»f odoristetri jq maPcusnoa perm «, ,ut £^ C ££y£, fjll mi _
f ^nStSnribBs uelata . Poflum ctiam Deo per-
panis ^SK^SappoucVc, ac cibos fapidos,ut ipfeSag*
mrttentc &. ^'%P^^ C r ^ 0 fit . Quando Dcus uult,pof-
ludtctbusconfefl* ™^^"lh criperTmotu locah tantnm,
nmtcaptiuoscarcenbus & ."o^d cnm hommes facerc poffint.
gna,pro ut lnfenus .
. Exempla.
j l -^nrtinrmn canem h?.bebat,a quo demifla clam manuue
pedibus aduolutum cantm ^ infunderet, exeoq; fatis
fufpicio ■ , rtH *j vuelfch Antonius rogatus : vt Sorti-
— i^m&^mapud tai, lubcta
egorum ioua f . commodaret , pnmumquidcm ne-
^u^ioSpotSSdiccbat fibi ca nodeperegre cffc opor
KS fed S23«ni2» pergerent logare.atq, adeo P ro fuo m-
S , iic xorari qmdem l fciuit , fed « m ^f u ^f e ^H
forst So profeftus eft.Poftcto igiwr mane domum euerfbs, ac
tuer.t.auo t^ paifim.campis. achmacibiisdepaftu
S^qSdwmcn racitus tulit folita fcihcet nefans .Ihus fodfl
^t^S^^na, . DuxAuftri^uicontraLuj
miaciiro Aniioirami n ^ * deleftuserat, inter Oetmgam , &
tS3S3SS£^S :v1^«s.Ludouicottaditus,qui m Ar
^Sr^eLaduxn niifit . Magus mtenm qmdam
ili.i.e.13
Liber Primtis. $S
tupoMo fettti eins in Auftria promifir fe fua arte Fridericum in-
columem eductuttim vnius horx fpatio, fi digua, fibimcrces nu-
meraremr . Dux liberaliter promifit . Ergo I ^mon ad Frideri-
cum abkgatus auolat m Bauariam s formaq; peregrim aflumpta
cuftodiam ingrediriir.inquknsjfiex captiuitafie vis Iiberan, hunc
eqtiuniafcendc&te in Auftnamadfratrem tuum Lupoldum in
colttmem perducam: Ori Dux, quis es tu; adquem llk.noli inter-
rogareqtris fini,quia nihil ad rem,fed afcende hmic equturuqucm
tibiexhibeo.Hic,cumDucemetiam audaciifimum horrorinuafif
fet , & fe figno fan&s Crucis nmniuiflet fpiritus cum mgro equo
difparuit,8: vacuus ad mittcntem rettcrfus eft,a quo interrogatus t j
& lncrepatus cur non adduxilfet captiuum,.rei ordinem gefte nar
rauit. ••ii^f.TA :
OUerus Magica^arteapud Suecos * armis clarusettafit ; adeo vt
Piuinitatis opinionem fit adeptus,aurhore Saxone Grammatico» Bl } DtA>
n qui de Oddone Danico pirata fic fcribit Irb. 5. Abfq; naui fretii
perlnftrans, hoftilia firpe nauigia concitatis carmine procellis,
cuertit. negotiatoribus infeftus; clemens agreftibus . Inito cum
Normanis Confliftu,ita vi carminum hoftilem hcbetauit afpefiiij
vt Danortim diftrictos enfeseminus radios iacere pntarent,comi-
nus verd ns ferrum quidem vagina exftractum vifu excipere pote-
ranr, victa quippefuigoreacies prceftigiofijr corufcationis impt-
trcns erat . De Tartarorum contra Polonos memorabili vuSoria
Cromerus 0 his fequentibus . e Tn Ana-
PoIoniTartaros Annothrifti 1240. ad Legnitiam commhTo *?i 7ci ^
prafiio grami er urgebaat 3 & ftigicntibus inftabaut . Eratin extte- ic D T' **
nio Tartarorum agmine iater a!ia figna Vcxillum infigne jCtrius
piftura X. hiter^figurampraffeferrebat, in cufpide uero- figura
erat terra nigraq; capitis humani barbati. 1 d Vexilkun cum Signi
fer r:?Iicmentius quaterer,fumum,atqua nebulam denfiffimam»&
ftediffimamexhalabat. Eanebtilanon modo afpc&um barba-
rorum Polonis adimebar,uerum etiam odore teterrtmo eos ncca-
bar,jiicar>tationibus id quibufdam-Tartan feeerant,qiubus iuxta
ariolationibus, diimiaticnibusq; cateris , cum aliasj tum in bello
phinmtim atuntur,ex hutnanis etiam fa&is , dc futuris eueiitibns
comcff .ue fo! iti . Barbari , ubi Polonos trepidare fenferunt 3 co-
«°pati fele inLiicem,impreffionem m cos faciunt,pertui*barisque
ordtiiibi.s , ':iagnam caedem cdidcrimt . Tantuseo pnelioChri-
fbanorutn numenis fuit interfcfionimjUt fingulis fiuguls aures &
^555 1 s ^cite, noucm ingentes faccos expkret .
Chmcufcs Nwmamyirgiaejn pro faucta cohuitjde hac fcribk
Goa-
•••• C^^Pj^^^MSfo^^S
itl. chin. „ m f u irtc . Nam cum quiflain u u ancnora*
foUWepotuitadnaing^iidnm,taidem
confilium^ m^f SSSnSanr, & hoftes Mamas r«-
r ,a non pot.turos . it . n U E eo in marc ruio, quSfi
fl^iisfidentes^maioribuH^xitrni muoucbanc ,
Siis ^dioabfum^ur^^ £ kb a; arte ernc*
J
feffi Compodcdidcrint . f Ma icis artibus obh-
Pergamenles etiamohrn cona ! ^ narrat Paums
dione libetare , irnto conatu oper t?
, a « Diaconus <? . . . . v^faimas Princeps Saracenorum Pcr- ]
SffiS ^ Tempore I eonis ^^fSrnuis Ciues frcti Mago quo- )
gamum ^"f^iSSK mmolaflen t, fefta pr? gnan«? j
lam hor«mdn0ubo^^touni clixatQj cuna.sqs bel- 1
u^ Conditpr,bellum gf^^&unt, qux priuiguua
temfuumfufcepcm,^
be l !o pentnrnm ,\ Jtifianm^ l s poffe tamen euadere 1^1
lipartem cum eointeuturam, ^r * facturum refpon-|
uencm , fi fibi parcret f ^i^etfoccideret, mox gladio m I
denri inffit^t SW^C^U. & de ofculaU ' vtrifq "l
ter priores cqu, P^™= mt a rcc0lldiris , f t1g am nmuta-
auribus prms occ.fi ^fah^ m P comnufia , czfo Vrafr
retrpugnam «nipo^ ^a^at.domumincolumis eftngj
flao^olefccns,qm nouercxp^ rcperit carentc |
fed vxorem , .quam vald l . amao amputau erat aures, cjg
auribus,pc6ulci ^ nioft r ^fc q co ; S nouir . oigna profefto merces
iugis &* &iuTe rt, ^fcvxor Venefica fu,t, & fe pr*.
confultx dc yrftoria Sj g*, o tai ^ ^ per .
SSSm»
yulneribusnuuftanu
Aa
Liber Primus. S7
10, jymm fojfitvcridiure fuos . Capn* X.
Do-Srina ,
Eeitur a Stnphhim Magicis pecnnijs cxercitum fti-
pendiafle.Scribic Pfellus h nthil eorum qua:P!a- rum .
bolus promittit,ex fe praftare illurii pofle » fed vifu
tantum inania fuis culconbus prabere. id fideeo, a/
quod facere folct loquatur verum eft , Ci autem de Tirtutis»
eo, quod facere poten , omnino falfum, Imd dico,
tmoA DialioIus^Dcuspermittar.&ipfe velit, poteft ditare fuosr
item fi Dcus iuberet , & ipfe nollec , quia rnuipn Peo cogeretur
obed/re fed nec nifi raro Darnion vulc , necDeusvnquain iubet, ,
permittk vero nonnifi rariilime . Doemonem noIlepatet,quia vi-
demus eum fuosplcrunqs ludificare,& licetpaucis aliquandopau
cas & veras largiatur pecunias,vt Treucris fecerat Do&ori Vlaet
decipitramcn,vt plurimum inani fpeA fpecie , quod multis exe-
plis confirmat Remigius , c teftis oculatus. his verbis . c i&.t.< 6
Seneel Armcntaria , d accepca dono & Dxmone , vt fibi vidc-
baturpcmnia , gcftiens domum propere redijt; vtcam numera- "dui^'
retjfedexcufla crumena,nihil nifi reftas,& carbones repcri t.Cata p^cuf-
rinaMetenfis e ftercusfuis. Claudia Morelia / Ecnedictus Dri- P*| .
geus g Dominica Petronina h Ioanna a Banno, / cata numu « ** c *
aureum carta inuolutum in via reperiffet, ficuti Dsmon euenturu NoutmC
pradixerat, & eum cupide maritooftentaret, aduertirtandcm,
non fine pudore pro auro nadtam fecalculum ferrugineum, qui k-omP d«
ctiam contaftu primo , facile in fruftra defiii jt ; reliquae arbornm flT'
folialoconumorumaceeperm.r. Csrarina K Rufra agnofcitfe | Huan
tres numos femel :ib cofine fr< ude acccpiflc . tmrs.a.
H-Ecexempla Iibenter eitau i , quta fide publica Notarioru funt tTra4ei*
ftrpma. Plurtma etiam alia poflcm ad hoc defcribcre ,qux tamen
cenfeo pnctermitrenda,cum hsrc fufficisnt . f°?s m '
lauren. Ananias , l cur o Dcman fuos ditare caufam ' Mar,(, "r
reddit aliim. Malos genios elie declitos auariria:,& Thefauros,ac lYussj!"
pccuninshuiufmodiafleruareAniichriftofihopcrdirionis , vr ei K , VdIcj =
ad fumptum ft;ffici3nr,idq, Dzmoncm Ariolo ciudam rcfpondif- is " o!l
fejquamuis Parmoni,vt mendaci minime fir ci edendum, res tame Al[ S uft »
a vero narum diftat: certior tamen caufa erit , fi dixerimus Deum J u&.a,
icineciubere vnquam ( quia non cooperatur ad malum ) riec nifi
raropermitterejimo.quibusfpondetDaemon diuitiasjdignitates, "
H hono-
r«mpendij Maleficarum: .
1 8 . „ r f tl l mi cfle vihns.abkfhtt, =g«'« s '
odiofius:&franK diuu««:af it,n Iirunt con tra leg»
quamditamur . *quii ^ uat v ?- c ft ¥I de«lcg- i-C.de thefau-
Sumanas ^»^^3^ vel crudeliter «fett An-
. ns , tuni cos , vcl metu cxan r i - c , ^ dc Gr31 .
« k Mreas Theuems , m ^^^Pa^ 1 *^^^: •
s,i,i,4 mrli rnum .
haud indigmim ..
A -Aj . Raffle*»quidauiSartor ingenio fmi :1
t , /~*Irca arraum Chrifti i y 10 *^**JL cript am illam,que Au-
guft^-Rauracorumpatet^ . Cereo 1
**• natuerunt progre^s^irandaqa^danv P tcircam 1
«nfecratoaccenfa. ^«'P^S^aramwaia aliam. W*M
nortam fecranfiu.fle aiebat > ™*«™* medto aB lam magmfice I
£am in Kortos P^^^^vrtSnem auro diademate : j
ornatam & ^Sme\ Lrridumferpentem dej
caputcmfiam,cnnibus.fe^ fuent Scn-|
.unentem.^uamanu^
nio duos moloflbs eos compefcerc ,tumcU- \
arcere,atVirginemmmab^ 1? crm „
uium fafce,quem colloalhgam^c _ tlcprom pfc»
& ; 0 mnis gcneri, numUma a » * ? ^ cnp ,a fc rctufcte
quorum noapaucahbcralu^e v b folitam , djris.imprCf»
Sendebat. Addebat y.rgncnw™ ° .deuotamji
tionibusfefe.cumR^^^
tale monfttnm mutatam ^ ' Ueq adok fcere ter de<£
. rationem ^P^^^ iiam ^ m pS namfib^rcuitutam ni A
farfata fuiflet, tnnc emm.fortn.am, pi , hberacoct
^isnomineThefiiurimic^^eo^ deo r cu ratu^
Joncefluram - Affirowbat «*m> Sfp| ra « Hberanoms^
bis tam horribiles geftas.iaca ^ metuc ndum^ «ti
Aqmoufdam^eponbu^^
Liber PrimuS. S9
ali Dcemones vel vni , vel httitij i ou*u«
Poit aliquor .* 1IJ ' JU V „ cn , leuarct-. mhil prasrcr cadaue-
^d»^S& StSS corr^tus norrore , fefti-
rum ^J^^Sus fuMonec tranfafto die tertio nu
ferrimeinterijt. Idem Sttunphms fupra,& Rhenan.lib^.Uerma
noium . r . v{ ar o U ]me'ciim duobus fod/s.
rauoos antc «"«^™ r"S,S prcpe pi.tcoIos/Thcfau-
° D „ Maoiras facultate, nmltos nouimus,fed qui Jfcqnun c In r J,
iuennt.compemimnonnabeo . . y^g^g^,
Pifisrcntaueriintquidarnnoftnstemponbiis erTodere, ledrei <M *
dirhcultate viaiabopereccfiarunt. . . , , ,
Tandem anuo elapfo, locum , m quo Neroms xdiricia «ctititle
ferunt,hodie autem facris Virginibus dicatum eftodere cceperunt
vbi erat ingens Pini arbor , fcd a Da:monibus adeo infeftati futot»
vtprsc timore,ab incxpto opere defil tcre coafli fuerinr , quo rem-
pore mtilt-t ex Virginibus locum habitantibus a ramone obfcfle
funt. Quidmirum, fi hanc thefauri illicitam fcnitationen, in
fuo folo fieri permiferanc? ideopuniuiteasDeusinhoc feculo,
vt infuturoparceret .Paulus Criliandus p prsrcsterisacuraritis m
fcripfit. • fcrtileg.
pojfint Magi aliqua fmfibilia mixta arttfuagignerc .
Capnt XI.
Eoftrina .
N T M A L I A iinpcrfcc~:a,vt mufcas, vermes»
n : nas,& huiufrnodi mfec-a, & alia quacxpu- a
tretariioiieiiafaintm ,pcfihnt producere cele- rdri££
riter,non creando,fedacmia palfiuif applica- «p- 7-
do,,hsceitopinioJ>. Auguftini , a qncm ts-^iijiat'
qtamtur TheologiiSoJjeut hjcproducere Ma- £7.
— , : _ ...„.,. , , « gi,cx pacto, per Dxmoncm actiua paffiuis ap
phcapttm, nam ipu Magtplerunque nefaunt quomodo iftagi- ai -+-
H a gnan
Ccmpendij Malefica.rum .
, ..'"-£.* ,,1-rt.iii-irln'PiaboIus dat
60 Compendij Maiencamm .
r < "f„; vt onando Pabolus dat iagis parira
gnantur.fe eaufi» »^or^r,« quanaoi r - lCS Tocuitaru,
brucorum, »5 q SSh bi uata ,ide-
ettam,1Wn?^
*fc ^JStefSgSS™ a* . q»°™ m - e ",^
- pacein fiu m esdem ^PfKS autem e ffe ex eo canit.
?acu!o ( mteUige PS^fc^SSSorc grau^ £ ^
gtnerc^W leporanos vocanUed ai ^ defecit. Al- j 1
lorum expertes^ vnus q«! dem Henricus VuintonienGs
tcrvm v cfd ftnpend*', yt ^Sho S igitur canes,qm, l
«mevnovtcro calhdced ^f an 7 in folita monftra , quale i -
ind in fif afilia,alrmii palmos * * ««gS^ & flanim eis, fcm-1
^ti^disiD^ :
e A^Srantibns fimilHin^, '«g^^SX r&fortaifisiHjl
%VZ ^^rZtn^ct^^Jn^, qu.monftrorum,
* B m. ChteyncfaHo homini.n..3c ttreru t ohm VeLo {
d , purrimcrum eft ongo indi.mUc~. -» i i } vdnettoal
tS!' aliateonrm / S^^^S r>«'' j ^ CCldw J
JfiTii fecancm ap • Sici55i- ^I^^VbranisiniM lutvm,mc*
*„K£ P^rncnix.;p i injO«put h ^ ; m.i - ^ C^vanahu-
pt-T-^.fcrpcntsmb.pcdtm, tert.opu ]flrd f: i"tT-t admiratioj
Jttfc- iufL.oa k^ur , HK---, a retuli inAnaa hb. Ufi-
<te varicta . ^
tct-nT.nia taniii .
li.l.dcnc-
«tetos copiam pornoru^nucuai , racicu» h fulflC3
Liber Primus" . 'tft
fmfic, & num, vt vefceretur i inuitaffc , tandem i fera coaftam ad
ftuprum,facmus hoc muttis diebus eontinuatum, adeo vt duosctf
fcra liberos fufcepcrit , ita roiferam vi«itaffe pcr annos abquot,
Boraec Peus.roiferrus J iiauem ed Lufitanam detuKflet, Gimejj mi!t
tes in terram aquatum ex proximo ad anrrum fofitc,dcfced:iItnt,
abcflctq; forte Simius , fceminam ad iamfosdm mortales accttr-
nrk,& accedentcm ad pcdcs fupphcafle.vii fe racmore,& calanu
tofiffima fcruituteeriperent,aflenticntibusq- & cafum mtferaiiti-
bus iliisieam cum ipfis nauim afccncliflt ■ fcd ccce tibi Simium tu-
peruenientcminconditisgeflibus,& frcnmibus t cniugem 3 non
coniu^cm raioeanremjvt^idit vela vemis etata , concito cur& ae
libcns vnimi toatri oftendit,mmatiir ni redeatin marcpn.cipira-
ton , flSj ntc fcgniter fecit cuod fuerat mjnetrsjttimrcciirrit ad an-
ttum s & caticm velocitacead litus-rediens , oftcnditaltcrum , mi-
naturA demci:gir,fubfequitm,& ipfefurens, tamquc diu naucra
uktatu infeqiurur,donec vnd.T natantem vicerc . Rem rota Lufi-
tania tefte notiifimam J & a Kege mulierem Vlifipona: igHlbus c6-
demnatam , quorundam preabu.s vita impctrata , lethum cum
elauftroperpetuo commutauit.Mirans lecW ?£n tibiSaxo Cra--
maticus cum duobusmatmis Vpfalenfibus F.pifcopis. Narrant-
Cothi^b 'R.cE.es ex vrfo ,*& Virginc nobiJi originem dsuere , &
loannes c!e Bartos Pcguflancs , & Sianitas Indix gcntes , a Qme M
qui cum irmliere cofpus nufcuerat..
Vcrtim esjofcovuiTi mmmit flim creduliis , cumhomo honnne-
srtncret - &*fi quid hortim fit vurum dicam qnod P«moii ihCubns
calidum horum animahum femen ilJisinhidcrit-, & qudd dicKiir
de kegitros Gothorum, putarim hoc dicendnm , qudd pxmofi in-
gfrarum talium effigie fxmia3sccmpreHerit,qiic)d hoc potfit, do-
cebir fcqucnsexcmplnm & fubseqtiens poftea capitultim ,
Tn He'gio fuirnererius gttidam, qm Vaccx fe eommifcuit,poft
vifa feos prcgn?.ns,& poftafiqadt menfes -cdcre ma fculnm fcetum,
BOfi yitulum, fcd pucrum: Acinerunt plurinj,& dematris vttro
cadentem confpexerunt, leuattimq; de.terra nutrici •tradiderunt.
J&otenfe ptifer,baprizatus , & mftitutis Chriftianx vitt pneccpvis,
raii fe rtldiviL,&pi opatrefcri6pec nitentie vacatoperibiis, ho>
tuo quidem penedu s,fed qui fenttat in animo propenfiones A'2C-
cinas paftendi prata,& herbas ruminindi . Quid de hoc fentien-
«ium ? non ne homThem eflc ? plcne credidcrim,fed' ex Vacca ma-
trenjtumjneqo. quidergo? I" iabolns peccati iilios gnams.,& tm~
puKbr raoxvaccam pra-gnautem kci: videri,cuni voluit, alitmde
in-
H Compendij MaletTcarnm.
Ca/. Xl L
Doetrina .
hos ftt»-
Sjxiu Sc-
nen.I' ». 5 .
Bib. iic.sn
BOts.7T.9e
Doctrma . .,,.„,•
- nw Mai c fici,8t Lamii-cumDaemonibus, lUl qw
& t feE te vcro incubis «ftum venereu exer-
% g£ com.nun. S elt hW fcntent.a patrum Tb*toj
fl eoru n , & PhUofophorum doftiorum , & ommura
—77.35 HwJjJj f crc faculorum ,atque nationumexpenentucc £
5 a f r ^"anu D luiHnus martyr.Clemens Alexan
i ««««« tus Smagoga.D. Cy p anus voluenin tD*mones pcfle
6 long.- cummuhcnbusrem haoerc^Y Hieronvmo incap.6.
hucprobano^ fchola,
tij 8. Pontificis contra MaWfow ' • - dcfunfloram
rKt* ^n^^iiS&^SSr^ alijs elemenm ad
ai« i . p. corpora aflumere , v el ce bouo hui D oflimt iUa ad hbituin
.... s» monerc.ei caletacere . siu J f a . m i„ c a , fcemmis fpe-
ncmimitari. . c„„ i; rnnr nbitii Damonis incubi
Addo , ■ quod poteft ex humfm^ ft d
prolcs nafchquare ad huius re. *£™^ em *£ a , a fomniattS
^cftDiabplusfetnenaJ^
viro HUUO,defcrre,& fua agilitaa,rerum na r t £ |
lorcm probficum in femine quanrum ^ 0 t^ccnc,p.en-
«iK diffipabili S ,confcriiare, & . .hud, q «o jo™ fic mfundere ,
. dum molicjc optime eft difoofita fcmim commi-
vel naturali vi atfrab.cndum exh J" e n ^Xnt mmoncs vi fiia,*
fccrc. Veruntamen ilrad eft,quod non poflunt . a
- U: propria fnbflanna^or. ^^«^^^^^ui^at.cncm ,
wchatci inter fc vllam iDdimou ^.,vd fpec ^ _ t tqu0 .
nec vUoai fcmemne dum piolificum quantumuis tc ^
LiberPrimus. >> *%
modo proprium femen haberc poftuat, cum fcmen -fit ftrbftanti*
corpores viuenris pars, & reftdunm cibi optime conco<ft, , uma
Sirnpofianum m problematibus , D*mones vero fint fnbftantix
incovporex>Picimns ergo , ex concub.ru meubi cum mtihere ah-
ouandoprok-m nafci poffe , & tum prohs vere pattem non efie.
iS-rmonem.ftd Wum bominem.cuius lcmmc Paaaon abuftis fue-
rit Accedunrphinma exempla a multis «arrata . Hunnos ex. Ar-
lunisSttigibus Gotthicis , a & faunis natos Chieza fcttbrt , £ in ^
hifpanioJa fohtam Corocoton Pa-monem nniceri m uiieribus , & bt!S GotJ)i
ex co natos , bicornes nafci . Xacamfuum lapoiies talem effe vo-
luntmec defunt, qui Luthcrum in hanc Claffem rettilermt . e Et b c , p ., 7 ;
antedeceHnmm inprimario BrabantLx oppido, pumta fuit rnn- ^ift^
Iier,qu6d ex Psmone p.cperhTet . Reliquumeftnunc , vt re
«Jeatur rationibus in contrarium addn&is . £
Remi^ius ponit primum argumentum,quod eft tafe, Bannon, [U * Rdi?k
&homoYpecie difTemnt , ergb ex hac copula non poteft kqm*
proIes.Refpondetur cofeqiientiam effe ntillam.tum quia ex equo, ttd 6 ,' '
& afina, & alijs fpecic difcrepantibus animalibus nafctmrai- Mu-
tl .CaneslupuL eopardi,Panthers 3 &c. tum quia generatio hic non
rribuitur Dsmoni )r fed homiuijcuius eft femeu;vr ait D.Tho. d
Sccundiim argnm.eft taTe.DarrnQn eft exper? vite,& ongomor
tis,ergo nequit ene author,& origo ac~tus virahs . Rcfp. vim hane
Yitalem non incfle Pacmooi, fed ipf7 feinini,fictit vis calefaciendi ,
non meft fcipho propinanri,fetuubo fuudenri,fed ipa vino. Vide
JXThomam fupra.& Sprengcinmi. e ■ t 1. par.
Tertium erar huinfmodi. Senien quod Dfemon tnfnndit , Sagx jH£* *
fatcntur eife frigfdum,& nullam afferre vol tiptatem, fed horrore
potius,quarejnec potejit inde generatio fequi, hxc eft ratio Mar--
ei Eph€fij J &:. confirmata a Remigio confetRone Sagaruin vdicen^.
tium,omncm vohiptatem abefie a tah. copula , rmd fumm tim rfo-
rorcm fe percipere.Refp.quod Dsmon, quandn vtilt fub ccrtj ali-
enitis \.in fpeci.e dcitutere J & non vtilt fcirife cCti D;rmoncm,tLinCj.
cfuam poteft aptilfime iriutari,qu^CMnqnem.veri viri , & mulKTis
«opitla requirontur.&idco neceifirio tuc cnrat; vt fi qtndem vult
genL A -a;ionemfeqLn,q[rodfit rariffime , quia>fua catjfaj nunquaru
^en[irationem,intcndit,qui Mbi fimile non poreft generare, fed a-
tiquando duntaxaT sn.gr atiam fuccu.be-id optanris censrur gene-
wrionem.cx alicno feinine >adhibeat n.cccffaria ad gcnerariooc ,
qitarc & p> ohficum ferrten qtcrrit,&; inneiitum corsferiist ,& tan-
ta ccleritate p^rfert,vt vitahs fpirttrus non.eu&pof£cur,«r qsiando
eft pptts-jtn nc inhindit,_q*.i a n do verd non inr e n i i r- ge p ei ati onem ,
^' iU " Jt aTiquidirtftar fCQiiajs , -caiiduro tamea , ne fraus de pre-
hen-
>„■ Compendij fkfcfifina£ ,
*4 * anad eft fri^idum , eft cum Sigis , qux
bendatur; ^St^S^ 1 ^ Ddnde ^ C
f P .*.^ nouerunteum ^^S^oga^ fuccubas numvclmt^m-
carnaii decifurn , vt dm. credeittum Deum co ; -
Quarrnm argumcntum erat > rs,on e ^ fa umf _
m od. coitu « to ^Sq^^^«^ m hlC ^
nisoperi. Refp. Dimoncm qiKw a ' 15 princ.paic,quod ,.
lum cfle inftrumentum, & ap pficare m nt 1 a^ P ad
eftverumfemen humanum, & .piopte rea £ g n j
vltimamdifpofit.onemo^^
*> . a ^^-!TlalS£^Ror naturx , uaturam
&Dsmonismal.mm. ^«"k^ h or non adnuniculatur quod - fl
fcd pcccato , ^ B ^L^%ex fornicatione , nece*J
fi valerent argumenta , cqucret > Obic.junt denuo,, j
adnlterio, Stupro, .neeftu, p ro lcm gi* P v irtu S cordu- J
qu od pri^Wg^^efrcor, go gcneratio 1
1 is temperans «^XeJcSo vfe gencraftdi> .piritus gemta-
Ref. fiuc a cordc iit , iiue a ce ^' . humano corpore dc- 8
Hsipfi fcminicftmfertusm ipfa fcmuus abn un ^ uat . 1
O, Sed quzritur i nonnull.s,an 'P™^^ Vigmem traxe- |
- *• * exercent cum djtmonibus mcubis, e&, videiicet, 1
Hnt, ad quod Refp. cum cranda homi-
^esTnperftirio^ Thoiru ,|
f **. d. mim , sc Dzmonum foc.etatc orig ocm traxin ^ ,
3<s.q-* & ecmti funt expcunonmu:. , r r H D tura Gcn. 6. Hti
Hnt cxteri homines , & hcKConfirmatur « tenp tur ^
* funt potentcs a fcculo vin famofi &c difDO fitione
qlSmnoncs ^oiH^nt v«««u^ .^n aptam ,d fufi* '
rim aquofublatumeft/ciunttLiam muucren j $ £am -
^endum illud, ft conMUuonem ^ — ' "V"^
corporalem quibus reb « «"oncurr «tan , avtcm fl „f-
jEcnitos,efle forte^ vmbus,& magnos corpor kfi _
fat petltioni propofit,, dicimus cx ^hac im qLli a _
cos qiudem ongincm traxi c, & m uk p J fenl , fed cor-
di&^cndit.nonadv lms .^ ^^ Gen . quod .11«
ruptioms. NecobftarepotcftTtxtusamgnatu» ^ ^
Lvber Prlmus <?f
Gicinte S ,& viri famoil.non fuerint malefici, cum mtleficia , ^
- ^„ ^tnnrTdo atnalocum habuit, ted.tantu.nnoc
4* tun, diabohfc
vSfi/fen^nandum hoc genu* to*quW oportuiaorem nabe-
- Sndumdt prsterea , quod Malefka ruatrimonk, c ™ ; in<fta,
& fi pe rmSaim concepent „ per commmioncm tamen aUenu*
aSKalS^ ^
P lunmu,anni tempora.vt puta,Nata! « chnU. Jjfchit ^idSS
ris Lfti, & hmufmodi.quo Deus «WH ,r , c »dd ; *
Malefic* in animabns pun.antur, & vt Deusftc gt a*«a ^cn ,
ipfis dcmonibus maiorem m homiaes poreleaiem feuiendi rel.n-
Sat fpurcit.as tamen .11» iji locis iaens excr ccre mm . me
funt , ob efficariam Angclicx cuftodis j quo nam yerq inoao m,-
fceantur Maleficx d«emombus,non mdignum eit icitu • „
Scendum eft , ftpius Maleficas a circiuiiftant,bus vifas fuiffeWl
fvluis,AHris.& ntmoribusiaccntcs.advmbilicum tenusdennda-
tas & iuita difpofit.onem actus iltius coeundi,adaptat.s mcmbns ^oni-
tlbijs & cruribus fe agitantes cum dcemone, quandoq; m forma btu '
homiuis apparente J & aJiquando.no apparcntc acrum deteftabil-
liifimum cxercere;& aliqtiando completo acru, vifus cft vapor ni-
Perrimuse Malefica furfum ekuari in acre,Laugitudinis hominis
vnius.fed hocpcrraro contingit . Aliquando vifuscft diabolusm
forma homin.s a maritis Makficarum has fp urcinas exercere , , cu
eorivm vxoribus.qui putantes vere hominem eifc.indignabiindi ar
ma tukrunt, quibus vtrofq; fimul confaderent , fed euanefcente
ftatim diabolo,& alijs tnulienbns bracbia obijcientibusJJo* dc-
ridebant,& obiurgabant, tamquam metite captos , auttamquam.
fi a dcemone eillnt obkiii ■ Hlud ettam non cit fubticeiidum.qudd '
damones jncubi,non folum nuilicrcsexeorum fpurcitijs procrel-
tas, aut ab obfteti tcibns illi i oblatas, vehementer follicitant , fed
criam ftudent infeftos, cfip fanctioribus quibufcunq; virginibus,
pcrmaleficasquoquoinodofeducras-, » ' .
Circa autem hornm fpirituum matteriam,vt pauIOydifTufius i
loquamur,quidam ccrleites, altjxtherei; marini alijjtionnulli ter-
reftres,aliqui fontani,6- aljj fiuutariles )>ij funt appellatijVtDrya
des, Napea;, Nymph.r^ Hamadryades , & Orcadcs . Dryades , &
Hamadryadeserancfluuioriim Nympha: pnrfide^ . Napez , ftuc
Naiades eranc fontium', & fluuiorum Nymph.e . Oreades autera
I erant
1 l}.f.fcfl
m lib. io
. lib.S.
Compcndij MaleficarumJ
Nvmohx . Horum ipirituum ahj vocirifu*
Lares,& Pen-te*,4"> f ■ ■ Alii diai funtlndtgetes.qui
«ant Pij ,ex homimbus * hoc nom ne v finguli< / -
* ■ M «nere fpirituum firit.qiu fiunt Tncubi , & fcccipJ
fpntcnriam I as-ircntii Anents ? riifgttur/yciui-i*^ «
lentcnnant j _ > lk - ppc arimt cos Fanoi 1 & Pan,*
• lU.«l«. fafiiOtfortitinomin-^.iaieaiiqu 1 f tl( -6urna.l
la«na!.ngualncubnsd,cuur^^^ inp haruMu ^
phaiuafmatamottalw^ c # |
CUtn homimbus conct.*,itBm : ntc k ^ . m
as hoinmtm.: pcr fu.osl •« , in ra> m{xUml ^fciuicirM
W^nuafi^tnucre^
I.urherns Qmn e, mua tx ^ fimt cx potnlj
vioknter ftnprum ab Inaibo c.amonc P
«a&^ obfcenis cogttationrb us . aulgem . * ^um • |
corumcogitationcsexternisprodurK • y* ,ell j;™ or ^ ndocorpo .f
nwtrienda coma,m Concinnandu crmilms in Q
r^iucrfoveftmm^gemmar^
tn»& Itibio compoount ac ^^'"w intcrtio libro adfcribetur !
ea qu« dicta foni • £ierr r '1
libir Vntm*
AKntaiam decimus onincus tjgmfiw Bcbburgi(opPidW
efl vbiorum)fuppliao arTedtus ftut quid am Stumphi us Pe
, ouod cum Dzmone fuccubaplus quatuor luftris coimflet;
l Lwonatusfuitlataqiudam Zona , quactim cmgebatui-,&
rk; * ahis m lupum vcm videbatur . Hoc fchtmate ccr qumque
S^iiiBuUrar.eorumqiie comederatcerebrum . Duas nurus
Fim deuorareconatusfuerat. Propriam filiam , & Comarrcin
fuam vxorum Iocobabuerar. C onftant hxc omnia a&is mdicu-
riis & Iconibus in *t incifis paiamquz venaiibus .
Refeitexemplum Remigius , p quod a piobara; fidci viro Mel- f nbt.te.
chiore Errico,ScreniiiIini Ducis lotlunngiz i fecieris,&confilijs ""^^
interioribus ) audiuit.Fuir J aiebat ilic^Hcnanieni), n e ciusIociDi-
naftz res procurame, iortilegus quidam , qm ujflus a Iirdiee dice-
re quomodo primum efler ad tamam n^quitiam addufius, ac qui
buspotimmuniartibusillum danion ad fepellexjflet, eamrem
fic Iibere ac aperre cft eloquutus . Cum bubulcus communis ego
pnma lucc oftiatim armentum ccgerem^rque vna e pucilis, qux
illud ftabulis emittebant prs Cffteris animum metim amore titil-
Iaret,cxpi in eius cogitarionem nocicsjdiesqj efle intentior, Tan-
dem eucnitjvt eam mihi ardentius inter fola pafcua animo volu-
enti apparuerit, fimilis occuitanti fe poft diimerum ; accurro ad
opraram prxdam,aflequor, arquc adeo ampleftor vel reluctatire.
Foft aliqtiot tandem repulfas,ea lege fui facit copiam^fi fe pro he
ra haberem, ac vel ipfum Deum illi pofthaberem . Conditionei»
accipio;fruor, imo fic ipfadeinceps mc cecpir frui , vt ex vno eius
mifet femper pependerjm arbitrio .
HectorBoethms t} rcfcrt,quod in MarrcaRcgioncPuella altis q Iatrie _
nata1ibus,forma confpiciLT^complunnin nobiiuim auerfata con- t«u 4e«-
eubiun^m nefaiidamcumDarmoneincidit confuctudinem, quae e" u , s ™ H "
cum vtcrum.feiret , parcnrnm ngorecoacta rdere fruprarorem,
Adolefcentem mira pulchntudine frequentius fecumnoCtu, inter
diu nonnunquam conueniflc.vndc venifset,quo ve abi jflet,ncfcir«
fe refpondit,Parentes , tametfi filisr pammcrederent , accuratius
rem adtierrenres, confilio,'quiseflet , qui fiiiz expugnaffet pudici-
tiam , explorandi,cognito rertio poft die,indice A nciila, ftupraro
remadeue , ciaufis foribus,acccnI"o redarum mgenti numero, cu-
biculum mgrelli, horrendum monftrum , figirrafupra humanam
exjftunationem terribil^m filix amplcxibus funr confpicati : cr.-
I i tur-
rnmGCndn Makficarum. . . . .
Conipene j fpcfuculum , mte r
currere ocius complures,aC. non i gn arus,«reTis
cosSacerdosprobatsvit^
odii fn tiumrccitare ^P 1 ^^?^ 11 ' ' , borren c!o clamore dato>
&%*M, perduxific^a us incenfa abij*
inecnti pyra citiffime concremsrunt fliccllbum fieri , fiV '
W awhor paulo ante docmt, Ds ^ n f ^ r l cim V]X palTuum "
fc« G.reotha Rcgionem -*Xf^ Aber- <
donenff AnttiHre qusftus eft Pj^St&rma^uttis antea men-
omrjer^iirmraomniumquasvd^
fibus mfef^um .Eandcm ^^kS Smialuce ab.re, fmc ftrcpi-
^itiis in fins amplcxibus c J om P eUc n ^;™° t ; enr affct,a tanta,ae tur*
rupenemuiio ft pofie ™^™^m^o ? us AdolefcentS
„i vefaniahbcran . Iubet tatimoprn u * t andatis iciumjt.
* ^SSS^Jott dfe Ado!cfcens 6. 1.M
Libcr PrimHS.
Doftrina ,
. vltieorum, qui fequuti fiint lutherum j fcjjg^ .
' Ahn«n tciuicriintSagas ad, conitenui- accederfc ,
S ciuntaxat cogiratione < & riiabolica iliufione «,
iate-e& -"llcgantesquodcorumcorpora muenta
funtfxpennmcrOcodcin loco iaeentia, nec inde
^ «J* m-il-^iiJipcoiumiauttbiisAr videbantur,& rarnc
D.Ccrmanwie J l « ^ fm<Kji mu]icrcu kis fcpauimero de-
dom. er^orm^^ g» ^ jr _ £ Q
T,?x^?a^delcS ^ites patris saul , fubftirura ftatna m
f « mriS ch s f cdicHnusD^ionempoirc, &folere aifumpto
locnm Dau is ,uc BttritwBjnam Srrix ad Conuc ,
S^ mSL JU dc P rehendat,folet enm con- ^
turn proii-i.1 j., vicem tierat fnpponcre,vt ma- n«>
j |r ato 3c ad fopkBdnm tali fomno maritum,l*pcnumero illi au- gij „ oail
Sm «cUicafe, deitta manu eo prms . illita vngninc > quo vum ari Wi-
fcuiufinOdieonuennis 3tfL-ctaos.rblebat fe ipfa inungcrc . EUer * d 1^,.*
«or dccani in Ottingem , infantis culcitram ; ahi icopas fuppo- ftnifcj.
5hl4chifctt r > ttertuitjpoftq uam cffe n t nomen ( m Damonis pra-ta
tV^ficqnc mr.ri.is fucum fxpcfec-fle . Maria c vxorSarror* m--£~
v tzcr E R h ftramenterttte fafcem rcinti vngutne mfcfcaturo^ EpifU r
aui ftariro atquc ipfa dcmum eflet rcuerfa,-uaucfceret . Cathari- ^
ria Rcff* 3 ipf^m T amonem fua accubitattone,aiiimodi vtces au-i, t . Trefis .
qnandcige^ricclarauit. HarcRemigJib.ixap,». .«.,.
AlrtT'' qu?m vcrimmam efle dHcceftmonnunqnaii! vere Sagas Ml[l! ,, q _
B4«fef>i Dsemone de locoad locum, hrrco , vel alren animali*?^ .
foataftieo vt ptorimumeas fimul afportanti eorporahter,&con- *.w2«u
ueRtm mfariointereffe, & hxc fcntrntia eftmulto commumor ( ^■'■^
Theo'o?orum, imo,& Inrifconfnltorum Italinj.Hifpants, & Ger- t k. r uait,
manix ifitef Catholicob% hoc rdcm ter.ent a!ij qtiem plurrmi.Jur ^; bl ^
recrcmata fi.per Grillandum & RemigHis c Vvxumvf 'Dasna-- mii-uZ
«us. Siluefter ^ Abulenfis b Caietanus i Alphonfus a Caftro "^J^j^
< Sixtus Seiunfis f» Crefpetus » Spinens ccntra Ponziuibium»j a rki n a.
Ananias , o 8c ali) quarnphirimi , quos brcuitatis gratia omkto.
Sed,fcicndum eftj, qnod priufquam vadant ad Conncntumvn- G ii'.4.d*
gtuit fe/iue quafdam cornoris partcs vnguento copfcfto cx varvjs-^^^^
ttbuimfulfimm» , maxtme ^g^S^fc^», anmdine,
fic munft, folcn^uadoquc vcbhaft.1^ quan doquc
^SuXt«c P n,pi a apudRcm,guun f .
niaboli mcmbra, ibi vt plnrimnm
fcabentignem accenfum > tetru ™ . terr inca ) «p!uriinnm hirci.
conncntusPr^fe S) mfol.ofcdet^ inatiditmn,
*d cann^iilum^^^tS ;a fidelibu S enimado-
,t honor Deo ^ttu^iibd^^a™ iIietur , yt jS .
ratur Peus,vt anima purincetnr :>3
fnsiltohtinetot:^^^
fum adorant,« honorem eprobenffir; vt fcnfi» crrori-
contra cos:vt faahus 'pfi^f^X-cnebretur : « gtoria *tern|
bus magis
inuotuantur : vt diaboh]S honorificc
perdatur^ ab eis 4»S"« , & taruie , £ dcfideT3 _,
turilli honoremexh^bcnt^aamq^
ntr.horrcndis.fcilke^
de quoddam Idoto Tndue , qui g 3 rb J fedct in ^
euandoq: pctebat 5 & hocprzcpuc fit.qu.a *"P , . in foc .
I» . Too. £5 vos conrra ^F^g^ . quia fzu^
«bu».. MatccS.atilliciCuatcsabieriint inporv ^ dlB]|t
Libcr Primuf I 71
«sfnlt fnm Tocibtt» . M1rc.15.at illi iterum clamauerunt, criict-'
fige eum:quia ftuldci» credit fcrmombus^um a dheret pot rai m«
lif confil&quim bonis,vnde dicitur de Roboam Reg.i. paral .
10 at ille reliquit confflium fenum 5 & cnm utuenibus n aftarc cx-
^SSl latct in nubibus. j.Reg^. lilc non poterat
? dere qma calieauerantocnlieius przfencfturerquia vmolenti*
"atKin WibutvndedeLot cbrio Aotur. Cen.isunenonfen-
fitnccquandofiriaaccubuitcnmco: Idcircotandema fcdibui
elori^pelliturpaFadifi , quia,vtdicitur. aplidMatte.i2.de 1II0,
Sni .ntraucrat abfq, vefte nuptiali , quod obmutuit,& proptcre*
eirfiusdhitadiabolHscieftus cttin tenebras exteriores Internr.
Vernm fion eodem fcmper modo , fed interdum comphcatis gc-
nibus fcppl rces , interdum obuerfo tergo ftantcs » mtcrdum cru-
ribus emrii ra altum Sa&is, ncc capitemantenorempartem pro-
tiOjfedrcftipinatOjadeo vt mentum adccelum feratur-
Ttim caTjdcfrs pfceisobram.velVmbilico infsntulf : ad (Tgnvm
Homagvfeum m podiceofculantur . His,& fimillibusffagitij**, 8e
ahomfnatioiiibns execrandircommiffis,proced'unt ad aha, vt tn-
ferr.rs diccmus :: fed pnusdicamus , quanam horacunt ad cou-
uentus . .
Remictns loco proximc citato refert,pro vt iccepit a ^agisip--
f.t Tnridice examinatis, qudd horsconftimta conuenms Ss^arumj
roctirni,eft ca ternpeftas,qn« vn:i atque a!ter3ih.orff mediam no~
ftc:n prjtcedit,apprimc idonea,& oppor:una,non folnmiHirs co-
rco.
f Uh ;~- Att
cap- °-
r t.ib.7
Compendij Maleficarara.
7 2 k,, franfi' ali is Dzmonum temculi? , 1 Udi-
h»i k occurfatiombus,» "repiuua^H anolabor-
obiS .caufem ><» [^ff ^rinf FrancifcrSmo- .
« vm* ^hoc teftati funt » J J» a jjjj in feta oode horas fufpec-
derrecitat, terrihcos laruarurn tumuuu Etl i> e ntuim; :
RoSfe ke auditos , ^^ S^ ideft ( ut ait
boniauthores iuterprctantut m*mpelB £ a
■ ~nui dlt . Vfl*^»»SS^SSStf. conuemenriorem effc .
* quscerte gallianiumprox «Jt arue« ^ dQ . lntem p e ftaiu
l^-. ma i oD *moni ad nefanos ^° ne ^ us ^ j «uam incd.a pro- j
SSL noacmSernius, * mec.am : M ^^^ccommodat^- I
»oa x ime fequitur ; tum emm l m "P imp ortunum,at-
»•,.*„. mumtempus fj^^^^m galH cantum , rcfert .
l Ur- que inaftuofum efte incip t . bt * b ^ Iudi- I
KaU - c ' 5 - RemigJococitato,quOQhabuit^u^a ^ ieillisinfdt u 3 atq; ^
Sali^ius nomcn uSea, dum fe ad ea p* -
wimicumacciderepoteft.qua^ amb< > ,
rant,caneret. Et Iojnne. P " ^ "^S^iftclU foi. fepccum
* Sagiietnlerunt m Iudicio p« confueumm t cUunan»
_& cantnm,ncfcio • . „,.„ r\u„n- ? Credidetim tcne-
* " sedqiudueritatishuicexpenmct^ d iUls
briones iftos galli cantum odifc prop cer m « i. budcm
odiofum. ^b^^^S^S. qnx obfcuro &J
homineiexcitat. multaq, peccator. «p« de ^mur . Vel.
peplo mi uefte, noxobtexeiat, ( ^ J"3 ne f / tri u m phatunl
%L memimt diabolus domim * ^ ^ « £ ie ' p |
_ ..,i:r„ m r., w nnftnoctismediumcontii ) iL. v f„ e .
>U1S prsdiaus fue-
■ptc: H^cEcclcfii
digna uidentur confiderationc , propterc* V[£CQ
canit. - —
Liber
fr&ca dieliam fonat
Ts{c8is profundte peruigil,
Jioc omnis errorum -cboms
fiam nocendi dcfcrit ,
^fucro latronis conditur,
( ecce vna caufa , )
jernnt vagantcs damonas
Zatas tenebris notJinm,
Gallo ca?iente exterritos
Sparfm timere> &■ cedere,
Lapfisfides reuertitur;
Hoc ipfo petra Ecclefm ,
Canentc culpam diluit .
Primus 1- 7$
ecce altcra caufa
Trudentms dcgalli cantu i»
bymnc ait ,
tnuifa iam vicinitas
Lucis .fdutisyWjm. wis »
Gallusncgantts ar^ uit.
Gatlo canentefpes rtdit r
lcfv. Ubentes refpice
Tu lux refulgefenfibus ,
Mentisq; fomnv.mdifcutcr
Tenoftra voxprimumfoner*
Et ora foluatnus tibi . .
ccce rcliqn*
,.bi
*****
Hoc vnum fcio,ex Plinio, Aelianoque ^ gaI?on:m cantum teo^
ni,Sco!opendrisque cfle formidabilcm; rurfus fiji j fint pntpofteri,
ac infueti de nofte prafertimjoftentahabere multa ,<juale etiam
iUud fuir, quodVoIatcranus a in Matthxi Magni Vicecomitis
ilediolanenfis filij natu maioris Natali no<Se eucnifTe memorat,
in qua videlicet,non ceflarunt galli,vel adt^dium cantar e,vnde,
& Galeatij nomen ilh inditum eft,& fic facundta,laudcq; mili&-
fifloruitjvtinquitlouius. b f
afPliiloIo.-
b Iti Sa.
£ r [ j ctaro-
niej rit 9-
InconiientibusillisnofturnisrefeTuntipfemetSagar , vtnotat
R«nig..ib.i,cap,i^maximam utriufque fexus conueniremulti-
K
74 9*^£l£SSS***»*
, uik . Blalnmnaadaquas, « lon & x Wp.do Maynen, Lmha- |
f<«S; fcrrfccrct.cn, tot hoftes,* mm' 1 r mc0nnn0ll , s non
itSHm- que mimm cfle , quocUb a ' motrai ^ m i nus ,quam quin- j
a b Mofei- gentos a fe vlios ea nw» > H r
Stt lc^ • f „ m inarum maior fit numerus , quam virorum, ca ,
M8 7 . cur autem fccnunarum nww lt i 0 fiores , & hoc fit plurt- 1
* »«fgnari poteft ratio, S^ fo ^SSi t « funt faciliori* I
bus de caufis j T UrL1 ?^-"?Scameudas , quo fit , vt bene vtentes 1
«a/int valde bojw : i ab " tent "^ m diabolus ftudeat pnndpahterj
fraudarc fi *^*£»g cofde Tertia eft , qnia cum a natur^
Mqui cito crcd.t , 1 wii « «gj- t recin erc fecrerum , ideo f 1
fi*V^ & ^^^^municant. Addeinfuper,quodJ
qiuecunqj fcmm,al.is "* s - mibephtatem ,nonpoluntj|
^t^^i^^Sn2nt,,t fic expleantdiabohc*!
in proximo "O?" 1 ^^^ Wacbm r &Lconi commoran miM
Ecclcf. 1&; 5 fcgjg ^£ ^ nequam . Quarta & vlJ
gispi^t,qnjm^^
Sma eft^Uja.yt aitTcrennuo lUtLira l ire r m fidc ceipi-
tia funt reues^gitur mala v^m.n ^ M alcficis fundamfl ;
Utiamfidemucdms^ J |
tum quare , non eftnnr m , i yc modo r
«ficz,diabolum m Oqo^ cs.q i ad fe trahere,uon <ft
deat diabolus , tam mai es , quani
fubticcndum . ^Kbohim a minoribi.s incipcre fen.per,^
Sciendum eft i gitur, diano. m u aliquando nn
paulatiniincautos ad Seff Smn, Scapdo Ulos tam
[ufmodi ad fe trahere pet fedi u m ^ . MW d «.
fepe mbAnistemporal.bus, vt cia™ Ma!cfic as amiiij , &
is,co|antur quodammo^ jn A uftien fi dl |
confihi gratia. hoc 0 utinuos aiuios" fuerunt ,1U
ccfi, cm, Perquadragintaquatuor^ co _ ^ aftcft ^
.naicncio affeci. cqm , q^ ^ J m eqaos prxiemauit.i ne
Liber Prlmus i 7*
mt, & ali^e mmieres, vt ipfemet teftat* fimt indicial Jte^qu^ «
propter aha etiam damna ali s mmenns tllata , cnjfok «. Maleft-
nulapromitterentmin^mipoiideris/uperquafdamoKctu^ias,
™rds tcmporibus m Ecdcfia ad temRUS ordmam , viddrtet a 1,-
+3S3£m alia dicendo.; vtquando Chnfl, corpus g Mria
eleuaretur,in terram fpuerent , vd oculos in terram fieeie nt , . el
aUqua" rba inutilia proicrrent j vcl in Confcffionc I ift accrent
mortaIiapeccata,& irapaulat.m diabolus trahn mcaut&s adh-
dei fantae deteftauonem . Trahir,etiam,& aliicit.pcr am,m car-
iialem,& pcr paupertatem,quia 3 cu luucms corruptaeit ab Ama-
tfo,& pofleaab iilo defpicitur , cu, fe credebat matrtmcnjpiun-
ci,hac fpe fruftrata.ad quscunqj tunc diabo hca prarfidja ie con-
uertit,vt vlcifcatur iniurianvvr euenit Papis rie ferua quadam qug
ftuprata ab Amafio, & poftmodum neglefta, diaboio ie fubmiiit
Incubo, fed rc cognita.fuit abiurata,& fidelis fafta eft, qucmam
vero talmm AdoIefcentularum,fatis copiofu > eft numerus, expe-
rientiareftcilicnecmmoreftnumerusMalefTcarum exeis insw*
centium . Alia faffa eft , ficfuiffe se i diabolo deceptam . Cum
ait,viar mc commiffiffem,vifitandi gratiaAmafium mciim,forni-
cadonifludcrisjdiab^o IuiniHimana fpecie obuium habui , a quo
Incubo cognira fui ; ilte poftea petens a me,num illum agnofee-
rem , Refp. non noui, at ilk fobiungens ait, diabolus fum»
& fi volucris, ad tunm beiieplacitnm femper eropara-
tus , & in omnibus te neceffitatibus muabo , cui
cum annuiffem , decem & cfto annis , ideft»
yfq; ad vitsc mea' confumationem , im-
piunditijs illis diabolicis mferui-
ui : fafta tamen fidci abne-
, : gatione . Qnare,cx his,
facileeft eolhge- \
r requatiscal-
iiditatvV
bus ftudeat humani generis ho-
ftis animarum perditionij " ' }
fed redeamus,vndedi- Y *'
; » greffi fumus .
Compendij Maleficarum.
1
Ji Stu*
j/ Cal 11
»87.-
emv NicolausMoreims, « <■ ' IrfKa fibi nccefle fne^
riee-P-erc; qtiod p*monvideift^dcamm n |
nus irtiheret P-« r a * ^
ri fan guSns in fordMa al .quo J cipny „ fc prxterqul
n^garces.quod, & apu d >y rconuiuarum afierjl
n aiHT prodfdit Edororeiru* TO-L-Sec fitim fcdari , M ,
iT ■ X potusq; -^rtatem^q^PP^- ^u^ci ik
^o^ori-T_|et^
uuc> ac tali(5.ani: osali*a??*«* alnpa _*« _ - 3 ;
J - ;.r-' _ i * I
Liber prlmns, 77
iiiquando ibi Sags prafenres cxiftunr: fepe etUm,- cum ab .jsah -
fint. ac arctiore fomno domi detineSomt , mdentur tantum fibi
adeue,Iudificante nimirum fenftu Psmone cu.us fafc.nat.ombtH
mulcs imagines in dormieivnum animos folent ,rrepere,qiw de
indeuieilamibus neritaris opinionem mfitam rehnqtianr , qua&
iam non id fuerit fomnium , fed potius qucdam certa atq; mdu-
b,tatacorporiia<aio, ficenimuerfipellisDcrnon geftitres fiut
plerunquc *
Sequuntur his choree,quas ingirum agi'tanr,iemper tamen acf
fcuam progredtendo.Sc ficut chorex noftra: fblenr effe* vo]uprar, 0
ita \tlx chorea?,actrip!)dia,!abores,t«d,3,atque srumnajs grauif-
fimas nufquam non pjrumcfiqnidemab ijs adeo feffis fe dOmurr»
rcuerti,BarbcIIina iam dicta,acplercq; omncsSagar, quibus con-
tfgit interctTe,memorauerunt,vt farpe integrnm btduum prs Ialfi-j
tudine fibi fiierit dcctimbendum , & quod miferrimum eff »
atque inLqniiliinum ! ,exciifarfonem conrra,nemini affer
rt- 1 iccr,fed B qttfs eum laborem , jeratis, atir vale--
tudihis occafibne deHTtSatv ac fnpit , huic
prarfto funr verbera ; pngnis , & caf^
Clbuv, rron alirer comimdituri»
qoam qne evoffanttir malleiS
Qttat
78 Compendij Maleficarunh
i
f
f f
* ccffim cum cancrorum P^^"^^ ,d genu,
aliaabommconfuetudmerch^
cumqi ^ & >t fanw ^^S^Slo mualu.ffe ad.j
ftudiuminterhommes t erc f ^P e i^ r ^ ^nquerebatur Scipio
« ln •(*-
tiovc con-
tia lcgem
inJifiariS
Tibertj
©rsthi.
LiberPrlmus.' 7$
Trttevdum tripudiant ante comeftionesdnterdum poft Hlas; ibi
fiSLft parari metofcfiue rres, fiuc quatiiot , m qu.btis pro
StSi opibus frnguli Iocanmr,ahquando fuus cu.qtie 1>
SSrdet alicmando Ma!efi<* ex vna parte , & fuus cmque Sta»
mon afficte t* »'S U J? fe flia deefi: bcneditlio , hoc netu di»
E ^ft»s r Ma^mis,quibu, ipfom B«Mb * Crea
t E or e m,& Datorcm, & Conferuawrem omnmm profitentur. Ea-
dcm ftftteritia eft afiionis granarum , quam , fobdunt menfis fu-
blSs Poftcomimium,apprehenditvnufqmfoueDsmonfu a m,
quam cuftodit.difcipuhm manu.& vt omniafiant : ntuquarn pof
ftnr abfurdiliimo,dorfis inuicemobuerfo^c iu orbennunfiis ma
nibus ia&anfes capita farncricorum more falrant, nonnun-
quam canddas mami tencutes j quibns Datmonem pnus adorau-
tcs vfifuerant.
C ntant in P.rmonis honorem obfcrnilHmos cantns , ad can-
rum,vci fomim rympani,& fiftuhu aiicuius in biftiIcataarbore,tfi
ftm atnatoribus Daemonibus fediifime cOmmifcentur .
Scd quid mirum fi caeteris fcele jbus hoc vnum ad iungatur, cu
fcoc virium adeo fit renax,& improbum,quod,vt ait D.Patct Am-
brofiu^vbi femd irrcpferit,tanta; improbitatis eft , vt referetpa-
latia PriBcijpumj penetret Fralatdrum domos.-pofsideat Clcrico
nimauK: fiibnertat Cbntempratiiiofum currus &abrtimpar
RejigioforumceHulas.? Infenibusfumigat: inlimenibns mra-Swti*
tat; aiuhvnbus impeiat: toturn fcedat.- totum inficit,
Hicro-
- Compendij Maleficarum.
. ■ „r iuxuria eft ients infernalis cuii» matetla ga\*,
HlCrOI H^a fi pcrbia cuius fclntill * praua colloquia , cuius
^S^uSbimmundie^t cuiu» fims gchenna. Id-
mtlS 1 omm w (ertim maleficomm luxuna eft tcnax,quia nun«g
circ ! ! £ft procax, quia funt infolenres, & muerecundi : eft
e °^ro i a m ha P c uuutur deliciose.inftar fupium m voluta-
u rP 2 eftSs, qma in.unantur Peo, fcaians «usiaug,-
br ° Tr^Spora contumelijs afficere non veretur .- eft ca-
T ^fflahaSxercent pr^cipue de no&e,vehn loc» abd,-
llg^^ b ^^rSiSdk«n fuam, vtimitentur Vrfos, J
qui,quando volunt cum diabolo, & cum ip-
eWndemmonftruofa,^ perluxu-
fofadiffimecoinmifcnm^
igenerationein g eneranon^
fciant habere ^^"SSJnLnt contra Fe- !
vo v m SudeltI tS^^^^^r^i^
Paulus. i- COnnt-y.Qocctu^. e ftfotnicator,aut auarus, aut
nunquam volunt poenitere . Hierem 13. « mutai F ^
pellem fuam,aut pardus vanetates ^as.fic, & vos >ter,t n
&,cum didiceritis malnm,& quonum ulc funt, deo c^ gj
cur in Infernum perpetuo dol ^^ £ ^ 7
re fum ego,aut Cjttus,quia conclufifti mc ■caicere.icuiw
nali , ad
Liber Prlmus . 8 r
Adhoseonuentu^vtdiximus, folentcnnuenireno^s ihed^ DksfU-
fijentio,cum viget poteftas tencbcarum, interdum cmm corrue-.
niunt,in mend.e,quo refcrtur illud.de J temomo merid.ano . So-; MaWfe ^
lentprarcrea habere ftamtos dies diuerlos u:\ta diucrias tegie- nim
nes In Italia frcquentant no&em diei louis circa noftis medis,vt
aitSebaftianus o Michael. IotbaringicsStngesconuenmnt no- o ScoI
fte diei Mercuri} , & no<fte Sabbati , foccedente Domtmca , teite
Rcniigio, p & apud alios legi , obferuare aodeoa dici Mattis , M*.*
Ex his igitur , qn? hucusq: defcripfimus , & qus Sagie ipfe cpn- '
feffo funtiudicialiter, patct luce clarius, & exemplis lpih confir-
mabitur , Sagas circumferri aD;cmonibus corporalitcr per aera
ad coiiuentus A non fokim circumferumur ipfs , fed Damonrs
auxilio poflunt ipftemet ahos proprijs humeris deferre , vt doce-
bmitexempla; imd noniuinquam conue;itii fiibiro difloHito,
repert^ funr menfa: aliqua fupeMefiilia argcntea . pcftca aFo-
mmis cognita > Sc confef&t Vxores fe ilia fecum ad conuentus de-
tuliffe .
Hoc vnum fubdam,qu6d,qui afferunt ifthsc uon efle vcra , fed
fomniacfl'c,& ludibria.ccrtc peccanr contra reuerentiam Eccle-
€ix Matri debitam,quia Ecclefia Catholica non pnnit crimina nifi
certa,& manifefta,nec habet pro harcticis , ni fi qui in hasrefi ma- <?. Confiii
nifeftcfunt deprchcnn ; q Stnges aureni lam a plurimis anms $.
pro hxrcticis habet,& mbetper Jnquifitores puniri,& brachro fx
culari tradi, vtpatct ex Sprengerio, Niderio.Iaqucrio,Michae!e,
& docet expericntia,ergo vel Ecclefta errat , vel ifti, qui talia di-
cunt . Ecclefiam errare m re ad fidem pertinentc,qiii dicat, Anat
hema,Maranathafit; Concludoigiturvere iMas transferri a Dc- r n.m,^
mone fxpius , aliquando ctiam vadunt fuis pedibus; r Quando Lii> ■ l,c ' 1 *
volunt corporaliter transferri immgimt %vt iam dixi, vnguenro
ex infantulis corpukult adipe , Qnandoverd conuentibus volunt
tannim intcrefie pcr infonminm, tunc in finiftrum latus cubant.
Qnando autcm malunt vigilantes cemerc quscunque fiunt in co-
ucntu,vt coram fe geri»tum opcra Dxmonis, ex ore vaporcm que-
dam craflum euomunt, in quo geftontm imagines , vt in fpeculo
inrucntur.
Certis authoribus / compcrtum habemus ex.itifle quafdam, "^uu
aus cumdomim eodem lediocum marifo manifefte pernoflaf- aQtodin "
fcnr, recenfcrent tanicn poftero mane , ac confidenter dicercnt
nuiltaad eiufmodi conuentus pertinentia,quibus fe fuperiore no
«cmteriuifle amrmareut. Aiias etiam vifas inter dormiendum
L iifius
• - Compcndij Maleficarum .
% ^ nr eeffari ii,quibas iiiiecU erat fufpicio, csm-
.Uai S propinqu, Sj & ncccL,^ confliaan ,
^£?atSSia^ re cqnitare ,vri,qui (
£*A V^'l " exoerreaas, Iaffittidinem prsicferre , veluuquipew
hni dt g£ fea tantum cxpcrrc««. „ ■ f lfl g ;v idebantur narrare ; &
te sept«K- -fi rc deunr,ac miranda , qusr fcbi ieciue vuit adhi-, i
uigoaiL gr ", " ' ft illis irafci , ac fuccenferc,qui fid em i>s non aoni-, |
quod magis clt,uiis rrcdercnt,h*c mera cflc fornv &
queivfuiskrctiuiflct.
txtmpU l
■ Lib. A nSmn enim diftabataloco fW nammatis . > Eft \ icu«A
^fnuifida enouit ( pa urn l enim a drftansjiuxta quem tamofe.il-fl
■fi ahquot a Man ontnrau muu» p A ^ 0 Rufticus qiu-1
~ a lc h* ***** *£KS2 X Sot^vS commoranterr*
^^t^kJq^d^uJveltribustodiis i Yico abcft voced
proxmio uimi lo qLi Uliliantium aud i«it , mitatus, qtud
eantan ^nS^umSs caudijs mtempeftxnoftis fiimriuj
miun amptamA Iummotain , - , TS autuu mt M
ris.quamfcrmmista^
.ifcar^mmcernt^
ipfe accepto,cmiluko no l « » mw nhiun eommuo profi«|
«cntcretentojftaumab^
fclatione vatailr A ?f£^£°„" inffqn i fc prxda rcccpit J
euo vchebasur.euafitA in\icum cum mngii i f j
Seruque hocvafcnlum mateua »«og««.« onsn , «
i videt c ac ■ - r «-rxiri-itMichael v puer captt*
Irris-Aiv Tr , fer stri fT es Aumionenfes , vt nai rat Micnau _> i
Liber Primus^ 8 3
* dfrifc, Iefu.qmd ifthuc rei cft ? fimulque cuwdjAo twbs m t*
*m a,fparuifle,& ipHim fe folum ibi depr? tohMfe «oM ^do-
mum red.ifle^ tnbus a Sinagoga tnihanbus ger mamcis diib-
ba & mad iudices detulTt.vnde & pucro m vicnu nomcu
»d ££ eft,Mafquillon,hoc cft.paruus SortOT , & bunc pueru
cumTpTe Michael ifti fcribcretanno irfc.Aumiom adhucc,pc-
Tarlhommxusfpineus, * nmat ^ntia,his verbi,
•Cremus Mcdicus Ferraricnfis,& m eadem Cmitate pubhce cuns bus T J
i&rmorum mtencens Magifter Spzinus Benc.us m»*"""*
hi fideliffimo teftimonio fuperioribw d,cbus narrauit , quod«« ?
fuperionbus annis, qu*S tribus claphs , rurt eflct , munuuiarum,
poflemonum fuarum gratia, contigit cum fuoVtlirco lcrmoncm
deStrigibus cum habere,cumque Medicus dcliramcnta «efle uice-
ret,qu* rcfcruntur dc Strigibus , & hoc prs cxtem , quod icihcct
corporalitcr fcrantur ad opiuatum cnrfum; e «onrra iUam Villi-
cus itle, qui adhuc fupereft,& vocatnr Thomafmus Pof aftros , de
territorio quidem Mirandulac , fcd modo habitan.j in confmibus
illis in loco,qui vocatur Claufca Malaguzi, afferuit quendam alisi
ibipropemorari Rufticum,qui narrat fc muliercs, & viros in ma-
xima multitudinc noifte chorizantcs,& voluptatibus vacantes vi-
difle ; fiiper quo ftupens Medicus,rogauit Villicum fuum, vt Ru-
fticnm illum ad fe vocarer , qui vocarus , & de his interrogatus,
itarefpondit . Quadam nofte, dumpcr tres horas ante dtluculu
furrexifiem,vtcumbobi,s , &plauftroveniens villicohuic veftro
in quodam negotio auxilmm darem , perueniflemq; ad hancpla-
»itiem,quam manuoftendo , ( prope enim crat ) vidi a longe ta-
inen ignem copiofum in diuerfis locis , quafi Inminaria magna,
intcr quae multitudinem magnam quoqoe confpexi virorum,
acmnlierum , veluti adinnleem dcccrtantium , feuctiamcho-
rizantiom.
Propim autem accedensplufquam fexmillia hominum , clara
per ignes caufata lnce inniitns fum . & menfas paratas,& eorum
nonnullos comcdcre , ac bibere , plurimos chorizare , diuerfique
generis ibi Uidoru m exerceri , plures ctiam Mciuire licentius,
: quam fas fit Ioqni. Intet cofdem autem aliquos mihi notos , vidi
viros, acmi!ieres,& nonnullos conim timcetismfum alloquu-
tus, fcd poft horara quodam figno fafio, velocilfime , vt videba-
tur curfu , omncs inde fugerunt , ac velut afportati nebula nuf-
^uam compamcrunt; hoc igitnr acccpto teftimonio Medicus mu
Kuk fcntemiam,& ne dum pombilej fed ctiam de fafio contin»
L a gere •
at } ic" "» -- —- j efe haciplc mnnwuirim^i., t v
conti^erxt ad htdos acccdeic,nocii ff . , nam nia _
Wrct,&mta^^
ritus vxon : fe pc ad Con f„ e SSn^Wr > & non viclent illaJ
in mente,aut ^M&oc inodo,& ordine , qmaprJ
forma accedunt ad loca p w > congreg atio inutna-*
ad luciam ,qu* muher fi^ be t m excufabi hs,qus leg|
ducit s Sc a udimr,d«rr^odpfin ^ caufam> quf nu lJ
laeuet,vtnonaccedcret J non aci daci j ad e6fortirer crnaa j
m0 fua,nihilommus p niaxim is,& contmuis doj
tur a r«mone,& m rnente J 1 ^^feca.tam torutcr vcxaJ
lorib»s,& xgntud n m nl c. v hab ct , fcd fempcrtrj
tm -,quod diu,nc6.:. ti; n>-.^ e ^^unt , & percunt m fierj
; bulatur, fc omnia , qna £iaag£ ; . od pecmum fuufll
■ adeoquod Trnediomreiurando , quod arnphwj
fateatnr.&.promrtwteuamm^
«u>n recufabrr acccdcre. eum ^ _P v chit humana ab ip
^nkntc Uofte > & hora vo n u 1 fcd Mag;fer uium , |
foP S monc,quem ^ocantu : r vocata aj
lam expeaantem fcrtiter manus ad cnnes , 5. iu .
«quitabat , & wl^Vrem , & bremmmo tem;v f re &f
fercba: iffeffl vfque art ^ucem ^ J
ponebar, , fibi A nno U M- vtlnqmfitoi
P NarratPauIus-Gnnandus, * pdimcxCOngr egauone !»dd]
^,.,* oblatamqnandam I ucrena ^ ^
4*^ xurn donmm dcportaretur , & nm ai , anditus , , iubrt»
^ S3b*^«^^5Sta agro fp-« obhto ^
Ltber Primus l 8 5
nifcri nomine proprio vocat;Tutiems v-idenseam nudamrotam;
S-rtcr vercnda ftmoraiibns tecta,& fpirfis cnrnbusaccederefor
fflidabanillaaHipebatbi^
«zfiuit caufap, m** eo loci , ^ , CoftatUl11 ^,^^1^
xit mo.dac a.lbd tuuenis incrudelus negatut fe illi -opem ailattt*
23 verum diceret,.IIa fidem fecret. ftipiilata, cofitetur quid
fibTacciderit 3 &qua tx caufa^nuemseam fccrcto domum fiiam
perduxit,& itU ei dcnauir plurima dona , fed taHdem ta fidei
n memor,rt m vni^quc alteri narramt,& ficpaulatim fparfa fit
ma mala.mulict capta,& muenistcitimonium venran pcrhibere
coactus,ha;comniaGnlIandouari-auit. ' . fj-
Voilier qiLxdam Sabinenfis Dicecefis,hancprofitebatur I/iabo-
Hcam arrem,de qua cum marirus fufpiciouemhabcret , intciw
eauit eam muttoties , qiiK femper negatut ; Mantus vero intua
Mpiciope pcrfiftens,anxie veritatem inquirebat, qui adeo aitute
fe eB&,qi!fa vidit illam quadam nocte fe vngucnto quodam vn
ecntero , qua vnctioneperafla, vidit illam cclerrime quafi auem
reccdcntcin,^lr#i Maritus fequens,vt videret,quotenderet, am-
pUus eam noa vidit , & accedcns ad portam domus inucnit eam
claufam »q*ist res magnam illi prjebuit admirationem . D» vero
fcqucnti itcrum Manrus vxorem interrogat quod anxie fcire cu-
piebar,& illa conftantcr fe nefcire dixit,Maritus vero, vt ampl.us
ncgarc non poifet mulier,aperte ei dicit omnia, qu,T nccte pnete-
tenta illam feciffe viderat, deinde fuftibus percuiiit lllam graui
ter,qu.a iuxta fapientem ; Cordurum baculofrangitur,dtinoraqj
jninatur v«bcra,nifi vcritatcm dixent , quani fi apertecxpofue-
rit , veniam omnium pvomittit . Mulier igitur videns ic iam ce-
larc uon pofle,veritarem aperuit,& vcmam a Marito pet.jt,quam
llli Maritus hac conditione lnduliit , vtillum ad tales Congrega-
tioncs adduceret . ll!a,vt veniam impetraret , facile petita pro-
mifit,& promifiiun cx liceutiaSathana: impleuit . Adducttis igi-
tur ille ad !octim,vb. ludi fiebant,hidi)m,& choreas,& estera om
nia contcmplatus cft, & randem ad menfam cuni rcliquis , vt ve-
fceretur fcdcns,cum cibos infipidos iudicarct,petijt fibi dari fal,
quoddeeratin menfa,& quamuis iterum atqtte iterum petijflet,
:n: a*,u**„~ «..,., ^„/1. * „:*-n-,. m s±r
1" J 1 I '*»*»-..--- -i _,... u ..--
ceiferunt,& reJUqui oes di-paruerant, luminaribusq; extinctisille
folus manfit ntidus . Manc facto vidit quofdam Paftores,quos in*
tcrrogaiut, que nani e-fetfjhipatriajU- qua eratj illi vero refpon-
dcruut, /
ta Compendij Malcficarum) _
xKhir T patria Virrcentum milianbus 5 quare hcct eflet di-
2 tt&S HtaZf» v*m mendicare opportuit. Vbi domn
1 ' Srim vxorem fuam de iamiarum cnmme wxufauit , *
^^^iSSnlndkte narramt.qniomn.a bene £ (
opSt^aimnantes^vera cfemu dhcimus muenerunt, 5c n»
lierisillmsconfeffioneconfirmatafunt. ^ , „t
t - , SrtholomzusSp^
J£? :er a protul ft , ex quibus hoc vnum cft .
-fJ7- * S ™ r,,m matre Bereomi morabatur , muenta fmt no&e Vemtij»
* Sfeftc BK* , fuam ma»e rcpcrtam nudam recogn.tamque.
2 ia confobnna erw, cum nttenrogaflbnt^
a»t ibi cfe* quare > plorans jill. pogqnam « ftaa ab e ^hut
hac fequentia narramt diceusrHac noftc cumm lecto »
Sdl nitrem meam,qu S mc dormire P^^S^S
pSmrblum vidiflem,& mihi comminantcm.nomcnDom^
?u 5 matrem cius inuocaui,& ex tnnc matrem ^'^fSctf!
nuda X fola remanfi . His auditis a pneHa,fcribfit omnia h* :*i
lier,& tormentis expofita , omma conhrmauit P«conren .
i addidit fe a Dzmonc plufquam qu.nquagies dcportatam , 1 l
L m fuam cx relatione mnkorum,quod iret ad Con^n.iim bag
r^^pfenoaedo^
!S uit . Stupcns aut vir eius,& quadam cunofitate duitaMj
ffiS^m ilcmftcMuod rsorA^tim P er cammum,^
Liber Pnmtft- $J * <
vfcfcbatnr , per «r.tm etiam fibi vifum fuerit afcendiifc TXorem,'
Jeiatus in quandam cuiufdam NobtlisClomim ce lam vmanam
deportatus eft,quo loci etiam vxorem ftam cnm aujs phiribus m
uenit Eo autem vifo, vioreiusihtim cum afijsquodam figno
fafio difccflSt,virofto in iilo loco rejifio, qwmanea fcrms illma
domns inucntus , fic cpm clanioribusqnafi latro captus , & ante
Comitem co»ftitutus,accepto loquendi fpaao, cum rubore fafifj
narrauir,& ex eo accufata vxor illius apudlnqinfitorem, & unde
confcffa,F<enasdcditfuorumfcelerumdigpas. Li&
Nicolaus Rcmigius fcquentia cxempla refert,fic icnbcns. Lutn- maa ±£
zei ( locus in radicibus montis Vogefi ) Menfc Maio,anno i . y 89. i«.
a Vicariis cclebraba tt:r patjanalia;exeo Vico Claudiu*. Cotheius
i'n vicinuin euius norac eft Vuifembach aduefperafcente redibar,
iamque eius Monris,qui inter vtrunq; Vicum afliirgit bonam par-
teni confcenderat,cum fubiro correptusttirbine ftetit circumfpcc
tanter attonitus , num alicubi rei infolentis caufa aliqua appare-
ret,nam aer alibi tranquilliffimusjqtiietiilimusqieratjaduertitin,
feceifu quodi larimas mulieres fex , inftrufiatas multo auro,atqj
art,cruo,menfam quandam faltandoeircEimeuntes, & fhaiafian-
tes cupita,ad inftar corum,qui mtempenjsagitantur,tum ijs atta.
tem inntgro Tayro hominem, quieas , vtiotioAisaliquisintri-
uio , iptcta.b;it,ibj igitur conftitic tantifper , dumfc colligir , ac
rcm tO£:imccrnusocuIis agnofeit,qtiod mimfaeitjrnornentotur-
ba illa di iparuit,acfeab ems afpc&tifiibdnxit . Amotoigitur eo
metu,fe denuo vise corniiutrit ac iam montis- verticem fuperaue-
iat,tum ecce mulieres ijlca tergo infcquuntur , capita fua 3 vt an-
tea iafiantes,atqi altum filentium tenentes,prcibat homo atra fa
cicinanibuj in harpaginis fpecicm incuruis, quas etiamparabat
illi in fronrcm immitterc,nifiobitJtifletdifinfio,atq; oppofitocn
fcfiquidcin hoc facto infultare deftitit,qnafi de vita memens , Sc
euanuit . Ofter.dnntfeiternm mnlieres ille,vnaq; cumijshomo,
fum modo dixiTauri aflcflbrem chorearninq; fpcftatorcm , ad
quem iam fcfiusconfidemior CotheiusacceiIirpropius,& infert,
fcem tu ne is cs mi Dcftderi Gazete ? ( fic.n.vocabauir ) obfecro £
qnid potes ferua me,nam tibi fidem meam polliceor.roe nihil eo-
tom^pt vidi leiamrum ncminM ixque haec diicrat,cum rcu bo il
lum feu iiebula muoluit dentio,eo demum ertoluto quam fcfiina-
' teftimoniiimaci
hoc exabun,-
— .... -~fr-~- ».vuiijii,ii.Lijn.m i icjtum propius ad mcafarr»
accc&fct,vjfuuis m quibus epulis eiiet mfti ufia A Dsemoncm fibi
evc-
sc 4.H0J1
Septemb
00 Compcndij Matcficarum .
So^ ;:
fus aberat>ifle H^^^^&ne tum forte ex4
putet hominis non fobn , & ™V^ fl Y°" Kmi j x j8 p. Barbeli-
Lrin,id emm m n fe toudem fere
na Gaxeu exmuheribus lllisvna , fapcriore mcm
Srbts apud InqoUltorem rec 1 tauerat 3 hoc adi)^ ^ trmc, m -
fur« duas, cafeosque -bubuiajj jtotidjni ^«^^ lod fic
Gaxeto cius conuige dono *««»S*^™ pS omL pre- |
vKietat , qua de re coram compofiti co ™™^g ? m Coth emm £ \
« hoc vnum, qudd Barbelhna ^ en n ^^ om intulif
ab ea furto parauerat toUere eerefliiiri, Venerlca ma^I
ter fecum ad nocrurnos usmorRni» imim arborem, 1
fdfeus fdebat,illum canere «fWjS" ac faltan- J
dum palam prataflet,* vJxre t» «h ftmodum ,« r «ea.
rem gcftam efle "^«C h .rta Pr«.otia , «• eam
tionepraeeunre hac confcflaeir . c U ermingenfi A<fc
Rediens Nscolea Langbcrnard e Mo ^ Cue™. J .
nuncunam^nce ^ al -^^X^ n chorfi
iafadebanr,attentiuseo^
bnbulisq; pedibusdeformes una mtermix r |.^ 0 ^ ornen ift-
bem uerfarent, tum pene metn emortna, lefufalutare no ^ j
noclre c^pit.ac rogare fu P pliciter,ut ad fuos modo fal u
liber Pnmus; «i
mm furai fui arcam ^"j^^X^™ ven ro,v.x anhc-
gre, mter h*c v^epen«on ctiam domum *
S 'ncv dcrerurcins taatuat
riam ferocius agcre axpttfed tandem ventu , nc
SS^SSSSiS. fonfcienria , illum cam quamprum™^
cumin eius viram,morefq ; tanto diligentms mquircret , ac certis
Sn n, B on efle vanam con penflet, comf.rchccdit, tum ad
«SSn adeo imntam confcffionem
Cl) cmi cuffi Uii eiu. fcdera focietas Tuera^coa. gucre,ac lam ma ^
mifeilos facere,mtcr quos fuerc Raibelia Toannis Latonn vxor , <* OJ Febr .
* Jviayetalaurentij t fupe.maiom item v*orDufz,qu* diucr-
fx totidem tamen verbis , ilhid de falraro a fc auerfis vtu cum m- u ^
termediis cornupedibus Choro proditum i conk.o indicmm ve- «rfii».
rum cfTe agnouerunt . AcceffitiSc earum confeffioni tertiusjoan- f p uft
iies / Michael armcntarius.hoc eriam ad maiorem rcifidentad-e.1 ! w . r -
dens , fe intereadum hxcfierentTibicinisfuncfo cAoo, neduni,^." 6
«uoddara forte oblatum ori admouendo, ac micautes ci digitos,
vti cum ad numerum vere inflanturtibiaf ,adducendo. At cum
Nicolea Rla lefum tremebunda muocaflcr , fcoue prxrerea crucis
figno nioniuntet , e quercus a! Liore ramo, cui tnm infidebar, prx-
cipitem deeidiffc,rfeniiim turbine inuolutum,ac in pratum nomi-
«ejVeUerjinquopafcentaugregempauloafttereliquerat depor
tatum fuifle . Eius rei grauiffimum, fortiffimumque argumen-
tum ricnique hocfuit , quorilocus vbificin orbem agitatas fue-
raat chorca: , ille poftridie quemadmodum Nicolea anre monue-
rat, apparuit circulo impreflus » quaJcin habent hyppodromi,
»bi in ^irum aguntur cqui , fed & fignatus vngularum' caprina-
rum , bi buJarumque reccntibus vciTigijs , quar & virien potue- *
runr, dum ararro denuo reuolutum cft aruumillud bruma fc-
«uenti .
In Kolandia, erarin Pago Ocftbrouch , non procu! a TraiceJo
ftulicr vjdua,qus habcbar fcnuim ad obcuuda oncra domus , ,yt
& m
Compcndli Maleficarom*
*2 .... Is cum iam fepms.vt folent efle curiofi ferUl, p«
res po ftuUbat : . J » J ffer . fr cram n0 cte intempefta ftanm ae
ttfflfettM; «jSSggja ^otidiein ftabulmn adcertum,
fe quieti ^S^^^SmnomBm manibu, prsfep. con-
prafixumquc lcKttm ^n«rc,atque p ^ ulc.qu.dnam
r igu um ^ a^&ra idem femel cxpenri,;
Bocnegotiiem^MUKj^iF^* confuetudra»
itq ue eandcm P^fJS^S, fubfequitur 3e
ad q folita veniente^tqueficut.v.dc^ compkdi- ; i
ipfe ^f^^S^a^lfeur in Oppidu Vui jch„
turiibiilleextemporem^er r . rum Maleficarum de !
in abditum,*- ^^gSf Hcra admirata propter
maleficijs conterentem i ^ « ' " ftu> aut qua tandem
pr£ fentiam famuh moP>^*™* P£ S^Re fpondit ille ordi- '
nc.vt fefe habue at ^JJ^ . clandcftini conuentus .11, hacJ
mdcfCC 2S S comortibus igitur dcliberatqui
tatione taHdemnotmerent f u *deant , conuemt tandcm;
inho camb lf uonego^
jnter eas,vtamicc e* CI P«« l u , i opmione m videre contigif
*rcaox,q« iib P r * tcr ™"^ mrarct . Ille mte'
fcr, fe nuUi «SE&S^t , fimulat fe omni
r im polhcetur,adb!andt ur ; > . {i t pofth
Sortilegarum inteicilc l ; oncg'o dubium iterum , inftnk
cur hora, ^mabeund, ^Vntt ne domum fit totius c*ruJ
«ante hcra iam vertitur , lcnnuc cnmmum tandem omni*l
Priculo,anpubli^
£onfenfu,minor t 11 '^^"^^^ prouinriam Heraf
m um defc ^^^^^^utalutux^ pfH
atque fidc data m humerosiccc^ f cr nntur . Sed cccd
tunacringunturopen,eu^ lacns l
tranfafta um ma.ori pa^e n^ n acta , vci
arundinctoobfitus ; ibi ^ C ^ l ^df ur iahbus iftis fem initiJ
rita,ne iuuenis P^S^ P S n a fe de.eck Adolefad
tus effct , vifa tanJcm ehmma k*^ 1 ™ violcntia partim enj
tem , fperans, vt fofpicio «-«gSgJ mm iri . Ven, m,vt eti
^um^partimlacustpfiusaltitudineaD^piui comierts J
11,10
Liber Primu^ , |j .
cia i mpetuq; cafus per ^^^SrtVfa^ vtcbatur , dut*
tenm mifer ^gSf^^S^ fufpina trahcns,
tai, 1SS S^"t homrnem ptormselumbg,
*ttonir,,facta ,nd ^ 1 ^*^ vnde fc, qu0 eo ca! aroicans-
fc cu, vtraq; «cidiiTct coxa ro ant £ H m ^ ^
pcrquitfcatque indagme fafta fefcmatr ^™f" s p E£e g ai vc
Si iubet.vinculifque cWnn^iUafimulac^ manus Prsiea: ve
^' ni fS^S m^do • MenW Comenfis «JJ .
SSS^cn, ibi quidamlnquifi-^
rcntiusdeConcorrenoPrator, &IoannesdeFoisato JNoran «
smge, proccderent, vno die ipfe Prstor , quadam _cu-
SSfcate duflul volens expenr, , «n verc , & ^^tng«
irent ad ludiun,fa<3a conuentione accelfit quodarn die Iouis ,cro
cum Notano fuo,& qnodam alio cxtra oppidum ad quendam lo-
cum , ficut tlli Malefica predixerat , & dum ibi prope eflent tlii
tres.viderunt ibi phire s perfonas congregatas , corani quodam,
cuierat Djabolusinforma hirci, admodum cuiufdam magm
Pomini fedcnte:& ecce fubito omncs ille perfon* ibidcm congre
e atc iuflu diaboli.adco illuw officialem,& omncs eius focos Dco
permittente baculbperaiflerunt ; quod extalibus percuffionibus
llle officialis, Notarius ,& tertius ille alius , infra qmndccim d,ei
morrui funt . „ . . _ , t T a. A ~
Florimundus Raemundus, h Scnator Rcgins m Burdega- JJ"* *
lenfi curia, Vir pms , catholicus, &eruditus tradidit aliquos fto«p. 7 .'
rirusiSagarum fatis ncfandos & facrilegos , fcribit igitur feqnen-
tiavcrba.
Jnhaccuria Anno r atidita ftiit Mnliercula Adolcfccntula
Aquitanajnon infcita forma,quae fine tormcrorum cruciatu fpon-
re fua fatcbatur , fe tencriore adhucnrtarecum forct a qnodam
Italo corrupra ) & poftea ; qui D.Ioannis Prscurforis diem praece-
dit nofte media in agrum quendam abdinSa , illic Italum fagina
yirgula circulum in terra defignafle ; cerraq; verba in libro quo-
damnigrokcta fLibmtirmuralfc, fubito demde hircum grandcm
plane ^trum allitille, probccorntitumjcomiratum fccminis dua-
M 2 bus»
Compentfy' Makficamm
fiflc virum veftuu,ornatuq;Sacerd
auspudlaifthxcforetMlcfponi
^T?Uni r am vt : hircus ffi fuarum numerum i lam 4"«"
a feadd aam vt fi cu3tis ma nu I^uaerlormarct^
audiro f ^^2fkl«t«0rS venerauonis officioiuugenrcs , ael
^aderaWl»rK| ipfa cauda labr»,
S^SSTSS him cZ^coIorvs canldatetrum lumc
Sln d eh ^ C} q 3 sfingtnrma^utencbant,acccnderunt )& c*
feSffeS feduxft hircus a n» b, , *ja. .anum ncn.
f<gulertumaec»pi £, /v , & in .jcnumntniu*
w !-"<io defodn&m fednxtt hircus a nn oa, <x . -
Sed uft m folo , PP rcir i m.immt , quc rxmmxcon
& Uata\& voh.ptit« p anc cxpers ,m
r ;Jai™-«~& horrom ob iemen Jnrci ,
»i^
ba T ^ ™^ ri&fqu™ fexagmta,quifinguhc^
vicibusacccnc t at,cunaii)S ] l h ° cus admotam poft*fl
co-poftu orc i.oM olnier fo inmccm ter-o lunctis maaij
*p tfiggg^^ £5 fimulacrr.m eihibebatur , qtff
bus jfiSS^JSmM )cafnla nfegtfUf iralla ce»fl
«p, n T ° pt0 facrmcij mcruenti r &fcctt ho-
jntexta ^vcfcebatur . .10 < ^patinftum fuhgme;:|f
*** elcuabat rdegmen ,Ti « 1. _ ^ £
^^XSff^ mfundebatur :luftrakm
^te^^fcffi«t (acri&us, & ai>c, g il!oanocun|
KScMr rnbocconuentunnn^na fomlcgi) finphsmfe
ffiSnKi fiiiguli rerum a fe gcftarnm ranoncm rcddcbat J
Sm^Sc perdeudis fru £ musA CmiUbns cnnumbus.ha
TgSSflSi ouomodo S a*c pcr aera ih imSta riroJ
xuntu i TVmomWs, exrra "tempus flotturm- «»« n ™*' ^
l c Nobihs,& fpeftat^ fidci vir VanderburchtmsJ an ^
! & Mechhnienns Mnmcepsfclop^am dcfe rens deambuUH
«aa.Muuicimum^uiccc & obftrcpi-ut mulw , mulw, aues-
Libcr Primus I Pi
WBfaiiiA form k dIcx in arbore prope viam : fdopnm illc col.i
SffSbi ^nam cU id« perndi* ftdgtift
de ramo Veperit folam ferream claucm de cmgiilo mulieferf de-
7 r ^^rr^nfm^ rediens narrat ami cr.,&c num nont clauc
lapfam.capir.K domitmrcuitus "•*■»» . . _ „ .
rnum , repSiunt ,anuam claufam, mferunt u feram chuem,
Sclidunt, mgrednmtmprorfainiliantate, qu> erat ,11« cnm
patrefam.ha. f inuemunt matiemiamftias glande latuf
MartiousDe_rio, f fubdit fequentia, hts vcrbis Verjbarr,^
eeo,Anno if 87. Calcti ( quando t-_Iicibn s aufpicijs Sercnill Ar-^
chtducis Albcrti vi cxpugnatum a C athotici Regts milmbustenc
featur)ad pontem Neiileti . I uo figna Valonum prsefidio poftta
Hmitem tonrra BoIonienfes,tum hoftestuebantur , fub v.fperara
fudo cttlo 3 procubitores duo vidcnt nubem fubnigram aduolare,
& in ea v identur fibi audire conftifas \oces multorum quos irallr
videbant, tum altcr audacior , quid hoc rc i cftPfumusnefet fccu-
ri ? fi tibivideturbonum iibr-botormeinummanuariujii memn
in ipf.tm nubem; afllntirur focius : cum ronitrufdopi deciditde
nube ante pedes miilier ebria,nuda,benc obefo corpore,& media
itttte,feitturtraicc-adupticivulnere ; capta, feroentisimpotem
f*iniil_bacnec ferc alimJ loquennbus referrcba cqurdnam? hoftcs
ne,an f_ederati?quid ad hac.qm neganttransf_rri?negabUHt crc-
dere fefe,maneantincrcdtili,qniauecocuI_ris ,quos poffemplu-
ri-Jto . abducere,_rede-vt . Cur? qma,nec viderunt^nec audierunr»
& qfio&am. interrogauerunr.qui fc nihil farc rcfponderuDt. Hxc
_::_'.
Capelcftor,& a!ia,qax alijoculati teftes,non attrftitantrtni Iri
idUi i >dic:ar« > .f tcramcn to veritaris adacti protelfi foere, verbis.
Nicolai Remigijq:i._ficoris proponam . Eft (-irui_rctirtr_,ait,il_.
Vogeforum Piouincia C -Jteflnm fatis firmum,e ctrius fumma at-
te,cuni tef>ii!arum alicjuor ordines fulmrne efloit deie_ti,feSeba-
ti Ptecarda, non nio!topoft,nempc 10.CaI.N0uemb.1580.ir_.
eo pago foi tilegijzea forte,& idapud fudkem proftfta eft,Dcme»
: i> 1 ■ Gmul opc a cff patratum , cum enim, ait, e nube vna irt
•"• i 1;f ' :; • i-mus.ec con filio vtfninfitus earo eucrter-mus, noa
ftu t t*m q ra noftra poteftare id exequi,fcd tantum pauxi Ilum id
rumcarui htius., vt eliet quod cius conaxusnoinoa oumiao pccaL-
terer, fimilecft quod feqnirar.
CuniuM quidam nomine , MapSximm in D. Clememis fann»
ROBcai itbt coTiimorabatur obtineni»Calctt»D «eitLb.ijS^.eumi
£0§»
Compendij Maleficaruml _
- c rlnmefticos curaretxelumq; iam magnis temfi,
ruri fanum mter d °^ c ?' c domu Vfueam parabat , fed dunt i
id eam fe «nftrurt, ^ito folmm «J^JJ™^ ftabatj totl J
^d^yi^f^f^^^^^^mlam iammult*. ,
■ magis properaret,din.i> > t jntegro andito fuU
S « Sr qua ( vt crcd.bilc cft ) trnbcs fe ~ «^^ST
rfpet^ S;Fo vi^ vltimo momento multis aud.au.bu. con.
* rm i al ?;,; 3 m nerfinrr onod ex alijs quzftionibus capitalibus ecW
Huc etiam pertmet, quon e* j m» compertum ha-
rumque, qui exercuernnt eas , fida rennt c a one^ conp ^
T^ aoS^ta^oiS, at^deprLatio quafi pcr h.n,J
Liber Primui^ $$
FftctiamvHla, qiwfcBellimonte VireHium tontcndennbus
S ) afficeretur , quemadmodum es
nm ardii oc° fe incolumcs poficnr interram dem.ttere. Anian-
ramarduojo-u! . - ■ r d onis f e ruituteni a parentibus
Sd?dus "mature^ ii &M£ bono eftoani-
1 habet fua poteftate ad difficjUora habiles
Z« idoncos Magiftcr, hocenam ncgotium facuc
expedict,nec diftum res diutins morata eft ,nam fub,-
S vna corrept, fine vlla m» terram ^p^Vf*
tota fic conrremifcentc domo,vt a fundament.s d.ucll, derctur.
Hocq; ipfi d,uerfi,totidem tamen verb.s recenfuerunt, imo, & cn
Sai commiffi dc die,dcque tumultu , ac trepidanone omm,
inter eos I,bere,ac conftanter conuenit,ac tandem, quos v.uoscri
mints focietas coniunxcrat,eofdem mortuos flamma Iudicis con-
demnarioneabfumpfit:HexRcmigius. _ <<
In Oppido quoddam nixta Rhcnum Conftantiesfis Dieeccfis,
Malefica oppidanis cum efietplurimum odiofa,& ad quatdam ce
lebrandas nuptias , non fuiffct inuitata , cum tamen fere omnes
&lix illius oppidi illis intereflcnt , jndignata , & vltiom ftudens,
do-monem voc_.t,& fiia: mceftiriar caufam aperit, petcns, vt gran-
dinem fufcitare^eunflosq,* de choreis difpergere , ac deturbarej,
velit . Diabohis prxftocft,& ftatnn illam fubleuat j & per aerem,
adquendammontem prope Oppidum ("paftonbus qnibufdam
cerncntibus )rranfportauit fed,vt ipfa fafia cft^aqua fibi defic.cn-
te,quam in foueam ab ipfa defofsam,infundcrct(qui mos ab ipfis
obferuaturad grandines excitandas ) lotium aqusr loco mruht;
quodjcum digito,more fuo.aftante dcemone mouiflet,ftatfm dia-
bolus humorem illum fub!eiians,grandmem fatis copiofam 3 & ve
hcmenteiii,inftar lapidum fuper chonzantes,& faltantes oppida
nosimmifir,quare illis in diucrfa loca drrfperfis,& mUtuode facto
rnnffi-piirilnn:. Vfalpfira nnnidnm lnprfviirnr.mio faftum eft . vt
An
ia-ttrr.tt.
agarceo.
e axafij».
H.1 .
b IiW iS.
tje Cinil.
Dti.c. ll
St dc fpl-
tka txlit
txj. ci. :l
fia.
c FlLIit.
Jiiftorcc*.
:o
rsift-
bort. io
t«ith. fib
3$ Cofnpendij Maleficarum'.'
Do&rina .
vllidubiumcfle poteft Magorum artes , &MeA-
morphofes omne*illuforias, * deccptricescfle , &
cum natura pufijnare , homims in bcluam degene-
rationem . Addo contrarium aflerenti anathema-;
ris imminere psenam , a qn* fententia authonti- }
teS Aueuftini , h fulcitur,idem ranoperfuadet, ,
m n«5t e ittn anima humana mformare corpus bclmnum , vt : nec
^Xnn cquimim corpus, vcl anima eqm corpus humanu, qu.a j
^ h r oS bftantialis>vt fuum eflc tribuat .mormando.rc-
S^SS^ioS» conneoicutes d.fpofinones , fc organi-
q " n^mcorpor L propnam , idco amma definuur actus orgam-
"K vffi fa ™t wc fcrina ahim* humanum corpus neCj
l 1 CW ,S feri mim queat vt dixi,in(ormare . Iftmfrnodi prod.gm-
KtaSJc ,no\i recens fohim/cd & fo.t veterum
Sfiam "£ "?«ul« uUtctata perfuafio . Enantes c magn-
^aiama mur Archadum aonalibus gcntilc faiffei
f£a£ SffiKS vfuict ea quotanms fortito ad St
A " nnSdSn perdufias nofitis veftibus tranarer, confefhuiq
CnTeThomine ficrcr, ac uono P oft anno , fi mtcn» humanu
Belua ^ 0 ^tufta(4 1 priftinam formam rcc.peret . Ncur
&^^ft^m«accolunt,fcmel quotannis adaliquotd,
■ ^W*^rf™£££> fpa io , quod e. fom «tributum ef
uposeffic ,ac rur^ KcrodocuSj d
? iCJ c Sed t£ 3 folum ita cont.gir, ,11 is moribus, & «atc
S ° K riuHa adhuTfulgebat Chriftianl veritans Iux homm.bu;
^^^f^^^m f nAam habuifle emsSymeonr
qu »l* u ^ d £^ a?te imm.Jret . Et Rui
uis ^^^Xlet il dSicme fua cffc hominem , qui
£^r^^fo^m\nutarct,accerfitum dhim, ac pr.
m eam , q»* m j£ ":., ffit jn feoc artcm fuam propere , vt often
CatCn nuodl r S bbenter fafturum,m.odo
? Tn n S"me- u«iua fiiecie, fcd ijfdj
Iiber Primusl 97
t)i admirationcm traduxit,fed in ferodffimos dtios caoes , qims*
pux infidijs 40 idcoIJocanerat incidem miier, dilaniatus ,«31»
itrscerptus efi .
NuIIi tamen in mentefn cadere debet, vt iam dixi , vere homi-*
■em pofle in bcluain commutari , Sc beluam in hominem verum,
fcd hjEC magica effe portenta,ac prafttgias, quar habent fpeciem,
& non veririitemearum rerum , quas oftendunr . Diabolus enim
duterfimode folet decipere fenfus noftros, vt alibi docni,quia fo-
letaliquando aliudcorpus fiibft!tiierc,& illisabfaitibus, velali-
CLibiinabditolocofoporansipfeaflumpto lupi corpore, vclex
aerc forthato , & fibi circumdato ifta gerit , quae puranthomines
abtllomtfero abfctite, &*dormiente uatrata, quod ftratagemms
4 5ancto.quodani virocundtis msnifeftatum , narrat Gugbelmusv
g Farificnfis . .AhquandoexpacloMagisaeream circundar effi-
giem hd.uz ■, Bt njenira n.embris , quoad patit ur fimilitndo cir-
«uiaponensyeaput capiti,osori.vemrcm ventri : pedempedi, bra-
chia brachijsjaccommodatjhoc folct contingere, quando ad hoc
inunctionibus certis , h vel folis verbts conceptis vtuntur , vt fu- r, t\V JH
perms addufhim exemplum de illo , qui fuit d canibus laceratus, S * M P* *»S
Sctuncrelinquuntveftiqia lupirerra; imprcfla Hoc autemvlti-
mo cafu nihil mirum cft,fi pcftmodunvv ere" inueHiantur fauci j il-
lis menibtis humanis,qLiz in ferino corpore ritum acceperant,na
leuitcr ceffit circiimiefiiis aer,vii!mis veto corpori inha-fit, qtian-
feautcm verum corpus abfuit , tuncDiabolus in abfcntis corpa-
0. _ ^
f% Compendij Maleffcarum .
xt eampartem confauciat,quam fcit iti ferino cofpore fauciafarij
itib.*. fuifle, dehuiufraadi affert Exempluni Eartholoinsus Spineus ii
opj. his verbis .
Exempta .
HVius etiam apparentis conuerlTonis Sttigum in Cattos , teJ
rtis in hac eadcm Ciuitare Ferraria: Philippns nomine, ar-j
nficio ccrdo,fub iudictali iuramcnto mihi afferuati trigem quarwj
dam ante tres menfes ei impofuiile , ne prohiberer venire circJE
puerum ( a fe forte ftrigatum J.quam curandum aflumpferat , (I
qiiiblandientcsA alUdentes videretCattos , Eadem ggitur die
dum difceififlet illa,videruut peft horam ipfe,& vxor fua Cattum_
magnam, & ha&enus ab eis inuifam > quse ad puertim accedcbaeB
eoncito gradu , quatn CHm extimore parentes &pii» abegiflentjB
poftremo contra venientis vexationem ad jmpaticntiam exarfe*
*unt,c)aufoqjoftiovitiUe grauiflSme Cattum hincindefugicata
ditttius hafta perailfit,& demum ex alta feneftra fe iactare com-1
pulit,vttotocolIifavidereturcOrporeCattus»^Ex tunc autemd
Strixillavetula toto confradra corporc per plurimos dies lectojl
decubuit,quo faftum eft,vt leuis, quam prius habebant fufpicioj
quod Sttiga eflet,& puerum fuum >• qui hac inftrmitate fafcinatif"
grauiiEme Iaborabat;ipsa Fafcina eflefe in vehementem trartfi j|
imo : & violentam^etenimipercuifioneSj&pIagK, qua: in Cattof^
fixx funt , in illa vetula fmit inuent* quoad. membrorum corr
pondentiam .
, mt Refert Remigitts, 2 quddfcre o«nes, qui forrilegi.) ariminL
»;ti * i<\ dcprchenfi i n manus fua s perueaere, fe ex homine i n felem toridj
laTiVsr' Pigrane retukruut,qtiories fe in altenasjedes. Iatenter inrromiel
" tere volebant ,* vtibi noftti ftia venena fpargetent . BarbellinsB
Rayel , m fe m felemindutam fuifle fafla eft , vt in ea fpecie , a&
mil ua£ figura Ioan nis Lndouici domum , & facilius mgrederetur, & nKl
tius peruagaretur,quod cum aliqtiando facerct , ac eius infanteiiM
bimum iticuftoriitum reperiflet , puluere medicato,qnemtuinM
pedis palmaconclufum geftabat.etim confperfit,|ac mteremit .
petronitts Armcntarius , fi quando, quod in proclkti eftnw*
ter pares.ociio,"aut inuidia mouebatur , contra vicmorum peaM
rum atftodes,in Iupum fe»conceptis quibttfdam ad cam transfajg
autionem verbis , immntabat ,- ricmumquetutuseo pra£textu«|
o tnni noxr fttfp i cione obiuatn quamq; pecudejg dilatoa»t,.JJ
difcerpebat; " tr _
Liber Primuf .* pp
SeqnensexernpJum lurrauitclariiTirnuscome* Paufus ASalm,
facri cubTcuIi mRegia lotharingix fumrnus prsefe&us . Hefel
Pirte'angij, liiqiioOppidoipfedifionem habcbat, iuxra vetu*
jnfti umm debenmr fibi/amifix fu x £b rncolis gratn:t:ej& anr i
uerfarixoperx . Eas cum forte ij prxi-itilfentj, faeta cum curribi
fuis lignatione,ac vicifim pro remuncratione cibum capercnt , ia
caftelli atrio orta,vtfit inter canes nxa,quos fecum habebant, ex
i js vna inpioximum hypocaufti fiirnulum fecondiditj ac cura
fcuic citeri vchemennus larrarenr, incolarum vnus introfpicien**
ac prx cscreris afpeetu horridam intuens , fufpicatus id qnod erat
{ namearegto ftngibus vulgo cft infamis ) telOjGiiod tuncgefta-
batineius os iniec3o,vuInus graue rniltxitj qno i c ;>to ftatim il-
la feforasproripnitjfaltem defijtaniplfis videri. Poftmodum to-
tam vrbcm peruafit rumorjvetulam etfe qmmdam , qnx decum-
bcrctex vulnere, quod vbi accephTer ncfciretutj; fufpicari om-
ties carperunt quod veruni erat , rabidsm illam eiTe canem } qu*
inarrio telo eiTer pcrcufla , atquetumex hac fufpicione , tum
cx ea qua pridem laborabat fama , comprehenfa, & in eufto^
diam tradita, tandem etiain de hoc diligenter interrogata, libe-
re rem oninem,ficuti hic recenfetur , fimul & malefica aiia quam
plurima patefecit,
Audire,& hocquod refert Rernigfus/ibi narrarum i Clariflimi
HeroideD.pianaDommartinenfi vxore Jlhiftrifs. Principis J>.
Caroli Philijpi Croij Marchionisab Haurech,his yerbrs: Nort
ita pridem Thiecnrix,qui pagus in eius ditione eft mulier ftiir.hu-
iufmodi malisarrib.addicla, cui, & ei mduendi aliemis formas i
Dsemone fuit tnbuta facnlras . Eamigitur, cum eiuspagi opf-
Honem odiffet impcndio,acquoquo pafio male mnlclatum ca po
ret,meius gregem pafcenrem !upi fcrma, atq, babirualiquando
irruir,fed ab ii!o accurrente iniecra,atqueirrif r.fia fecuri, vlilnus
m Femore accc P «r, qop debditara coaota fuit fc illico in proximfr
dumerum inrerrc,vbi ab auequenre opilione repcrta cft vulnus li-
gar.s vejh? difciu* peniailamentisjqiio fanguinem,qui ex eo ma-
gfta vi d«fj luebat , fifteret, ficqneco inditiodelata , ac comperta,
' cio^aTiult'." hKrCCmCctu ^omt^tmdcm ignis (ujJK
InFlandr^jinOppuioqiiodampanim diftante i rizmuda;
Rufticus^ndanTvnacum blio adolefcentc in Taberna bibens
^Sif «S tCm T U F iam ^ m PropinabatibfemabS
uhilominus, vfquead folutionem comDotiioujs .. Pertccta P qI
N 3 ti~
i oo Cornpendij Maleficarum .
tationcvocat hofpitam.vt ponar rationem experifi,petfrifta $1% .
tum fienarat cretamegat ille,& multis v tr o^citroqae laft^pcca |
SaSabunda h*c,tu verdiknon hinc hod.c porer.s domum .rejj
vel non cgcqus *6m } abi|t contemr.cnsmtr.iercuix-rmnas , vb»|
Sruenitld fiumolum,m quo fcapham relie.uerat,uon pouutpajl
ter vnacummioadmodumforti , fummaopeeam a "pacontd
depellere, ita vtdmfles clauis fixam m iplo iolo, torrc duo , veU
trcs militcs iilac iter habebant, vocat, dicensqusfo contube na^
les boni ven.te,& opem fertevrt hanc nau.eulam deripa dcducj
mus.promitro enim pro mercede largum potum,accedunt, 8. injj
greffi qtuntum pofilmt P rotrudunt,diu rmftra vim fccttum, an^l
Llans vnus,& fudas,ait efferamus farcinasA hcconera,fo,te va-I
cuam commodit» deducemus, fit, & ecce ^3
dent in lentina ingentem Iuridum bunbnem font.l anabus ocuj
lis illos intuenrem } non tuiit vniis mil.tum, fed giad.j cufp.de P e|
forauim ad guttur m aquam prorjcft,iUe quafi exaninus m tergj
™£itur ventre refupmam, vulnera mtant, c^ten .mponnj
Slia, &rcpentcnauisfohutur. Lxttt? Mw* aux.i.atores a^
fefcm vnde recetVerat hofpitium reducit; powm petft, prjbcta|
cni*,«i*rh tile vbi hofpira ? audit,peffime fe habere,* an.mart
■ inleftoa-cre,quid,mquit,ineptaebriummc P uta s ? v.x mcdl
Sapfa eft\ora,cum ego illam dHc fauam vt tu es, rehqm. yadl
&; P idebo , quid iftttc ?« fit. MMt cubicutum.uv.cmt co lum S
,entrem vu - ncribus confbflam , laceramque «piralfr , vnde fa*
ama t ,vulucra ? nefcirc fc profitetur analla^ncc domo itlan
Sod frilt pedem exrulifle, irur ad Magiftratum 'f^S^
pundimq; iHata inueniuntur ijfdem in loc.s , quibus butfoncm, j
$ui nufquam comparcbar,militesocciderant.
jlrx beft:* Ioqui pojftnt ,& intdigtn arte Magorum .
i Caput XV.
Poctrina .
• Ruta nonnnnquam ab egregijs fcr.ptonbus d.oij
) tur ratione prsdita, non quod vcrc nabeant ratioj
nem,ledq4muItatamfolertert:ia,,^qua..|
minesfoknt.quifunt ratione prxm:. ; d. cuaO*
^ etiamprudenmmhabere, q«« fic °P cr Xi3
^dcWuceop C r«^«r. Hocbcnccxphcat Fracafto ^
Libcr Pnmus. 101 ,
., .- „ rmnfdam • afiioncs animalmm •
^ncsadinmudusnanjraU cxplicari . AHj dicunt
cogmtsone coniun&i fint , yel ne * fd£ & errare non pot cft,
hos dirrigi ab intelle jW l iJS^pKcat,fic riic«s.c£an$>
hoc totum igam crad»te,&mgcmojec^P i , ^
SDtus hanc vnmerfitatem uris pXiam dcdit,
omma fcci t , facu tatem ^^Sfitat debitos, & con-
qnapcriKnirepoikntadhne^
gfuentes. Indc- ^^V^rilmLmiotcnditnatura^ &
aJmrxihnemmtenaunt per ^« anurn ™ mirabilia
ordo vniucrfi . Nam , £^™%^T^ ** -embris
° perCtl " m C Sh II S S ,iSuras, ac tandem animal prc-
^s^recepwaJa^otm > f Arbores etiam>ac pja^
to,acftfiuguo^
S^Ud&U cft,hccfien ab ^Jg^g
Urrifh ncr fe-neraceidensqmdemquatenus eft partic ilarisqux
fc ,cro?quatcnuV eft P ars vniuerfalH naturc,
air Sc quadam bruta r aciunr,non eognofccndo fines , & quah pcr
£e52w*«>°* iunt uatont particula.es , quatenu, vcrp fupt
lartel v nfuerfalis natur* a Deo ordinaw pcr fe fa ciunt , & m»
Snesi nonfibi,fcdDcocognito». Verbi gratra dum oua
fnnt matnra , aais vult iHadeponcre , ponderc granata, & mo c-
aouorum : hicfinisaui eft notus. Ahns eftfinis «tiopcy^
ucrfi fciiiccc, confcriuriofpcdci^iHcft amincogrutus , fcdljw
cognitns 3 Dcpoqit itaqj auis ouumpet fcproptec ibmulum ^per
accfdens re fpeftu pi olis : tefocctn fm quatenus eft hxc auis 5 fed
rcin :ctu vniuerfi, quatennscft parseius , excludit prolem pcr fej
ficetiam aui mfurgit apctitus deponendioua loco tiuo per acci-
iteus ratione prolis confcruanda, fed P erfe , qma ouum amat , vt
partcm fui . Quarc ( aitFracaftorms) magna prouidentia, ® la-
pientiaDei videri poteft.qui totum vniuerlnm ordinaturus , mo-
dum naturis omnibus dcdit,qux nefcientes fines,omma tamen ht
ciunt, perqusfinesconf€quuntur,quosipfefoIus cognofcit. Ex
his hactcnus dcductis videre eft,ilianj,quar in brutn apparet pru-
dentiam , non erfc, fcd folum inftin&um naturalem , & ordmem
vniuerfi a Deo pra-ftitutum ; Nunc vidcamus an bruta poftuit
loqui .
fit aiiquandp Dinina virtutc,vt cui nulla meft namralis virtm
Toi Compendij Maleflcanim. , |
j- -ii j.ameiiloouaturtcftanrcScriprura facrs, » 0«;
*>' loqiKndl, ■«"tn.tcm^oDcuscn.ciac.hocipfcnon.t.qol
sfi il MifrLbuit organa apta ad ^^»^-1
dicendum de iufcnCbiUibu!, >F*.^«F£" r ^"fpondcre |
qtubus ficftantiblis , facile crir sia «xrt, « ' ^ |
An vcro beft.arum voces Mag. int g lim> |
' - - iSdi^lS^cn^ ScSV*'t 1
num onuftum frutnen o ante Vffl» P ^ faflo 6n „«,|
tcm beta inrcr fc intclliganr/altemciufdem pcwi,^c« |
effccius corporis,vcl vocis, hoc rt£SS»
t *r J- VC ram 3 Sc difcurfum anmiantibus deefle .
Exempfa .
Wfc.,, J\ cUdemadNicopolim, Sigifmimdo Im P crat ^
accep E am,cum multi in eum campum defcend cren ^ mM
ter effa fubindc vocem audierunt, Iefu Cknih Saluatons , &
SvSnominanmocantem, loquaxquemter cadaueia ca
put inuentum , quod vb, homines fibi adefle nouit, qmdnam,aj
Crteviri? Chriftiannsego fum, mconfeffi" m hj
t eCccnbiii. MariaMater mesterni f, PP hc„ reum efle tt|
me adhuc lingti* co mpotem feruauit, vt ae-fia^
nA an mum facns apoftolicis luftrare queam, projndc Sacejg
«m,qui confemoncm audiat,* mccxputumrcddat, .«erf»
Libcr Primus." 10 ?
«usfo; Roaafus.curtantumdV^
£&,t?fibi P r«.lia. in cam fujfle in "t^nouem &
fcntcna e. us fcftj c«otannis ixuerentiffime cekbraflcrebg ofisq,
icptcnacii.s uirJ t, . ecoral r e . quare accerfito e Pago
onf&«, i ita tranlegir, & impetrau er-
&m SnSu^rcmiffionc^ abfolnrionc , repente conticuit,
SXSi conatusmmtanm.ua fed pfcudo rmra-
demonftrant!am 3 & ems luititum lacir. ricguii ' 5 >■> biL
Folici -iti» , poft Locridcm vxorem duflam, * poftquam « n 0 .
tfes cum ca < bdormiiTct, tertio die vita fimftus eam rehquit gra-
uidam,que monftrum ex duplici fcxu j»eperit,quodciim m med^a
concicneinpopuli dufium frUfer ad conAiltandum , quid id prar-
fagiret>euid vc de eofacicndum cifet,comparuir ,n mediopopm,
Spcftrum PdHcritus,* futuram Aetolis , & Eocrenfibus prsdixit
cladem, & impotente ad refiftendum populo , filmm luum mon-
flruofuiH dempto capite deuoramt,& euanmt,mox & caput ean-
dem cladem eloquutum cft .
Addidit idem Auctor ex Antiftene Philofopho Peripatetico .
Quotcmporc Acilius Glabrio Conful vicit Antiochum Regeiri
JiEx, deterrirosRomaiiosoracuIis^neampIiusinuaderentAfia,
& Publiirticis Romanorum caput relicrum a lupo, qui corpus
dcuorauerar , vt lpfe prsdixerat furoreEiuhio, vt putatur perci
rus,cecinifle longo fermone aduenturam Cladem Romanis.
FacilliineMaguspoteftperPsn-ionem ejficere, vitiaris orga-
nis corporcis , vthomo latrare, vlulare, crocitare, hinnire audia-
tur, conans Ioqui,videuiiis cnim artificio idnonnullos fceliciter
confcqui . , .
I egi:ur,qu6d Anno i j^tf.Margarita Effingenfis ex ventnsdo- ££££
loribus ita inrnmuir,vt vcnrris moles totam faciem obtcgeret, ac gij!.
in circimifereutia decem palmos excedere vidcrerur , audieban-
tur a cimimftantibusIectum,galIorum canrus,gallinarum croci-
tatiohes,anfcrum ftrepitusjatratus canum,balatus ouium , por-
corutm grugnttus,boum mugittiSjhinnitus equorum . Eduxit mi-
remagnitudinis vcrmes, atque ferpcnres cx latere circiter. i jo.
quomiracu'or7dem face- ef,eumtamca nil iiifTpraeftigia: VzxnQ^
outsa matre pudU I ucri caufa coniictx forent »
m Compendij Malcficamm?
-** ^ ' /^o umporepcrjerat . Ctf. XVU
Do&rin* .
N Dzmon poffit facere, ne aftu fentUt » ^o*"
r n amrafenWc»ft, V.g.nc cruactu r q^
ftiomfubditumi lambhchus a fcnbitmulj
tos nroplietarnm admoto igne non vri, vc im
vrantur,Tftionemnonfcncire, necaha vUJ
tormenta ; loquem de vatibus
„ «* ic fo? * StebuSp^S « ™a ccrto ritu mcantent, vd fol
Ua*- fcforein "g""* ifi^^PiLi^in compungant , commmuanj
K l£ % ia d ;*crilegoaufucrucin^i im b t fi fe t mter r.Ural
**& aut ^ ng ^teSm^ m vocantjnfcmi cam fig
♦ ^■'■horrcndisimagmibusdfiwipc , H caraacnbus Magie.sinM
vel fi periapta quxdam rerant vari^ mendacited
fcfct «f ^ '„S 58K*£*« magnis , ( vt dj
Sdft - « inExcmpbs redcamus . Non eft dubitandum poffe diaj
* *, f^ S Sum menfium ferat ,ne diam , nanjl
bolum emcere , UC 4" 1SUJ " 1 . , - ferunt habcre fc hcr«
poteft & hocnaturaljter fi ^ » . , !it . Di |
bamvnamnom^
corides fcnbitScytnas ia »^ ' aU odin orchabentes cam*l
tern,magn*qu.d^c^ hcrbj
famem, fitimq; non J e » mnt i~ a V , t u 2 r a . hi 5 heibis , a.t , pcr|
ficdi&acundcmerreaump^ftat.icvthal^ .>
ouodecim dies dnrare m rW S « ■ <£™£ { fl J
h^turalemmultoirumanno^m. ^^^^,«10^
e SA.t. *
Libcr fnmns^
cana Rogeri, Baccon, fit a, quaro lerun v B
ciffe. Ec.eroporeN.cola :■ \- P°™£^i „« llrl l 1K r poffunr,
pori alias affectationes imrmttit .
REfertMwtinusDdrio t ^ ^ 1 ^^^^!^^
rie nomine Quirinum Baccaiaureum^qui, cum tali mera- lt »
br, ft u Ifrern, auSaer feiurg*, fc pugnis immifcuiflei
p 6I Sus, nunquam tamen faucius ; tandem Rom« nno WgJ
Tf73- Sympofio mmimo vuinerc fuit .nterempn» , huic fimile
*£H.'in fto formicario fcribit i ou6d in f^gff^
fium.pnmusauaor malefiriorum £uit qutdam Scafius diftus qui
puhliccrie hoe gloriari audebat^quod quandocunque vellet , iple
% ommum fuorum in «mulorum oculi» velut murem faeere vale-
ret,&dilabi a mambusinimicorum fuorum lethalium ,fc ita ca-
pitatium fuorum inimitorum mambus fcpe , vt dicitur cuaiit: .
Sed cum terminum ftix malitix Piuina iuftitia facere voluit, tan-
dem per hoftesfuos in Stuffa quadam, prope fer.ettram qtiari-
«lam federe explorabatur caute , quoin loco , cum nulium de
fibi mfidiantibus fiifpe&um haberet, per feneftram gladijs > &
haftis inopinate transfixus cft, & ob fua facinora ibi mortuus mi-
fcrabiliter, , . . , ,
Tormentorumfsuitiamquotidie Malefici >n eculeo eludunt,
omnem enim cruciatum,ve1 rifp,vel fomno, vel filcntio iupcrant. f li!* £
quo in genereStupcnria eft narratio Charond* , / qus talis e
* flo itud*
Quandam fceminam quinquagenariam fibi notam fic elufiile in- wu««.i.
fufionem brkti liquati toto corporc factam,& ommurn membro-
rum ditam diftradHonem , vt nihil fentiretprorfus:cx Equleo Ju-
blatam omm fenfu doloris vacuam, mtegram , &il!zfam fuifle,
nifi puod pollex pedis euulfus in quxftione,rcdditus non fit, cuius
tamcn ilii iaflura noxz vlli,vel impedimentono fuerit,quamom-
ciatormenta e!udentem,& pcrtinactter omma negantem,elifain
carcere gula,Diabolus necauit, qui eam malcficij" per cnergume-
nam aceufarat.
PropeSamarobrinam anno ijpp capta fuitpnella Strigatrix,
Suaenec pcdum exuftioncm fxuilfinum , nceflagra validilfima
O fen
to g Compendij Malcftcaram,
******* donee Sacerdotis cuiufdam monitu, i li Agnt benediftr
£ M fcolfom iniecerunt,tum enim vi facrau ? muIeti,D«mo* ,
Se Set hanc mdolentiam., qnam agnofcit etiam Toftatii* ;
g mimme nafa ex vllaphyhtacauia , ieau F ti ■
^tmieius £ refcrt hsc fequcntia. Cum Ifabclla Pardea ob j
tfcc,. Hemigius ■ rerciu m p efe( t- t0 partem corpom i 1
cam aaculam pcnmffimc iiciucntnm omuil
. T^iali^rra tormcntft ii .ah,bcnda ! cmc.,t mor»c« dJ
lapkt^tcrporcmcffcoDduto, fc^ot^a «
frflet , acts mamiaci , infihiftrofemoremacula veru«|
SbT, 'an~ u ™cum f— . quanmmpo KB t^
scmediditr largusquecruor fcfcm«e.eftuuir..
■ * <r#.- xv
DotSrina . .
Liber Pfimn*: >»7
mtiltosleeimns. Hippocrates « fcribit.Abderis pimmam vxo- ^
ZriSSEw mi vicinam,miffo in exiluim mnt» ahquot mcH-
f£us i «SSixamcnftnioriim, cuntns m membm magoos
Sr^Xte corporis habita « v.nmi mutatam , .demque
Fwd lTJSZcidifc Anam.fi* vxori Gorgippi - Titas Lunns,
i P idemrefer . Pltaiii., c exfeemmis^r.muran » mares , non
«ft£bu!ofum. MarrinusDelrio, d rerert fcqueiitia ,*n ^erbis: r «-
ipfe m Africa vidi mutatum m marem ntipturum die I- Coifitm I llb . 7 .
Ciucm Ttfdritamtm.viuebatqwe cani h*c proderem .
Notant Medici aliqui huius muranomseire narnralem ratwne „.
«ua id natura de«fFetoi,& conari .llam femper m id, quodeft
sSerfeetius . Muher emra eft quafi iraperfeSus virqtMdam , ncc m _
£jud a viro diftar, quam, vt qu* func mtus vafa fe mmam , f or i ^
appareaiit^mmptotflcremcnto^ pAogni velamm^cui inuohiimr
fra&o,protrudatar in virgam^cui fimilis eft,fed abfcondira,& m-
nolura fuerat pritts, & expellitur ealoris nattiralis Yrgentis impe-
tu . Si autem id poteft natura , qaod multi authores confirmant,
putarera,Pco permittentc,diabolum eriam caufis naturalibus in-
fcerendo,idem efficere poffe . De viro verd fceminam fieri, credi-
derimid effe imporobile , non folum natur? , fed etiam diabolo,
2uia hic opus eft nimia rcrra<Sionc parriam perfcctarnm in Iocos
rmineos . Hic conatus , in Nerone Mago pcrfc&o irritus fiar,
«uando fexnm mafculinum m faemminum mutare tenrauir. Verw
eft Aufoniura Epigr. iib.i de virili fexu in famineum degencran-
w iocumm fuitfe,his verbis .
faminmm in fpeeiem conuerttt mafcnlus atei*
Tauatfydz Tauo coyMitit anteocubs;
5^ec fatis -antiquum , quodCampam inBeneueHto
Vnus epbeborum Virgo repente fuit .
ybi art,rspoe!lo,pwelIam ) & cxpauopauam factam , quod dffi-
cillime crediderim, nifi forre vterq;eis fexus fiient, ocultatus
vnm , mamfeftus 3iter , vt accidit in leporibus ,-de qnibus Oai^
dins .
tMternare vkes > & qu£ modo fmmina ttrgn
Taffa marem . nmic effe marem mirentur bymam .
quia Plinius lib. 8, fi bene memini tradidit illam vttoq; fcxu prx-
«jiram efle .
Augtiftinus * memorat ex Genrilium fcriptis , & mulieres t rhiUf .
hornmes, &garlinas in mafculinum fexum fuiffe conuerfas , non ijb.
iaoicn*K«Ma£ica,_£e£i naturalster* quia magi hocefficercnoa citlit ' 0 W'
O a poffuat
I lib '°:
k lihr. <S
rxeslorfc
t n* Compcndij Malcficaruin .
»em fenf us noftros^vt ahbi docuimu Si ad .
f tn v... T OuianusPontanu,,/ ««^-Sjt
M„ P oi,.. I dam annis qratuotdccim nuptam.m viri.m niia ane . ,
*, nomen Hmiknupt.m Antonio S?«f^,m tbnlinoHt a»
SgLrill narranit confimil,. Cocceiu, *^sA5H|
omiiii, dno ponam.qun noftn, temponbu, H.fpama dcdit,« tur,|
' . . tr „ „ rt K;tic. em filiaerat nomme, Mana , i-mm
„em htocw vtr quidam nob,I !*^.f U * fceinin i s me nttrui noreil
checo, qar cnm eflet vS ahter natunl
inchoantnr.locol qu-d. ^ ^S S 0 Adolefccn*
Fphcbus apparmr,«im fexu gjjg ggj J
fumpfit, Manuei» Pachec. , Nai ^^"Xmationc , opcfqnl
feftus ,rebu, fortiter gf^f" m ^ $ , rem nobilem duxit, !
J nagnascomparau I t,InPa m.n i^ 1 ^^ Lllfic - anuSl , fe*i
. dcl.bensm.utionem fubdi "fT c *™ femineam declmamell
£fc «t HJ» ^^^^^t^mo^oco fubd.tTo J
«^ocul ab vrb «^ffiKSS
«uodimagmatio nata, « connr _ in.virum mtf»
feo vjUi cam effic agjcj^ ^^g^ agere ma-
tatam deprehendit , fan ut «jo q [ ^ lllo? J
ritum,fammimrib. prius optin* 0»
1 liir.I.
LiberMmuS-
terro_;aiut,num forte fratcr cner ran» ^
- & ._ in hicem venit . i _»i.«.
»ti contieeratnarrauit,_ic rcs >u Jl VrrdinandoPrirno.cum «£pi«i w.
FdpF» fcnb.t / NeapoU K gjjnttK «tag» ft,
l.udouicns altenRan-.fc.-_ j Carolz alter,
quarum natu maioribus di abus, MBM rr peruener unt
nomen erar,poftquam ^dectm^qmnr^nmn^»
ambabus gemmlill membra J^Sf] CaX nun
toquc habitu.pro manbus habiti foflt, Manciicus,».
li.i. 4«
C Tem Ebul,,fub eodcm *&>™ 11 *>^*^£%M
ro promiff, fpoflfe nomen habt.erat,qtia ^*g3gJSSS
ta cum co cutauir , fiue cx confncanone , fiue ob aliam £™ l >
^Tgnota fir,crTr_fti* membranis , qus vt mul «er v.deretur eflj-
Sant,viriha membra prod.erunt , domumque reuena m mdi-
cio dorem rcpe__iiit,in virorum numero poitea hamta i .
Phtegon » fcr.bit. Virgoqua^S^^^^^ gjjt
n.inc, cum matura Viro nuptui a parcnt.bus cflet trad.ta , maicu
So 3 membrO.u. virum abijt, qu,u & e f«-
Syria muli er Aeteta nomine etiamnum cuir . manto degenje tcr
mina , ir extint,cui Aetetus nomen prsfide Athen.s M_u»W)»R«
ms _ConfulibusLudoIamiaAAclianovetcre. ^
Michael » Montanus reftatur fuo tempore Vitr.ac! fuifle puel - BM
limnomine Mari.m , qnxcnmfaltaret v.olenmis Subitovinli- .___.«.»-
brscrump-ntibus in v.rum mutataeft , & ab tp.fcopoSueifio-
tjM fi eonfirmatibms facramentomutato noimne Oermanus yo-
cari c«pcr.t, eins poftea mento barbamnatam, diu vixiiic adt
dempitarn vfq, ztatem , vxorem tamen duxiffe nunqnam . Sed f_
illud natura notuit , quod rot afferunt authores, pnrarem Deo
pcrmittentc eaufis namraiibus fretnm etiam pofle Dzmonem
ipfum .
anim* De/unSorim Mortdibus potftnt apparcrc. Cap, XKHI,
Poftrina .
jORTVORVM animas pofle , ac folere nonnua-
quam Piuina potcutia , atq; virtute viueiuibus ap-
parere omnibu* Chnfti fideibus confentancum
tft . Legimus enim primo Chriftum B. Petr o Apo-
_. ,. ;,._._ ftoloapparuifle perfequutionem vitanti , ficdtxiifc
fc Rorrani conicridc?c.vnterum cructfigeretur .
L>e apparitionibus ammarura ccltatur D. Patcr nofcr AmSro-
fui* „
^ VlL iickm^^ nommc rc P r,hend ! (le,quod Upfi tratm, & |
drco«mmun,cabitur «dri A audaci* Magorum «^™
SESaSSE it£2 : adfpivarc ad fuperiora nequeat, nagabna-
miScrcafc^craob --do,^ etum
umbranliumanimammphau^ t«J
rashasobcundo ,cuiufmodi hos fpir.rus cfl <£^°£ c f t '$J
. nmni u lls feculis.fc coerrinfan^&prxpedui uen&ncij ) Kt-.ct t-r* j
Z Ss «mpS B Sotamima Bafiiidi carnefid apparc» , eum *d I
i K.s. £ c oXrit,ut docec Eufcbius , * & fcfcwt Ongcncscon- I
^ B^rSwuVgoBcatam Vi-ginem Mariam ,eum B. 1
iS£SSS« «arrat GregoriusN.ficnus fctrptofj
. ^^S!SSSSSSLt>- Cyprianum , e » areu.tcos , | »1
lb»* n,-f u :f l0nes contemnunt. Sanftus Ambrofius f «eRj
iTfc&ttat SSS^Sfcpolcrumuigilant.bus, quadanv
S cl aSSet, fic ad eos Lquuta diritur , ne me parentcsl
g s^* no ^ informapucnqu^rcnnsucftcmfuam jb A " difcifam^
b ro...6.dic" d ^ tom.i.Epif.decrcr.& Sy«£>d. 7 .fiue Concil.Ni«n.i.att.
£^ N ' Ue -fGrcgonus
h o, g te- Greco f jLls CK&fcofis apud hpom. tom.tf. i n oranone dc Fsice-
Kff nasfnodo . Nicephorus lib.S.cap.aj.B. Bafduis hb. de ucra V«-
ptarcpauloantcmcdmm.EtCircgoriusNazianienus mora- ,
tionc in laudem Cxfarij . - ,, t> i m w.
AnnoChrim4oo.B.Ma«mitranfm«3.S«cnnoAB.A^
fio abfentibus oftcnfi» eft ,quod etiam narrat Grcgor Turoncn
hbr.de mrracuhs Sanfti Martmi ,& hb.de glona Confdtou. _S*
ftus Ambrofius didicir ,„b« nam lacercnr corporaSS. Gcru.ftp *
,. L , protafiiperuifionemeorumjtefteP.Auguihno-. „„ n ~r>i.
arciannum^P.B- Virgo Marn curnR loanne Bap^
c - ! - * & B. loanne fiuangelifta spparmt Abbati Crtaco , &^»«f
~ ftlK rncimcelUmmgtcdincUc, quiaipfoignaroerant rcpofindat
eif.7.
conq; fint, nfq^ addl em IndiciJ J 1 f . M , fllbter
ronyml . AlMid '"/XtrumS Martyram mnkdiife, nec pofli
Ell fi;STeclud«ntur T^jggE wenfcL , ne.fintcum
S S» ubiq; ergo & fai , qm eum Agno funt ubtq; effe cre-
ffiuS atm kbW damones toto JHgj*^*
«eleritate nir.ua ubiq; prefentes fint; Martyres poft effufionemsa,-
fflJSSSSSttM »clufi,* inde exire non potcrunt ? hac-
tenusHieronymus. .«^^Aimrii frrl
Vt autem mtelligeremns, boc :non acctaere ege ^f*'*f rfflil ;*
fi,eciaJiEeiprimlee'f> J &permiffione fingulan . Auguttin * harc
adnerfari] ealummose ^
inTos detorquent , audire . Si renus mocatium intereflent ^nims ^ -
«Jefimflorum, ut de alsjs Bceam^e ipfum PU mater nulla nofce
defcrerct Te fingulanenim pertniffionc ifia , ahasaperre afler-
ait,quod de co.mnua , & ordinana kge bic negawt capir. i j ai r,
mittJ adumos aliquos ex mortuis d^uina ftiiprera teftatur , & Sa T
muclis 3 atque Moyfis appariaem&os id confirmar. _
Jnfinirx, vtvno verbecoududam , funt authontatesad feaite
martmmperrinentes 3 idconefim txdioafteram tantum i quat-
dam author.quornndaml heologcrum , fieunjfionizde Media. "JggP
»illa PerrrdePalude » Scoti ibiderr quaft.i.art^. Dioninj «,.,
Cartufiani , & in opere de qnatuer noiiiffimis , & in lib.de Noui- ^**"
ti-isordinisfiii.- Sott. • Et Feltani libr. deFtirgatorio capit. 5, » in 4 .#^
Petntanifij , /> & Ioannis Gregorij dc Valcntiain tertia parte ^f"* 1 '
difiinAiene vr.decimapunc. i. difpofir.n. quzft. i.parte 0184.4»".
j^caliornm quam plurimorum nunc ad Exempla vcniamus .
^ lifc. 5 -s.
Exemfcta , i.i 1 <
t.
REferunsrSocrates.&Ruffnus, 9 qnod SanftusSpiridionn-
Ifam habuit Irenem non sne , qua: cum ei beneminiftraffet,,
Virgia-dcf Ha&a eft... Eoft sius obiCEua vcsit quidamdicen* ; * &
*ii £ompef$ij MaleficafUfflJ
«noddam depofitumcommeridaffe; rem geftam ignorauerat p&
S r perquiS m tora domo , nufquam quod pofcebarur muen-
^3Tetfito^t^me,qaicommendauerar ) & fietu ,ac la-
Si™ i pcturgebat.viw quoque fiu fc iltaturumoat.um, mfi con, _
£££ recipcret.teftabatur . Pcrmottus lacnm.s eiui fcnex.ad .
Spuicrum filis propsrat, atqoc cam ex nomine yocat i Tum . la
de feput cro , quYd uis Pater ? Commcndarum , jnquit, iUiu« ,
«b pofuifti ? it Ula locum defiguM* , -fllic ait,defouuminucnies,|
reereflus domum.retn ficutifn.ade fepulcrorefponderat, reper. I
tam.tradidicrepofcenti. Qu^potujtrcfpondcrc , non
apparere ? fane ; ficut & iUi.qui mortui Gp« Nic.n* Synodo fubfl
fcripfercaudi fequentia . , - . - - ]
HiftoriamadmirandamprodiditGregonm ■ Crfancnfis pnef-
biterapud l.pom.inoratione de Ntcena Synodo, fic icnbens.
DuoSanftiEpifcopiChrifantus, Sc Musomus, cumnondun*j
dccifioni fuas adteciffentdefcnptiones, accidit, vt PiuinaproutfB
dciit.amorcrentur.Dunm ergo Patres , cum vemffent ad com«
«unemlocum,m quo dormiebanr, cumque fimul cumeis cffem«
Equ*dicebanturaudircntOfratre S ,d«erunt,&patres,pr S cl««
re nobifcum cerramen certaftis , curfum perfec.ft.s , fidcm ier-|
uaftis ■ Siergo quod factum Deo gtatum iudicatis ( nunc emtfl
puriuscernftis) neqmd fit impedimento quom.nus vos quoqufl
Secifionem fubfignctis,h*cfi mul,& d.xerunt , & fignata dcc,fiq|
nc SanftotumPatrumloculo impofita , totam illamnofem iflj
fomnem peraeunt in orat.one,die autcm fequent, , curn vcnifleflj
ad loculum , folutis quas erant impofita fignacul is , cum lanftam ;
reuoluiffcnt dccifioncm, inuenerunt SS. Parrum ad eos adieftflj
fupfcriptionei . His proprijs verbis . Chnfantus , & Mufomusfl
«ni cnmpatribusoronibns inSanfta prinu Occutncnica Synodo |
eonfenfimus,quamuis corpore tranflati , manu tamcn propru
dos quoque Iibello fi.bfcripfimus . Ex quo patct , ammas DmiSfl
pcrmiifioneadnosredirepoffe. .„ . t . ..vJ
B PauiinusDiacomis(nontamen Nolannsille) In v.tabaa-
fti Ambrofij , ait , Eodem quo die obijt, ficut textus Epiftloqu|
tur qua a simpliciano fuccefforeeiusvencrabih viro,lulcepta eit
debartibusorientisadipfum.tamq adhuc viuentem nobiicum
direfta,qusenuncvfq; Mediolani habeturin Monifteno qmbttj!
dam fanftis uiris apparuit , orans cum illis, & imponens ilhs mJ- ,
nus,habetenimdiem epiftola , quo dircftaeft , qui leda mueni-
mus diem eff^quo ille obijt. Intra Tufciam uerd,m Cmitate Fio-
rentia,ubi nunc uirSanftus Zcnobius Epifcopus cft , quia promi
Liber Primus : irj
Urat fe mW&*ite vifttattrrum freqnenter ad altare qnod eft frr
iE Ambrofiana , q«* ibidem ab ,pfo conftittiM eft, «fec*
iplo fanfio viwj Sacerdote Zenob.o referentc dadr»
S5* In eal-m eturn domo , M» drd.na«s Bjwfiq
temporequoRadagnifui fupraicnptam Ciuitatem .ooJidebat,
cumianipcnitnsdcrperaffent viri OWUM , pcr v.fum audam
aoDaruic & promifit alio die falutem illis affutttram, quorerercn
te Ciiuum ammi funt eredi , nam alrero die aduemente Stihco-
noCom t tecumexerc.m,foctadld C hofte v.ctor.a. HecPanfo-
fiaReIi-iofaf«mina ;matre pueri Panfofij rererente eognoui-
«nus ■ Mazcezelietiam defperantide faiutefua, vel exercttus
quem ducebat contra Giidoncm , baeulttm tenens manu m vifii
noctis apparuir,atque cum prouoltierctur ad pedes vui lantti
fciazcezel , pcrcntiens terram fenexbaailo , quo regebatnr ( ter-
tio hac enim fpecte illi apparuerat ) air, hic, hicjhie figuans lo-
cum deditque inteile&um viro , quem vifirare dignnra hterar ar-
fcitratus,vt agnofceret fe in ipfo ioco , in quo fan&tisn I >omim vi-
deratSacerdotem, dietertio vietoriam adcpturum,atqtic itafe-
curus beIluminchoauir,& coufummaHit.
.NostameneaMediolanipofitiipfo Mazcezelex referente co-
f nouimusmam Sc in hac prouintia, in qna nunc pofiti hxc defcri-
iMus,plurimis hocipfum retuiitSacerdotibus,quibi!setiam re
ferentibus fccurius antenob.s cognita htiic ltbro adiungere ar-
bitrati fumus .
Sifinij" etiam,atque Alexandrini Martyrum,qui noftris tempo-
ribuspoft obittim Saofti Ambrofijin Agaunix partibus perfe-
quenubusgentilibus, martyrij coronam adepti funt. cnm Reli-
qttias Mediolam fiunma cum deuotione fitfciperemus , aducni-
ente qtiodam Cccco, & referente cognouimus, qui eodem die
tacTio ioculo,in quo Sanctorum Reliquix porcabantiir , iumen re-
cepjt, quod per \ ifum noctis v.diffet nauira approp.nquare litto-
ri,in qna rntilrnudoeratalimorum virorum , quibus defcendea-
tibtts ad terram,cum mum de turba prexaretur , vt fciret qtn ef-
fent viri illi,audierit, Ambrofium , eiufque confortes ; quo audito
nominCjCum deprecarctur,vt lumcn recipcrct,audiuit ab co,per-
ge Mcdiolanum , & oeeurre fratribus meis , qni illd venturi funC
( defignans diem ) & rectpies lumen ; Erat enim vir , ( vt aiebat
ipfe ) de iittore Dalmarico,nec fe ante venific in cmitatern aflere-
bat,priufq uam rccto irinere reitquijs fanetorum occurrilfct,non-
dum videns,fcd tafto loculo videre crpifle .
^oniUatinusprcsbicer in rits Saneti Uercuaj Antifiodorenfls &t*&
P f«h 1
1 1 di Compendi; Makficaram:
foibit CtimvirSan&usin locoquodamfpedirismfcfto morar^-
SnKt m llSoculisintuenriserlgiti.r; parietes cttamTaxOru.il
Efrffo colliduntur - ttmc vcro deterritm leftor , prxfid ,um fa-
StfeimplSauit, qui ftatim profilrens effigfcm terr.bvlis ,r, -
p obfecratione nomin,,C hnfti,,mperat,
SJ^cSuMmilHc ^gcrcrCatcrctur-iui pronnus ternfica va r
pareS
Lre & ob hoc mqmetare homine>,quia ,pfi qmewefle no poficnr, ,
££fe !t pro cis rominnn. p xcctnr , quatenusreceptirequ.crn.,
SSren u Ad hxc vir fandu» ifldoluit, imperatqyt Iocurn. j
^ruSc^iaixWt, tumverocereopreccdenreduxvmbti, J
SSS&SaW^attSin^^tufflarum mtcmpcN j
recMitus eft dies circumie&os mcolas muitat>ortatur iplc opcr™
^^^Sn^dcn^n^^pcTK^ adtcupus ra^ I
^risTu^^ I
membiaextrtavincur,s.lmtcid fupe-.e<Si copi- ,
SSS ^oSointerceffionismipenditur .requiesdeninftis obt £
Kr £ vt poft eandcm dicm, fine vlto tcrrons ffldictc. doimc^|
lium freQtJcntato habiratore fforuerit . -c^-r^^ML
W~ Omni Efe cMgna eft J= Sm =£ £™ r^ltl
^s^^^^^^^^zi
-» d M : merctcfc bonormnopenim , maxmiccenmplo ,]
modeeSota ^oiHuncvium re cipendo,(ibin«polfcnoiife|
«-rmirrensei perfuaftt Chriftwntrm fieri,8tcum lib.ru Dipnzan* a
cSrl non^ ,lto portquam baptizatus , ded.t Ww™*}
rrSo uicnaria irt vfum pauperurx.,dicens,acetpe «urtim .ftud , Sc |
durrbuS
r hrifHs mihi ipfum reddet m futuro feculo : qm lulccpto auro
rnm veromorti proximusetistarxit riiij*iuiS5-q">*"" v v
' ' icu jepclieruatquc eum cum «haographo^ruapoft fepuu g
LibcrPnmtiS. iij
iim die.appannt Epifcopo Sinefio notfequiefcerm , riicens,veni
adSepuictum vbiiaceo, & accipe chiregFapham timm , acccpi
emm d e b,tum,& farisfaSttm mifii eft,atqae vtcertior rei fias P ra
pria mca fubfcripfi manu,ignorabar enim Lpifcopus quoa chiro-
craphum illnd confcpeliflent: Manc f acto/accerfitis filijscms di-
yit/numaliqwdcumpatrevcltrom monumento pofinfiis? iH$
putantes quod eos depecunijsimerrogaretjdixerunteijmhii do.
niine przter pannos confuetos , quid igmir.niinqmd vel cartam
confepdiftisei ahquam? tuncrecordati fihjdixcrunrcMta fane
romincjcartam enim quandam moriens dedit nobis,& ait, quan t
4o fepeiiem me,eartam tftam in manibus meis date , rhilio pcni-
tus fcienrc, Tunc dixirillisEpifcopus fomnium, quodnocteilla
viderat,fumenfque illos cum Cierieis,ac primanjs Omtatis accef
fit ad Philofophi mmnhim J quo apmeinuenerunt iaccntem Phi-
iofophnm, cartamque manu Epifcopi fcriptam fuis manibus te-
wentem.-accipientesautem cartamexeius mambus aperucrunt,
inueneruntq: in ea nouitermanuPhilofophifubfcripruni ita.Ego
Euagrius PhilofopIuisribi Santifs. V. Sinefio Epifcopo Sahuem.
acccpi debitum in his litteris manu tua ccnfcripui, fatisfachunq;
mihi eft & nullum contra tc habeo ius propter aurum, quod dedi
iibi,& pcr re Chrifto Deo,& Saluatori noftro. Idem narrat Hugo
Ereriamre. „
Abbas Mcnasnarrabatj audiflc Te Elogium Alexandrinum Pa-
triarcham dicentem, Cum profectus cflem Conftantinopolim, mitum .fc
fui in contubernio apud Dommum Gregorium Romanum Archi
diaconum fingularcm virum,qm narrauit mihi de Sat)cuffimo,ac
Beariifimo Eeoue Romano Pontifice,dicens , haberi fcnprum in
EccJefia Rom2na,quodcumfcnpfifletEpiftoIani adSauctumFia
iiianum Conftantinopol iranum Epifoopum contra impios Enti-
them J & Neftoriuni pefiierit eam fiip er rumuJum Principis Apo-
ftolorum Perrij & craticnibus, ac vigilijs ,& ieiunijs vacansora-
tflitipfum fuinmum Apoftolum , diccns, fi quid, vt hoino, vel mi-
»m caute pofui , ru cui a DommoSaiuatorc Ncftro kfu Chrifto,
ti Ecc!efi3j& hxc fcdes commiffa eft,cn\crda,. Foitquatuor vero
<dies apparuitei Apofiolm, & dixit, Icgi. & cnxndaui , fumcnsq;
f piftolam dc Sepulcro B.Petri,aperurt'eani J & inuenit Apoltolic*
jnanu cmendatam. Idemcap.r^S.
Thcodorus Sarnfn/fimus Epi fcopus Dom:e,qu£ eft in I.yhia nar
rauit nobis dicens . Cum efltni aibiculatius Saneri f sps Eulcgij
fidi infomms virum Rcligiofi habitus , ftatura proccrum diccn-
•era mihi,nuntiaEuIogio aqucntum meum,ad qucm ego, quis m
P a «i*
tl g Compcndij Maleficaruffl I
tn ) q a iiiibc.,vtnimriein? Rcfpiil^Ego fum Ronianm Ponf, J
tifex • inercflusergo,eg0 nunnaui a,ccns,SanctiiLmus,&Beatd-^
finusPapa Leo Romanx fcdis Antiftcs conuemre vos vu t,cum re. ,j
tuliflct hoc.Papa Enlogius exurgens conatus occurnt rili iamta-v|
tesq fe inuiccm,oraticne fccta confcderunt;tuncvero rommuj,
& Eximius 1 eo Jixit Sanfio Eulogio: Scitis quarc huc venenm ad
vos r Rcfp.i!Jc,non; ait ipfe;ven,,vt vobisgratias agerem,qma n- |
te, & magnificc pro mea Epifiola Refpondiftis , quam fcnptam j
miili adtratrem meuniFlauianutn Conftantmopohtanum Pa^j
triarcham,fcnfum quidem, & fententiam meam apericnrem, hx4t
tcticorum autcm ora obftruentem : Scito autem trarcr, ^noid
mihi tantum veftrum duunum]aborcmdturi,mnq;conruliftis,fe<y|
etiam fuprcmo culmims Apoftolorun jPerro,* ipi, prx ommbus,, ,
BU * a :.;i i,^, ; - l c"rnrvcritari,quieftChnftpsLeusnofter,ift^
Son femel tantum, fed bis tcrq;conf P iciens trma appartt,oucfir«
matusenarraui\anctoPapSEEulogio- ■ . W
Circa Amiom^Sy. Cuntrammo Regide Chdpenco peffimofl
Ftancorum Tyranno vifio hmuftnodi furt oftema . , quain ipfemee t
. R C v 3 pod Gregorium Turonenfem fic narrat . Vidi,& ego aham
i^atftoncm,Wttuius interitumnuntiauit: Adriucebatux enimnj
confpeati meo a tribus Epifcopis vinftus cateuis, quorum vnu
Tctvic i i ! iiis a iiticola , tertms vero Nicetms I ugdiincnfiserar-
ex quibus dicebant duo fetate qu*fo eum , & caftigatum abireff
permittite , cwibus e contrario cum amaritudiae tertius EpilcoJ
Lsrefpoudebat: no» fict ita, fed ignecrcmabrturpro fcelei .ibuj
SsA c»m diu,multumq; quafi altercanrcs h«c mrer fe vcrba I
cerent , confpicio emmusAeneum ftipcr ignem pofitum fcruere,
«ebcmcnrer . Tuuc me flente , apprebenfum mtslicem Chilper»
cum confraais membris proijciimt in Aeneum.nccmo a mter vfl
darnm »apotes ita difTolutns , ac liquetactus cft , vt nullum exet*|
penitusmdiciumremanerer. jl
Anno e'oo.Beatiifimus Gregor.ERomanus Pontifex,* I cdcfif )
vafr dcfror refert fcqtientia dc B.Mufa, quod qua dam noetc ci per v* )
*>' fionem BeataDei Genitrix Vireo Maria apparuie , atquc cosuas
ei in a'Ws teftibns puellas oitendit,quibus ilia cum adm ilcen apr-!
fieteret, fed fe iir« iungctc rton anderer, Bcats Marw Virgmis ctlt
voce recfuifTta,|an velit cnrri eisefle, arque m eius obfequio vmerdj
cui ciinipuelfa cadem dicerer , volo , ab ea nrotmns tmnAmvm
a cctPir,vt mhi! vltra tene,& pueflare agqret^ a rtlu^ iocs kfb
ftneret^e»s pcr omnia,qudd inter eafdem Virgmcs,quas vrid
ciu* obfectuium die trigefimo vcmret, quibus vifis m .uctis
Liber Frimtis. . n 7
mutatam ciie mirarenn ff, » - > • ofcftqUU im eius.n-
Pei Gcnitrix iuflent,v.d qna die itura entt _ n M ft>
V , Tnnrpnf v i°efiimimaumtumtiieinum\, currtj ,
(ficaiiU ■ * uncpoitv^eijmu ^ - ap propinquaflet,eand*
B.Dei Genitnccm eum ? el^P^ derc ccepic » & dcpr*flls
uire confpexit^u, enam vcnicjn qua
reuercntcr ocniis aperta voce ciamare.ttt-c
etiarn vocefpiritum reddidit . , . k,i«L* om''^"-.
^WoAeterjaruis narrat de aoima Domimviuus balnet, qiu rt(fllisa
r?rnin S vorrcm Thermarum caioribus deputatus,co-m...«*
Ss caufa duas obiationum coronas dttulk , ftd .lk ™.
afflifiusque reJpondir , roihi ifta quSre daspater t ifte panis Un-
ctus eiUso hmic mandncarc non P oflum,ego ctenim ; qncm vides
LitH loci Dominus ahquando fui , ferf pro culpis meismc poit
mortcm deputatns fum, fi autem mihipisftarevisopem.ommpo
tenti I eo pro me ofier hunc pinem , vt pro pcccatis meis mter-
uenias , & tunc te exauditum effe cognofce , cum huc ad lauaa-
dumveneris, & me rr.inimerepcrtris ; qnibus dsCiis mipamifi
& h qui homo efle videbatur, euanefcendo innotuit, qma fpintiis
V.Anno 1 1 f9. Alphonfus taGtanht Rex , commiflurus prslitim
ccnrra quinqueSaracenorum Reees , iuffusefl infomnis a Chri*
fto , boaOefle animo, & fige© vti in praeho, ctu qmnque vul-
tiertim imagomfcripcaeft. obtinuitvic+oriam memorabilcm, &
hmc flmtit I.ufita*wa Regnum ii figtie . Dccimoquartc poft anno
Alphonfus Rcx Caftcll* B:?c?.:m cbfldeb3t,ci apparens R. Ihdo-
"rus anthor fuitpralij committendi;necfere aiia victoria cpntigit
iUuftrior. j -ii
Admiratione digniffimu eft qnod narrat Conftantinns Fpifco- apui i;iipg,
pusoculatHsteftisce rranflatione Reliquiamm fenctarEi-priemia: tonu6.
JMartyris , praftrich.m fplcndorcm rr iraculorttm I eonerr lf:;nri-
cum c!am fr.ftulifll- ^fartyris Rehquias , & enrum loco ofla arida
impcft.ifft.', \ eras aurem Reliqnias eum loculo in mare proiecifle,
Incidere Naiitir quidam in locnlum rei iynari , ac purantes The-
faurum aliquem Uj eo repofitum,fufcepere, & aperuere, & mirifi-
ce,qui inde exhalabat odore perfufi , cognouere facras efie Reli-
guias 5 Cumque hsierent ignari cuiufnam forent , eadem nocie
vide»
\ 1 8 Cempencfij MalefTcarum l
»iderunt lumina,& tereosjvirosq;mire candicantes,retm.qslalfi
dantes . Cumq; apptiliffcnt Leumum ) & Scmnc fcdediflent,vide-
runt inqutcte Clycaiam Mattyrem occunere Euphemie, VirgicM
amplecti tilam ,& ofculari, &aduenmm gratulari,excoto£uo-
«erunr cuius efftnt Keliquis ille. . Ter inde folticntes . Ter ventis
reflantibuseodemreie6.tfunt. I eriiqueEtiphemia aftitit illisut
fomnts,& qtue foret edocuit, ac fe ibi yelle fubfifteredixit , ex qmji
fuerat ab impio Leone tn mare proketa .
AnnoSoo. «6 Raymirus Rex Hifpa«iarfortiffime totum dieii|
CumSaracenorum maximamulmudmepugnauit . Sub nocte cj|
exigua fuorum inaiHi tn collem quendam fe recepit . Regi vigil
lantt,& r>eum pvecanti B.lacobus adfhi.it ,turfitqne omncs coaV
feflione luftrati,& fumpta Encharifttaprarlium conferere. Manefl
cum omnes obtemperalTent ad vnum monkisDiui , figna contu-
lere . hofliura fcxagmta milha trucidauere . Vifus in eo pratlia
Apoftolus albo vectusequo vexillum gcftans rjueum, quod rubrJ
a c»«!eS crux rran f Liei fi diflingucbat. Authore* fuutRodericus « EpiicoH
%ho«i pnsj&Mariana. b _ _ 1
Amio i r 1 7.Cum plunmts prodigijsinter cartera rreptdarct It
^ cremoniquidam jnfantulus in cunis iacerjs^ pannis obfitu 1
in primam loquendi vocem cOHtranaturam os aperuit , matren
que fuam fratri fuo maiori efcas parantem , qui plorando panei
petierar,a corporiseui is compescuir , affereusfibi uifam Dei Cel
nitricem Mariam ante Tribunal Chrifti flantei)i,inftantiffimisqui
precjbus pro iudicio,quod mundo proprerpeccxia fua intederatjjL
ipfi fup plicantem , acpofthxc depofu iteloquium v fqu ead cettafl
pus humana- conditionis congruum; verba funt Dodechini in Hfl
• iloria.
Narrathaec fcquentia Etilgofius c Cum Vdo Magdcburgeil*
fis Epifcopus , ne fignis quidem , ac Diuinis vocibus commonitufl
ab impudicitia fe tempetaret,vin Religiofi Deum, vt Epifcoputwj
aut corrigeret, aut tolieret rogaucrunt . Inter eos , cum nocre in >J
Cathedrali EccLefiaSancti MauririjEridericus Canonicns huiuCffl
modi precibus operam darec,vehementions venti afflatu,omniaJfl
quxtnTemploerancIuminaextingui pcrfpexit, ncc wutlto poft";
duos luuenes venire , duo candelabra aceenfis cercis ferentes ,
Chrtftum cumMatteeius,& Apoftolis fubftqui, a quibus cumef- ;
fent vocati Sanfti ttommtrs , quorum corpora in Tcmplo quiesce- :
bantjvifus eft inter eos Maurititu vcntrc , qui longa', arque graW
©rattone Vdonem Epifcopum accufauit, quem haud multopo*'
Chijftusaudum adterrii duobus iuti»t,atquc damnauit . U, cu»
e.p.n & itoria.
Io«i. Nau
der.5,p.f
gtnet, 54-
Sntpercn^
cius diei ^ic/utnpC^t^mm mcw ommum v jfi 0;
tu» tuit,atq»e fecun P^Vt^SJS* , cum ad akarc ac-
euanUtt: quare vciic™^».»» ' \^ hoftia in fpexiflet, &
fimul Epifcopum mornmm ^^;^ ' ^ agrofepc-
vhosexcitauit, quiablatummdeEpiicopiw^ & r
^mduojoc^
faltus in Galiam proficifcerentur,amp horem humana »P«k: vi
U <**» babnernnr,* ab iHo manda£ummh^v«U fofe
perunt. Ludouicum Sfortfem frarrem meum aUoquiminigcftW
fi eras ilfinomme mco da« .obflupcntibuyll.s &pera 1 r^ant.-
bus quifnam effet: fe GaleatiumSfomam c ^ e £°j^*?J~^
a b oaitis eoruni euamiit ; lUi Mcdiolanum propere ^crnnw»-
dcVi S le U2 numvbiMaurusdcgebat.Lirt e r a sDucijofFeru«,qua
rum hoc arimmentam erat - . „.
0, 6 , o Ludouice cauc nbi,quoniam Veneti, Galbque tuam
in P erniciem coituri frnt, tuamq; a ftirpe rem cuerfun » vmm»
rnihi tria miTIiaaureorum dederis , dabo operara , vt conciiiatis
fpirtribus,finiftra fata aucrcantur.idque confequuturum Ipero , tt
mihi aducrfctus ndn fueris-Vale.Subfcriptio bacc erat * Gaieatij
fratristuifpintus. _ m „r
Iltud ipfum licct alij.vt eommentnm irnderent, non tame mui
to poft Prmceps a I ndouico XII. Galfornm Rege Principatucie-
iefius , & captiuus abdu&useft -Hocteflatur oculatus teihs Ear-
ixardus Arlurrusr „ _ - k».m#'
Ludonici Alodifij pater Tmolae Potnmus haud diu poitqna de- dl0 i,kfM
cefferar s homini a fecretis,quemfiliusIudouicusFerramm mitte
barjrritinerevenanti fimilisequo mfidcns cu accipitre apparuit*
huicque,vtfilium mhcmclocum ipfum pofteradievenirc mberet,
pT3ccepit,quoniam magni momenti res ei prxdi&uruserar, Ea re
audita I udouicusjtum quia non credebat, tum qudd infidias vere
batur,alinm pro fe miflit,ei illa ipfa vmbra,qiia: antc apparuerat
©buiamfada,vehemcnterindoIuit,qu6dfiliusnonvenri!ct,longe
enim plura ei dicturum fe fuiilc affirmabar, fed tunc illudtantunt
rcferri iiiffit,qu6d tranfaflo irjmno, ac pmerea vnomenfe ,die
quoque fpcciffce* addito, vrbis impermm , quocl obtinebat , effet
am.itfnrus, cum rempus, quod vmbra pracdlxk aduenit , adhibita
magna cura,ea ipfa aofie , qu jm patxU gune» fufpc&» facerantj.
Compendi j Maleficarum ^
rsucisPhPiopi Mcdiolanenfisconfederatimiliics admuros p*M
iwcisi ""m*!' f lik plac : e maen a confmctis roftis,vrbeni
trarimr.adhibimque icai,s,g lacit m-b 1
d„fan^
KwrfBSSbS xpparuifle, & pnma vice manfuem, ac nn^
SsS?^o^vero ? min.bundd & incrcpanter im P craflc;fuid|
ret viresFrancorumftiftinetuii. Statutum enim , ac dennnura
Sallir g e,fttrpem Aragoniam iufinit.s cafibu. iactari,& tanucAj
^SKnius, de Michaele Mercato feniore teftatnr , ci cun,
Marfiiio Ficino fummam mterceffifle .micimm «^*™™
fuetiidine.&PUtomcx5e&B vtnculis ftncnus colhgat -cciau-
S!na^o,« ex mote, quidnam poft ^obitu» fnperfi thoj
mini ex eiufdtm rlatonis fentemia , fed non unetamen aepidiM
- a j"^» nna- 1ahantia.fidei Chriftiaiia: Sacramentis fu
tione dedoccrt:nt>qua: iaDdnci*,ii"ti v i»- ,,|
rtenda effent , eo enim argumento extac eutfdem MarfillJ ad fl
fim Michae e' m ^Mercaram erudita quidem epiftola, dc amm, ,
1S STffalitate, cum veromter dWndum corum progre
Erin, foiflet difputatio, eam ad calccm pcrAiAam , eo c! auj
«inf Srol ario,v t iunfta fimul dextra pafti raer,nt,vter eorum d
hac orior decederct ( fi Itceret ; alterum dcaltcnus vitr ftj
«dS^Sqiiibis inter fecomientis,ambo uiran abmrf
imd^SS IntVrlapfo antem haud breui tempor.s fpat.oJ
euenft a,m fummo n ?ane ,dem Miehael fenionn philofo P h,|
fnSnVatiombus vieilarer,ex inopinaro ftrepitum vel ociter curre*
Sc^emfdlmquead oftium domus curfuin fifientis auditet, J
«ZfimulS clamanns,0 M.chael, o Michael vera, wtf.
f3S voce anhni Michael admiratus, fnrgens , rcncfiramj
aperien , quem audicrat vidit P o* tcrga ad cnrfimi -rcmm j
Suo candido.candidatum prof eqautus dt eu rn voce , Marfihurg
Sfmum ,nuocans lP rofequutus eft ocifi.s.ftd ab e, s cu amat fc
ipfe noui afttis ftuporc afedus , quid de Marfiho crfc fo! hu |
3£Xndum curauit ( degebat ,IIe Florcnns , vbi ob,, £ ) mu£
SS enndem illa ipfa hora defunct.im, qua eo modo audirm ,$
*ifnseftfibi.ficfcribitBarthoIom,-cus.
Cumanuisabh.nc paucis , admirando il\o opcre Alexanfe
Farnefius Antucrpiam obfideret.Batam A« g oMeffi» cpg
« ferent, & obfeiii cod e m rcmpore, vt hodem arcei ent a ic , t-»
«itionc «ccrrmte pugnabant, ag S crcmq, um
Libcr PHmus
rifpan», Tribunus vir ^ — ^ antc er at de-
namenm f^ ^S^ Icgioncm pr*ccderey«
funfius: v if«hic*matm, « ^perahat* vt fc -fe
fl* S^-j^^^ . bi Wt& , hi fcqncnt.bu,,
querentur . Jncnm nt i animisaue refumpt s , nornm fcqu-
"Xendnm ptafepod lcgitur accidilTc ncn longc Papia me.
fe Aprili anno i6ou in Itofis T.cmenfis oppuluto, quodCof^
re umuocatur. Cum iufta in templo cmdam Notano perfolne-
rentur funerilia repente c ftndapiia fc cadauer erex.t, ft conuer-
fumadQu C ndamco-natumfuum,qmfunen mtererat, aitilU.
propera domum meam , & ribi fcripta qua-dam inftrumenta ca~
PCeaqne loco tali pio reftttue , propter quz fupprcifa ego defun-
&us, inata Dei fententta incendijs mferni fum zdmchcaeus i qno
dido caput vti prius redinauit . Hoc a I>eo pcmmumeft , vt di-
fcanr mortales , quata graues poens fcribas huiufmocli perfidos,
piorum legatorum inrerccptores.maneant ,
Anno i jpo.ex Iitteris Peruanis,fiue Francifci Bcncij,futc iecnn
dum alios Gafpans Spitilli verbis commemoratur fequens hifto-
ria,pra-cartens fcitu digna . Agebatin domopr.rcipue cuiuktzot
rominarAdolcfcentuIa fexdecim annorum cirater, qitsbello
capta, ac baprifmo tinfi-a, Catliarina vocabatur . In ea cum xta-
te aeftebft libcrtas,& mores diflbluti , etiam fi non raroab hera
repreher.fa caftigaretur , qua: ertpernenit malitia: , vt cum per-
daisqdibuftiamclam eonfuefcerer, ncc tamen propterea acon-
feifione abftmerct,fed hocpeccarum labrispremeret, nemerctri-
tula pcrditis moribus haberettir ; Hxc igiturCal. AugtifH 1590.
morbo dcpreffa facerdotem vocauir,cui animi tioxas aperiret:fed
id fecit non integre , vt in eadcm argritudiue nooem alijs vicibus
reccdente facerdore prasfenribns alijs famulabus contemptimri-
debatjhac fermeoratione, aliud quod agercm non erat, quam vC
peccata farercr,.idiecis etiam turpibus, & tnhonefhs verbis , qui-
busoffenfc Citcra: fingula ad hcram rcierebant, qux merito Ca-
thaiinam increpans, tadem vu!ui,& voce mutatis amice rogauir,
- Q_ qus
i** Compendij Maleficaruffl.
•tr (f.nr aoxpatn apenre non vellet . Narramt .lia
qiix nam illa efient , c{ax P"" F irrmor bo vocafkt, vt
fepurgaretconfemone.itet.ne mmk M [euil nma efient,
l^?iB^««rfc« ^^^nTapparuiiTelanaamMatia^
haberi poffet , a dextra vero nu u p eu0 merct: ac-
Magdalenam «to^ ^^ d ^ mnt C o,quod accidc
rar wftruxit, V™"» °g ~ rilftca quo enim «hortabatur ma-
expiationem mduceur uarruiu , , i „ j c f acn unnarc
ghi eo tcddcbata! obihnanor °°™ ™j fixi irna ginc«i
Jellet. Altoctiam tcmpore, c " m ^-'^ C 0 \^ r ^c hn ftuni p^ro no
ofterret, vt in eum intueretur , & : a w ^™ e ^ indigna tUe, &
biscruafixum )& mcru^
animi commotmnercfpondirJamtcio,ica q ff peccata..!
& turpitumnem ^^^^^^icam ancillis heraj
h*c in verba prorupit.torqueor, & aic » an o r p ^
tiqua ratend. ^S^ SE " crucc , Sc cereof
expiraret exhortata afferuit, vt *W««» nla t m ^ lUe Ie f us ? enra , i
facro nomen lefu inuocaret , «fP™** SVn q Ldicbatur I ,
cum aho q uodaimqu.tamen fe vehementcr Commam ?
ua , qu» ^^^^^^c^tar^oA vt aiebat,
iogauic,vt m a 11 ™"™^ admo du terrebatur . Node I
iaruas quafdam atras v '^^'^ u ta tam fetido , ac putn
ea qua Cathanna mo ^^^^Mrlocopu*™?--
odore perfufa eft , v n «^anum &m cft - M
ponere . Dotmn* etiam f«fer e c mm perca litquc ali^
cilla quzdam in humeris velut.c.ke peram » F h ^
quotdies eias UrfionH fig ..quusm nfue — ^ .JJ^ id*
in murum calc.bus.huc, & u Uic micutt^ H umato iam cor-
tiber Primus 123
. . .„ maior nnrterea parsillius vrbis vidit
*ndto ^^/«Xa Sto proijc, , non qudd in Paluio
5^£uoSmme,etiam fi quT trahcret,non videKtUt ;
^tSSEcun» qiurdam ferua veftiartum elTet mggb
vt inde vcftem aliquam fibi fumcret , vidit Catharmam engetem
JeVein f££*t vas quoddan, arriperet, iugiente illatantoimpe-
v,s "n murum impnlit i vt iu mille partes irangermir . Dje fo.
12 , 3 vcftiario annexa fuit crucis imago cartacea , qu* vno im-
Smuroeuulfa, «nconfpactoo«OH.ra tres «»ra difcif*
Et Eodem die cura in horto Domina oamarct, medius later lan-
l imcftus totam ccenameuerm , cuiiw filius annornmouamor eo
£fo tempore c^amare capit Matercula,MateraiIa Catharma mc
»rjEfbcat,appenfifque »d collum SS. Reliqnijs,ab ca pccna Iibera-
tus fuit Hzc Dominam coegerunt, vt a-des mntarct, & m conlo-
brinxdomum fe rcciperct , reltais anLillis quibufdam sdmm cui
ftodibus. Decimodiai menfis,cum ex ancilhs aliqua m omcinam
difpcnfatoris iuiftet,fenfit fe ter a Catharina vocan,quam timore
nimio dilapfam cohortats funtcarter&ut inuocato Domint noftri
auxilio ,cereoque facro acceiifo regrcdererur aHumpris daabus.
aux cxtcvh animofiores uidebantur fecnre redijr, quam detunoa
monutt,ut dimiifis alijs,& cereo abiecto,qu6d pcenam inferre^fo
la perfifteret. EmittebatCatharina ex omnibus corpotis iunetu-
ris flammas,incredibili cum fcetore, caputcum pedibus ardebat,
cin&aerat veluti ignita fafcia oeto , autdecem di gitos lata, qur
in terram vfque protendebatur,videbaturque libidinis, & admif-
fae turpitudinis pcena,& caftigario quxdara . Vifo hoc (pectro trc-
mcrejac albefcereccepit ferua.ad quamiftfisMx defuncia r ,accede
hucqtioties ego re vocaui ? refpondit fcrua pene exanimis ,;Bone
Ielu,qnisnon"horreatte vifa ? qux cum dicerer,in eundem locura
defcendit formofiifimus pucr albis veftibus , qui feniam hortatus
eft,vt depofito timorc forti eiTetaJ]imo,notaretqnc diligeter, qua:
i Catbannaacciperer , & in ahos difieminaret, ac fimulatque ab
hoc loco abfceffiftet , confeffione maculas omnes expiaret . Tura
in hrec verba Catharitu . Sciasinfernome mancipatam , & gra-
uiffimis mefubiectam pccnis,qu6dcumSacerdoti adnoluercr, ut
pcccata fatererjeitiffima tantum referrem, cuiufmodi funt,qudd
garrula erTcm,& loquax,in iram procliuis,& id generis aiia, filen-
tioueroinuolueremlibidiuc), & confuctos cum adolcfcentibut
a coa-
. , i Cotnpendij Maleficarum.
£ Tn icitur difcc bcnc confiteri A nnllum cnmen tacM
tongreffus . Tu ; ^ monc0)quod ita mihi impcratum eft cogor
^hortimquc^os commonc ,M ^ Jam lfusadfa .
r 't audiebatur, defundamoxm angg
luiandam \ lrunemiv f An a c i us uero( is cmm^t lu-
wnistlle pnlchcrnmus )abi «^ u °*[ . UmconKll3t ain 1« P o-
cit . Placuu ^ o ^^^ concurnmt . Angeh;
nercqma m « omn " onis m {> c ae sthiopisi antmf da-
**Sr" corporis fpeaem rormaro. uenm c an ai Dominici ,accw |
«SS A «5E2SSS3SK fS rSSn C onius,Sencnns jrefc. <
. «™ foi. dir.ut poft ^ompluouu m t u commiffa cura,qui tnoi
■** ftion.s hxuffl Wg^SSSiqii^ rcfcrtum , & ilti |
erant mduti Cap P is>« ^ Accurrit iilc finc mora ad Pnorem»
illum «pe&arenr ^^^^^ ^at.uci fomma narrKl
ttm,artamendum urgetnr.u , ,, ra uioribuspatribuM
* prndentionbus.de W™™™™ comm!t ante,fe tlluc coril
Chnfti corpus dcterendo,totoccm ratiorc loco fedebar«
fiP* ad ot nfm ftnt & ad qmd uenerint , & quri
«o S admrat 3 ur j^^SrJt in nominc tilms Do
uelint,& nt ad hxcrcfpondeant ^«g^? ; coram ci , coin J
paruu cu'« Ve ■era^.isacra ^ dcmtttemes , ut ,
dem.Be ^™^£%£oL» fcdcruut , ita intii a Pn-
<B m mirmne mderent, fctoc t mdinarunt . Tandcm , qmint»
re,ut rcfpondereotaa proP rr>nridem dixi t , Nos fuim.is cuifdem
s os nidebatur P-^^^^iftn.Priores mpenore* .
«rdims Rebgiofi ,3t pro rm or F . b- ^ dam _ ;
; BacaUutei,l-eCrore S , & ah>s offic r do» ai. , , yq fu ^|
b,a, inuidia , ^"^j^ cicmcntia iuffi l-nerantiM
dignos.fedquodDimna pvr.n C ommoiv:facercut , ut
menire ,ut eos,& umuerfos ordin« c^» resca ^
uoeationi facerent fans . Nam Il > » zterr 5 s , & ifl
* Mtl omnes damnati erat, & flammw ^re ma&an tu ^
Hgwm hmus ucritatis , cunft i m eos afp ««"^o c d ^
iic» ilii Q^as aperuerunt , & fiuguh w;um ^muus
Libcr Primaj. **i
&mcenfi vififuerc, fctuncidemprscipmis «^j^jygg
dedfe & ficilla vifioeua-nuit, & totus uonuentus manfit «oiore
Huk rci probaud* a!md teft.monmr^non nimom fidetobiret
adfcribam. Anno i j^.NeapoIi Frarer T»benu ? homo SaflOmg
nix laudc pii dUntiffimus 5 qut fcpms hoc fanftitaws titulo tmt Jn-
penor , fibi coram rem ha narrauit accidifle . Cum qnadam die
fuh noctem Frater Tiberras inniferet Fratres ,anin le£to de more
«ccubai&nt, tranfiuit per Refcetftriurii ,vbi uiditpleraque ; lunu-
na,& vocem aildkrit homims de fiiperiorc loco legenns: A idit plc
rosque mimitrantes.-tandem, qni fiiperioris locum tenebat, r-cto
fnpcr mesatD fieno^cIoquutuscft.Anibitio,^ crapuladuxerunt
nos ad Tartara) & nunc etiam fupereft uelut ticatnxm mema Jp e
lindeacfi igneracta efler. tit. i.m*.
Pctrus Cluniacenfis hec refert . Tcmpore, quo Rex Aragon.cn- „„1.^.
fis Alphonfus Rcgnumniaions AlphonfiHifpaniarum Rcgis lam*».
mortui obtmebat, contigit, vt contra quofdam , qui in rcgione,
qu.T Caflelladiciturei repugnabant,exerdtum commoueret , &
vt de fingulis Regni fui domibus,fingtili illuc pedites, vet cquitei
dirigerentur , edicro fancircr . Ego edifto coactus vBUm ex mer-
cenarijs merccdc mihi feroientibus, Sancium nomine,ad exercim
dertinaui ; paucispoft diebus decurfis, omnibusq; qui cxpcditio-
ni iaterfticrunradpropria redeimribus « ipfe qnoque domum re-
ucrfus eftmon longo deinde tempore elapfo more humano,mor~
bo coneptus neoliu cttni morbo luctatus,defunc~his eft,inde poft
quatuor fere menfes, exquo e vita deceffit , dum apud Stellam in
donio mca hyemah tempore iuxta ignem in lecto iacerem , fubi-
to iam djctus Sancius circa mediam noctem mihi adhuc vigilanti
apparuir , qui ig n i aifidens , & carboncs qnafi ad calefaciendum,
*c!,ad clarificandum hocilhicquc reuerfans, multomagis fc mihi
demonitrabarcognofcibilcm, erat autem nudus , & abfque omni
veftitu,excepto paruo, viliq; tegumcnto , quo veiut inhoncftiora
corporisobuelabat,qiiemcumvidiffcm; quisinquam, cstu? at
ille humih voce, Ego fum, ait,£ ancius famulus tuus.Quid.inqua,
hicagis? vado,ait, Caftellam , iterquemeum multus exercitus
comitatur,\ t vbi de!iquimus,ibt, & rieli&i debitaspeenasexolua-
mus.-& cur,i:iqu:j}i,hncdmerttfti:,eft,air 3 mihi fpes venix, & fi mi
fereri volueris,celeriorem mihi reqiuem comparare poteris. Quo
modo? quando, air,miperexpeditioni,qiiamnofti,interfui, ho~
fttli muitatus Iiccntia,EccIefiam quandam cum quibufdam focijs
intiafi^que mtus fuat iuucma diripui,vcftiiu«nti iufupcr Saeerdo-
talia
Yn Compendij Malcflcarum;
fp lZ vxo?em tuam ex parre mea,vice f uncuis mea ^PF
7 ol X Sios pro feruitio meo merccnano mre m.h.debebat.
^AA^^S^^ quod ncceilitatibus carms, fi adhuc v.ue,
^ISSdiSniS* me, longe amplms h.s cgent, , crogando
eos pauperiDi s,l b & ft pttro Dc , oca nupcr de ,
SSaSum cftTogorr qmd de illonoiK,a P erias.Ill U m,ait op*
fU m,SS Sentet quidcm , fed maximc pnttents iarms
ra l « ,fcr ^°r^^JXpenbl beatorum rcquiei ad.unxerunt ,&
S^e^S^Serunt . Cumquceumtam prompt*.
?ir, hnftro ante paruum tempus GmUiter.vt nolMefunfto , aH
Ofie nottrc > ante p t «jfpon. Infernus poffidet , qu.a adj
termmanda, huius jnia : * . ^ iudicau it: & qu.a cut
?Mt U eri VidS tempore baconem vnum qnalecJ
«£ v?« eS fubfidium crudcliter auferre,non tunmt .1 unc louj|
ffjS^Sto^qfl^ anmureruore inccenfus admn-
g f S Rcee noftro Alphonfo ante paucos annos deiuncro , t,bi
IWWnSS^ P°™« ? ^d h*c qu idamahus m feneftra c*|
nir.meo p?ov"me foppofita refidens^noli ait,hocab ifto qu*rci«|
P iTf^orat ouoniam recehi cius ad partes noftt as aductus hoc
Sotum ficr nondum permifit; m.hi ve!o,c«i adie ob.tu, me> quu
nneZaHs "mXiufmod. fpn-.t.bus moia , p!uw quani Uhnoui-
Hotk flS? QSPd de Regc quxris . gnotum efic non potmcjgf
r Jo rurfc . oti^cis auditu attomtus , ac v.derc cup.ens authtj
ffmromlern^ulos ad feneftram.adiutufquc hmc f P lcndore,«fl
r f o omnc tunc domus fpatium clare iiluitrabar, confpiuj
8g£Tta Sn reneftre marg.ne refidentem, qucm m eod*
KSr? o, o alium videram , cerncns; & tu mquarmqu.s es ? tg<* I
iHHproncifcor ?Et tu,inquam de Rege A! phonfo vt, d.ccbasj
o, d nofti? nou.,ait,vbi fuer.t,fcd vero *b, modofit ncfi ,o. Mj
fiandiu tormcntis acribus inter reos cnic.ams , poftn cdum*
■S onachi, mde fublatus , eM. de vcio oe eoqjl
faAum fit prorfus ignoro - His difi.s , ad Socum, qu, ign, affide-
i\1 verba ?onuertens,ait,Sur & c )& iam itcr inceptum pera^
cipiamus, ccce cnim iam omnes vias, ^ & iam mu kis
& fubfequens «««^ f ^^^
velociXimc prxrcrgrelfis^t fcitinan ercw m , ^
nuu- . Ad banc vocem Sinaus towj . * Jc m j obluufcans ] 8£
r^aucrattog^ioan^^^*^^ 1 ^ corporid e-
vtPominammeamcomuge^^ His
bebat mifer* an.m* me* rei lituat , oro tomi ^ ^ me
dicns ftatim vtcrqiic difparuit At ego m<* W ^ .
in lefto dorm.entem ctata voce "J^tfS aliquid San-
videram,vel audicram narrarem, <»«'™g£ ggftS* refpo-
cio communi noftro mercenano pro |»««^ den -ere i
denre,quod ego nond «m * *Jg«o ^Squam vl-
delicctleidem Sanrid ^o|o&l neqnaq^
tra dubitare pottu,cui fidem,& mortui r ua bu,» rnn}uije acc i.,
rnatio conferebant .Fafto mane^o illos -fol idos a C^V*^-
piens, & dc meo quod conpu rur ^iAun eft addc gg», qm
apparuerat falutc paupenbus diftnbm & ««arum^ mi
iSoria ei a Sacerdotibus mea prcce, ac ftudio impenfi acipiemo-
rem peccatorum eins remitrionem adnmxi - docemur.
In hactam clara,tam certa,& commendabili vifione,<iOcemur,
quod mortuos opera fua fequantur .
Dt Zftemomm apparitionibut, fme JpetTris .
Cap, XIX.
Doclrina .
Onorum, malorumqj fpiritum apparirio non cft
' dHfieiiis cogmtu,nam fi ih appannoncpoittimore
fticcedit eaudium.bom fpirittiseft apparmo: fi au-
temincufcustimorpcrfeuerat, fpintus maluse«
qui videtur ; dc hac autcm cognitione paulo difiik
fiUs ageturto fecundo lib. cap. de reuelatiombus,
&c Apparitiones Angelorum a beatorum hominum apparitioni-
bus aliqmbus cognofcunrur, iuxta fententiam quorundam erudl-
torum aflercHtinm humanas animas , quac iam beats iunt lcetiore
vuitn apparete^uc verd adhuc igne purgarori j e*piancur,nubiIOj
ac triftiorc vultn uideri, hoc uideftu fatis probabile . Addunr,fic»
Angeticas apparitiones ab humanis difcerni, dkentes tunc huma
nas efte animas, fl ft barbato-,fcnes,uel pueros,uel fccminas cxhi-
bcant,aut inocfto habitu, quia nihil horiuii Angelos dccet ; Iniu^
r tnmsniB, cosnitionem fuperant, pradicant : , aut
PCr,fi r q ^eccsTcr q md afi«d fcbfid.j poftulant.anims fiint : Vjru '
Cenr,fi preces,uci qi n u habctnr fcriptum , An-
hx funt mcertt not f '^ an ' '"^ n e i mfcrutabilem abyifum intclli
ccre defiderantUemli racie,^ uuitu *' . , Tr ; sl } ta tc re-
rem apparmfie,qua: e*l »Pf"»^ , formam fufcepcrar & ab eoti
hominumireformationem^^
ib affignatis indub.tanter aflennar , me retardant _ ,
b«c defimre affirmariue tementaus cfiet f ^eLrantfa n hi^
euftinohb. de cnra promor.cap. itf. y? meamig nor- t *»g
fatear° qnam temerarie quidquam ludiccm, & defi n am , rej
ci^mhW^italtior, quamut a me pofsir att.ngi, redeamus
A Te°am & Thvreusnobi,tradHieruntcc I t,ora fu:,u adctJ
gnofcendosmalos Litus.Ptirno , fi fignum cruc, nom Idnj
Marix.vel aliorum iantorum.eorumq^ cftq .a ? n ; I
cfp"iem,luftrakm aquam, pancm, Ultm, cer.inn ^
Walia huiufmodi ficramentalia fug.ant,aut ucu ftt u uSio.no* ,
Sndcicecrnnt prxftitum., adhuc fruftrarurfus apparean , ; K
fim mpomimores ( nam ammx.cum fansrccens, ve, no reda nt
Scl femcl tanrum, vt agant pat.as^ntra d «mo c :s , ^cj g
caufis ncauncinftar funicnhvrt ue «J^can^u. ia te ,
decipiant ) hisergo concurrent.bus,d.aboluseit . seci . °> ft *J
dkat animam eJahcmus damnar-, menr.mr , U ^ ^^ ^;^
ptanvmia feic nunquamdanumorum amm* F«^g
redi . Tcrtio,n appoiuit appanr.cm eau . a m Wlam^i m *j
9* 0d&;feap P aWrecoactumvi comurationis Mafe cx , «
«rTnWiofa^
fcoVs ett • Qnartcfi alircr cm ,o;.-ro i.t t».U,nipemu» .
fuadens, def^rau , utperbi, Ub.diuofi , vindiA* appetent,, ,0
Liber fthm l **>
rtfl-nfinofl^Ti » cuaboms cr-
vero torma fc™2S£jS-« fj 0 e fl improba , vt felafphemiz
randa eft operatio i B cx gcn^ - ^£ &c.Va do!ofa cx mo
dJopcration.^vtfjpnmo^
tr „qu,htate.n,poite a Jo. ro^em, «r ^ diafcotus
^SSSK^^ certis gra^
«Ubu* 4 ia f n "Vrmrem fupcruaeatur aerem,nec vnquam ante Iu-
^^XZ&^c^^ com homi-
fi, ^unS^™acreum, q uocnn 3 crec r nsnob ; ,pr ?
pintuo commlratur. Hipoflhnt ad Intenora defcendere , & af-
fumpnscorponbusdccrainorc aere [qnsmdoqiie homtn.bus _p-
Darcrc Pco permittcnte fepuis aera turbantr ton,trua;& temper
ftVres concitint,& omnes fimul in pcrn.aem human. genens co-
^Tmiiim genus dicitur terrcftre , & hos de c«!o in cerram pro-
lapfos pro fius demeritis minimc dubiramiis; esjhis antem
dxmonibus alij verfantur in fyluis, arque nemonbns , qu. vena-
toribusponunt infidias : alij vero dcgunttn campis ,_ qu, nocle
aberrarefaciuntitinerantes, nonnulli morantur.n locis abdiris,
&cauernis, reliqmcuni hommibusinobfau'0 dcmorari delec-
tantur. _ , .,
Quamim gcnus dicitur aqttaticum , quoniam ie humonbus
immergens citca fiutrios , E* faefls inhabitat , ira plenum , tttrba-
tum, fnquicturn; & fraudulcntitm , quodinmari tempeftares
conckat, namgia demcrgtt in profimdum , St vitamaufert tn
aquis . IiH d:ernoncs qnanJo videntur, in^ fexti fccmin o fre-
qnentius apparent, quam mafenlino, cdqudd in locis verfentur
humidis , & moliovem vitae duOnm fequantur , qui verd "habi-
tantin;locis iiccioribus,& fubaridis,vt plurimum in viros fe trans
formant.
Quintum genus fubterrancom dtcitur,qnod in fpelmicis,& ca>
nernis montium remotis concauitatibus dcmorattn* .- Ifti d*nK>-
R nes
1 9 o Compendij Malcficarum .
,focnonc funt peffimueosqne inuadunt maiime , qui pureos, C
J^SuS^ « qui rbefaurosjn terra }™^*™^
^rnidcm humani generis para:i:Hmi. Kutu, emaum .err*.
STfliiuaiS. fcfc*»* U fuadamcma *j,:iciorumco*| ;
CU Mm «nmappelUturlucifugum , propterea quod !uc«a
JSSKoSnt , P £ detctaur , ' quia nec ^ vnquam ^p,
parent, necaliomodo corpus, quamdcnoaepofl -«Jra*-
re Hoc -emis djeraoniorum impcrfcrutabilc eft , ac pcnitui te-
ncbtofura , paffionibus frigidis agitatum , mahtrofum ,nqu».
tilm & Dcrturbatuin.quodoccurrentes hommesv.olenrer cora-
^SS \m, fepiusq; Dco pcrmtttentc aut flatu,-
5 ; n SSificit , aut contafiu; dc hoc genere tmttortaffe
Afn od " de quo e gitur in hiftona Tobis . Malcficis non conuj
6 hoc gSus SS neqj carmimbus arftar. potdj, qu,a 1m
cem fugit,* voccra hominum, fimulqueomnemtumultum.
Extwpla.
A vrieaquidam Nanceianus ,ciimfortcinHeneo faltu effefij
,.« P ,, ^ V^F d.ftat ab opprdo NanceMnterbgnandurav
foumrinopinaratempeftas opprefllt, vtautcm feab cius ; cafu|
DroSe"ct tecto aliciu ftftinanter fuccedcndum Fmt , quod dumj
lci ■ mb ea qui fe in proximo dcnfam , latamq; mag.s oftend.t, .
Irbore atq ; 1 i confift it, es peftans dum fedatur rempcftas : eccel:
feSaiipl &oremalium videt^ue^
ZZL nt iZ ronfiderat ( vt fit dum m ignotum incidimus ) atUicitiD
SSS^^^^^^ producentem,n^
n uilim prittinamo; forraara raomcnto contrahentcm , tum pj
SK&Lj .actotam corpomn^ertrjnjJmJ
mura i eitur ingenti pauore de.jc. ,ac pcne cmor. yifus eft»*£»JJ
TSchriftuno more in difficultanbm fieri folet : ) fe fymbao,
U c iaa ■ mumuit, tandcm fe folum, vt antea ccepit «dcre , atq,
SobftupeSs e*r,tit,vtqus illi ante in vrbem Nance, ctiaj
XtSTvt dici folet,ocnlis,errar. non poniuTet via, tunc ab at en-
riffiraoetiam,ae diIigent.tHmo ignoratemr.m qnam q;'oq, vrWJ
Sgua h*rcns,oculii ftupens , totoq; corporc trep.dans , appj
£ qu* acciderant narranri facile fucr.t credere cu.us reifjte
■on parum aiuerunt , qux Iignatores ahj emmus a fe vifa pwdi
iSnSo enim lociinfufcatus acr, ac dcnfioretwmo auolutus
ftllis apparuerat . ^ ujc
Liber fnms l
. - . i ■ i.„ -mhnr refertlcco citato,armo rjSi
• Huicfin.lceflqwd ^«ggjg ^colansStcphands «
^^««^^^^«d^mpcr lacobctan. vxorem
po£ r« 5 Hanc Iacobera intcrpe landt prouinaan , tandcm per-
wfc zc pr*tercafruftrari tandiutabonsind lg mtare non parita
«mmMaSc feduIoa^bati quomodo eam tergmerfahoner*
fcdefidcrium noxaaliqua ammaduerterct, q««^t^imtaitw
ad S atcns ariqua ctfclfio . Commodum mter hxc i ufltt eft defi-
inuanu^habebatq; fub agrpH domo feoribm tam ,h* n^fe»
fera ,am noetccum folo filio degentem , d«:mon ( ' ic : poftuianee
Ucobm^Srirnr ftrepiwfixmitoque adco horrtbtit, vt ctrium
,pfum fotorit compagimbu* in cins doinum rwffc vtdereturmeqtie
falfurn fuuTc hunc tcrrorcm , aut a rcfiderio malttiose excog.ta-
rum , dum fibi placet vanos in rulgHi rumores diflemmare , m-
diuo portca fuit quod ipfe cumfilio ex eo in talem morbum in-
ciderunt , qui omrtium , qui vidcruntopinionc pro defperato tta
beretur. ' . _ „
Colomberii.qui pagus fex miliaribus a Leucis atoett, noitra me
moria accidit; in ekis exrremo vico,qna iter eft Salfunam . Ruiti-
cus cafam habcbat humilcm qmdem illam , fcd fatis pro fortuna
Uutam , ac mmqiiam quod effet auditum fpectris vllis mfamem:
occttpauirtamcnillam dxmon , folisprimum contefitus lapiUts
domcfticos citra noxam de nocte impetere, fcd vt id ex afluctudi-
nc ab illis negligi, ac etiam Uidibrio haberi vidit , hunc contem-
ptum non rerens^ignem Cafe profunda iam nocte immdit , quo
ficmomento exarfir,vtfere folo tora «qaarctur,que cum illac ali-
quotpoft dies irer faciens ab accolis audiuifletrulocum adhucrut
nis deformem ipfc pnefens videre volui ,quo rcm omnera dario-
rem.teftatioremquc apnd alios rclinqucrem .
Torquemadius vir hifpamis vernaculum vernacula Isngnare-^ H , (1>
fert . Salamancx mquitjMatrona fuit,cuius cedes impommis einf ma.?>i*,
Btodi iapidattonibus infeftje vu3g« habebantnr,eo rumorecxci- 3 - •
tatus vrbis rrsfecliispericHtari tpfe vohiit, vcra ne eiTent, qua: dc
ea re adeo eonftanterpradkabantur , an porios a domcfticis re-
gend.t alicui oequifiz err7ngerentur,nam tn ijs erantdu^, non "il-
libcralis £brm.T adoiefccntuli ,cum quibtts amatores liberius per
camoccaiioncm congredi velle, atqu® in hoc omnem iftam fabn-
lam adoraare crat ftiipicio . Ad illas igittir ardesea fe hora Pr.T-
fcctus coniert,qua fetebatur frequentiilima cilc lapidatioi^cctu 1 -
R 3 , rimt
i ? 2 Compendij Malefrcarum .
runt viu popuIatcs,non minus viginti , e qutbus aliqiiot dimittitj
qui adhibito luuune inueftigarent , quis narn in ftiperiore dom ?
cSt q« fic domerticos faxisappeteret . Redeunt, peragratu d» -
1 Lenter omnibus tatebrii , renuncianrqne dtffuno rcpenfle fe n H
hlvndeea timeri dcberent . Placuitumenadirno^rdmm.quo
rum i Onaculo deuenerant gradti. conhftetc, atque al iqua mo-
ra hoc quidquid effet amplius probaic, & cxpenri . kcce autem,
vix dum eoloci connHteranr^cuu. mgentituinultu lapides c*per»
jn agmcm deuoluhqm tamen fmgulorum erura mnocu, przterl*
berentur Denuo isitur mirtuncur, qui vidercnt vnde hic lapidu.
imbct fefe tam creber ehWeret.fed & vbiquc fobtudo , vt ante»
rcrerta cft^am a multis conceptam ea de re opinionem non pans
conlirmau^videlicet^c dsmonum arte,a,c przftigijs ommafi*
ri )a uxitquesde6 J qusnonceflaukgrandoeorumca P iribns a 11*.
bi qui feetiam cxillis zdibns pr* metu foras eiccerant,cx qmbug
randem vnus loci feenritate fafius tam feroc.or,fubUtum ac .dij
licenter ocnlis notatiun lapidcm m aduerfumtefium hoc prxt^fl
tiM nroiecitrfi is a te cft o cfcemon, eundem mox u> me r eijcc,quo*
«m Snco cflc?faaum,licet cafu irriro defitum eft amplius , dnb J
tari;quomodo res ita fele haberet.vt illam ptius m vulgus Matroj
nacdiderat. -
Memini anno elrcker. i s^.me.cnm gaffantc Tolofe Peftilen*
tia iti \ufeorum Aogufta eftem, ac iorte apud D. Abehum m eiud
vrbisMetropolitaiw Eccicfia focUlem ludo noctcm ducerem , vtr
c W cita*cr«,at«|acothmi^b eiufmodi petulanti ■Dxmonc, om-
fiibusqm tum vna in codematrio inclufi eramus ,exhibita Ixpin*.
inte- ludendum nemleucm molelriam foiftc hinc, illnc temere HM
tfisiapm.bus.qu» tamenfinc cuiufquam noxa atque mmria , *
tcrram decidebant. Eius . atrij fonbus peflulus intus obduto;
»at,n U llam eo prctcr abaeum roenlam , atque fediha fuppel ej
vnde tcchna vllaonrhatque mftrui poflc crcdererur,& hs quidei*
£c funtbenorum,malorumquc dxmonum m aggrediend.s horruj
«ibus ratione 5 ,odij,terrotis,noxx , & iniun.T,. hactcnus Rcmigitd
Iocofur4cri : :stKato. _
Cum proptcr hsrefesRegnum Bohcmrt tumuhu , ac cxdibw
fe.S: concuteretur, cirea mctas -Regni prxtati , noctnrno tempore ve£
Cm vallem quandam auditosclamorci,& congrcfliones cqueftna
Tiforam» m*8e coloribu»ran js induti fspius funt v ifi.H'ero«
tnuc duo armi gcn audaces iatism caftro non mtiltum diftana *
locoSpeCtrorum,qui Oinnino fcire volentes,quid ventans fib. vi-
feporundereut, BoctequadamY«fusvallem,vbi folita vuWj
Liber Pnmt» t 1 ?3
ouidem lh valle vbi atics vife fneranr, nulhus ai tcm ! riomi ms , vei
?qu1 vcftighim «pcrium efMed tanimmodo miutofis loc» fignt
«ii^Hsm & veiheia auium vila funt .
^ AddTt Siid fiScdigmim fibinarratum ab HpifcopoMagunt,-
no Nominamt nobfs quendam Rhcni fibi nocum n^.tem.cums
pro tttnc fiUus vkKbat, qui milej fupcr omnes penc 'ntenons Ale-
mamz Nobiles fcmpcr extiterat mmis mrebus belhcTS n »P e ?"
musj ^erebat autcm , & patiebatur nonnunquam propter mam
animofitatem,vcl fortmidinem ab ali js gfaues pugnas , propter
ouas, non femper dc die fcd nocinrno tcmpore ad loca iibi eom*
moda equitare folcbat . Hic igitur qiiadamnocte.fumptis fccua
famulis pcr fylttam circa Rhenum cquitare voluit, & principiiim
eiufdem intrauit^ntcquam vero ad finem fvltiae perucnirent , vl-
traqnam Campi» ]ariisci ar,,provt monscft eorum, qiu vercntur
infid]as,pra-miffit ; famuli!m, vt in tcrmino fylitte vidcret , num m
xampoinfidiarrMique.eflenr . I.ttna fplendentc, vel aftris rehicen-
tibns htc vidcn potcrant : famuhis igtrurcum perarboru ramos
exploraret cotr.n lifliim , vidit per campi longitiidinem excrcituiu
fatis mirabilem appropinquare in equjs.quo vifo confiderata nnn
• ciauitmiliti,qui air, ftfemtts ad modiciim , quia verifimile eft pro
hunis cxercitus tuftodia fubfeqmituros allcs , ad hos properabi*
mnsj&an ininilcifint^qtiiprsccfiiTuntjana^icipcrcuncTabinmr,
necp3Kcostimeb:mtts. Morula tranfa<fta,defyhianii!es cumfuis
j-eccditjin cainpom venir J & neminem nifi quendam equeftrem,in
eqiioildenitn ,& ad n^ir.ura rJinm ducentem euninns feqrentcm
dios intnitus efh Ad hunc enm miles veuifict,quis efiet qnatfiuit his
▼erbts-. nunnuid tu Coouusmeuses r jta enim fibi a long'nquo vi-
debarur: panloetiam ante Coqtuis eiufdem mPitis obierat, qui
rtip. Sttm Fominc, cui M tles quid hic facis ? & qui funt hi , qui
prarce(ferunt,cui defuRdus. IJomine, hi qni przcefferunt funt no-
bi!es,& artin«ct i ralcs , & tales ( rmilroseiitmexprelfit nomine)
qtios oportet,& me cum cisncfleifht efie Hierofolymis, quia harc
r ccua noftra eh 3 & miles ite-rum, quid fibi vult cquus iite,qnem du
m
134 Compendij Maleficarum I
cis nullo infidente ? ad.veitrumjait, obfequium erir, fl meoim ad
Terram fan&am venire velitis;fecuruscfto perfidem Chriftiaai
rccedendo , & reuertendo viuum reducam fi meis obtemperabi-
tismonitis. Tunc miles ai,t,diebus meis mira attenraui , hishoc
addamemm mirabflc ; difiludencibus igitur iHnd famulis , de
cquo proprio miles defilijt,defuneti equum afcendit, & ab ocu!i$
famulorum vterque equefter fubtra&us eft . Sequenti autem die, I
famulis iuxta condi&um locum expe&antibus, miles , & defun- ']
&usrcdicrunt ad locum,Ybiprimum couenerant. tuncdcfun&us I
militi ait , Nc phzntafma omnmo fiftu tftud fuifle credatis, duo
vobis do rara,referuate in mci memoriam , inde protulitmappM
pamamdeSalemandraj&ctikcnuminvagiiu.Primun^aiccuw i
immundum fuentignepLirgare; altcrum caute tra&etis, qmaaM|
eo vulneratus intoxicattis ent .
Cromerus diligcns fcnptor rcfert fequentia. Naclum Arcenjl
Pomarenppum munitiifimam Vladislauusprimus Polonoru R«J
obfidebat, ibi nofte luccnre Luna afpicicbantur crebro ab excujj
batonbus quafi armatorura hoftuim acies , & apertis campis adl
pollonorura ftatiuaequkantes,&: incurfantes, cura id farpius aeail
dcrct,indignati Poloni inquietabantur, feu nec vfquam in apertul
cci tamen prodibanc hoftes , nocte quadam , cnm ibidem hoftewj
adeflenunciaretnr , fremebundi agminatim qsaltrisfefe prori*!
puere.dirfugietesq; caflb labore Iongtus pr ofeqtiuti funt . ObfefliJ
tumukuPoIouoruin audito , & excurfionc e caftris animaduerfa^
erumpuut fubito , & ignem in opera, atq; tuguria militum, ftr»
mine.arundineq'; contefta^conijciunt , quo celeriter phiribus iii|
Jocis fc dimmdente,paucis,qui in caftris rcmanferanr fe defeude-
tibus,facile opera cum magna cafhorum parre incenderunt. No*J
tSurnas vmbras illas fiiifle autumant , qux hoftilis exercittis fpqfl
ciem oftencanteSjPolonos ita Diuino permiflli exagitarunt , pro-
prereaquodfolemnc omnibus Chriftianis quadraginta dterufli
ieiunium priore cxpeditionepromifaio, actemerario vfu carnis^
ac lactariorum.moribus ac mftituns Eccle-ft .e Catholics cotem"?
ptistcmerauerant . Huiufmodi apparitiones permtrtit qnandotjj
Pcus propterpeccata,veI adexercitiumbonotum,vel ad demin-
cj3ndamPeftilentiam,belIa,mutationes Kegnorum.fc fimilia,fi-
cuti uoccnt fequentia .
Ndfie, qutf.fcdinoncm Antiocheiiorum prarceflit , vifa eft rrm-
Iter ingensA.afpcftii formidabiIi,aevcm fcutiea tamfortiter t vCT
berans,vt EQta fonus vrbe audtretur .
Gennadio Patriarchx CouftaiuinopoUtano no&urno tempore
...... ' •••-» ■' "* 9Cm
Hber Pnmus. . *3* ,
**C*d ad altare , vt Deum gtt ^Egg^
na.anarimmineL^uir Eoelefi*iliitK int^ro^u
^S^SS- inrellcxiflct inCoIHmitiO Ktfe
& f^LhMj* Arc, Zudadercnfi f^^^
dum,atin,& «gcrfti chefaurim, maxnnnm a ^fe"!^^^
ri*ui mortales omnes admi arcercnr, co cnm g&lg^
el* vi cenatM occupare, ?t^^afffi.5^S
bus,repulfusfmr 5 confu fi it ergo ad Iudzorum } & Ma |°™ m /" e **
quz &ipfeirrit^h.crnnr. Ei go cumei perfuaftim ftnfTcM Chrl-
£orurn ad Dcum brCeibiH foc potiri nofle , *^J?"gjg , ^
Chriitianorum inTcrfide dei;cntium Epifcopo , pctijt . Is indifto ■ cw»
Chriftianis ieiumo, prccibus,, & Synaxi Ditiina peregit myircria, An .ft a fi.
& ad Ioctim acccdens coninrarosDcap.oriesibi degemtes exegit,
CafttnmcjiTeCambadx tiullolabore potiendtim tradidlt. Talis GlieM|j)a
crat Dcmo*i-iIl;B Kafilicnfis.de qiiofupraaftumcfl:.- &"'.&*€*
- Filinium,Demonftratihofpiris,& Charitus raatns,fiIia,Mactia
temhofpitcmamareccepit: mdigne id ferenubus parentibus, f ^ pa
mcerore mortua , & publicefuit tumutata. Sexto poft obitum ufc.<f«si.
menfc,cum eo reuerftis fuiuet Machates,ingrelTa ad illum Fiiimu, "«J^»
hofpiti fe poft longa colloqtna commifcnit,non femel illo vefpe-
ri,quoy8C cum eo ccenam fumpfit,& annulnui ferreum , & poculu
inanratum a Machate dcno accepit,ipfi viciffim,anntihim aureu,
& Fafciam pectoralem dcdit . Nufrix,dnm pergit fedula,ne quid
hofpiti defst,fatagere, videtcum eoin Icctoiacentem alumnam,
Jstaparcntibusid annunciat,i!li flnpenres accurrunt, & altero
die vtrumquedeprchendunt , & cum eiulatu , dormientem cum
hofpite filiam ampleertintur. Sed tortiisin eos intuens Filinium
omlij,- O vos crudclcsjaitin filiam parentes ,'ergonevos inuidif-
fe mihi meo Machara patcrna in domo,vel tndiium fohdum fui?
magno vobis dolore hare,fiue cnriofiras, fiuc duritia ftabit, reno-
nabirisdolorespraetcritos , & filiam ireratofcpelietis j hisdiftis
cxpalluir,& concidit cadauer mortuo irerum fimiIe,feupotius,vt
crat.mortiium.concidercfimuIopprcHimceroreJparens vterque.
Repepulus, & Magiftratusinrellccra, itibcnt fepulcrum aperirt,
vacuum id corpore repertum , erant in eo dunraxat arinnhis fer-
reus , & fci phus aurarus,dona Machatrc/cd in cubiculo & leftu-
!e inuentum cadaner Filimv& Ffili annfdsm angnris eonfilio.vt
pi odiginm ckftum cxrra vrbh limites, auibusj «c ferjs deuoran-
" *~ " duna.
"fXS Corapendij Maleficarutf.
3um . Ipfe Machates a Spedro videns fedeluftim,, fibi paulo poff
manus.ienominiam nun £'erens,confciuit .
Hinc cernuntnr multat falfac refurreaiones gentihum , & con-
frat cumSaeis,vt plurimum induto cadauerc piaboluiri , fiue in-
cWum,fiuefuccuhnrirem habcre,vndc& inhoc gencre hominu 9
cadauerofusquidam fcetor graueolenti* cermtur .
ftftnigi" Gcrmanorum icriptis vtilgata non ita pridem dc Auhco quo-
m ' t ''" dam extat hiftoria . Hic accepto dc Vxoris obitu nnncio,ac que.
-~ madmodnm eius cadauer effct fepulturs traditum ; propcre do^ -
/5 mU m r-euerfus domcfticis rationibus,vi : profpiccret,ac multa ian«
noaeeam cum animo fuo voluens, vtfit , vbi rc, alicums dcfidcH
tium penitus infi Q et,i»ter hcc aduertit, ilUm , fuo more ueites deM
nonentcm,ac notum cubile inire volenrem , fcd cum nc hoc f acc^j
ret aliquantifper reftitiffet,qui tam confranti rumore mo, tuam , m.
tellexiflct.vifius natiua loquentis voce,& conipicua fcfeoftendii
tis cerporis imagine paffus ett vna fecu concumbcre , ac tant,fpe»j
in quotidiana viw confuetudine habuit , dum Exore.ft* annfdH
efficacibus verbis Pxmoni, qui rcfoffum illud cadauer illudcndo^
acfi poffetperdendo maritoobfcdcrat, abeundi ncccffirasimpo,!
fitafuif qux certenulli imponi eo pac.ro poterat, fi fuo ipta cor-,t
poreinclufa fuiffet anima . Scd ficuti eum , qui inuifte qmd occiv
pat.leges facile dei jci patinntur, ita & Dxmonem ex mfidiofa
iufmodi cadauerisobfemone exturbari nemo adeo mirabitur,
qui fc ictquantafuntadiurationum, atque exorcifmorun. inea
revircs. : . - • ■
, Simile quiddamPhilofiratus referc,Mcmppo Demetn; Ceme»
*i xL*"a difciptdo olim accidiffc . Is inquit,cum Corintho Cenchreas pntf
ficifccretur.obuiam habnit qnandam imagmem puellx peregrM
nx lepid^,ac vt videbatnr prxdiuitis, qux dicercr fe illms amo*
corrcptam,inuiraretque familiariter.vt vcllet in domum fuamdi
uertere.Ille igitnr viciHim eius amerc captus fxpe cmi, ea concoj
buir ac iam de incundo.mati imonio cogitabat ; habcbat emm
ipfa domumregioornatuapparatam.SedApollomus cum me*
domo fingulaconfideraffet.excUmauit lamiam efle , qux prope-
*»-».<«. diem effct adoiefccntcm ad extremum vel deuoratura,velm(igni
»•■?!"'■ aliquo damno,atquc loluria affcftuta • .
3Ss.V. Thomas Brabantinns refcrt fi-quentia.Cunerchcna Br^bantr?
ViUa eft folemnis,& notaiin hanc quidam Iuuenis .PueHarn vM
rinem adamauit.cumque pro eius nuptijs p.-renribtr, tuis Ioqo«
tetur, tk\\.\ renuerenr , puclla medio tempore madit ic » wuriB
ituumjquaingraucfccnte omnibus mon vifa eft. Iuftu «rgP
Lite Pnmuf : *i7 .
- „„iAr, fnnt. nectnora , imie*.
eis amator ptiells^dc \ „ , ^dmit voceni qttafi te T
ad Kfetti > & fum P^^S^aaiM quxrens «riitttftj
imienft pncllam, quam ,™ jftj ? Eccc ait , vlr ^temc
ttumre r !angnnttm , Brfart ^gjgj^ liuienls , CV;m rtemi -
nem aftuniimfi pueilam in Villam imi-
cft [Ufe loqimur.mgredttt adpa ; ^5^ rctj quam qua fi mor-
dentcn, ad funns^etit.fi hliam fu.n ^ Nunqili d pm
tfiam^ahgebati cui piter admiratu» , ^f^dK . f
7 , „ n ., hl £ vt momiam rcfufcites , &. aecipias m vso.eni . tui
Deq n.ihi cs , vt mui i vtfiiismtuam habeam M
Inucn s tanttimaiciibcnslponceas, ytti r - Ai
ixoremk viuam reddidero, & fanatam t cu, prfter confcnt,ens,d*
S ommbus coafirtmutt , moxliincnis reueuto jmtto
quo cooperta putabatur, figmentum nurabile , quale «uBbto-
mmumfieri potuitinucncrunt. diciturautcm ab his, qui hgmcn-
S hZfmodiDiaboIica infporcrunt , c^c intmus putndo hgno
fim,lia,lcu,que exteriu. pellkula drcundufta, Hincrcc! ^apt cl-
ra eft, redditaq; patri fana etiam, poft dies ahquot diftum luue-
nem jviarit.macccp,t, & vfquead Tempora noftra ,ncoI,um,s
pcrdurauit. '. - . .,. i, »,t» c*
Narrat vetusfcnptor.quod no&equadam vir lanctus viclit Ma R()1)et £
Henum Diabolum ad chori adirum confiftcrc, & conari qmdem Abb.«.
tfpiusineredi.fed fruftra tamen, habebar , formam RufiV, pne-
cihai.nudis.Iongisq; ttbijs fcrentis a tergo fportulam ,& ad pcc-
tus lignum funibusinnexum,coepit porro prodmfto col.o cr cwre
chorum.oculos m fratres attenre coni jcerc, fi quid pofl-Jt forfitan
fibigrarumin aliquocernere , Atviro Dei inftanims oranre , &
frarres 4 torpore cxcitanre , improbus explor.uor dih truftra ex-
pccians , cum mhi! fe proficcre vidcrcr, fomnolentos cachmaris
fprcuitjfe noxijs cogitationibus occtipatosjnnrum in modum trt-
pudians applaufit ,"tandcm intcr nonitios reperit luuenem quen-
dam annrio ad iliicita euagantem,nec nifi foiocorpore iilic prs-
fcntem,imoetiam clandcft nam fugam meditantem, animaduer
tcns igitur iHtim ftiac ibrriscffc , ftifcmnla apprchenfum in fifcella
fu3mproijcit.& celcriteriiide feproripuir^ccrnens id vir fanclus,
mdltumpro ialitte illiusanxH,s,5( foUicitus , mane diligenter illu
inquiFitjfed ille anrc Auroram vagns, & prOr"ugus , excuifo fuaui
iugo Chrifti^fequHtus erat mimicum \ addidit aute fe homimbnt
S fcc,-
i|i Cerppendij Makficarum.
fceleratis,deditusq, Iatrccinijs,nou diu pcft -captuseft,& capite
plexus,mifcrrimeintGnjt . ' • . „ .
Policronici author Ranuf phus .narrat Comitcm Ricardu qua-
liS^.di dam noc ie folum orationis gratia mgrcuum m templunynuentf-
'fe ibi mortui capulum , in quo cadauer eratrepofimm; dum aute
Comcs oraret , fubito mortuus llle magno cnm ftrepttu e reretro.
cxilijt,acextenfis brachijs quafi in amplexus eius ruiturus, ad Co
mitcm accelfu ,quem cum Comcs lignum cruc.s fronti fujc irnptK
mens,fruftra intenfius,vt recederetadiuraret,ftriao gladio illum
dnfccuit,& exindc ftatuit per totam terram circa fnnera vigili*
^^Vtroql-admirabilius eft,quod ex Guagnini dcfctiptione Mofc,
mx nunc adi jciam . Scnbit Populos quofdam in Lticomoria Re-
eione Kaffix habitantes,quotannis vigcfima lcpuma menfjs No-
Sembris dic,vt folent hiruudines, & ranz , fic & ipfos prat ingoric
brumalis maznirudsnemori.poftca redeunte vcre Vigefinu quar.
taApriJis die, denuoreuiuifceic. Addit hos , cum iibi mortern,
immtnere fentiunt,merces fuas ccrtis in Iocis de P oiierc,quas Gru,
tenfij, & Serponoumj vicinj populi , fuis merabus mtcnm xqmm
tialentibuseodeloco relifiis,aufcrnnt. illireuiuilcentes, eas mer*|
<es,fi iuftz vidcanuir,pro fim accipiunt , fin rnmus cafdem repc^J
tunt.vnde Iitcs,& be.ila fopifnme inter eos ortr. dicuntur Venuj
idem narrans Sigifrmmdus iib.Baro habct pro fabu!a.foU6.mqj|
fcOUIff , ','.]
Quidpefiiftt inttrfi c sc$dAmmes per Msgiam.
Cap, XX. . -ilM
( Do£rina . * jfl
jEhocfolidedifputatToftatusfubhisverbis. Noa.
■ eiUflcrendnm hommcm poffe conftringere ,
! eare in loco aliquo particulari Darmonem, nifi-v««
: tuteDiuina,videItcctpcrexorcifmos, &praccptai-
f>4 fedcumMagi non intendantfibi fubijccre dxmo*
ImiiTTi j-i" ncm,nifi vi fuorum carminum,8c fignorum , ve! fa-.-
etjsa Chnfbana Religione al ieniifimis,idcirco impoffibileeft, ai/
fiudd minor po teftas , quac eft homo,fubiicjat fibi maiorem , qus
eft Dxmon, cu m non fit poteftas fupcr rerram , qu« comparctur
„ poteftari dsmoniim . Qnarc non erit al iquid naturalc , velccrw
? * «ion»lc,per q uod Pacawnes pclfint ab hoitnne cogi , vt vemanti
Liber Primus l . \ f*>
fcdcfiaftic** $ tunc dlc ^"S r ^ vcUd non noeendum,
ad recedendttm * «rP 0 "^ 1 ** $S?id , quod ab Ecdefift fit.
& hoc fir per Dcm tn <^™^™££ a in openbus male-
.bique bperatnr ^^f c ^^Vw6 opcratHr De«> cum
f,ciorum,quibns I^mones wgerc fi memmntur, &
ihu ccnrr.ria rn.no bonor ^e^
fonulantfe cog. , qu.a.n ^SSnibns P er malefi-
Vere tamen non poflunr demones «gg»£ ^0^,000 eos
aajmo fi cog, poflcnt.no do^« nnpfi ' - „ r ? J £ vCr£
Cogerent , *H« per hoc ^"SS^ftfubcitt»^ fallam,ai
homimbus gB^Sffio ^ c4pWe4«
SoTit S^SSSS^S fubdiJU te fibi Uta i 4
SSSS^S» te finaliter concludant.- fingtmr fe « «tt : , vel
teSJ vet lapidi alli gatos, vr funibos pcccatorum religtfi^
bfefnam te perd.ucant . Quare^vt vno vcrbo «t^^gS Kl£
cogi, cwn tamcn fponte , & volunune ad tempus cum placuetfti ^,.^.
feruiant. ■F-ffP'
uit.Dti. c-
£xet*pl* • F«o. PI-
tut.iif,. r.
COncurrcrantinAulamAngiicansReginrduoMagfiucun-^f-
dum exhibitun fpcctaculum: paofctmtnr una m rt fibi m-
uicem parendi.neceffitatem fingularem . Pnor lubetalrmim per
fcnem-Jmdefpicere,quodeumracit.iiamfuUto cerunmex e*
pite cornibus.cunctoru famjs,& ludibnjs diu fuit apperitus,qtta-
rcquam imDOtens imurix.tam cupicns vindia* atroaonsipmgit
cirbone humanam m pariete affigiem ,tum pnon Mago imperat.
fubire effgiem il lam 3 & parietem ceuurum mgredi , mortem fibi
cernens prxfentem.horrere hic , & deprecari arpitivrgebat alter
conuenta : fubit ergo coa&us , & vrfiis corpon paties locum dare
iaqredienti.fcd mgreflus nufquam poftea comparuit>quia viddi-
eet fuperior dsmon illum occiderar , & corpus in defcrtum , vel
fpeluncamaliaibiabdiderat.
Aliud fcribarn , notatum d qu.odam Inrifconfuito Germano,
Prarftigiatorquidam nobflis in dmerfonopublicohofpitisfamu-
lum,ita peremibusreliquis cOnuiuis dccollauit. cum auteei rur-
fus caput tmponcFC vellet , animaduertit cfle alium Magum , qui
eum in hoc propofito impediret: Rogat hic eum , ne hoc faceret,
verum cum admonitioni repetitx alter non parerer ; prcftigiator
S s in
ia<5> Cempendij Ma.lefiearura .
N.ifc.». *« in mcnfa lilium crefccrc fecit,cui cum caput , & flores amputaG.
f w«' fct , eoncidit ftatim abfque capite de Mcnfa Magus ijle , qm ai-
terum irapediuerat , & praeftigiatoi; abfq; vllo lmpedimcuto f a „
mulo caput impofuit e veftigio, & cx hofpitio , vrbeque aufug^
ne a Magiftratu proptcr comiflum homicidmm deprchederetu r ,
Frxftigium fuir hic in fimtilata capitis abfciifione, & ctiam re„
pofitione; itemin rilijproductione, & truncatione . Certame f UIt
ni ter DiEinones Magoru m,quorum interior fatis forris crar ad irn
pediendam ~ v impra:ftigij,poteiitioritameii coactu. (uon vtrwt
mmtuTs ) cedere m Chentnli fui nece, qui vcre interemptu* eit . , . j
m?:Q Ba;- loannes Dnbrauius Epifcopus OlmuzicnJis hcc narrat. Vcncei ;
g^T laiisImperator,&Bohemorum Rex,arfitmatcracum PrinctpeBt
K1 y- . loanne imjt,, dtifta in Vxorem filu eius Soptna. Socer, vbi
Generum ittdicris SpcAacuIis , & Magicis pnelligijs dcleftan co. j
t>nouit,plenum hidiotium , & pncftigiatornm plauitrum Jecurn j
Praeam vehitybi dum przftantilfinuis artihcum iudtbria artis ad|
permulccndosoailos explicat , adeft inter fpeftatorc* Zito VeitfJ
cesiai M^^us, ore vfqueadauresdehifcentc, accedensque proj
pius artiffcem iilum Bauari cum omni apparatu protmus deuqS ■■
rat Tolos dtmtaxat calceos .qmaluto obfiti videbantur expuenij
fcccftnmquc indc petens ticntrcm infohta efca graucm m folmtni
eotu Plenum exoncrat.pncftigiaroremq; adhuc madidum,fpe&|
toribus reftituit panim derideiidnm,adeo vt Cften quoque eius fo'
tijaludodefiftereut. • , .M
Hlud de deuorationemertim ruir oraftigium.lcd verc abreprt» .
fcnfer , in iolium aqnse Fmt miectus a Dzmone non per aim viw
«mifltis. . , ' . J 'X- j a|
Olaus refevt, qnod Maqtis quidaiu Cilbertuscum Catnla pr*-,
. torc t | e art j s prrtfianria comcndens , cum exigmtm bacilhwd
charafteribus gotricis , vcl Ruthemcis infcnprnm a pr^ceptcjrj
proicftum , manibusapptehendnTcr,ftatim.obrigfiit, & in infu^
!acus,difti,Veier,apad Oftrogotbor in cauerna fiu>icrran:aie»
•uriigatus.
fmis Lihtt ^Pnmii
i4i
COMPENDII
MALEFICARVM
LIBER SECVNDVS.
In quo agitur de diuerfis generibus Maiefidorum,
. &deqmbufdam alijs lcitu digms .
Dt Mdlefic-Q Somnifico .
Do&rina 1
frnfucuercSag*,» Malefid, alios potione,malo car K«iat
mtne,& certisritibus foporare , vt interea llhs ve- mafc£>
ncnuroiitfim.daiftjipd infantulosrapianr, aut ne-™»£«'
centjve! furro auid fubtrahant , vel ftupro , adulrc- &™ja>.
rloneconrarninenr , & hoc ficripoteft namralibns »**•
vcneni^ foporifcrisAteritvidereper excmpla. Et
he non fniit fabulasqma fi mnlta funr, qua naturaliter,vel lnfufa,
\el admota, non fomiimm aut foporemtaDtumjfedetiam ftupo-
rem
142. Compendij Maleficarum .
rem , torporemqueaduerfusvehcmentitnrHOsquofque cniria tfifc
inducant,qua: chirurgi optinienonint fi quando ab hnifiano cqjf-
pore meinbrum aliqiiod sbfque doloris vllo fenfu refe£turi fimtj
cuius artis facerumquidem.fed tamen miferationc digntim exem.
phim memorant de Narbonenfi adolefcentc a Thracio Pirata iti
reruitutem addafto,cui mtcrea, dum ex medicata patione altior
fomnus obrepit,ram belle teftes fcfti fuiit,vt experrechis fc ipfum
inirareturficdemptavirilitatenouum hominem . Rurfus almd
£ MathioIOTecitarumde Hctrurb: Afi«is,quos cicutx palhis adeo
eraui fomno confopire folet, vt pro mortuis fspc efferantur , de-
*raflaetiam,ac,direptaiam pellis bona parte,v!xtandem cxcita-
ti fc in pedesengant.miferequercdeuntcs adprzfeprafua'pron-
piant : multa igitur funt nota , accommodaca vfn apud pharmqj|
copoias,vt loIiurjt,folanum ,iuncus,vuIgo Euripice dtctm,madra-
gora,caf toreu m,papauer. fc c. qtiz omnia , fi fomnum arftum , ac
aiutumumconciliandifacultatcm habent fola vi ac potentiai^
tiarura illis ad id admimfrrata; quid qu*fo fms artibus,ac machiJ
uis efrkient Damionej,qni non modorevum omnium, quas cdiditj
natura latenres,atque arcanas vires perfeftiffime nouerunr, fed & :
fic Deo permittente , multxpoffuntetiam finevHiusrei aduenti-
vix, atqu« cxternae adiumento ?
Anvcrddiabolui poffit quantitatcm corporum fic Bsutare vE
penctratiopartium fequatur , quo poffint Malcfioe commodms
fua vcncaa cfrundcre > fp*rgerc,& dirfeminarc , breuitcreenfeo ad
Liber Secuncliis. 145
i. «^amie refpondendum , quia nuior philofpphorum p% i cQ
-r *r£ i homa, partium eorporaliumq; dimthfiouem rxmras
Anit. BtD- J no» • t nQn ft diabo ] us fi t mU tare quanritatem
1,011 pcrn "' U r l '^oinftar catti, muns.vel muftelhe, pertcnuem n-
L °T^ncubicu!inrruat,&penctrct, multominus per lanuas
rwS nprcdiatnr.hocbenedocuit loa. Beets CarmcIita inpri
ttZceP* expofitione.c. 4 .Quarc mentnmrur Stnge. Lotharm
r ^Reni«eiopcrruaferunt, folcre diabolum veteratis La.
Si Dotcftatem rcrpfa date,vt poffint edes pcn c trare,& per quaf-
!S ineuftias nullo impedimento viam fibi facere,in mures/ejef,
fe*nf£i atcii alia huiufmodi parua animalia,co»trafiss, & denaN
nute mtromif&qipriori formz reftitui fi uclin tharcen imdel.ru
fimtomnia,&illnforia: quomodoautcm id fiat,ctedider.m d.a.
^SVccdere,qni latcnter apcrit , & claudit *nuM , vel fcnc-
ftns coVporis earum capaccs,* pcr eas introm.tm dcceptas qux
fr outantformam huhifmodianimantium indurffc ; & hoc Itah-
« prudentiorcsMalcficxGnllando confcfl?funt Hanc autem
apcrtionem foriuin,fcnefirarum, & oftiorum tam fubtilitcr face-
rc porcft diabolus vt dormientesin cubiculo,non euigilcnt, fi qins
vero de hoc dubitet,meminerit,iim ab Angelo faftum , cum edu-
xir Fetrum dc carcere , dum inter cuftodes dormiret jjc fi qms di-
cat illam Ianuarum rcferationem , mitaculofam fuiflc , mhil re-
ferr,quia Crifoftomus hanc vim Angelis tnbuit,cBm fcnbit 5 Aba-
chuc abAngelodemiflum.Bt reduftum de lacu Leonum clauio,m-
reErisfi^ilfispcrmanentibus^uncemm id faftumeft,HonAngeli,
fed biftina virtute . Modus vcio y qucm Lamia» recenfent/cilicet,
tfiabolum ipfos parietcsapetirc , 8c perqnsndamqnafififfionem,
& difruptionem,ingi tfliun illis prabere,& egreflbm; poft, iterum
panes coniunfias faccre coakfcere ; hnc pertinet , quod refertur
©ardflisse, defamofa illa Magdalcaa Crucia , vt hiante fubito pa-
liecM tranfeuntibus , orans puclla confpiceretur . Sed hocprse-
ftigiofum cgoputarcm,veI cum DelrioUb.i.mag.queft.7, diabo-
lnm maxima celcntate eximere lapides quot fufrjciunt,aHosq; ne
ruant fuftinerei& poftea eadem celeritate, & dcxteritate,hcrum
cosin locumfunm reponcre,quia cum homines, hancceleritatem
diaboli nequeant comprehendcre, nidiciuni facit de apcrto parie
te,per parrium comprc-iJk>nci» 1
Confueuenmt prastcrea Malefici vti,ad concitandum fomnum,
ccrtis Iumirlibus,qiiorum fumumab Apnleio ( nebulam fumi)ar-
bittor vocari. intcrdum accendunt pcdes , velmanus mortuorum
inunftas prtus oleo quodain a D*m.one accepto t vel ad fingulos
digi-
144 Compendij Maleficarum -
digirosl LndelWis aftixis,interd«m facibus * t f^g
peneris Ivchno, & nota iliis pinguedmc , & vtuntur vel acccnf*
CkW eas donfi certo loco defigcntes accenfas, & f«
^SSit^Sndiu lumen illud fcrale : tionnunquam parres a U-
da, & fupcranda tormentai Iudicibus iHb ilUta, utpatcou pw
" ISSli ant igimr fe Sacramentalibus,qui fe fomno dant, renta»
do ^nnabSt in adiutorio altiffimi.vel, In « Donnnc .pcrau,
3 quidfirnilc.Signando fc figno Cnicis ; rcotanda Su uc Re
Matcr mifericordlz. Pater.nortcr.Aue Mana & c i. volu ntefl.
ui ab huiurtnodi ^SoS f ntnuXt,
tamagui Papahs,velreliqu.as. Dcuotiones cmm
prxfidium , ac propiignaculum comra omnes tenebrarum Fnncrt|
pis infidias. • • -M
ExemfU.
* f Amarita jcnina 5 cum fiiium fmim laqudinum male od.uet
c ih„ ijs.qi.as pattando faier, foc as fib ad,un«erat
tI compofito idonuntur, es «e o cie lur , n ,ped.t*,
coTkfcerer Jnftruifc vnde etiam poft mn.torum menfium ve«-
* jffllud Senexl Armentar» recenfenris fe in fa»»»gg
obducium,inge n tes,ac diutumo» dolorcs i.li pareret, vt *d r
$©re uiamtcfcituro cft . Qui-
7»fa len.
Srptrsab.
ie*7.
"l&er Secundus."
rvidim nenignrc nommi confcnu cxAW Conmiinj Sarenif-
'rmcChriftian3ER.eS 111 * 1 ''anorumprenamcaptns tactle eftugette fiadic.**
noterat quodtm» cnm meum irtquiremur.pcregreeflcr, ac feittti
n tlmi 1 poflcEcOnfalefe*fed fretus cita&enbus nnaeicis , qaibi* a
cnciunForanco quodam donarus ifnerat.fiducia iplc, feiudicio vo
« pfulit • Nec in C©<u* fpe quidquam fruftra t us cft , fiquider»
oriitfauam ipfctormcnta omnia funr dcfat-igata,atque ira & inco
lumis>&ioconttfTus tllis fohitus eft . Vermrs iam e reis eximaidtis
cntn tanti fcelcri> confcientiam atnpiins ferre noc. pcfiet» eiusle
fponte fedt mimiieftum^ac tandcm capite hnt . ' _ • .
lnLeodienfis ditioiiisoppiciiii ^Hu^oXcciitidum altes, vel Pi- g* },
nanto iuxta cxteros,noc>e ad dfaerraMti venere dtto,qut fe a via s. mli u>A
admoduin feffos fimulabant,c<riia fumpta,iTcgat fe cubitum alio c, *- :u '
icurosjfed importune admodum , & inftanter,randem I CahpOho
impetrant . vt Itceatad ignem rn cuhna fommim capere : rnterea
Ancilia dOmus> cui non latis peregrini Yfti placebant , clanctt^-.-
per foramcn quodam petuigtl coufpicit quid fintactttn.Nofte ;r •
tempcfta videte : mavfupio manrfm abfcifam niortui depromerc
Scdi< T !tosinungcrr, tum admotos igni-incenderc,omnes Inmenre
ceperc vno extepte,td verb Maei mtrabanfaf rnfoJkutti.&phts er
gc tchtau ,& flammas admouent, fruftra scmper. tutn eoru viias,
qujd rum,air,fi vntts dumrtxac in domo fit ptgH? & affka ad cahf*
nuramann,quaruor digitis velut candelis obfcuraf.imma colhi- •
ccntibiis , demo cgreiIi,nOro fibilo vqcant focios ad prsedam A n-
Cilla fubfequiturcgredientes domo, & rcnohtta ianua excludit
cosdndc ttvtlmpit ifi hcnle talamum , ^nuenir omntt a ! tum adco
fterterfc,, vtnollavi («runin mcdium cubfculi exrrri lecrtnn iilos
traxerar ) pOtuirinteuigiUui. Inrerea furcs Perfeiieftram-quanda
fe dirtgcbanl ln domum, occurrit tfta , & fcalis d'j: urbat , infftaM
tamcn",& altd moltuntur ifigrcflu:n', H-.cc iuminis meraor , & fu-
fpicionc hanc ctfe foporis cailfam d.Oinefttcoru,ofnnes dt^itos e<c-
tmguit &1uce cmort(ia,dormicnres experrecxi ad clamorem ac-
curruat,&. d^-mo protellant maiHreftarios.-poit dies altqnor caprt,
facinusconfcifl funt. Quid mirum igitui- fi nocte irrepant
ad cunas iafanfmlornm,3E aliorum quos ttuht perditum ?
Petrns BiHsfeldiits (icfcribit-. Ctim Anna matcr loannis Cuno - t '"f *
dc Roiu-r., & aliie duatSagi conueniiTent , vtdc no6c V trum qucn- <m1c£ &
dam 2c'oftim pcrfcquutoreih maleficornm maleficio cotificcrcnt, ^tffg
Magifterulusprxccdrnsfeneftras.&ianuasaperu!r;!pfeauttm lo "
annes Omopmconcke £ matre ,& alijs .-idducitisfuit , vt candela
3-.-detucm,qua: non naruraIi S) fed arte diabolica confectu erat, te-
T ncrct.
. fnmnendii ValencaYUm.
SXnnmnu/ct mhil ^«-^^^/ .fnocerc volne- ! ]
januis rcuclarcacbucrun V, twucn bon . , ^ p]
r ,ntadhuc vimtPci ' a 'f p ""^^ ^er eius . cnmexami-
ritf Kscnarrauitipcloan^ Ne . ,
naretur fop« ama.hs propofitis,eo rtc n a hab cntn* !): 1
«<i«n»tkW 1»« ^Xfc LT a^ftm dcfignnt in alW
rcfte hanc candeiam fibi pr A iuccrc , ».u -
Jaremotiort loco,vt cft videre in , fcq«« k> ■ , * Msu ti-
1 Autris fidc dignis accepta fc «Sf^ «fam vidcainas m Sor
!>•*•?•' nus nclrio refert,ideo exaranda ccnko,vt ^cnam fo _
V^nicg.^Necroniautiasruun^
- nam,locum,& onhuem,q « fic pjP^ f ami liaris crat cu.da.n
vrbeqiiadam3rnagn.nonnmsMr q .,^rn Hanc C *F*3«
Xobil. , cui formofa t ^ nt £D i m „m , i
^ adamar^necdiu.gncnif^
c-uloccnatur ad fan.orcm mc » 1 ^' "^" V 3m «hementms ~qua»
oletm caminoad^,^ t»a P h ; * ^ n ^ pncs himcvltro
mflammabant ncc dciijt v ^;?° n -_; erit) 0licm nC n mmns,qu* ,,i
dfci ncbulonemucm totam maruc a nt vC nlt nox
Atndasdolcrvrg^wci-i^-^ ^^ ul ; s re ie arn u-..
tcr,cxccpturp . 'I ^cm,uv f ub f| c «itur, & pa***»
amatorcni;dc t hicc::temiJh^nau-aftcr , &
confcdifl-ct,vcicrcm ^ Bt . lIc ^ m r X n ^eneb rs M*chum,& vinv,
vt folita; fecerartf audattorcm * cxclam at, K cond.c-
parat:visvi rcpelh:nr,tanecn:: ventami . : , febtt-,
^m maritofigncm comenu tah voc ^co < ^ ? ft . .
!am,nec M« h,s,nc ^^ U ^£^ „ 1C! s probro, ^ pecca-
«ebaturbracbijsfortior.bus • »nf««^ avR u fhingh naih ;
•topotk r honciiaa : ^B« s «»° f ^ eha£ ciHe vi» fcnwb«.0*
VM'i,6ifacicmdtio:niat,i£t.piKimor vra< jucrtit atrO-
^ um ccpofn«rat,dorfo P ug.uncnh,s to* U n 0
^rfovat aduc, fariom ,& * ,ta pn u-t . coHjb uur ?
U fui compos,curnt in conciaui , vbi Maiu „,t
Liber Sccundus. H7
7,7« lota,etfi non fzcik.tamen ag.icic.nu vir . n««- K i uuc, -
ren ;; f i orr0 IIcbat , fikntio miperatop^fcnt.bus , fcmmo mane
"KG viriait fe de re maxima cum dom.no coram tota ta-
' ad .^coptare^beatomnesadvnumbim. conucmrc, taat
•T ^nus conEenere v.m omnc>,nam morttms t*fe ioius decor.Prc
domnuis coni c a nimaduerIa,<iommus , vcre,
" '? n Srit ipfe quoque fubdit ille.vocetnr . Mora naud longa
^E^fcondct kergo cum dommo ipfe prztor,& taowa.fi re
gS at !n aib.eulo , duntaxac fcx atdens , & ob. eurum
ISns defixa ertt in camino,miran oumes , & ftupere capertmt.
Tum P -xtornommo domus narrat,vbi, & quak.innenmm cada-
r r & dum illud auferunt e carcere, vt prophan* fef uttwx men-
?otradatur,ecce ribrNobil.sille cnm vxore , & tcm omnen, nar-
Snr conferuntur momcnratcmporis , repcrmntur v.g.,uk, quo
£extinaa,fic& perndiahipocctt* omnu.mdeteftat.one, & mti
Iicrk caft.tas,atquc tot titudo totius f icimasecf cbrata .
Cxfarius Ciftcrcienfis refert.quod ho.no qmdam fimpl ex Engd ^ ^
bertns nomine de ProumciaTulpcti na; us,antc paucos aunos mor «^o.
tuuscfi lile ciun eifet Cxcus natus, proptcr vana d«aa,qu.bus ho
minem intcriorcm ciusiUuminauerat Omnu gratta, m duierhs
Prouincijs nofcebatur, Bcamuicis magntfq, pcrfoms vmuique
fc*v% f enerabarur . In cappa fimplici,& tnmca lanca , nudilque
pedibns ram seftate, q;tam hyeme incedebat , & pucro fc regenre
fic littiina fandtorum fatis remota fxpttis vifiatnt » carmbus rum-
quam vefcebatur,ndn !c6iftcniijs , fcd modico tantum ftramiais, -
vel fceni noclibns vrcbatur,& muitos tam verbo , quam cxcmplo
jedificauit . Hse tempors adolcfcenti*,cum nocfte quadam i:i do-
mo Marerter? fuje Matroux diuitis, inter alioseias icrads & cubi-
tum collocaff.t, in ipfo conticimo duo fares parietxim efibmerites •
ingreHi func,qui iguedifcooperto, acccnfo lumiae , Caftis apertis,
intrepide coHoqiebaritiir,quos vt prsdictus T.ng.Ibertus audhsit,
fure . cos efle non dubirauit>cum fernos ex vtroque istcredormic-
tesexcttare iionpouet, lubfelio culcello fuopes forato collo inie-
T 2 cir,
i 4 $ Compcndij Maleficarum .
dt & claua manum armauk,& quiaiflos, vtC*cus vidcrermnp^
St duce auditu.ad illost6dens,& dauam vtraq; manu nbram,
L omni parte quaiquid tangcrc potuit , quafi funofus tencns, de
domo iilos eiecit.quos vfq, adfbramen fequutus, dum adtmm fc*
1a 6bftrueret,&-illl ihmtes extradomum, neminem prxtcr ipfurn
folum vigilarc fenfufent.dc taii cxpuifionc confufi , hab.to confi.
io dcnuo nixi funt intrare;qudd vt ille ex motukalz fenfit,vnam
pa-cm fcalz arce magnx.in qua cootmebamur grana.vteratto.
nmim connnua fuppofuit,aIttramque vtraqnemanu fauau.t, ,1
i ios ntrantcs vfquc 3 vmbilicum Bigilbcrtus dorfa eorum , qma
'promSS«t^fcalam f«irt.tcr p, cffit , v; non folum aspro-
Km , Itm enam regrefium prorfius ad.mcrer,qu, quafi feb n*
cu? ™oflti,dim. man^cap. tfmercut.veniam poltulaucrunr, da-
Z tro F crrioillibus ruramentis, quod nunqpm perfocam er, i
de »i Z vel dornum rUatn i«»««t,dimUr.iunr ! Mane,c»m prode,
S SSbertoiv.cimsnnllaartcdornueutcs poilcnt cxcuari , H .
«werenSr circa domum ma!efic.a,quom m v.rtutc h«c uoueraj|
&Tu£aforamende«^^
dl -r srVreruot, quaamotamox omnes,exatan f.m: . Poft
Svr>; "xatad , eiufquc vt opinor precibu, compunft. , cum, .
SnS! kquia i P fi conk-jfi de.nceps d,:;erum v:tam.rc^
/■*.■«■>• ^Sk RcmiyUs,qu6d-Mar-arita Loudmf ^^jj^
&J inter fcelera hocquoque: fe nocte quadam .em.-.quiU.im tmiiem,
^ " ' g n Sr.nteo animo ut Lmno fo P in,fa»cibas ^y^;^
">*'• fdque incsotum quin perficerctur parnm ao.mue , .ta .up^ Ui,
ndeb^^
£ fomP o fcife cornperevum , adeo n:re imeda tum raunomlo-
JkTXk nfn«amdareco: l ftaeit.coniectame mtcnm ilioma-
SfarW«aowndem cmr. afiVquurompe Jfcc.mUus terociu» tttj
SSi4an-de re ad ampliorem^cmtioncm mterro ? atus U>
Steftfomncm ut illa faga pr^arrauerat^rt.s/.u.r ls q«e u«-
^Tc^Xuidc icetaifemum cffe^cutid.aum cH .ax.m.hoc
?eftus ( nimdumadmiliarumungr.me dcliburus iucr„t ; <
Sficno atoue oratione dominica contra tautum difcrn.cn , ; t -
mumuifieMierumq., H!ud ommoo^ ^ e ^od l|
tum hafta multum uix cflct profeqnurus , mc ta..« a - .J
«nftea fcreomnes crimims re, dcprehcr.fi , m ^ J .' O
ikjcnif LxjtKaringi^alkuerani concoi dna , eau. h^
I^-erSecuncfu^ t4*
^ nt -(.«etrandarum sdium facnltatem effe tributanr, ut fupr^
*? - SSiiendoprimum per amisomncs,cui moliuntur intrr rum
■ crtet tum firmiter 3c validc os ci Jeducendo , nc potionern
PC £U ?le 'excludat.tandem venenum faucibus mgerendO>adnx»
U lucerna^qns ful&ream flammam euomat ,
<u<rA-»tmtur CadttueribKs Humanis ad ntctm Homianm
™ Cap. II.
rofirina^
MgBjg & ilOS TU \E attatts maTeficis hominibus moris eft
■^t^H^ I exhumarehuinanacadsiK-ra , ad humana perni-
j»^Vfr1 I tiem > & ea iwntoneqox fitttt fupplicio affefia, & in
: ' .^NsJ i malam c ucem fublata: nam non foliim inde forti-
/^L^fX^Jfe legifs futs matcriam muruantur,fed & abipfis car-
nificmsmftmmenris^refiejvinculis.palojfierramen-
tis . Siquidem ijsvulgi enamopuiione ineft.ad.iacanrationes.ma.
gicas vi - qusdam,ac potcftas.
Sed heu mjfenarum miferia.qim tales duohus poritlimurn fu-
nibtis !t<T3nrur,q li funt.complacenria Faciendi ma!tim,& dilflcr.]-
ras fcciendi bonum-, Tndic.i T.Sanfnnem ligaucruir Phiiiftelduo,
besfunibos . Puobns oculis priuanmr , quia perduRt difcrctione
declinan di i rm!o,& aciendi bonum . mdtc.l -.Fhilifhjm abftu-
Ifirunt a Saafuiie duos oculos.. Duobus umiisc(U>cianr,ur a quia her
bctajat.
i-„ Compendij Male&cirum.
' > r ■ „« /rl nrEfcntia cubcrnandnm , k ad tirtart
bctant in vfu ranoms ad p«l« ^ jp qaod ipfc hibe^
prxiiidendu.vndc ^ 1 ^* „ '^«os/cUicct^rxfcnham , & ftitu-
lecum puerum vnuiiiA ■ duo £t» > £ u fimcd ^
rorumignorannam . ^ p^fitm ; altcra ad euitan-
fim* vtrtutcsvna f £ l^^Lmu iunt - Puobns comi-
hus emantur A ho*. racrc mt c if c ratiw mrcus m an C -
^tmtmalioscoutemn ^ grauar.nu , qu,
tcm,comminnit duo ««nuaeuw .1- Hierern .».duo mau lecttpcK
fmit mah exequut.o,* bo ^'*°^ u ° , & fodamr.t fibi ci-
pu]us.mcus,dcrel,queruiufontem ag« v , Qt
Lnas d.fhpatas . ^i^f^i anro futgcnte, 3. Ile»
ariditatc abcat,vcl ^f^fp^ Ncaf olitanus cbfer»
"■ 1 ■ nibus capital ibus . obftanr. Di uinc. voUmtati.
«t Idcirco fogtcdi funt humfmodt,qura cnbit de pj
r - Num, « J . aducrfum Domt^rnrr belhs uit , me p
pulofoo. Quiafallunt,* ^"^^ \ c d.ctmaf tc? ql
fi I HAbr^ripnorani J quomamad^ eft ^ = , q .h f e ««
faucnt fuzfatuitati.3. R-g- -v" t . vrr \ tit i ,,fal. dunuintzfuiic
dum nomcnrtultus eft. QhUoWUu ; venta^ . ^
veritates a filijs hommum ; ^^^atati.idcft, vitio d*
cot-corun. vanum eft . Qnja lub - - viaipc .,, lti on;m muUo
traftionis,& fnutmuratioms. p -^™ " omUciE , n aduUn-
rum commorantium m ci« u ^^ fc , i:acun dia w«
do.pfai.mtht quidem paafice £q u.b « u, * :
?oqvtcntcs dolos cogitabant . QuiaC iaua »y f ^ Qu.arw
Sap.en.r.m maleuolam ininum,-ona«ro bu la k
crcdttntritcDeitat.. Sap.cn. ^)'f ™ int «tt«^|
funr hofpitum charitat,. Sap.en 1 * m«m« P ^ ^
& Mar.i 4 .quoniam abimdauitm.qtutas rctn^ fuper bixho-
torum . oiiaobftant Muinitati. fcctlef to.m }- ^\ ^ mt ^»
minis efta^oftatarc a Dewoniam ab eo qt u«at
coreius. Qmavacaot cbnctati. Efai.^ i UD1 ql . J
Libr
tss«
XiherSecundus. . i?i
- tAimt vimmim ciaritati . Efai. ip ftella non cxpan-
eft.. ,Qiy .*Jjr * Quia fedant mnndi profpcritati . Hicr. i 7-
dcnt 1 umcn iuu f c ^7 q(iaram Y ii..cntium Doraianm.<jgta repu-
a^cliqucrun; w Aro p s ;<s. comiertiftis in amaritudinem indiciti,
gnarit ^ m ^". ' ma bfvnthium . Quiaftudent carnaltran, & lu-
8: ^oOusiuitHi^ nf . a carnK inimjca cftDco . & ad Ga i. e . qil ,
xurtz . Kon . • ■ ^ & CO rniptioncm . Quia vacant
femiitft in , ^ mot j tim perfequebar Eccleftam Dci . Et
criideliratT.o ■ ' * anr protcru £ vnitati.aftu. i y.h\ funr.qui or-
L c«cirant>& h"Sc ad hoc venerunt , & pfal.cum fciS , qm ode- »
rtintpaccia"'" t ,
■ V V' i
txtmpta »
ANTna Ruffa fatetnr operam fuam commodaffc fe Lo!!x cui-
,UmYcnefic* in etuendo eiufmodi cadauere,quod recentr
c vrobvmumfuerat, atqneex ems exufti cinenbus medifafle
poticnern^-a^ deinde ad certam.cor.um > quos vellent peremptos
Vt rncSS^STciiienscft huic tefH monium de refoflb fcilicet^P^
v<Wi«cadauere , quod parcr eius nomme Vuolfr J-aber pn-s=pm«b.
«'ulerir, in hocqjtanmta dinerfuieft a fupenore, quod m?.
nrViTatiim m cineres, feddixunrin maflam comccmt, quo
cLmod^s idiicvnaioncm pararet,- olTaautem incmer«m>re-
de^ifle afpcrgcndis ncmorum arboribns , vtglande fu* dence-
" Antonfus Vuelchidem quoq;fibi narrammremlit ab NkhclG~
Grof5.& Befchefs vxorifeus/m-aq-cx fortiiegi) forictate notiffima riaMb
fibi fcemia i non adeo pridem re&difle fe c cimiterio Cuermingefi «f«f
duo eiufmodi cadauera.quz parentes Bernardus, & Antomus Ler
cben reccnshumo condidcrant , eaqueignc^confumpta in migi-
col fuos vras c- nucrtiflls rcfcao priiis vni tum humerOjCoftisque
contmmtibusdextrobrachioinvsii luminis diabohci antedt&i,
fi"cui di nofte venenatam potionem fortc yelient infundere; extre
nft tnir. - er.:s mcmbn digiti flamma fulftirea , ac viblacea ranris-
per abSebantjdtim perfc6himsabfo!ututaq; effet , quod aggredie-
banturnegotiiim,e;;q,deiiiiim cxtin£ra,tauiintegn ilHbatiq; rc-
ir"ab?rit , quani fi hiniim fomitem vllum ante ptafcfirtfleni: , idque
q-.-.ork > opus fueratcum cadem digitorLim incolnmitate repeti-
tuiuftiiflc
loaiX'
CompenclijMaleficarunt.
- SSta, f imperarduo montc nont.nato(4» Ot.fe> tatru»».
^Vrfufo e Xcmetei flactn Ci tolliguut.tum rore< < fegetnl
fuisdcficere.itur.
fic aw.tf.io vcnenarw,& pbtfot gmM Hdtfctam.
Caf. ill.
C-octrina.
A'eFcaTQm triplex foietelfe genus - Alix cnim pt£
f„nt, fed noti 1 :<',.v , rer a I .quod paft um . cuind *■
botoin^im.Alistandemfiint.quxladcreAcmj
rcnouenmt^ h* funt «nn.um pdHms, dt uorat
enim ( honiKcd.tf, ) pro P r.*frec.ei mfanwlg
& comedunri n*c eft fuP^n- fpenrs MaJe^iym; fuut & a *
ad airattcnuentcs,vt alibi d,4tmr c ft, qu* grand,oe A r«jj
dentesexagitant, ftrril.taten. m Wmb ">£™™™£ aut
rant.-miantulos , quoshou deuorant damooiD» oHemn^
•■ '**®f&t oro vt infra. Huiufmodi autem infantes Cmt «i V iqtaf a»
^ -Iwwro t-3 r rnoperdunturA baptifmatis lanacro , no fnt*
L; autem deuorantur/um bapmati .-Cortfctt-CFtfnt pts.
Sf^XSmxta aquas gradicntes , iri ip& nulSo vidente , <*fc
SfiSh parcntum^roijcere , vtahbidicrum eft: equos 6*
5 TS/f, eneticos effieewfdc loco ad loct»» per a *a corpo*
trinfnortari : Iudicum animos,ne eis noceant mumirarcr
riSitatim fibi ipfis,& ahjs procurarccr iam in tormenm .- oc
iliis mamfeftate, & quadainmmM,cx dcemonum reuelano
2 ^udiVere^bfentta^tarnqua prsfcntia afpicere: ad amorem,&
Sipm inorriitUtummortaiimnmentcsTmmutare : ictu (UmffiK
!rtuIuioqttosvo!^
.^Wenerandi.vel potenmm coeund, auferrc, aborttunpro-
Srie ftfence* in vtero matris ,lo!o fimp! ia eafe praercjfoto
friamvife , abfq; ta&n hommcs , & tumsrta maleficiare , ac illw
SSbS LcfulaSbntiiia peftircra i q«* ah* Malefic* procii-
rarc fciunt ( quando D , us permittit J perpctrare aouerunt.Satif-
faciamus nunc promiihs . . . .„„
Obuxtricesmalcficaru,dtmi parturtentibnsanxihj gratia mtec
fui.r raultamala pcrpctrare eertum eft , fiueoccidendo mranres,
actism fummitate capitis infigendo , vtinoriantur, qui tame acus
oon videntui, vd ipfos diabdlo -offtrendo . Quare fit multotics,
vtipfis obftetricibns ioukw, ad tnftamriam tamen mahgnorum
fpipttnm, taha facerc oogantnr jiraait entm diafeohis , quod at>
inercilu Paradifi creleRis.prop :er pccnam damni,aur propter on-
mnale pcccarum.tales pueri arcentur, quo fit , vt finale Judicmm
2t"urius protrahatuftpet quod asrertus pcen is ipfi-dcemorres pume-
tur,cumoumenis Electorum tardius completur , quo compieto,
mundus confummabitur . Ex huiufmodi ergo iftfatetibas mte-
rcrftptis f diahah fuafionc,conficiunt Sagas voguenta,vtakbi difiu
eft, ad earura vftts aceoaiaiodata. Quindo atirem non occtdunt
infantes,iU:>stamcu( horrendumdictti > dcemonibui execrando
in rtuncoiodmn ofTeruat , Nato puei-o,Obftetrix malefica.quan-
dopuerpera.noneftfila, fingeas aliquid sgendum fibt efle pro
reftaiirationeptierijiHuaiipfum extra cubicuium portat,& fursu
eienans ilhun, P'incipi d.tmoniojtimjlucirero vidclicet, omm-
busq; dcfnonibusimmoI.Tt/ubftimali , fuper igncm . Hanc autc
facrilegam ob'ariouem vtdt diabolus fibi fieri, vt tp^^ Maleficaru.
perfidia amphtis fo fui augmentnm crefcacdum ab incunabulis*
fibi dicatas Maleficas feruant . Et ficuti esterior oblatio Deo
V fafia
t*%> Gwnpehdi j ; Mafefic»um-.
ft&iiin aaii^viBO.Scecrrs frugitJut, fitin fignum debitae fubfet>.
tiouis,& honoris. Ecctef. n.nonapparebrisvacuus m confpeQ*,
roRiini Dei tui,qu*.res Peooblats poftea non apphcantur, pro-
" ' 1 nhanis vfibus : Sic diabpjus, taiem , puetutn .vult fibi< oft. m ia ,
fonumfubie&ionis, & honoris . .vtpafteaimph. etutdi^oh..
cjt tantum taflis exea/an.dis . . Nune.ad Maleficia vcixnana acce^
damus .. _ . , , c . . - .
Leopcrmittente^Malefica: complures mortMes malcficijs lun
erauillimis morbis 5 acetiammorteaffriunt . . 1 ioc. probamralV
Atieuft &. leges Italiae , hifpaniar, Gatlia- nec non Ccrmani*
hocconfirmant . Quse fiuntextrinfeca,fortikgi3', vt ait. fcrillan..
dus fnb certa quapiam, torma cprnpofita inna veftes cotuuunti
' «eBn le«ojpfius roaleficiandi abdnnt , feu. in ahouo ioco iubtcr-.
sanco, facta fouea aut ftib limmeoftij ^fuper quo- dcfirticnrius fie.
tranfiturus . Ait etiaro,quofdam exhjirpare roortuos,* yti eorwn,
veftibus,carnibus,vel pinguedine,vd Ofiibus.Altos acciperc.nww
fiulla i fufpendiofis . In apphcatis extrmfecus iolum venetui, t*>,
chhme diaboius ipfe damnum infcrt.; Et verius contingcre v.de-.
cur in vcneno ,quo, fi.ftapes inungatur*enmrem ipfum peme, ne-.
cefie eft , quodtamen non tredo euentre natnrah vi veneni, icdi
ex paaodiaboiumcpncurieread infcrcndum necem, nuncdfc
^^enaraaleficialia fiuntper compofitionci^ mixturas muK
tiforraium venenorum,vtputa ex herbarnm folijs,* e aieis , radK
e t bus J animalibus,pifctbus,reptihbusvenenofis!a P Kiibus ) &me-
«1 aliquandouWguctarcducuntur . Scicndum mfuper,q»od.
contafmm. Pnmomodo pcr abum,aut pot«m,quando v tp lw*
mum venena iu puluerem tnta i,s iminifcenr.Secundo fu p.er muo.
Sem^aleficia n do,fiue mafcnius fit fiuc r»-^™»*
Sis hquoribus,aqms 1 olei.,aut pingucdme , ficut ^lj-^g
w aiombus,plura,8^
Jham partcmcorporis pcrfon, roafefiaands qu, fi c^ornuc».
Bilfcntit,fedeft tantavis , potentw ilhus vnftion,, ,quod P au<
SS dat«« calore ipfius Xormientis , Jngreditur. «.gj*
pemadens ad penetraha yifcetum cordis maleficiat. , .«"^gjg
ingente, doiores jn corpole eins , pro vt refert Spuieus . MtM^
tefttomodo etiam permhalationem k hoc «"^S^S
eft veneficiuro,quia ipfunttcowcatc fua,ore attraftunk.citoaac«.
^eneurat*. ^«rk-
Mtmttm
Ubtr S«ruft<!tll i
■ -\y .... SxemfU,
R Malcficum fuifle>qui damnatoruni mTtwt^
r« t Vmcbit, promitttns liberationemi tcrrena.illa f«-
SJSSiS decem aureos pro dloturn amrr^qua»
?S fP rM ? acL 3 mol nc rctraftarc poucnt , f crto cctitiAo,
^cneno iumro ^ aIia rtl f an do audmit .
■fiifSqu. ^Xuo, P ro P rio S Jnfanr« o^fosdcuorafle,
Anno k? 3 eapS Sn&tUn. fc CI mned»*Venencz,qu* glacie
idS^dSWpttiB«« conatxte,^ mul,er* s , rapue-
„S» "rSiSwcin. muUcris mfanrulum, &ipromdiriecta
Scc jI biq,olIam I & impofit. amiffiinfann.mcmbraT.dcrct
capris ,raq; rnulieribus^ in tortura cramin^s ; d«ernrrt, fi Pro
ce«Eflfercocti.o,tunc futura fuifler ingens gUcies^a ytomncstm-
*^Sn^Wmi ij^Salaffixcirdtcr nnadragin»vrn
coniurari , totidem fccmmx , inter quos carmfex erat, « , cnm lWiet . «
SS ! tunc vctdiam mkcfcerct vuguentum c.nd- -
cerent, quo timgentesporrarum coromda* inncerentur P«h**J-
quoq ; confecifl^ , quem fnper vcftes clam fpargerent Latmt ali-
quandiu Iwter, ?ub!atique multi ; fed cum Qun cwufdam no»
Uiinc , Nen^rip-emitque vnicum filium fu&uhffenr, vixqnc ahj,
«um domini doWui&antfilii pcrirent,fimulquc animadnerni-
m Androeiaana fc in domosiQfinuantem,atque cosmaxim$
s • - y i penrc
i wtA Compendij Malefic^rum .
perircquorum domos ingrederetur , deprehenOi ue conmrarioi
nc,omncsexqtn^tiinmistoc'nacbt!snc.cati rimt;Conreffi funtctia,
dccreuirTe in pompacelcbri Dim cuiufdam , fuhfelli js penin&is,
vntuerfos Ciues occidere , paratasq; ad hunc vfum fiipra viginti
©Uas ; tentarunt,& idemalij Geneusr,& lueruntpamas -
De Mdefitio l',gaminis
Caf. 11 II.
Dcc"[nna. ..
0'entSrnges .malis verbis > & faft=s hrwneWTOfc v
dere friBidum,&ma!eficiatum..ideft,ada 1 aumcon. ,
iuei j,minimc, aprum nnllnmq; hac tcmpeflate fte
quentius eft malafcium ifto.quia in ali<>r,bi3s loc»«
vix audetqnis claraluce imtrimoaium ceiebrarc
nequis malus coniusium hac mala arrc illudan
pofle autem <omariosA folerc hoc f-cere.patet «pffientia qoM
tidiana,probatnretiamFccIefi* confuetimine,qr ? fica^ft» ,
poit triennij c&m cxperkntiam . 8c adhmim m *ns rdt ibuij
Larare eomueuk mammonio iimftos , proha;<* exemphsi^
3U& probatur ratione, qu,a pot.it hoc firn.murahter c,.
firationc, n,ptione,e!ifione,defi,-atione ,
mdibujcxcaufis^iUKum diabolas noucnt,pofcft etu^ »>« ■
LiberSecunJus. 1 17
ti2m fepe,vt quipoteft cum c?teris coire,non poffit cum viia:
- i ftd^p6'Bt.ciirtrfn^ foUquamardentetamat, irem^vtToIuto
SStairfewttMat^at potens,qui priuseratimpotcns, ad hascpre-
XK__-formi< pene mfinitis vtitur diabolus , fed .
Auiris doftioribus feptem traditas inuenio canfas. proximas hu-
' •meotentfx.quibhs canfis dxmon abutitur . "Prima eft, quan-
^Po&eiii alterum alteri reddit odiofum.vef iniiicem odiofos
?X nercaIumriram,fufpicionem ve,aut morbi alicuius immifsio
ES fi cut , vt -ainne , Medca . iniedto pharmaco , fecit , vt omnes
foen-.ine lemni graititer ore olerent , & Ec illas marm funt afper-
fSjtiki cabfe eft.qnando corpora impedit,ne queantad fe mu
mo-ap™ ■_pinqitarcj& fic ea dmidit.yel detinem ea m loc.s diuer-
fis^rel cunfconantur inhgi phantafma,antqindahudmijat . inter
mc_i_m,vi probabit exemplum . ■
Tertiaefl ,fifpirims vicsles prohibeanrur. trannre ad membra ..^,,^
gemtalia,& fic feminis decrfio impediatur, vt re&ediflmnt Ioan- «. 3 „
nesmaior .' ' , „ - , ,
Qnarta cft,fi femeh pvolifTami exficcettir, & lubtrahatur ..
■ Qninra.u" vrrga viri flacida fiat , & fal tem , quando quis vult ac-
tnm Marrimonii exereere ..
^a.fiqn-natnrahaaliaphanmca applicentur , qnibus vis
pan-andi quouis modo tollatur,h_c cau% funt apud Dofiores vul
gatiores, • ' , /* - „
Septtma eft rarior,nemp_ muliebrium Ibcorum obferratio , vel'
niraia coarftatio.aut viri genitaliuui retraftio, abfconfio> vel vera
ademptio.deviriHhuiiifmodi . calam.itate narrationcs varias pro-
pbmint Spfengetms , a$c Remigms . b Hxc gesera mtleficiorum *;^»- *
funt f„ ditpliti •difterei__a,V__m temporaneum.altentm perpetu- • *
um . Perpetnumv<3cant,quQd vfque ad mortcm duraturum eft,nnl j£ **>
lo ______ i rcmedio,necaI ias licire a_.errrpoteft . Temporaneum "
vero, uiod cft ad certum tempus duratui um . Quonanr vero mo».
do antefjtntMalefic* virilia membra , & qitomodo id fieri poffit ? .
non cft fnbt cendum . Srudenr igkur faepius virilia membraper- ^
dere,non oitodin rei veritate illn acorporibiis omnino auferant,
ftdartefnaprL-L-fti^iof:! ita occ_Ifcant,»pnon foUu_.iIlK vti fltpof-
fibile^fed neceti^m otnninoapparere Ovrlisinfpicientinm ant pat
paripofsint. Prxftif iumenim ituta AIex.de /.lef.ceft illa do?mo _p»r._.
nis ilhtfio , qni non hahet caufirn ex parte mittationts rei , fed fo*
lumexparte cos;nofcentis , qmdeluditur , fine qnoad exteriores ,
_ue quoad mtenores fenfus; qiiomodo autem diuerfimodi 1 dia-
boiui
f
s5* =*oaip»*j Ma1cfion»i.r
bplusdeapiatiamdocuimpri^^^
^silluforiaalibireperiesi nobis notata yerum & hocfcquca,
hic ponere iudicamus non inmcuadurn fore,
« ' ixempU,
CtVuenhquidam in Oppido Rauenfpurgh idolefcentulam adal
Htnauit qua pcmitentu duetusdefccujt.vt autem loogefafius e*
Jbiltamanbrum genitate perdidir.prxftigiofa nempe artc, ita ve
4hil : pl»nividemautwgerw,pwKrpIamiai corpus . knxm,
huiufrei , feamaaltwii^Uerfa^te,cw plaoumcorpuseofp*
"eiendum prsbuit ; lUapeuiir , num Mpmtzm h$o&st ajiqutnj
'mulicrem.fubtunxit ille.vtiq; c^«n hibco fiup«5*m, illamqsWp
«nmauit^cunc mulier afcvade' 24 ^ ain ^ mohbu f vccre verbis^rg,
careoine CTauewropcm.terr?K^^cupctanda yaietudme ; Jiu>
ia verbadefpexerit fa&is di^oribus v«», Sweruj m nq&sscr*.
pufculb attendcns uiam, perqiu;ntr«afi^ con^cuerat Al^iehci,
illim proualctudtne fuatnrerpellauit . Stnxnil fc,*c oltcntam.fe
innoxiam aCferebat .%mc Juuenis flrrepto JtactMoqiiodaiT.,^
lum llliusfortiter ftrinxi^addensiniG tuijjaJWifia Umwmt ru^
«uc fanum reddider is.manibus meis WESgn claudes.iamiacieprj
tumore nigrefcente perterrcfafia itla, dcfciei*rn,att ; & tefana-
bo Nodum laxat Iuucnis.rpfaq; manuni intra Wefcejiti» genj.
«iliaimmitcnspfubiunxit.i^mfar.usej j ouwe ^dokiceni tuncn>
potisanteg manum cxtenderet ad prpbanduiu , an ucrum eflet,
quod Malcnca dixera.t,prAbabiiiter cognoui^membmm ex Male-
fic* dumjaxat t.a&i,fibi £ uiflc reftj cuturo '■'■"£[ : Jj|
. Vincentius Beluacenfu d narrar fequentia , Rotaz rtmponbn*
ilk.' Hcnrici Tcrtij Imperatoris funTe Iuuenem queadam locupletcn)
*»«>"■ $ 1 & nobilem,qui retcns uxore duxcrar,& iodaks fuoi op.paroCoo.
i&Vm. uiuio nuptiali cxceperacexiuerc in csmpum a prandt» .lufuri ptte
««.e.p-7. sponfusWi duxpjlam pofcit, &/ie«cider,ec aittu!tus:fponrat£
rius inferiteumdigkoStatuacVcnerisare^q^ inproximo era*
omnes uiuun petebant,fic ciro defatigatus ip/caludo iccc.fot ;M
ad ftatuam redietis annulum reccpturu$,eccc uidct digitum ttatw
ufquc ad uolam manus recumatum, & quantiynun conatui fiuM
annullum recHperarcnec digitu.m m&etcre, ncc snnullum ualnit
cxtrahcre : Reddit ad fodal.es ,.ncc iHisea de re qmdquam indica»
uit . No£e intcmpefta cum famuload tfatuarii reucrptur , & ex-
rcnfum , ut initio oigitum rcperjt^fedfine annulJo : ia*W?°;
mulaca domum fe confertadnouam nuptam , cumquc I horuM
genialcm irigreflusfpon& fe iungere uctkt-.fefltit.irrpediri ieie,«
Suidquam ncbuIofunf,ac dcnfijm iatcr fuum , comugisque corw
tt*Uttari,fc«ti«bat id ta«u 3 uickrs tamen «®n poterat ,hoc 9»^
- tite Sectmdus :* tf*
- i- k i«io!c3fii prohibebatur.audiebatetia m uocem dicentenv
rmkumb^quia liodiemc.defponfafti>Ego fum Vem^cui
^SSrniufetuiftnuecreddam , Terrims ille tanto prod.-
•^5 ^ ; 3Autoniusfcr.ibeirs.Haac hiftomm ex.Viricemto; n*
g l0 ( mqiin futal>ue i ■potui£ > in&mnem dlmt nofiem illam,mul
7 , detibcrans^ficfnamn eft per muttum teirpus , nt qua» ;
tpm Iccuh . ^ ftonfacoireuellet^M idem fentiret, &audi-
conquc" faiiaall ^ s ualenSjC v domi apuis,& .mititiasitandem uxo-
£to«dii commonHusb rem p»emibusdetnlir.il!i habito con-
fT-pIiunibocuidiimPresbvtero fuburBaoa rem pandunt,isatt-
Sm' C ratNecromamiGU5,&'iBmaK.ficiis potens .. lllectus ergo
m.fsis muUis.compoficamrpifioiim deditlnucni.dicens , usr-
SSS hor^noctis ad. compinmr ub. qnatnor ui*- conuenmm ,
l i ta' nS tacite confidera ; Tranfibunt ibi figur* hommum utriufqi.
SSnnism xtatis,* condinonis^qmtes, & pcd.tcsWam l_e-
dSffflumtt^* qutdquid.audiensnonroquans, feqnetur il-.
lam turbam qmdam ftatura procerior., forma. corpulent.or curm
KhuittacitusepiftolamtmdeaXeget»q^5^t^^
oolhilSs Ilie-iuuenis totumimpleuit, prout edoetus tuerat ,m*
Si^ueintetcsterosibimulierem in habitumeretric.o mu am ine-
quirantcm criae folmtfepcpiiumerosiaeato^itta-aurea hiper.us
Liitn6o,auceam uirgam gerenrem i iitfnambus ,
cebat,pr£ tenuitate ueftium pene nuda apparebat:, geftus faaens
«npudicos .. VttkuusDominustmb? tcrribiles m .uucnem oculos
exLens.ab axcfuperbo fmaragdH,3e union.buscrrmoofito, cau-
fas uix ab eoexquirebat,mhu ille contra , fed protenta marm ep»
ftolam ei porrigit , Dzmonnotum figillum non audcnscontcmnc
ic.lce.it fcriptum, moxqvie.bracHiis mcceliimeleuans , Peus ,ait,
omnipotcnsquandiuparicrisnequitias. Palumbi presbyteri t nec
^ora fatellitcs-fuos a 'latere mirtit*, quiannulum- extorquerent a
VenerciiU muitum tergiuerrara uix randem reddidir, ita luuems
«oticompos fiae obftaculo potituseftdiu fufp.ratisamoribus.Pa-
Uimbusautcm , ubiD:rmonis clamorcm ad.P>eum audiuitde fe ,
intellexidibi prxfignari fiiiem dierum ,, quocirca ommbus rnem^-
tjtis ukrotruncatis, mifcrabili poenar defunctus eft , confeffus co»
tam populo Romano.inaudita fiagitia . .
GodefcaktisHollemis Augiiftmianus fic fcribit NOuimuKe-Tr**^
rem , qua: uoltut fsccre ditiortium interduos femutuo amantes-, 14
proptcrquoddcbcret falariari-.Scripfit in cartulis diios carafie-
sesignotos » cum aliistamen deuotisuerbis , & dcdit cartnlasut
K»tw«nt,?i umcn nuUa fcqncbatur diuifio . Secundo fcripfit hcc.
ttfo Compendij Maleficarum . -« -V
iadcm in cafeo,& Sedtt iftsari comedcndu,& aceeptt poftea p*p
kim nierum,& diiiifitpcr medium,obrullt unam partem diahol^
rerto faorifici j rttu,& aliain dedtt ad comeder.dum ftiis duobus,
i.. mllc iiquebaairmaximumodium intereos , ita utuous alitim
uidei e nnn pofler,& unde hoc ? ntfi quod daemon habuit tunc offe*
torinm fuum fic lile- i , ,- ^ • i ■ cw
ribtr. n, j oamies Baimfta Codroncus refert , quod m Oppido Scpmo dv
2UTc£tionis Neapofitan* , erat qukiam [acobus uoniine, cums ux OT tw|
t, tum odmm eum co excrcebat,ut a pnmo dic, aiur^r ipios raa,-
tnmonium comrattum fuk , eanttim abfueritmtfefe mmcem co- 1
oularent , ut etiam fimnl habitare non poIknt>& fi quando iaco* t
bus ad uxoremaccedcre uoluiflet tantoforore, acrabieperc.m^
xor cfletvtlt fe fe pet feneftrarn potms pnecip.ten ) daret , quarniU
lum perpcti pon&.Quoddim cuidam Religiofouiro ab ipiis hck
S reccpro narrafem eftet , de hac re dubius, & ad hdem pra: ,
ftandamdifficulter fehabcns, experiimdigratiaillico mi:iicre«
accerfinulbet,euiU]uemarito 5 ininterioremaMTLi.n pai-rem lefc
abdidft , ne etus prirfcnm vxor ingredi renucref . Venit mulicrJ
du2 deodiifui catifacontra Coningem interrogata , luam vtcet*
Oritts rmfemmq, fatum cum deploraflet , fe nnllam mquit uus rei
fatiOnemreddercpoue, quinabfentis marin tantodeiKk.no, &
anWe fe ftagtans dlcebat, vt id verbis exprimcre nequiret , ; cam
autem adnfcm ailoquendum , & videndum accedere vellet.ili^
imagtriationi fux , tot defbrmitatibus & tnrpitndmibus , totqnrt
hornbiliWisinohftrisinantumdepiftum apparcre, vt rnortem
cf.us fubtre velltt, quam iUnm ferre,afierensquod cius amma to-
El, omoe S q,v.«i, . fp\riwum P artts in maritum.tamquammjj
b' atitm malum , & fui peraitiem ferebantnr . Rurfuseo ablenM
ciufdem defidedd arftuare fe aiebat.de cmus mtiliens verbis , cum
faobm ille SaWospericnlum facercvcllct,dmtmy.ieribu 5 «jj
comitmtibus, vttllamcircumpedes.&brachr^ arcaiccmmva.
iido fhrie in crncis modum vincitcnt, quo mar itus omm repugna
■ tia remora.expcditnm acctllbm a dtllamhab.vrct;verebaturen«
ilte Sacerdos,neob deformitatem aliquam celandam muitet ^lcm •
affcaam eOe difsimuiaret . Vxor dcniquc fe ob mant. deiidenWi
tjgandam tradidit.rogans.vt ad ie maritum admittercnt , q*om
wediente,riul!ae vnquam furia tam immanes vitae lunt , nuiMi„
tamefltrata,nul!abcluatam rabie . & furore conc.tata ei iinup
in ucrita f ttrr, fpu m am ex ore emitteb at, d cnt) bus t rc me bat , om
ios co!itOrqUebat,totumque corp;is velut run s i gitatum, ^
mombusplenum vidcbatur^mul.ercsq^bi afstdentes- retulem ,
LiberSecnndus l it>r
ottisTCfltrem , ic fl-omacum funibiii contortum ipfls tancrcntsbn*
refertum yifum ene,tot2mque ciitiiiijVt flagris casfis rcda&4tn,ne<:
furcndi finis fa&u* cft donecmantnsconcertationislabcre dctef-
fus & illius rmfcricordia motus illincexijt ■
Id«a atuhor - In Oppido Hctruri.r Saufci Geminiaut , Im:cnis
auidam adeo perdite veneficam muliere' adamauit, vt formcfem,
Sc koneftam vxorcm fuam vQs) ctim filijs rehquent,& cum pdlice,
fuorum iramemor,vitam co vfqne traduxerir , donec vxor de ma-
Icficiomonita eo concefsit,& clam maleficij iuftrutr.ento perqiu-
fito,inuenifl£tfub le&obuffonem oUx indufum confutis ocultSjeo
igitur abrcpto, & fohitUoculi$,poftca crcmato, cofefrim nt fuo
rum recordatus.tamquim e fouwo furgens,ad vxotctn,& filicsetf
rum
reucrfus .
Dz Malcficio inccndiario . C*p. V.
tur
Enimina rafernilium viperarum T.amt.T.vtqu* Cun\
duboloaddiftxjadquodms malum funt fempet
parat? oianusextedcre, femper enim fraudem ftra
imt,in malo obftinat*,*: dmerfis morralibusculpis
implicat* . parcntcs proprios.fiiiosj&quofnis pro
pinquosdctcftanrur : pauperes grauant,& pr.cdr.n-
iociji pefiimii fibi fimilibui connumcrantur , & coaptan-
X tur:
i <si Compendij Maleficamm »
tuv Dmin3 pafta afpernantur : Deo obedire , credete, & fertiitt
SSS.^ * em P er ad«r fantur tamq proteru* ,
' Jfrrnrdes fallaccs,ac crudeles,ideirco no folum diabo,-
FJSrtS s a mof nflanmant, fed, vt faciic apparreant effe
has opgibusai J ™ corp0 ra,domos J & m:egr 3 Oppuiaigt*.
'S'- ll "! rn ' ^ S^' corum domus , d\ donjus ^rdori, ..
AlS!e ^ JtU d § om n lacob ignts, & donit» lofcph,! lamma Do,
Abdie. i. trtt ci--'i > ~ . t . ;1 1Hlbc s t omus h 0r ,.
^rSStftado ia-JricNid. ho , nd^D^ns faronsE^
r ? r 5 d ( , S e " > ficue 1 co m domo tu < , . - .utcns J - ..n-- mcos moj
C lcf, 4 . ool ctleiicuvi f j djmn . lton! , ;; bibcb,nrm rio-,.
^TeVfuM omutfLPoS- Amof.6.N-Anobis qni op.Ien*
efi.is.Mi Syoiiopnmau ■ ^apit. P"P> . * .? 0 mus mea
deferra eft . ^^'Tnl" riT N u^acur, . Hfai.3 '
^"SK -f- ****
&.domus eouun m defertum -
tji contt nderat,quod u.m iui , . ( t imio i u ..
« mipu ax quxdam m u tc* J ^ ^ t ,
nerc m Huyn* ^dcs, ac prop e cum omni fupelle-
topoSrtUmmamcornpeetiu bu0 , u - lC ,. ac Huyn« fc
tum io. tc aliquid m ruruatn ^ c6 sibi-opuscft.
illc ad&nwre audicrat c um k d cun r fi
«uod er domefticis opens. iperaicr. \ •> crat , a biecit,a,d-
jTmmusbon. UU mpiftoriun, locun ,q u propcer .
LiberSecuncIusT
- fctls niatlire adferri poflet.res vtriufque diflerta, atque fepa-
ra"a aflertionc,fimul & ipfo*uentu ficieiuiibi apud omnes md«-
mcendium , fed peruiciofiti, fiiit,quod Lycofihe-
T,ur - Hie fic ii, Lpiitolrs » Oppidum eft in Kekcm >:o-
^neSehilUch , quod totum fubitoconflagrarit.uufquc mcen-
£££ rcSncW felem ftimerumor cft. Den.un Rtdofi
S dedit * quadam *di«m parte , G^Jf|^^ ^
* .(. fn diL, nemmem repem, fed idemf.pmm imitisex
5tor«nfcuJo reddirum efl , & hucconfceiidit taupo , fnrcm
Mft£3& necillicquidquam appareret*lu.*uAtu S cft
pe T f,qtiens cl tenekCaupcms ammumeflc pemo-
1 ^aSami Setfooie&pr&nti animw^fitifune
SoSsduoT^hfti^ txordm,u S .Kef r ondk fc efle ^rno-
£? StutquidiiH^
netn, KQg J "H (■* f .p Iol i,ilo ducfcre iltorwra minas,
^ Silti: m , fuftnht in aerem, impofurtque fumari,
■ ^qSrn graffaWnnWi in aliorum domdms gla.
^dium, htftam,rcimonem , vel quid almd ca-
ioris , aut ienis expcrs deponcbant , atqj
mox, poftaliquot hcras ■ mde pro-
rumpcns flamma quafi ex male©-
Jisxdesconfumebat .
gijj .
4. :du»
Ay::\ *'n-
no i5?!-
1^4 Compcndij MalcficaruiM .
Z)ammvuUh£i-editarlamprofapim in Saits'.
Capit, V l*
Doctrina .
f Vm dcmor.es, iinctaAnguft. de cinitateDei > finr
fpiritus nocendi cupidifsimha mftina panitus alie
ni S fuperbia rumidi ; faliacia caihdi, a [ >eo volun-
tarie peruerfi,* auerfi,in malitia obftmati ; mente
f fnbtilifsimi , humane fal utis inu i d i , & a bfq; omni u
' lucroad nocendum hominibus femper pitati.tenta-
tiones varias folentimmittere^quibus mentesdecipiunt 3 ami<Sio-
nementm,&damnationemhumanam fummopere appetunnd
circo nifi a Dco,vel ab An^dis bonis coerceantur , quanto magn
nocuerint,t.mro nocere amplius delectantur mxta Gregor.a Cau.
-i fa vero cur homines fuis fallaciji hretirecupiar, multiplex aftV .
«natur Primaeft, ad corrumpendam fidem falutarem errori»
bus&f»perftirinnibus. Secunda,ad confcruandum hominem in .
illis . Tertia.ad inducendam viam comrartam vtrtutibus. Quarj
ta ad confirmandum hominem in fmsimquitaribus , vt fiiialiter
pereat&damnemr . QnintaA' vltima,vt homo patiatur z?ntu-
iine m,& atf lifliontm, vt fic ir:> fcatur,& Dcum oftendat. Sl c Hcn-
ricus de Afia fnper Cenefim . Kinc fit enim quod
Sortilcgij luesjfa-pe in libtros ipfa parentum labtfaftanone.
Llber Secundas. ; t«-5
hai «mtaeione detnanat 5 dum fcihcct Cacodxmonum fu«v-
■«Sialn eo fscroinireilliftudcnt. Infinita enim,arqLieincx-
rurn grat ^ Sathana; ain dj as |ffc, vt in quam famdiam
P 1 rVdcm intulcrit, inde nunquam, mfisgterctuhffeaudirus
temeipct ^ mtera iia indubitatum>certimique mditium
r r habitum eft contra eos,qui fomlegi j poftulari, ac delati
r viod rcperirentur ijs editi parentibtu,qui illius cnmims an-
SSSent dainnati. Ethweditarij criminis excmpja quotidia-
- iarcnt in hbcris , fi quidem Dzmon pr.eopue fatagitfuos
L°%? e niimcro cumu)atiores,vt habeat.-qtic coJHi m procluu ma
"ifcffe ncquit , quam fi cos. quos iam m poteftate habet,ad libe-
raram talcm corruptelam adigat,& impellat .
Fr ideo» vt pkirimum conuertuntur in foetcntes,& luxuriofos ,
ficJri conMtfi funt focij Vhfis in porcoi aCirce Magapotione . ^
Hfal conucrtit aquas eornm in fanguinem ; Fiunt tumenres , &
E nerbi, vtfuit mutatioHippomenis & Athlantis qui aCybelc
couerfi Gmt in Lcones, fic ifti conuertutur in Lepnes ickft,crude-
1« hommes,& fuperbos . Fmnt frementes , ambitiofi,funofi, rra-
inndi & ihufdi/imiles Hecubi Regin* Troians que m canem fm
eitur conuerfa propter rabiem , & furorem . pfal . conuertir cor
corurn vt odirent popnlum eius,& dolum facercnt m feruos euis :
nec eJlrairandum ,quia cor eonim eftmalitiofum, pcrnitiofum ,
prefumptuofum , obliuiofum , tortuofum,infatuatum, in malo
duplicatum . Hsc autem eorum inpeius.conuerfio, aliomooo
diqtur crux impioriim,& damnatorum qus eft crux peccati , &
emriis ^cneris vitiorum , qua plefiuntur delinquentes, qm omnes
phis habent de crucc, cruciata, & triftitia.quam de gaudio,& Ia>
titia, vndedicebatS.Ecrnardus. 0'ambitioambientium crux
&c.h:tccnix, eft, laboris crux m exccutionc ; dolorisin confcien-
tiae rcmorfione , timoris , in falutis defperatione , & figuratur in
Scp:em filijsSaul R.egis,qui criicifixifuerunt a Gabaoniristf vnde, ^ .i.B, cg , 3I
de I-iftorePharaonis,qui fignificargulofos.-de Aman,qui honorari ,
cupicbat,& fignificat ambkiofos : d.e Rege Hay, qui fignifica: fu- (U
pei bos,& gloriofos.Hgitur Gen.£Hefter.c& Jofue.rf.quod omnes
m cruce fufpenfi funt , fortioribus enim fortior lnftat cruciatio .
Efteriam crux damnatorum quaxternaliter crucianturi de hac e.i
Apoc. £ fi quis adorauerir befibm , & imagiuem cins,& accep erk
characterem eus in fronte fua cruciabitur lgue, & fiulphurcin co-
fptctu Angelorum fanctorum, Bcttiacit beftialitas peccati.ideft
motnsbrutalis in cogicatione JmagoeiL!seftimaginariaj& ftlfa •
dclcctatio ; eharaftereftimprefius ccnfchfus, & ppcrajqui igitur
ifta
_Kg Coropendij Maleficarum . A
- fta ', c i p lr,cru«m & cruciatum in Iufcrno igms,& fulphurw fu-
ftincbit. . , i
NTmleiMorelia.noncmmpuberem fe ad noaurnos d*m«
X ntn conuencus i patre tuifle deduftamiaffaefl . Alu tl *
wtT. qivc, qgj ™ dicit tamen fc procula matre d i ,c>ani fu |
Ie gc t i, poi^accpee aic um3dok f cei uem n^cifcrretij
iflc in dcnfam f> uam , vfr . up ^ pKe dixerat, euenit 1
^t'!^
1 "^nno 1 P citatuam a liquaoieon-.pu6i, a ucor, Jil du i>
* g£ riharina parentcs,Htnnezciic f ,o »« cubam de : '
i CaLh ma par ^ , moacan ", adiurtere U
MM?^ vngulis dcj
formes. ncceams ommum actone ?mJi;nmedo3
fctreimp.ai.a, l t nondum annum dnodccm
vxoremduc^c^^-n—
fc^isnu^
Rup? . <V- Pommica Fa Uk a, nr £ r fi( ^, aborc recrearent , ccrpit
lcr^ac Jm™ S m mater monere.nc ad vllius r« af P c
„Li. li- poft ^ K l L1 °\ f ^;°R C au3e fc fore infolentior oftendifk t, mhil .n.
■ ftum formidaret, fi qu* w m0 mcuto aO-itiflc
ebea futntump J™J^5 p i cieIlri busa P pa«ret calceario
humanaformaaliq^ FF fim -
hornim fim,lc ' c ;* C f^ n cum c(Tct in cius vcrba iureiurando ada-
minato , a quotandem cum ene . f vn?ue notata,
cubo ad fua difccfiere. Frar>
tiber Secundus; w?7
* .«rifca Hacquarr,vi* annorum feptem filUm loarinam no To ™_
T t & a Psmoms moWftia liKraret.damiom addixerat, no «n,
K^^Iter a'ia admifla qusfitor forte indicauerar .
idque inter ^ ^ ff , - , } refrimon ; nfi1 , fidemque
a i m^imam Ucerent ea,qu* ipfa de nocturms,quibus fe
pw«e* - tbac Sagaram C oaui:ntibuj certa , ac propna afte-
,me " Joit & omnium opinioue eiufdcra criminis cum matre
re bat , %r m Se d q U ia imhgna auas vrdcbamr, in quam ?e-
n ' anlt e "L-/ nam nee vllum malnm adhuc venenum fecifle in-
S c a - S f Vfoei domma reeepit cteai uramapudfevs ab nefan
V"u7 mnmetudmc.qudm fjnftimmisfieri poflet mftttutrs ab-
dan U com ^ a p 7,do affe&a matre , fic apud Matronam
' wn fcruacam,ac monitam per aliquod tempus habmt , vt
ac miitinam ltbertatern>exc.mp Damonis. mgo rccu-
^Sommbus •. iderctur . Sed m i) um ,'mm nofte quadam m-
P -u*. s media fuo moredecmnberet, fublimem iIEamdar-
EJ! " a ; ; PM !i fccum abl aririK, feciifetque, vt creditum eft* ,
°^ XSrHI is allatwn eflet unpedimentUTn,inuocatofepms no
V-'T' Sicd»ftw£«atus,pr*dam interrafculac. tigna przdr.
ac ncmknremrehquit , & abijt, nec id commcntum. fuit
iSSi*£ vanumiii uul-us rumorem fpargere gefhcnrnun.
feSatoriusmC^
IrScoS^ perfpUa . Tum .n fifla fapog ac conferuatto .
»Sm svnedia^kntiumAdgil «que oftodjcrmrr, ac nc&»
Sti, mdiio ruerc , mhil hornm.per fraudem,* mah-
ircolumi una non potTc pcrierri «mem au<f:oi rft P! imns , quod ;allf ,
fi-id nndcejmum tnni ahquando conngu, s uemadmodurn isc^.r^
annota l it, id, uaqroinods uarratu eir,prster. naturam euemf-
fefatendumcu:. r i "S****-
Mai.imtKcmigHis !egiu?le in iffiitfmoAKOrumquatfhont-
bus,qu fatereotUT fe in extremis ungu bus uenenun , habmfle ab
feondh um «quod i parentibus accepiflcnt , eiufque aftncatioue
inter coi Vudendum squales Gepc infecifl|, :1 - c nccr.ll; .
\ rumnunc fuppcrit,quod tllc lo-o citatodefcribit , de non-3eif«.
$u»S r .cniv, ■infji. e Uureatfo Ar^laienfi , qtiem non ir.odo ™; J';;-
ccnf: ttit, ex ipuus etiam differris uerbis^ad nefarios dKntoaurn
coiu ] nr is.a parentibusfuifTcdediiclum,ubiuertendoueru^ffa-
dtsqi e ca nibusminifter adhibitusfuerat ,fed Scab ingerturc
Ma^iflcIIo fc^qui fibi Verd loli nomen fecerat, .uenenum non T e -
aclaccepiffe , quc«orum>quiuel leuifsimam cxhibuiflent m<y-
t
1 6% Compendij Maleficarum 1
leftum,iurhenta dcindc nccaffct > vti euentus ipfe comprobaii*
tv
i.de fotti
»e Mdeficio v£mws> & ody
Cap, v l l-
r
m
Do&rina ,
*fc»rnimmalencinm,uel cdiofufr.cft qmdomddi*
tw,aut,fit,datur ue,ut in amorem,Ycnenfq; ttirm,
oel odiumquis inducamr .Dehis ma!efici;s exaftfr
fime diiTerit Gril ! andus a hh ucrbis . Amarorra Sor-
rile£ria,uel finntintta eorpus.uel exrra ihutt, loliccr,
makficiand. . In corpore folent fieri utpiurimum per cibum
nel pomm ; mhtsadmifcentfrequenrcr Sacramenta Ecddte
Catholic*,uel hoftiam confecratam, ucl nondum ^nfecratam ,
ftd circumfcriptam litterisfongninc.s , Sc foper hanc dtcrc*
ranr, qtiando unam,quando duas,rrer„ qumq; ucl plures « ilEj,
qnibns eelebratis, tradunt ipfom hoft.am, r.on ^Ji™^™*
fefmpuluercmrcdaftamfubtilirer , pcrtonr nu eficijndj ,
quam tradunt in ctbo,ut in ferculo , uel ,n P otu : Idan f cnj
cum magnetc albamixta alijs r P cciebi«,fc «ad .ra.ut dmm , a
bo,uel P oru,quia dicunt illam efk nan.r* «trafl,u S ,& ideo
■ te rit cor,& uoluntatem abforbenm trahere ad 3n,orcn»pedog
tradentis. Sed fu»t diaboli nug* omnes * ftM acWirc He
quoq;p!uriroa in hac materia rcccnfet fac rlc^.qu*. breniM
Liber Scctindus ;- -*
Srratia omirto,& quivolet,poterit iHa apud ipfum legef e .Sed a d-
ri^etiampoteitadeonefanosefle hos fortilegos , vt faminsc viris
fua. menftrua , & viri femen fuum iw cibum , potumque . ahjs perv
ta & eertis verbis condtra pntbeant , qnod multorum conltat
Mife^onibus. Item frercora, & a!ia huittfmodi excicmeuta , 2c
fDtircit'ias,vt tradit fprengcrus. fequitur deinde Grillandus .
Extra corpus autem, fiueextra inteiHna fiuntmajerTcia amato-
ria pera!iq t;as mixturas coinpofiras ex herbarnm fohjs, vel r&Li-
cibus, metallis i & reptilibus,terrs, plumis, mtdrinisjmeirbrifu£
auiuui, pifcium, vel anhnaliurn, aliarnmue iimilium rerum natu-
ralium . Adde infuper expetete,vel capillos, vel uigtuurn fegmi-
na vel fafciem,vel quid aluid veihnnenti,quod folitum eft raitger*
co-nus maleficiandi,& fi qnid humfmodi haber-e non poiiimr,faI-
tem EpiftoIam ,vcl qmd almd exeius domo ,& mnc arihihent
cuafdam ligaturas.qmbus hxc innoluta confunntin tnnica,vei
alia vefiitus^parte makficiandi , vel abfcondunr fub c^pkc jccti r
incerplitmas,ve! anacltntefia/upcr qucipfe dormitjaut fubtt?
mine oih', vei alteftus loci , fuper qco ipfe malcficiandus rir , vel
fnu^ier fuiit tranfituri . Jn b s admifcentSortifegi frpe aquambe-
nedi<5tam, fcilicet, fontisbaptifmaris , aut commumsextitentis in
Ec<Jefi.t,:-:ut oleum Sanctum baptifmatts,l.hrifmaiis,vcl extremx
^nciiouisj ramos ohuarum benedielanunyraitios palmarum: c§n-
delasbenediAas: Sacros Agnos Fei : thus benedichim : cerecs pa-
fchalts:&fimiua. Aliqttando accipiunt , fi quasmbere poflnnc
reliq .i^sSanaornm Martyrttm, vtputa, oIFuun partictilas^captl-
Idfttm , vel vcitium . Alijcapmnt fruftula quseriam indumemoruL
Sacerdorahum.vel aliorum panmculorum, quibus . runrurad Sa-
c nitltcrtajvrcaniifiiS.punficaiori), corporri!is,.rnr.ice!l«r, mant-
r . amic"his, fto!!.t ,candidx, lapidis fairi3.ti>mappac aItaris,pati-<
rra, fudanj,ca!icis &c. Etifrorum partem admifccre foltnt in for*
iHegijs arrnArortjs adhibitis prccibut nephandiflimis, & di:<boli-
cii verbts ad tuipes libidhus .-.ctus,totSa(.raincntoi tim,& aliorum
factcriiin rierpctranres abufhm ,
Subdit terfto loeoaliud qt:oddam gcnns forlilegij amatorijjiis
vct bis . Qrndam ex his , qtii f tint expreffr profciiionis , dcfertint
gUalidoqi imag iric i quafdam .idloca fac; tficiorum , confcetas vel
ccra 5 aut ex 3l a qua vts marcria , illafq. baptiz^nt ptius nomine
perfonat ma!cfjci2nd:r,ftib deuoriont & intiocationediaboli,eum
cifd.-m cxrcmoni/s , qtubus vti foler Ecckfia Sanfta Catholica ia
laprifmatc&addnntqaacdam verbaturpia , & nefan^a j qti bus
jtoa^inibus quandcq, aperu;ncptCT.o:a,&. ipi^ruaa corda,ingcnti
Y cak?re
CompendijMalcficarom:
<cur.rU . : dyYe fcit,& h*c vt araVq»V clC
Ouidius q^^M; c»**C*
Sc d qiioa iftireterunt acl amatom boU(k mfc
Ls,mmakficioligamims j^, 0 . f3 ip ia . H»
. Quoadmalefiaum.adodmm ^ r d0inU5(Cap Kaicrj«ntiira,«
■»*«•• pciiesdefoderead omu ' n ^" <u a bolo . nam u.a^huamodg
Ur^imfoot padiconucna cum cm , p - nrma ci poffeot
Sudquim homioem atro , turbu.oq, b ^ , vd tr igu
f 12 a praui arTicere , irem h-.mores nr m mol - 0 nas, cr*
^YraVin vnincrfui n.qual» eitm ijs, qm * 1 fonain , omoct
ffi>a diabolus hoc od mm n cc m p & ^ J
| S ponens,&m memorum iconc im0 , vix po.fir.tao*
c ad«. idorauem mc, .m>c » 2Wp , r *«WJ
liberSecundus. *7 f
tf-^p vt cudamus fc bofl. corpns.m alhid errpns ccm-
lnfi ' r " S K sm^umcma transformarcA mentmir^a
(bdnem aU n a ] t X?fubmcFf<« apud Jnfutam Treimtcm « , M
*<>. bo ^jXSiS voiucrcs, vt credercnr g; nres . TdQla-
hnmmtitllosm volncresmigr
* ri lVivirri'tc U-etumeii . nugit»; • ■ • „ -
U «^ ' ^;™ "S v «6*ii-boI-s impellit tf_» ? d amorem
_?^*Swi^
lii ir.ortM °' ') tni w , nlnr.tati untemno-
1. 1 r° ; ft : ■ l du n C rXendo v imvolnntati , fi d mo««doape-
ior *0it. k «i pelli. hommem ^^^Tm mcltoar.
"iun' coeuudi ci.m .Ua.fc quo ^^^ffj^ v ll,m ne-
& q u;fi -bripit aiiquando , ^ 0 »" "™ r 7 & oprerea de-
ceffirit-miinponit. App«nntmult.ere*aniar.,« P gP ^
di-nt fe ineantationrbn-^h ,nation.bns,vencficij*, ^t
in qdifabt, confteUaft.n.s, & plancmnun moturn , pracipuc
fl.l s.Bt Lnn* obfrn an t . tnca nus c fic fcnbit . ._.
Jjonfaclis zddiMns an.or,flammisq:jeuen
Jliiati «rfcre ignes,ncc noxi* tantam
TocttUproficih*t,ttht cum mrgeaMfuccM
Frontis tmttur* f*Ldua>.nt piywa /crr„ . _
Teoeri^us & Virgdms egerunr dc carmimbus, quibus mncie-
feafttnt .m-tores . riofcorides fcribit Circem ™» {v ™* c £«*°j ,
fciis an stOrijs vti Mandra^ora.- idem confirmat Theofraftus 4
\ itcilirs, e cni vtait Macrobius,omni fci< ntia imbutns erat, ai- ^ ^
frn £t M u£i r i-nmcr, incrmtatiombiis hoir mem vclit^nohtqucacl
an^crcm co£?ip^fll-,nis vcibis.
Krfr /e carminitus promittit fehert wtntcs ,
*t -p L / ; / tosl&lus dums itn mitere curas .
Jacwtaucrics, #t ad amorem potior*cs ^ iunt fi^pc, nerwgo
Yjl Coropendij Mateficdrfl!*:
M«>t.P«^ orB rt°'S£? «m,eftibi!i.i. * r«*Ki>«*
smorcm t. cra . scn.w r^ihit Uu enem ciUGntanuany*
1 ?! *^T2S^&*-»**«* • >i
sjfeSactte^rgims upat. i, j ^ mell f a ri£ati;m , vteamsi
*cn»,obfcq U «,&a«M m, rj £ft ^ cxac ,
tfA«n»& ■ ta ^^ ,s ^X n ; ,n xe .in.-uafafl»
fit,& lj; n^cn:r i ^nt« ( i,!f;b n ^
igitnr dnbinnrefie } CttW » l j l " n * & , iuR1 m , } ..,] icrc , «p*
Uofukus pcfskhommes ad a» o n ,& *k . .-XU JB
*T S p ibi n-pcfita.iiiaqi itttuu fi.n'.K.u* rc P r*
^Sccph^^
. ad quemnon v«!t,amandmxu cd b ^>f^ ^ = Lfi a«3i
" fcarl, hurr.ores cofccitari , & totum ^^Sisintcrius *&,
Z ^vt quis^abolo uari ,s m traha-
tantc, furore quodam hbrd.ms uexetur , &. ncuen ^ fi
L ad dcfidern m carnahs ^^f^^^oim
tunc teropons Malcficus arnator acceuat, ex <■ t . i^ ] i 0 , {Bao i
SereuLcapueam mftanter vrgea* n d U £
- tam afsidue memoriarn , & phantafian „ o e c* f^Jj,
ciem circunfiamiavum , groptcr q - morc a tnus ^
fubxrshendo eas, c ]U? mdignum m Lr cnt, t t x ,
j, ra :dacadatKotandum t £ mcncU mn.t e lL ^cantarione* ft
■ Son danti-r intus fi>mcnda , qw. * ' P« » « >« 1 , nel ,
ar.t ccntacmm extrmfecum , eti-m c o f . eft fi „era
bcant vcnen* maUadnima^quodmhisaon^ucns
Sentur *£*™'* e % de mC ntis ftaw Bfta gu_tf earani ,n-
fecmemer u S adrnodnm periculoft.vt funt &6ri» mcn-
W^SSs, fi«ci, fed pr* ccteris, HippomaneV.
quod cmn fi^P 1 '^ c lim reC en 5 nati , eums odor cquaj fil
flirorel n a l g it . ^ f g hypnomaqes docct mtentus Ca-
tcexa-citc EP^^toe* tl0n powft kcrutri , vel ali(
tcmp( ;r^\boWn Z n poturtTc infidcles fuis comtnenns ad amo-
tuni ctt f abo! am non P cQK Dc0j oc^lto c,us qu^
^t&P^^ inUdU§ar£ ' hC£t * ;
txempUm ,
T> Oratorif prsrsbiter , lib.14- «P.y- &
-Tom^Boffiu .OAatonjp miracuIam conrigtt Aufidi
Fexlefix : hcc krtbi - -oua ^ mu , Ici aim f Lim p_
in Picak; ^' d 5- m 5 ^ n Jl,nrr4 fcd feruatam fecuWdetuIlt,
vt Ula vtcretnr ad iam «doda.fuper prunas m tcgu-
cia . Qiumobicm fi.mahsam k ^ Euch a-
N repofirasproicct ^gjjgj^ fari feifincrri cmittcre
rifiKtapemmmemca^
itavr prunas ™™^^^Zlitv mhil ncn egcrit,ini-
«5 r^SStaSS nSponedo.Tum nouo cueru attcl
SS^eSaocStrt fangnine .nuolaens,
-4 C*Bffe*J Malcficbwm I
«.JouU, & eommouct ^&SEjffl 1 ^
tclufus , ad tantx re, memor ani ,K> m p au t tsbe-
^fonHc^o odij,iam a.Iignau, exempla .
Vlier ex fu' natur* Jruls , «i ca prscipnt 1 , qu* ifl
I diabol. utdla eft^fhr arudinis a v nro ^.tatl
Es f r pcr rnt ns , quo fit , vt r roc nuus fit ad n*
JM c ndim^mWofcft^
p»*rgf fnrttKecncmr^ceibccn-jncar^^toft,»
fanper parata.quia per ^^™^ s °
tix.inuidw.fjrnirw, iracrndjst, au.^i*, 3lCuiu i,
qniti*. Ineienimde^cithnmilirMjtninp; ^
S,«fcit pft!. dcfccernnt in yrmwtc rVs eo-i m . c.ftc t p a j
tiber^ecundus^ ** t?l ^
ffiel ' He TSe"I fi ne fignificat ardorcm , & m fambUitaten.
CJ£ ,nam ^t^Siui^m per lu>uriam infolefcit Eccl.
«Writir . refi ;™ fc fi^anf enftodiam adhibe,ne muent*
jn flia non ^ ertept 5/ ggg veritas , etur per fallaciam tene-
occ^a>*^
ni.mdim.n^
Z emsfmatuui cnim, qu. no° poteft fe moucro
^fidiofunifisntfcat. ;am rcfn ^ fcit . Hierem. (?. de*
refic -L U h " i n u ^nc "wfumpwmefijplumbum. Fcficit
fe* '"^ t am c paikfcit . E&. 1 5 . derecig gra-
honeaasaHnpcr m a.ntam c . P d r trifhtiatn
m m i iroc omnu mtcr^ . dehat w i ^ ^
obftupefcir: vnde T^n-J.OeK«^ pctcauim us. Pencit
cft tn lufiuni choru^ o tc^ vd, nolu |U £
X»kas,cutn P er difcordiam ,ua .c u u. * ^ , ^fcordiam, &
rcn^ difp^cn^
*i ii|onemfignificat ; I £<:it ftab ^?\f t c ^ rija£ , sb orabnm,te
defiftentiamdifluesCit.Efau^cle^iai^P^* fc^mt
iuuencs in infii m rate ^^/J^^S^ , vel Jaborent
Ke, jJles rfeuoMt , c jU , ad i"« d » ca ™ f £ pe i conftantiam
& nt deficcre , r ,m / aC L e fincSm?«m P fe^in« ca-
W M„c non efl quod paffim forrridab.les funt^u! M ^
^hSm^.senimnoneftillk '^i^mbt^
lfint noccndi m-u ftas , vti in Sarr* manto; um p^rcufiurc Afmo-
Einoiuit Q,oniamtpm t nnoftra U cs,ficvoK-ntepeo,pec-
K er iw/cckrdipurus.quemadn.nnahcuHisCcnfcientia^
; C mu,l,t ( ac mctt: ienio m eolcnda religionctiu) at«mi» , 8e
diiigens eft , cui prwipitaraibns forf e ncgoti js non acctd^ , tfg
prcces voiaqi c omittcrc, ouibus fe m r ei prafi dium , a ctntc j-
1-m quori iccomnKndarc folet,non imuna metusftle lecunm-
mtim qnemq rcn-at.atq. afficit . Tum quotidiana eiustei expc-
pentia f-tis efi do«m*cnto, qua uon leue ab ea re pencttlum pie-
runque nobis impcndcat . Siquidcm»non folum mopiu2n.tCi,ac
ftpe dormientfsde ncfie vcnenis fuis aggrediunturj feo etiam
tieilantibusfic ftwuat iufiuiasivthwaano Confiho* « pionmc-
- •* - - ■ ti*
t £ Co^pendijMaTe^carum 2
- LA&Vsi videantur . Extarit qnidem yarfe de Jis jfc
°r - V k " H^ranbus narranones , que lcfton m feoc abund»
Exernpla .
5 j„ m «rW«*fcenrem duxerat vir fencx, ianu#
V C ftnnriTonfuetudmen habuerat , eriamnum vxorern
ante nuptias ftupt, «.o -n .uet ucu prr f,rri , nec xtatit ,
f? 1 V rU fimer ea « dan poftulat • Inbec vidna, I,are .ocata,
fcabet.fibi luperea rc m r pro n>ptu,quod ifli mal»
* d ^m^rZc6dnt,illico 'uuflun, f-finrus fit pe egnnunl
txqua fims mar ]™ ■ pr-oximara cienam,atque apponir runr»
iU T I 5? capft™ «Kdcinde fomnns a- fiior complefii-
1S *9B tie deccptam videns.quod cum P^mi ■ * ! ten u*
•^^oSScidiu^; rem omnem marito vt mc p :a, perfejj
timet, tota rpU exc c.m p et ir,hu>us m euu. ar -
gaque fuerat, aperit, «ranqu ven n i j c iens,isnWfnt ■ *
rem.quoillumfummopofc^b^
t)cm octaiic-uciu j narri orduie omin ; <-\ po
fe9^^»™ ro ^STa e Tv? quibns n. rv- fr tle-
Witam,acm } n IS t™
gium fr*udafle v^debatur hommen , e- 3 . . r :; ,. |
Eciperet,quod,&tecitaI» quadatr . herb ^ v flirpr , it
datLsicqne ipfa S Ki-^i.
Llber Secundus .' tff
*. i u«mr bdioA: ideo huic primumtrai;ciefttiri««m qnendam
^5 mblcdinum properanti,adiiirente Damonc , ttfefci laccum
^T^excumt Lndem,rnmeiusequis mperinieat nonmhil
• /maqiitellofuomedKan, . quo factum cft, vt cx ;'. is du*
T",o mo» ercntur , reliqui motbo cor.fiit.ati, languoietn m
ev f " S ^" trahcrent. deindenon multo poft feiem mpntita , ar ;
W L^rMbfcu cius domum nocruingrefla , codem puluere bmau
^lne ouer um lethalttcr infecit, tandcm , & medicatum pyrom
? dhD ,J" n , isGerbeuiUeum conrendens inituruserat, depofatt,
In If] viatons pera forre excmifl«,qe@ is imprudenter fub a-
f* 1 * fl\ t0 , ftatim graui motbo correpcus , vix pre dolore do-
S^wdSfe referre potutt* hzcqifmimia Pzmonem vt, ec.ne-
J^Klun, prxdixifefed eriam illudde ponSdo m v i»m py-
roconfilium tiuspropnumimfie • corcitruerat Pu f e
rathannsr Metenfis uunneinas, &odium m le ^ id B01
LflafCeleahancob idilla impendio vlcifci cupiebat fedquara Cer[r] . k
w faci cm noxe fnfpicionem cffugeret, non videbat, quocW
ft « mfi dias f«ret ab ea dilifienter obferaari, repcr.t ig.tnr vt,m
F ocmon , qua idturo cxequerecur,acmonuit, \ t pofttidic cum e
fbrnttibusSalinx.qu* DuBe omninm quas habet totharmg^a ce-
cberrimaeft,vna cddentes carbcnesfitellis fmsprcmjre c.emum
rcfrrrent,pr*fto adeftet, cum Lollx fua ceu rUrbine deijccrciur ,
*c in eius os propere halitum fuum cfflarct, ficcn im futurum , vt
partum fuum ante tcmpus,atque in maxim.s do.oribus e,j, crcr;
quod vti verbis pr*ceperat,fca re ipfa eft co hfequutum, uamq^d
num deturbarx fiteUs a Dxmoiie peifiata LolIaimpuHxCarha^
tins fpiritu,e veftigio in vehementiifimos partus dolores waW ,
vixq;domum fetis mature peruenirepotuit .
Condeijlana Granfanctua fera iam nofte nens ad Incernam fo- M€ „r,
!a, smmo voluebat, quomodo de Earbara gratiofa , a qua pafia iui.ij*
erariniuriam^pcrnas extgeret.-praetio fuirdacmon felis fpecie con-
fe)cuu$,authorq; niit,vtlimacis tcfta in puluerem comminuerer,
eoq; illius veftem confpergeret ; aniplexata hoc confilium obfer-
uauir ficuti commodc id explicare pqflet*nec longius illam remo-
rara cft occafio , nam repertam Barbaram obfcuro ftabulo m pe-
cutlum prsftpia paleas comportantem,vna cum pecudibus,quas
ibi et fttK, illo puluere fufl'udit,fuiiq is protinus omnibus ad vnum
lethalis. .
Eopofteaminiisnoxievfaeftinpleciendafilia Antonij Gibo-
fiiiiam tumiridcmilipcam abnndeafpcrfiflct membraeiu ,leui
tantnm morbo ccbihrauit , ac cum aiiquot poft dies fanandi ani-
Z mo
I? 8 Compendij Maleficaruni iT
moill.meodemrefpcrM^
^ Bcari in quo.hoc adMcrtcncuam cft phaimac^ o
? n, efTe i nfitam ahquam vnn cer tam, cl e ' a J „ *
< dem rcs adtam rcpugnan « tol efficax M ^ fitfa *■
«bhmii- AlcxixBdhonx freq^' t ftas re ( a - inrantatf
1« ,d - let,vbiquondianaeftOon ^
grrel'/. cdmm peruenerat,vt »arn non voau «^,led fi fe ^
i» «7. di tantrnn tcnererur Ho c «d ^« - £
iudKarct.qucm ccea u obtecrar x r ^J; c / dj qtli dieserat
miffis verbis volmt :pro'»ncun , iulc p. r. ^od - jn vkimm
pridie ^atahs Chnfli I ormm J^i , n^cr J. ^ g
vrbcmeratprofec^ ^^^f^^^ re d,bat . Hu2
mitenere uolenter correpu.rr , ^ , f , a p pe ilaba-
femiuimim deieat m crip» m Don ^« 1 ^ a fe ? f la erant
tur ) ac ad bonam euis vxoren n ad.^1 fH t * m nt offi .
uauu,acquod poruir « uni1 -;" , f 6 mrer jt- ^oibidiC
er at ut mxchos imroduxHfe putarctur.
Od.Ua Boncuriana dixir , mons efle Sort.leg , ; , q m in t
'tr- amfafturosputan^qmbuscalamit^
^ e m Cus limcn tah pulucrc ante ucams hons confpj ^
iacobusquoqueA S athiuseam:ollcnd«uxorisHUlanj ^
Libcr Secundus 1 17*
SblongecommodifsimarnuumfeaD.moaccdoaumfu^ mc
"ffifiii Pardea : Martha Mergelatia nunquam fe frujtra eam
^^mqSn tentaffe, prsfertim 6 hoc a Dcmonc fuo mfe ^g.
Cfl "r nt idSperina , pyra aliquot , qus ex arbore uicini ( Ribe-
nomcn «a tfZdAt, tranfiens fuftuierat , proprer ^
2 M ea dunus uapulauit , id ergo ,pfa doiens , ac al WU*»< ui*
q nfdfciSns non longe abi jt,quin dxmon explend, defide-
5So?c P ufaliquam apSrct.ia ictdfmti^ - q«o R.bem-
1 ' Smrao nuneldoperasfuas contendere folebat , hcrbuia ,
""^miu Sdidk^itinfternerct, quod cum fec.flct. ac .lle
SZm ienarus locum eum eflet fupergreflus, illico m eu mor-
^Sirfqm uitam ,lli „on multo poit cruaab.bter abrum-
pe S t , h,IinaRavelfecontraFrancifcum Tibicinem ( cuiusvici-
ScrwoSpecus adaquaW puluere virulento contaminafllt , po-
Sdto £ equabus tres ek ad prafepe repertas exaiumes , at-
^SVMorelius, cum pro fonbus Vuolfangi Ha^g^
affinis f u iidfedfiet,accolocifortcitcr ^tcsh ^
S oontraclo morbo « co non multo p oft mifernme mtcnjt, ,1-
lac eriam itcr habens crus fregit . f
Catharina Metenfis.acerbe fercns P.ftons cnmfdam «j»»"*»
a quo mutuum panem rogauerat, & vt hanc rcpenderet M w.
dsUmsfuhmplorat aux.Iium : aftat ,s momento pro fuomp»
dili£?ens , atq; officiofus ad quamcunqj vmdifta: occalioncm, atq, p[wnh<
ea grana lll, herbas fuggerit conuolutaspapno, mooens vteo 10-
co illas difperecrct.vbi freqaentior is,emfq, famiha eflet,nec _mo-
jaacccpraserTudirinporticum, perquam necefianus m yicum
e rat reqreffns ,ctii,dum infiftit Tiltor,poftqj eum vxor , cV liberi ,
©mnesVodcmmorbocorrepti, non prms conualefcunt , quatn
Saga mifeiicordiaductaa dxmonc impetraflet , ex ea valetudi-
ne"vt emergerent, atq. in id herbas denuo acccpitj quasdam
eorum fubmifsit cubili , ficuti facere edocta fuerat ficque con-
firmata a morbo valctudine , ad priftmam fanitatem omnes re-
diere
Drigeut, & Odi! ; a, cum in eiuspagi , vbi domicilium habe-
bant,coI!atione,iiu1i<Siont'q;abexacio;ibns practcr modum ( vt
ipfirepuEabantj efleiit cenfici > atqjeam iniunam infigm aliquo
2, z darono
. 1**
Buxcrij
pu^rcu 3.
C-lrnd
Ma-tij ■
1 g * Compendij Maleficarum I
darrmocoerccre,ac vindicare cuperent , non d.fuit , qtii p ro « t
ofTcnfiouc eratum, conucnicnfquc couillmm a^rret, dcmon.-Ta.
lc antem idfuit, vt ibi quam latifsime ventnurn fpargerent , v bj
cius pa<n pccus frequentius pabulari folebat, quod vt magiseffet
illi in promptu. indicautt pofle confi ci ex primis qmbufque.quj^
offerrent vermieulis,vbi eflenrfatisaddifptrgc-ndum attnti , $
comminuti, hoc i^itur cum fccincnt.intra uies paucos pericre n
co paeo pecudes centuni qiiinqnagincn ( vt I ngcus dixit ) \ cl
centKin & fexaginta ( ut Odilla ) ciucrfi enim mcerrogati, in^
tens pratcrcuamin numcro conuenenmt. ....
o* U '« loannaf oireha.cum a fe medicatam offam vnmerfa vicim fa.
te«ftr U Bi ^-jj^ dcguitaflet.ei tamen foli intcritum attunt,qLicm ipia animo
f. 1,J Arrii"; ad cKdem defHnauerat. -;'
FubcrtulaKuxeriana , hinc tmqne miurws rucrat e mnntcipi-
■busquidam , eumqneabunde vltura iam fibi vuUbatur, fi vaccat
qninq; quarum prouentn fe , famihamqi fnam fiifreiitaoat, veue-
«»■> ' no toileret rpericulum tamcn crat,ne m facmore dcprenendeifi
tur ■ fi fua manuillud ipfapatraret fingulas medicara urga con-
tineens,quem morem in ahis fuis vcneficns tenerc (oUbat . ifto
.eiuirmctu,vteam liberareteius Magiftellus.monc t,vt anteluon
nis hori*pafcua,ad qiue frequentior pecoi ss crat appulfug ,vene T
nato oucm a fc ante acccperat puluerc.confpct g- rcr, reftareqoi.
dem primum illam,ac vereri, ne ea lues adviimcrium pecus pm
uenitct,cui tamen v o!ebatparcere,prartcrquam illms vaccis,qu£
^ntimtah infortuniomnlctatum cupicbat ; recepic DxmouiKflf
tum qumq;vaccarum numcrum fururam omnem noxam , iriqtic
euentusradem comprobauit,nam fols ilie cxommbusperterunt».
mt in morbum inciderunt , <' : ? ..' . . j
j. hail 5 Iana Armacuriana , ea fpicarum fafctculos tres ex agrovicini
01. Apr! fnbtra\erat,atqdn Alexie Cabufix proximum hormm,quodiso»
,JS *' cultando furto maximc effct opportunus, drpofuerat,fed non it«
clam.qnin & Cabufia forte tum .n fcmota aliqua hortt parte opus
faciente aduerteret,qtia: cum,vtefrmulterum mgcmum , uicinis»
quod uideratpalam tecifle^arque tx co lana non modo male au-
diret, fed etiam m difcnmen aliquod ueniret ( nam furti peena,
etiam oleris ex horto alieno fubductt eft fufttum m l othanngial
dici nequit quanta ira, atq; indignatione in illam exarfent, vt
q.uepoll hgc non ccflaueritomnes uias,rationesq;exqLi rere,quL>
tam infbmem iniuriam pro hbidine tandem excquerctur . Ergo
ardentius hocin foltitione mcditantem.dacmon tlk, cui fefe a##
dixerat eam aggrcditurjiacrepatqw igiuttiam>qur hsnc in ^
atlO , 3. notias.
LiberSecumJus^ 1B1
r ^rkudinem pafTa efict taridiu refiderceum paratum fe >
*^ UC ^XSretur modo,aut prouinciam dcmandarcr, i,c
^et cxpertM ^ h petmant^m ; nee mo-
cnim '"r 1 ■' i^iMara cur^aduolatfedulus ille rmmitcrad
ra > vt k l»rtn tnm forte ea cuftod.cbat in pafcuis , atquc c*
Akx ' £ n,' auod in nroxmias fcgacs euaferat, ad armePtum tccr
t3ba mctul frageret , dc cstcrcq; rclinqucret adce cx co cafu
- ,L vtdomumfcmiuinamreferrcoportcret.
^° nTt w a iuo^excmpto de Bernardo quodam Bloquano,
SCq a-m lana a £52 opui « qnodam rure i aciens cum b.g« ^is-
qucm cumu« ^ ar £ C ntoratum , vbi merct. ahqnot com-
nroperantem anuBaduertiflet, memcr pridcm accepta-
Pirar £'ic tameninultarum miuriarum , ■dcuouone , acexe-
rum ,*ad« - j -^j penr , K a mvixadhncm ipi jca-
^Tratcumdlc e curr u mquo fcdcbtt P r*:cps tanta v. deie-
vt uhcoexanimatu, fu , integro niMomnius toto corpo-
c cre v!!o faucm, ve! hv.ere dctdorato , vel tumore
vci denique I axato;totorto,aut vlla fut parte fcfo.vt ,1 ,
*cqiuti,vci m toCTceptofcB omnes viio momento ipiritus
St Slbii^t fcuirei fidem , nc qu.s putet a fol*
r u^onfemonccflc medicatam,f«atv* « mommbu, co-
?~ «tlm fuiffe fcoannisAurigar, qui iu illa protccticneBloqua.
ouam a S "a co^ofce, etur.in vulgus fpariam, m .ndicatam
SrowSq«6d necisillmsncua.aiqueinaud.ta rano argu-
^cntun'decitallat*ab infoleutiore aliqua vr, ac poteftate >n-
f ° Nancdi , cuxdam Malefiea , cui afinarix nomen vulgus fece-
rat ofliatim ftipem cxpoflulare folcbat,<Hufq;*ta«,ac incommo-
gtvaletudOificiatn mifericordiam potentiorum erga ilJam con-
citauerar, vt ab ijs ceuin dcmenfum ahquidquotidieacciperct,
ciuod fctis vit* haud *gr* tolerandre rffc pofler . Cum igitur iuo
mort ftans ad proprafidisforescam fibi dari jmportuw^ petc-
T ct, acf/m tn autpkatotegrcdiens maiornatu eiusfihus luififlet
in aliam horam,vt facdferct, qudd tunc forte domcftiets ncn cf-
fet erogandi otium,hcc iUaindigneferens, qnodpromprum ha--
bent m orc Sag.t omncs, illi cft imprecats; ncc mora , quafi peoe
in fil iccm is impcgiflt t , cafu f deo vioiento r.rocubnit vt pr« clo-
lotc domum fc ftatim refcrrc cogeietur , vbi cmnem rcm dorr.c :
fticls.
, Compendij Maleficarum T
pru denda Sg«35^S^SS fc a fergo pcrcuhflct, nw
hi que iam dubitarc qumcx cu crucismu-
ft B ^h^^tt« namcum mdignabundu*
tamcn poft _hxcqu «1 £J el rcnu nciaflet, multo venemcn-
m0 n quod fic fi uitra ^ten uuer Adolcftcntc m , vt pcrgercc
«us i faim ^ " t a dc P m llH facilc cratfacerc ,fi itn .
qnoujs modo P e ^ c «'5»^ preca »onum , cruafq; mun.mi nc
aliquandoadonretur . no M f £ igitur non
bus conatibusipfc ^^^™ n _ ail ; feile ftra brachiu*
proterens.penacnro r pcrque eam tcneftram pracepj
Ius i H blim, 5 a «rg to ^«^^ dcmum refcrecur.vtl
tanro.mperi dcuce.etm .vu f iu compos , patrem
tamcn poft ahquo horas UcUu v ^ intucns . noh } £
?S53°b .ftud fuccenfcre inWniu» ,
- q» lt > r at ! r ' ni h^r cul na a me eft omnis, fed cxtrufit mc forai
namcertc procul bK cnlpa am ; inen5j f upcr ]ndufl4
dcprimcrcr 3 ac t j "
^LcS^inxtanum iacentem.acproftratum reperturn fue-
cercr.K cerrc buju, fnn . ..j™ horreo ad vfum famihsrco-
. . ^f^r^ £ SSESSS Vcrilans dicere , aKquoc
gC ftVS vi a funaus eft: Accid.t ctia intra paucos al ios vt Afina-
P "f S ex AHSim Maleficarum indicijs , tum ex diuturna ,
na , la tutn ^ exA im ^ , f £3 rc m _
oua ^^orauerat To „ c!ogi j s tcftium mter- ■
quifitione m vincula ^onijcer 1 tandemq; rationi-
Ub..... f .TOgauit Kemigins , ^ uw f «"JJ*^ , de „ jt , vt f lU fecus admifc
bus ,ac fi« p vl U ~> um w - de^ , qnod totiden, . '
omn.a mgcnue fateretm imcr 4 fi reat auit . Nam iti~
t,m, ac patrarumtut-riL omnen), vti ge-
«ciniatom £ „ far.rcA™ mors^
fia crat,enarraucr-r,pcr. exitq, wrc 11
hi^d^fu^^^^S^ cx arborer-o,
Rufho quidam o «otuni vn- arcam de.jciensj
atrpatan ,ahus tnndirc^s ,i ^ =x ■ adaptanS) nihll eti»
in fummo ahus curiu ianum couunnai.s, ac aa^ >
LibcrSecunduf^ 1*3
- dctrufi um» , accompafii funtin terrrm
mf.iuet, « dai " , b ^' " Vemore ,5 quo iosnncs Rotanus fibi fru-
F Pvr^cratin^cmontmore e ,^ abdnoloco
•tq; <# eB £!eK ? MttU nibilomfttm eft & ea arbor a IH fidc-
e fauabiiseripcrrt - r 3ns pyr3 decerperc, atq; U
p rxdx po»« V' 'V 5K ad vindielam acccndat . Ergo , vt
num monftris ao 1 ea ^ -> ft turbine fub.to m-
illlCon ibetom^
soltin». ac ,n t r i.ni > lc c«, rentes ad en* cla-
fe loco pnns moueie noi. pi ■ > - i cdlcdlc bant , fubnm ,
^■quin.ncmojc^r^
atq ^^Kotl^^Pr^um fpontanea foa confeffione
riieiccir- . , , . AnraHofelom:ea filium habcbat Tnfutar-
r Huiasgenemeft^^ hcrus «am adhi-
in fatmilatu loanms «a*™*™ « xt er is , qui erant in fam il ia U .
Setaxob fr^m iSS^fSS , occafioncm fcdu- ^
al Smulab2t J iddoknsmat« Cl m al!qi)ail dois inmenta epa- «tj,
Io captabat , qno id f a aet , a c hlfidcrct . accc .
fcuis domum reoucci - fubdufia tamcn omnium ocul.s»
niittebatur. „ . - _ ~,,j;- r e t\tlx frecmcn- 1 anfc*n«*
tes fnerant, vti fepe wimtas ™™ x £*™*££ m ;i la co^tatic- ^
occafioncm , acproclmnatcm.p^
fgt Wmadmodmn vicuram Utcnti aliquov cnc r ^
So id enrm clam crat faciendum quod ^P ll ^^ es „°^«" i f
"bi d tcrius acddK&r , ,d fzctani m Ff^SS,
3n,tur dc hoc cum Damone conmium,placcr^^
ni ri facercinterea , d«m jsmvibc p ^SX S
dus quod acciptcbJtur faft,,fi dom, fmtfet fegWgJ*
K c . Ecce vero vicmarum sdntm occinfis , oblc ^"^ a b,cns fo-
a udirurintusmi:lr 3 bnitcrciuIan S puer,quemmat^aD,c^^^
lum domircliqucrat. Ac C urrcrc,qui a ud,cbantomnes,acpro,
ggj Comfendij Maleficorufli I
' ' ^in-ere, ^ifiiri quidnamiHi cdnti S iffct ) quocramortt u£
? ? C .£ « C V crc illL P rums candent.bus vndequaque coo-
tC ' :, a^c obrutum:excuffere c.tifhmc^um cums de r.xerc,
vtuuar.tuinpolkntitriidicui.it». • . peruatratur i<=i,
i \? ■» Jnrcr ipfasi! orum manusmoncDatur . itrja^i um^,
bat ' a ' ^XThaud dubie hoceflc incctpriim.qu» mmh darn-.
tur rumorlthere ttauo .a im m idcuco dc
nophires ^osa^cm ^ m m fi mil!aba ;ur d.fqmf,
^jfi^SS "c co rcs rcdhe v.U cA, vt mgenuc;
fones fieri cctperii ^ a " am ple&eretur, fingula quenuJH
modum eflent ^^^rDonibiis^uos in prox in : o toco 1 L.b c,ne-.
^Seocuidamn^^^
qmdexhauriret, m ~"^L omncm fpir tum fic mrcrccpit, vt .
, ^^^^^^^
miffipxmtentiadua^ MunidpdB
K«j ■ fuum ajtenus oculi «aoeniu m ' d fort ,i ee i 0 jdpcu-
moni fuo dcdiflct, ^fa apudq ™ C ™ am adai:x!t id£
dcns fincere eftconfeffa ^ u Jden infl|6mm> 1 afi ^|
Jsquiminus P 0 ^" "^Cr vim ramo" cnm tamen hinc indeq^
^onemorteajiqua^
lacobeta Vuehcr, cum, an, m ult d u P nec vi ,
Rumcusquidam^ „
deremquarationca cx ^d P ul . ot j eruaror);andem M
fcm (5^™f^ u.e J =,cn m ciu.ge»
rcpen, qua id b . c ™™>"*™% ;. Qi > f, cic ns vcrfarctur , fpinam^
nu , dum inter dumetaepi.s •-• _ fuicius, non prha
«hementiu. tacofir, vnde ^nttg. dohSir ,urul ilh
ct>niTaluit ) quimcgomifertatamdui liai!0tpoft
iremonecurat.onemiiiT«ro,qi.i-n.cLKei,c ^
5Uin interiore fiiua lignatur iniufo m vulnus vV
canualuit . pt
Llbcr SecuncfusT l85
t>entorbis vtirits a bxmcnt illatis .
Cap. IX.
po.£U'in.a ,
yicena, & Calenns^nm Hippocrate negant vHos
morbos pet 1 ffmones mot tahbus infcrn pcflc^
hos fcquuri ftmt Pomponacius , I euir,us,& 1 em-
nius.non qnod Psmones id vcHe nonirct.ant,
&ttos malos etTe non negamnt/ed quia morbi om
« - — htsnatura.nSusex caufis nafci qucunt.. Vernm
«untu re&a hxc ritiociiutio eft ; potcrunr morbi ex r.aturahbus
caufis orin,& non poterunt Dcmones morbortim nrogatores icu
imtniffores elfc ? Codroncus,C«:fa]pmus>Fernehus; Valefctiis,«
alijoptimi Mcdici ctim [\Hicronimo , a D. Chnfoft. bT>. Tbo-
ma t & aii js Theologis contra fentiunt . Iuriftar quoque ,exqui-
^us&JrchardusrfopTime probant. GriHandtis e fcpe citatus ,
fed pluris adhuc facio facnr Scriprune firmiora reftimopia. Non-
neriabo!uspercutrit/Iob vlcere peffimo a plantapedis vfoiie
*d vcrticem ? Non nc Diabolus lingua , g & aurium vfum altej i
vfurpanit , quem Mattheus hmancum vocat? Nonne Saulem Pce-
tnon b pcrarram hilem diuexabat? apcrte hoc docet hif^orir ,
airenim , exagjtabateum fpiritus ncquam , qui pulfante Dauid
Citharani receckbat , nunc viacanHis , quo nam pacto Dasmon
A a tnorbos
Matth.
b Hom.
54.1 ri
17 H a; ici
c. 1 . r.
irj.att.J.
4. Jik 19-
dcctcr. ca.
derj Ui-
gica .
eq.6.v%
«ct nu. ij.
f Icb !.
q.i7.Li:c.
c.rcrf.;^.
JWatt. 17.
vrri".i4-
h J. Rtg-
16. vcific.
H.i5- &
3 8 Coroperadij Malcfic HiflS .
iia, morbosinferat . HocFrancifcus Vakfius i acurate doa.it nc iR -
" t: ; B: : - Sum cflecaufarr. cxteruam eo q,,6d «trinftais adiu-n.t cor-
rrfe S atarus , & morbos illi illawnis , fi niorbi cx matcm
hn vcl ol ftr u6is radidbusncruo.-i.ni . C -«.rat.s caufaelUel
furdSth roS cxaemcnta ad aures , vel oa.Ios toac«uando .
SSad odium, amorem ,ad ? lias an.n,. Vf^™P»
"* iXcendas mouet imagines , vt m .n»af : nint^™j^
fii. fennam , & ca.rmccie i r; i * > , rifalpiniis.ouod ci.m
' Sh b«?uuo cnL h*c marcria fttoil ior , * rcmuor ,
hoc quodm.cad lc 1»» «crtor.St cfficac.or.fcict omncn, pm*.
ifiX "nu ipfum vcncfi.ium nuil >rr, vim naturalcm
^SStW q.« <* pafio Pccmon opo
Exemtla.
HfW«»oo«!«m pctfona* «vic* f«miii«r,bu, Archidmil
copulata in prcfcntU Nota, i, .ccur.rlum ,or-
' - mam Scpofui:. 'umccmporc.rg.nKa™
^,d»pcrfK«mf!S^^^tm^«q..V?nn.'a«
Llber ■Secundus- ;
ar ^lorii^ristaBomina non mitigaretur , aliqnantulurn m-
*^?oftThoc P opter coUodum veftrum . TuncMakfica.
^SS , an fim fuperft.tiofa , vel ne , tertia me tu fo* .
ftj ^fprobamt euentus ! Nam tertta die mane,mc fcdence id
Tr ^ooreheudi: fubito tantus dolor corpus meum, ac muafit
* nfftenora ut non cflcr pars corporis , in qua non pun&ic t
F ^rribSeu«rem , §eou\do non aliter mihj u.debatur , mfij
Eu to inuc gnS carboncs eapiti mco mpcrfundctcntur .
^So.XpoA i uerti cc, ufque ad planram pedis, n.
f lltXm acu»,vbi non fuilfet puftula fanic repleta,ficque i»
SSSS^^o, ac tantummodo morrem oprando ufoue
Jd «Stua reftiti . Tandcm maritus donun* mez.ur fta-
iulum auoddan» inrrarem in.uu*lt»at ego paulat.m mccdcndo ,
^—Xre.dum ante oftkzro ftabuli eranu^ecc^iwnm^pec-
KE^bTfupa oftmm ftabuli,& eco, video,tunc i!1e,quan,
remo£,quia fo- te mcl ius halcbis,tunc cgo quamum
^Co bu bio mc ad oftuim tenente, cum altcro P ccl, am »p
K«di apenas inqint r ominus,& conndera diligenter ibire-
Eofi uSSSb pccciam folui plura ibi mclufareper, , pnopue
^m«ana ouzdamalbaadmodum quo poftnl. .nerant cor-
SSmfo/emma quoquc,& lcgumina,quorum fii*a!ia, nec edcre
K-cSm aut intuenVcnm oflfus fcrpentum, & ahorum anima-
f?m fum mtuita , & fic ftwpcfacta , dum inquirerem a Dom.no,
agendam foret,ininnxit,ut in iguem amcta pronccre,
2 r oieci,& etce fubko non poft hora: fpatium,aut qiurtale,fed m
Eomenro, nt tesUlxiu ignem tuetunt proieft* , omnem famta-
terapi^inamreparaui.
Snbdit idem . Mulier quxdam nupta & honefta acceftjt <l & iux*
ti iuris formam, ntfupra depofuit. Retrodomum, mquit, habeo
niiidsrium ,eft Sc illi comiguns hortus nicinsc mese , unde ctim
cuadam dic tranfitum ficri cx horro vicinx ad viridanum mcu ,
non abfquc damno perfpexiflem,ftans m oftiq viridari J> & apud
me ipfam couquersrndo ram dc tranfim,qu;im dedamno, vicina
fcibito fuperucnir,& an fufpcetam habcresn mquifiuit,& cgo ter-
rira proprer malam euistamam, nihil aliud , nifi ha-cverba pro-
tuli ; grcffus m gramisibus damna demonftranr , tunc jllamdi-
gnara-quia id viu- forte beneplacitum , me litigiofis verb scnm
iaimplicsre nolebam , difcelfit cum murmure , Sc vcrba,qu£
p-otu!ir , liccr audirem .inrclligere non potui, poft paucos vero
iicsingen» infiniiias mihi iupcrucnit.cum doloribus ventris, &
s acutiK
Tofi cake
lib-s.Cof-
' 188 CompendijMateficarum T
ttutimmw torfionibtis a latere finiftro verfus dcxmim, & vJcfc
5 ! |1 dtio «ladij efient peftori infi*i,& nc thu, noctuq; c *
rn^pbu v fnosomnes alios inmuetaui^ co.fl.cm.bu» hmc , n .
de pro confol.tione, accid.t, vt I.utifigulus , rrafawm vic,n a m , ,
£ Tafcficam aduiterinofiagitio habuis in Aniafiam, finuh
dovifitarionii gratiaacccdens , & infirmitati me, companen»,
poft verbTcOnfolatoria abfceilit , fcquent. tamcn cie idhr.e re,
Ht Snter alia confolatotia fubitmxit cxpenmcn: um c.pia»J
aieTmarcficio vobis kxc infirmitas courigcnr , quod h fic re -
pertum fuerit , fanitatem vob.s rccupcrabo : acccpto er-
lo p umbo hque-faflo , & me.m luto rea.mbc.te , pmn.bum m
ffla mamuplenam fup* corpus mcum ippodiando nfo
SvW qn^dL imago & figurx d.uerfarum renun explum.
bo : conVello appat mffcnt,cccc ait, ex malefiao vob.s h. x cov,
riak infinnitas f&fuper limen oftij domus , rna p. , s ma lC f,c,|
romincn " accedam ns er^o, & ilbs amons mcluis fcmr.ern.fie.
SStus cum co pariter ad tollcndum ma ehuum m,c
Sd-m X cTmentarius Jimen oftij «leuans manto c,ut , vt mj I
"mn in foneam , quz a PP art,erat , mkteret ,&quscunqtt : ,nn*
rirtf cxtrahcrct,quod i fecit , nam pnmo .m: gmcm quandam
c Sm □ lo D ?i udmc vnius palmi vndiquc pertoritimjita
temlu duas acns ex aducrfo per larcra admodnm qnc . , P fa pn
Ses a finiftro latcre, vfqnc ad dexrrum, & e conuerio pc fea-
£Sf ottixMtmni. peccias panniculorum dmcrfas , * p ur -
rra a» ^rana , quam fcu.ina , & ofla continentes , ficque Ihsm
WuTcSmeftiVcPO conualui, fcd non cx toto nam hcetrqrtu-
^Z anaSL ceffafient, appctnufque comcdcnd. red^t ci
ir te-o priftinz tamen fanttati vfquc m prafcns mm.me ft,m
reftftma vnde hoc quarebam, qttod prtftma fimtas no redibat,
Kffponm
S co ^aht, prtma mftrumcnta rcpofna co^^
dum inquirerem,Rcfp. examore,quo am.cus amico rcuclarc lo,
^Cmne^Xperatadmirationcm/quodnarratC
ma , de quadam puella Louamcnfi , qn« «"batnr Cath ann»
Ctualteri, annorfi quindccim, cums curs ipfe T™j"l™™m £
qu , cum obtrufum a gentih^ cowanea hbaire- , ^ 1 ™^
med iffer m morbi fimptomata mcidit prorfus ^'S^SS
ipfc fpeflator quotidianus vidit illam ajc.cntcm^tot talu,^.
ta, vt ipfc crcditurus non focritocuhs al.ems . Oflauo morw
menfe/masuoniffu pcr pofticuia ciccit Angmllam l
prefi'^' ""7,,,. & oa k & catida vniucrfa,vt angttulis folct,
foHum
guu
ftepU ^fticiim.indccBmimpctucxilirec - - „ - .
retper E*^ atamQ ae fufpcnderantloco iubl.m, ab amnu-
inortuam excm ^ _ mterim ;> ctepn euomcrc uv
libusturo,repm CO piam hnmano lotio non abfimdeim
rt tem ;Si , durauit ea vomitio plufqtiam quatnordecim
r ap ons ab ■ - - dltb us exoncrans fupra, librtt v.gint.qt.a-
j lc ,, fingu lispror ^ ^ reddc bat qnotfdie b.s , terue co-
tuor. Prx ' cl " ve ntre ttimor nulla m toro cotpor* mflatio
piofam . & jpfa puella potus ,& cib? parcufinHcrat,
cxtcrius apparep^ ' r c] alccrius matcnaE fciphum potita-
y}xynumvim,autc abundantia , vt fpatio duanim
U i } f ^rum taale amas duas implere potucnt. Peft hanc
tebdomadarurn i con f c fthn exirc pcr vomirum ahu,
aqu* copisn v «per . K. , imdinc , f cd long.ores a!i; , a!i)
toptofiirum i umerc , cu t b canAus euelluntur , au-
bmnorc* .^ »^; ^ quantit as,vt facile piiss quamplures
^aque eft md ca p, ou H magrto fa _
J#«^-Sd SS. IntcricaisdciDde nonnnllis d.e-
J ldl ? 5 & SS,m Tomirus , qni flocos ingcntcs pilorum eijce-
T Slo aut uifcrino , in qua colluuie , & frufta hgnorum ,
^^^S^^&d Ugnonim partes adeo
£. ^5 caudicibus abfoktisdefraftis insquallter commmut*
bofaoncs vidcrcntur,vnguis ampluudinc ahz, ah* craffiti*, m<-
SS, fons obdu&vctuftiore cortice nigr* . Paulo poft
t-ceVit alius vomitus ni^cr,vt carbo.dixiffcs attramcntum vcrum,
veifcpvrmccum, immocarbones minutiffimetritos, atqueper-
irn*»s,fingulis dicbus prodentes adquantitatem hbranim dtu>
rum, aut trmm, fepiffime cutn pilis tam copiofis,vt nuci luglan-
di mcludi non peffent, omnibus albis,prolixis J & dunor.bus, qu_
cum per triduum ita duraflent, ekcit fcmel, & puri fangnmis ta«
cjuam e vcna diflecta libras duas, nullius rci ilterius gencris pcr-
mixras . A vomttu fauguinis rurfum fequutus eft aretj ac fi anti-
monto tritotmctus Atiffct humor, OBtminoliquidus indics fcrc aa
bliras qmnqacj aut fcxj at^ue hoc portcntum fepptimanam intc;
■ Compendij Maleficsrum .
-«am ccnftanti horarum legc,ac fpacio perdurauit. Ctfij* ■
Xc.fed pauc.orci.gradaim quc atr orcs cerntbat ,imo & bre-
SSStdi« » vtcrnn P riu, cx flat.o. t belcercm paularim , hmd. (
£° i, tandem aterrin ., ac velut c-ifl- M m i- ufl a minut.ffima per
vonmum reddcrcntur , qu.ndocci que h,s,& virutemu* humor,
& craflivs.quandoque fimilHimis hmo. enca Scptcn bnsnx.
diwn.mcmbram truftamaiora camqi.am ,cntricul, partc.euo.
mnit ;habcbaMh*cfFcci e mtmiic«cramor. S xarnof^lent af ,fra,
Sun c contumacis , qu.bus profcC.O , vi rcetus , haroeidi ,ctun,
Sumlicmsinaranr.mof, p.opa.inc ipcciabantur ,-uter,
dummedijpalmilongitudinchas al:zlimtevcft.gion.bW
S "enu.orc, niulto, fed pemtus nigi ar > venanim dumtaxtt veft».
«?cre3«,mcmbranx temn non riiffirmles. roftremo «•
Sa-unt St terti qeneris tunic* vaforum prorfus cxpcrtesaharum
o^nmmteim.uW
federathisaha mmw fubftami* , atquc figurxrau^quarnm
«nini fetuum muolucris , nim huic tcnuitati adcrat n,.ra Tofa..
dTta "^umumranoquouismii^culomaiorffr.gmentaill.ui
varia, fed tria prx cztcns rara duorum palrnorum amphruarij
fupcrabant^rertcxta canalibus prolundis fiue tcrmmn.gg
fc e a venice sri bafi.n Iccrantes, mutuo cancclios m rhonibi fpc-
cem cfformibar.t . Non habco, cu, mclius conieram.qiiam cnn
ft "aavipei*. cuamouan. nihil haftenus i mc .onfpcetum fu,t,
«u pofle mento comparari/cd hoc m co pracpuc ^nnrandu,
Juod fecundum longifudims diiAum , vclut cauans
Jundior apparerct inculptus fibr.s tranfuerfis, & rarn pic, fus, vt
in afnera pulmonis arteria . Erat krc rcgiopcmtus , taua.&arr
Smlmmmenjbr.n.fanigio paulatim ^
<ipit,.vcftigiumrcp«fcntanicum «pulfione figi « gMfflH
lar s fcu prcccmt numiilari.inalrcr.us finc fci.fim latclcej»,^
fcoq^
diffimilepnrfeierret. Vmuerl*pmc»nu.cem coap «a to
anguill* longitndinem, .tque craffiticm f.:.s ^g^^S
ferant,illudautem tabetwculnm ^^^^^„3
tiofii S cxiflimo,per quam forte & folidH,& humid.s ad lui mun
•ttionem ncccnanjs vefcebatur . /;,„, \-„\An ferj
Foftqutmhafce.i embranas ccc.t , frquut, funt Lp dcs K ?
tenumet i . quo, v efpcti fcmper «a, . horarum pcno^ magu|
«in,rempcftatibui,animu;ue deho, ,.s ciictabar . tom ic ►
Liber Secundus? 1 i$i
f*« '^^I n bTnctc ad nucis iuguUncus quantitatem acceffir,
S" itn K tXcLoms manifefto difaiminci^cb.nK.rquii»--
non abfque » coa5me t*tati vanot ab liiis, qm ftttm*
^ '"^p^ccit , ut & uomcntcm uide, ig «»«&&,
r«W ^" tfni ' S„ m ctdcntts audicrim , reaguo horrorc , cuni
***^l£r Wttndiquccircum^, E ucftigto^agnam
* nmi m , ;Lr ^pornomm polhcis .long.tudmcPirrcf ; & cr^ ti- : .
difficultatc fccrcuiti crat t ftOC famporrofunj
ftaminibi.s ett s t p }aidmn cx currebar,iurc:-ea tamcn,
^ukcs Tcd minorcs ordinc pauciores . ac nigniKet
t£ pili P" 1,ces f!; mnrm exccdcret fidcm , os enim rrianguiar*
fchdurn iom ; .ntu,cauu^ P ^ . ^ & cUa; pa di .
nC ^fet SSd " n fuis camtbus iufr uienti ncc mora ,
ccret k ra ; c radilie pii irorlim acJt s.ron.l* uarix fpc-
ft^entt dic « t ^ n , (ltm!lim ra»tcn,& p« »» lapi-
dtt* magn udm s pwgw a ^ ^ lun _
cSSSi" ent nftt harum mirabilium Dei pcrmiffio-
2&Sf.3fe mmifh um, qui caufistamcn naturahbus, or-
dan^o»
£ anorauj dolorcm poft ftmcftrc dumtax.t ftnt.re ina-
£ w d i*ft & ucnrrcm eius mann tctigtt , ad qne» conaftum
Kcre uidcbatur fibi extr-hi intcftin*£ » p imrmttt quxdam,
q^Turn oculis di g nofcerc ucoribat, poft ftxto «. mcnft rnnto
SKeraorum uifcerun to. tura jpfim fubito ttm dira tnutfis , ut
nec/oerbafnntSpreng^
emnesinquietandoabiUnerc pofler,8c quta dcucnf.imaMigi-
kcfrmx n ifcricordiz cxtitit,in panc , & aqua fmgnlis ia^-
iitinis dtcbni ieinuando , ideo & pcr ipfius fuftragia crcdidit fe
fibcran, Hndc, & quadam dteubi opus naturx pcrficcrc no»cbat,
tuncomnisilia immuoditta i corpore prorupit,& sduocansma-
titum cum fiiio dixit,fuat nc re* iit* fantaftica ? nonnt dixi, poit .
dimi-
lu MaB.
Et .
Tom-i
|$g Compcndij-Maleficarum^
JimWium anm ipatiumrcs ifta cognofcetur? autqiiii uidtt nm
alSm Spinas , cfa , fimul etiam ligna mc comed.ffe ? erant enin,
Spinxroftrum longitudinc umus palmi cum ahjs uanjirebu,
irmumcrisirnmiffx . ' \ r , _
»»1..«. CaficllumcftSanaiSymphonani 1 .ucduncnfis Ecdefe p aii .
5? & C isab mbe mihanbus diftsns.ub, u.rfiddis,*. Rel i gioforum fc,
dulusfufceptor inasmz conuerfation s pariter, & opmton», Ab,,
Ti : b m ad hofpitium fnum ahquando,quafi u,m raaem o pcrrra.
«f&* S lonencula erat filia nuferabihmcommod.tate laboran s;
Eta ^ d S"duaa°utla n goretabcfcer«dcfper« 0 ^-"W^
r»' fentiam , nec afpe&um ullatcnus rolerarct : Afk&ione muhebr,
' e mtrix pcrfuafa.ut Sathanas Sathanam c, jccrct, famofum q«.
dam maleficum accerfiuittfdtuit, exploraiut.agnouirA muher.
Sm aTrcns infcrraram tcrit arborum comcc . , P ocua ucrb^j
* Sbil infcfta propinat , mordct etiam dcnnbus propnjsbt*.
chJ m m ftrTmuiieris
X Z quidcm lau ^ore conualuit , fcd mterdum « corcie pro-
cedcrr fentier. s uelut acus, cruciabatur atrocuer,donc c pcr mor-
fuvambrachti, qnam nulla cicatrix obdir.erat acu, eauccretmi
occaTt i^- crud de q remcd,um, fcd huiufc od. con F nid,«autha ,
pSresinhucmodum,qu 2 mtri g inta pcr rempouim mrenalta
Kcrant,quxdam ut t unlgo ^^^X^^t
Lttcndtsflh idoneaforam,n 3 pr ; ,nuttcntcs. ] ra . ei ca przd*
SusAbbas^d domum ubi hxc fiebant ad;:cmr , eelebns eftper-
fc>na . cuu s hoc opus , & a!ia non mdigna adrmran.ne na.ra*
n° r fcdparcendum adhnc fupcrfht, , & nomcn crcJuh rer.ccn-
dum huic pater anxn.suiifcrab.lem exh.be: fil, jm , nrcfir.cU-
cSislu^bremexpIicattragcdiam ,cadcm horafitfides di-
fi5& fennens acum mhtier ^cmcbund, dcp!orar 3 ,am peruene-
far ad foramcn , folitus iam pWcrat eruor , lam perat.p.
mrci^an par icul* ein. «icrant.& accedcns rr.us cx rratnh»
faiu eidcm Abbati dcfcru.enscrucutam «rrcxu »nn s plunbnj
^Smonii.mconfcruandam. Lrat Ahbas ^o^u.jaj
tattgens in mrtutc fidci pollicetur , nec icrrum ultra , nec chah
bem inde ptoccffurum. faftum eft , f.d mntats mater.a eft,
^necdL prorfus cxrincta . Ccrperuut lipnn .ud«r .ar«hj
q ualesuul^obroch a sappcl!ant,exq.,runoro.o,e, ! e^x^
pro ferrcis acubus egrcdi craffiores fp,n,s , & >.oa,c* !(>ng or«W
£c ^ns tameu on^nes, ficur, nec acus fuer.nt -^tud mv d
Ofaflitudiniserant. Sexdcciminhuucmodum m.ia «nnur^
Liber SeeunduS. 1 I m
i^. mfnfestfv muliere ligna prodicrunt . Adfuit demum Re-
?3!1 rrus Antiftes, cul dimfiitas feruabatur tauri mtracuft plc-
«f r ' ! offcrtiT mulier miflarum foiemnia celcbrann, ficutpr*-
* ,tU *? vefpere prxccdenti , eadcm hora lepnmum dccimum h-
" P muliebri corporc egreditur, qtiod fub ocui is ornnuim
S n«ras extraxit^coufitentem haqj mulierem Prarfui abfoluit,
S2 ". r „ mfi tradens Euchanftiam ab omm deinceps cinufcum-
* iat , 'rieiprOGrefFuiubeteue fecuram, [fic ab offinifcjus lam
qnC aC,h, liberataadhzfit viro, filiofq;procreauit >> & vt dicitur ,
f ~a . fuperftcspradicat vhtutem , quam in fc ipfafcehciter
«,if«pcriri . Penus de Fra^ineto dicitur Pater notus, & ho-
,k inter vicinos fuos, vt fi qucm dubium nouitas tanta red-
Heri t pX« torfitan liccat, quod crederc detraftant.
Hic verbis fequentia fcribit Catfalpinus. Contiglt hoc anfio Deince(ti
«& hlc vidifle multis fpeetantibns ; quidam a Dzmombus ob-
Stf Es modointeradiurandum, modo poirea eirc.t corpo-
«' & macnitudine, & forma per fe ineptiffima , , vtdeiior*;
tencur ■ cianosferrcos pratlongos > ofla , lapides , g!o :
bos laneos, carbones , aliaque multa, iri cukitra
antcm ea regione, qua thorax incnmbebat,
prarcipuc qua cor globuli multi reperti
funtcxpatmis affabre efformati
dicerfis figutis , fcd plurimi
inftar fofarum perpe-
tuis plumarwm
tenuiflma-
rum or-
di~
uibiis, nunc filo imp!tciti,minc
folo gUuine compacti.alia
genera repertafunt»
jn cerukalf, qua
caputrefi-
debat.
04 Compendij Mateficarurn :
Qofirina .
Vis nam potcrir narrare artes quibusdiabolus vti«
turimiumerasadperdcndumhommes,quandofic
r eus permittit i Affuam in medium verba Augu-
iHni , a qua.* funt hsc . Qneraadmodum hoc fa-
ciant Aneeli, vd potiusPcus , & quantumfien ve-
Hr,perAnqeIos,&quantum ficri velit etiam per
ffi/itl /neelos malos.fiue finendo, fiuc iuhendo,, fiue ccgendo , e* oc-
culra fcde altilfimi imperij fur.nec oculorum aeie penerrare, nec
fidncia rationis cnucleare,nec prouentu mcntis comprendeHj
valco . Res profecto magni pondcris cft , quod Leus P errnit « E
Aiabolum arrliqere femos fnos, non mnocentcs folum, lec! etiam
pcrfecros , fanftos , vel vrcndo propnis vinbus , & caiuutaeg
bns, vcl inducendo homines perdiroseorum incantationibus,«
malenajs ad nocendum inre.vcl in carnc . In carnc ,lcgi«nus^
Euaneelio , quod dum C hriftus prxdicaretlwdeis , dial oiituw.
poffidcbant, & varijs tormentisdiuexabant ncnnullos horn.ne*.
cos in icnem immirtendo, & in aquam , quosSaluaror noltcr £
aauit . In re,Iegimus , quod lob fuit a diabolo danmificatM*
f lijs m pecoribus, Tumencii &c. & m carne ipfa,quam '-O»» P"
cuftt illnm vlccrc ocffimo,vtiplantapcdis >iq> ad verticcnv «
LibcrSecundusI M<
■ 'fedensm fterqmiinio , adradendam vlccrum
^^fSSamvFoat teftalwft rehqmr
Swm « fta Jggj* dainonibu$ pcrcuffum . Qwj>**J
uorcs » & forores ^ « a PP- cn inWi . Mrirco T idemu, mcan-
wtores mala Dcm »cr occu!ta,& uwpettetabi*
co 5) fu..olos pro vt pc .n . - r V.f • ob jS uv , c f H gari pcrfRmt ■ Vt
ha eiu. mdkta , qu* ^ l,ra ^^fidcra«t , W hoc faciat
nonnullistamcn "^^Soncs a Doctoribus inuefti-
gatx, quarefica Maienuv rhnfoftomtK homclia pn- dc uii £ c
ma baaaAntloc^.an equ; de £ nbemus . ]o „ Ln U
trar*ant,nosautembre lutet m hommcs cum
Primaigitur caofa,ctt pcccati vm > ■ i fupcr bi a m
fintfopcrl^ana ^^^^^10^^. SfaL di-
phiHiimorum. Sontmendaces.qm «u» ^ aaghilo*
c|uam - SnM hypocntx,quT na» ft ftatus h
habitarores de ^campo ^^SXpfil, j. maHtia
airarom . , So ™ 0 * 0 S nulla
coru difperdct tllos cionunus ijcus r , o Cn tes .n. qui fine
^'n^aS^L.JccBr.im^uadrig.cnim tunmltum
Osmdaaa&difcordisfign^eat, Orinniramfn'
Seconda caoia dt ^^^^'^^^S^b-
Pei , Sc cunofitas mteH.gendi aliquid per media
horrcr : hi autem noa (unt innocentes, & faBCtl , fed pcccator.s
curiofi\& vaui. q u quxrunt diaboio fautorc, & non £5™™*»]
re.q t z fctrc vo! nnt, td circo xquum eft,vt qm difcedtt a ventate,
SSribosimp!icetur,& i diabolo dedpiatox.conf^w exen^ ;
plo . Ochoxias Rcx infirmatar,8c confulit IdoU, vt fciat.an fibi
Viucndum.vclmoricndumnt^ocfaaoiratuincusnunctatilU-
- - " Eb » pc| - ■
Compendij Malcficanirttr
pcr Elism prophetam, nunquid non eft Peus in Ifrael, vt eatis a J
confulendum Bcelzebub m Aeharon ? Propterea , harc dicit
F.ominus, de lefiulo ftiper quem afcendifli , non defcendes , f e d
r.ofie moricrts . Huic caufc fobfcribit Auguft. in cap. ncc mirii,
&. eius verba hec funt ; Hax poteftas idcd daturdamonibus , V e
perucrfos homines fibi aptcnr.hoc efl, prauos hcmmes ftcucRar,
iilos fcilieet.qui fpernunt veritatem,& credunr mcndatio . riaRc
Auguftini fentcntiam confiimat Canccllarius Panfienfis intra-
Ctatu defuperftirione vnius medici, in fextaconcIufione,dicens .
Sicutvcra,& Chrifliatu fidcs mirabilia opcrarur inbcnecre-
dcnttbus, fic &c falfa, ac mala crednlitaj , F co permittente enen-
tus ma!os intcrdum operatur, vcl potiuscknieretur, quodquoti.
die cxpenmur in mak credulis .
Tcrtia caufa,cur velitreu;,\ r diaboUis opcrctur iuxta vohm-
tatcm Magorum,cv incanratorum, eff opcrietia fideu vtiltenim.
DeusjVteogncfcatur, que fitfidesA ccnftanria feruorum fnoru.
Idco Ctifoftomus homel. fupra alkgats fcnbk fiqtientia verba,
Amantii cft, nunquam abijs,quar amaro complaccntabftinere ;
tnollls,&: ignauns flatim cxpiimo impetu concidct } vehcnicns
autem , fi millies inrerpelf atur t.into ma gis infrabit , quanto ma«
^is repellirur , Sic, quis magne & fortis ficici ad 1 cum eft,fidem
non relinquit , quantumcumq; gmnter ftimulctur . Scienduid
tamen eft hanc Pei pcrmifiioncmj & liber:!m facuiratem , quarn.
Deus datdiabolo adinuandi intcntionem 2wagouim , efficere, vt
homincs deueniant ad fui cognirioncm , & inde vbericrcs refe-
rant friktus, acquiredo paradifi premia . Qnarc,cum venitti n-
tatio, duo potiffimum fecum affcrt bons. , dtimmodo rcfiftas ,&
vtncasr probat,fcilicct, tc,& coronat. lob tentauisfuitjvinrre-
fiftendo, & fv.it coronatus . Abraam fuit tenratus - &■ per rcma*
tioncm cognomt magnam amons fi;i, ac fiuei m I emii vim,quia
obedimtprecepio facrifcandi filinm ,
Qnxrta caufa , non efrprerermtrtenda, Peum , fnlicet, per«
tnittere homjncs incukre in laquccs diuboli,.ac minifroruta
eius, eofolum confilio, vtconfiderantes nauirc- jfra g ilit;:, t m, di-
fcantampkcn luimilitatem,& in Lko fpemfigere^qnia qui ron
tenranuiri Feoper trihul2tiones,fitnt vt plurinium frpebiK-
ckf. 15. abhominatio eft fuperbo humiliras. 7 m brr.ui nif i-
tia , quia comniunirer nunqiiim fi ntlati, ficut de Hlo f rincipe
dicitur. Luc. iS. contnftatus cft : qniadiues crat . far.-utiir lu-
xuria , vndede Naaman dicirur .4. Reg. j. quod etat kprcius,
^iiia kpra , qux iiificit dcr.utat Uixutiam. Crciijautur iinida.
Pro;
libef Seetmdiij l ' •
MM^t^ infipieiw torquct labia fua. Rixantnr difcordia^
a nequibant habitarefimul . Iocantur lafcima . Imc 6.
^rvobi (s quibich a bctisccnfolationcm veftram . Ligantur nc-
Inim MrdSc 6. icpleti funt imquitate . Pnuanttir uulr u Ec
JSJ 12 iniufteeg,t,& frcmebit . Vexantur anguftia. BcclcL 3 l .
faborauit in congregat.onc rabftann* . mflaoMaaontt auamia .
7, , tf dicitur 3e Epuione, crucior in hac flamma , flamraa elt
Tiuritia, feu dcfiderium acquirendi . Non potantur fumcicnti»
fiwi Pfal Eguerunt,& cftincrunt . Spoliantur fubftantia . lob
2 o diiutias.quas dcuorauit euomet.lt <k ventrc emsextrahet
cSSui. Excecantur jgnotantia Luc.i^Zachew Kmmertt.
*non potcrat «dcK lefum . IWegantur *<^^ r ^
Matt ay itc in ignem arternum, qu. pararus eft, di^bolo , U an-
ficUiems ; Etfic fcpirand* i fcipfis in hac vita ,;dumper nequ,-
tU d ft lhuntur,i];eo,dum per abhominanda d.fioluun ur
Ab Ecd efia , dum per fcifmata difinngnntur . Aproxmio , 0 , m
difcordiis d nmuntur . Eta Paradifo, dum m infcrno includun-
tm Paulus ciiama diabolo tematusA fia gcllatus ^ebat Ne
nuentrudoreuelatianumcxtollat rne.datus eft m,hi *
« ms mc* . Angelus fathana- ,qui me cclIa F h.rcr , Et 1-auid
aiibi dkcbatdjouura mihi.quia humiliafti hx . Nouenwt plane
fcn&i , diabolura flagellare eos ad hoc , vt in dcfpcrationcin m-
ducanttu A fciunt fa-pequod Dcus permittit cos ^nta,,,& «feo
humilianmr, funt paticntes .qnseri , & inoraticn.bus feUKiq ..
Imo, hoc fubdo, homincs a diabolo flagellatos magis honora»,
ouii non iaudatur nauta in mar, tranqiullo , fed cum .act.tur
procellis, & faluatur . Sic Sanftus laudatur ctnn tentatur,» tM*-
cu: imo, boni, ex flagellis,^ tcntationibus haurumt, non panun
fi>larij , fticnrcs Pcum in futura vita vclle eos coronarc , ^oen*e
Paulo , non coronabitur , nifi quilegitime cettauerit> Scd ntilli
dnbium effcpottft , qmn hacc graflano diabol, m hommes , nou
fiat multis alijs dc caufis .
Primo , hoc fit ,quia gloria hinc augcturin nobis ,cum au«a ™< ™-
dam gloriofaPeiattriburamanifcftantur innobis. j tj.j.iib.».
Scci.ndojCiuia oftenditur conftantia in dccrctis , quia vt homi- ^ sfi»;
ccm hberum creamt,ita libere fin.t pcccarc . Saquc-,
Terrio ccrnitur ftiauitas in gubernando , quia cum etiam Dar- rll } m fe ^*
n-.r-niijbcrum arbitrium dedcrit , ideo fiuit aliquando illum id '^','J.'it,
Qf.tarideluceth.nc clcmcntia m genus hnmannm,quia fiquan i uw
timi vult, & poieft L iaboUis nocere pcrmittcretur) nemo illafus
tfiet»
i pH Compendij Maleficaram ^
effer , quintmo omnes occideret homines j ideo Dcus frequent*
ijlifacultatcmnocendidenegat. • !
Oninto fapientia clucet , quia cum Deus finat Diabohim vti
fuisnaturaljbus viribus efficit tamcn,vt pater ifte iuperbornm at>
imbecillibushomulisfupcrctur . _ . _ ■
Scxto potentia elucet,qLmi quando permittit Lemom mamra,
ytpnta, aquam in fangutnem vertere, non fimt ramen eum pcrfi-
cere mmora,vt eit Cu'tces gignere .
Septimo, Ioflitia deniq; probatur,quiadehcta hominum, cu 4
mhacvitahcpunitDeus .
DAemon e* ore Energnmcnx Laodunenfis Caluinianoi irrji
dens uihtl fibi ab ifl istimendum clamabat cuufiis audicn
tibusanno'i )6<5.qt.omamamici effent , & federari ; res efl tori
„ k , d. Piccardi* notior, quam vt negari polfit, hxc fcn o;t Lmdanus , a
*TSJ sane fuit ani maduerfum , quo te mpore Msrttmis I utheru*
ii tt Ut. obijt in GeiU Br2 banr.ix , ab obfetlis dxraones ad hithcn tunus
bLib.7.c. aduoiaffcvtfcribitEredcmbichju». b
i7 '?n*d Ioannes Archiprcstyrcr fcnbir in vira B. Zenobij Florennni,*
s-nu'm qiT0(i ciim mnlier quadam pagana , & ; lluftm , & dmes valdi in
5?' Ai ' h*c Ciuitate mortuo viro , duos fupcrftites haberet fmos,quoi
delicatiflimc nutriebat, cum ad perfeftam iam peruenuicnr xta-
tem , quodamdic in iram verfi, Matrem propnam mulris ver-
bcribus,& enormitcr flagellauerunt, quodfceius ipfa tmpatien-
ter abhorrens , corpora eorum horrcndii imprecanombus dettfj
ftata fuit , uenibufq; procumbcns , & terram manibus pulfans ,
Ervnnem, aeterafq; infernaics peftes in rabiem fihorum magno
eum eemrtu inuocat . Ewudiunt Dsemones ab mus tencbns ;
luuencs a^erediimtur, illos in furias agirant.qui ftarim, vt rabi-
di canes mordacirer ad inuiccm fua membra corrodunt, concuw
Tuntfamuli , fir clamor ingens, alij iunes, alij catenas tcrunt,
canturIuuenes,nccrabiecontincrivaIcnt.
.. r>, Aitgnftiuus , ex quodam Pauli hbello , h*c fequenm Pauli
ci^.verbarefert. Cumadhuc in parria noftra Capadocp Csfafei
»'«•»• moraremur frater nofter n.ttu maior grauibus , atque mrolleran.
dis communem Matrem affecit imunjt , m tantum , vt ei eriam
manus nondubitaret inferre , quodnosomnesmij pamer,cOBH
erecati patienter tulimus , vt dc verbum quidcm i^tri noitro.
pro nutic noilra, eur hoc faccrct^ducrimusjula ^ 11 ^^
m
tibct Seciindut *99
«sfcio qu» lR , pa ior a o pcrgeret rcquifiu.t, cui illa, a d malcr
S cclirrit '*i5 u mcc uS " nS fr-bilcm contumcham fe .re re-
dlCC ndum fi « ™£ olMntc ^.^ fo ^ ^„
fpondit . Tunc ilie mnn» , i omn ,bus mateoiccrcc per-
fuafit : iU» autem vipcrc» 1» . L nud atifque vbcnbus.hoc
ESuoluta ^P^ES^ patria, * tircumcumc,
^opotHum^^Wvt^^ rcrrcrem[is
alicnas teria*. omn t m S fcqui:ur cundem qi
So, mox materea» prccei ctK m Wm.tremor mcm-
br „ ru m tantus mua ht ^ or diue,quo nat, eram
^fi^^^fSSSS-S omnes corripuit ; v.dens ait-
tevnumanuum.ca^mnoH ^ perucimie,
temNUtcrmalcd,aione» u« hominum diutms
fcrrc ncn pomic , rcdliquco 5 obrmm
termino f« c parr.am rehnqucmes, gaf-
S^E3a5*S Scqlur poitea &m» poft
d.iuurnam dniagationem p Cr timcfcitc ) Prioratus B ft «£
. InFi^ndnxCom l a u(au^tc« P mcnfubc icerc*quum
/cuiui&locBt Monatter tj* om « Gancor.es, &
g ) trcsibi ^^^^^us aderat,fimul helua-
Concubmai-ijdua cuiq, erac, » t no&cm CO mpotatione prcw
«ft, neo gratus&lrOT agamm . Ego vcrc »
^f^KlSS/rnSfX*. , nngnl^cnra ■
ferata I ^mon.magni , atr. , & trucis ^"/P^^^mfpj.
lioA cum eo Coci duo paruuli, obambulat, & ^«^rtriM
c it oruo vukmdeindc horrendavocc , a,t , vb. , qui mihi gratia»
^ndVScfetam ? lc6o abftrah.t P^^^^f^
nutu animam ctfUntem,trad,tum C ;oc«, uvbet *j£
ikur ptauUiuuc,«t«i i«« cunt P r* {onmdme ^™'*»
ica Cempendlj Malefkamffi 1
. i Lvninm imnlcnir . Pemuni Venator ad fij
Gcila^xo! jjuciiri fcdrcus authorem hoc
& Tornanum roflerat occuii: rcs Utebat, lcu. i.
paftoprodidit. m rMHanum ^idioperemcrantfubta
Vnuseorum.qui Sanfium Chi anurn a F ^
toaDxmonekorrcpnis,mg^
art.teriiKperfcquens.gnea^
poflam,videp.n. m .ncr C mih ^.f ^^£^^^ iJl2 ns,i>r,:K:ati
criKiatibus aufia furebit.non n.ultopoft & ipU be " «qua lo*
cn^j _ t nM , nt ;. nnterat vocibus clamauat,
cuinuir cruciltibus arrcpta quantis porcr« mvrar
"^- rqueb«u*Tta" a mulm tcneri vi* pofeitandem cum magno
cnTciatu,adcruc.atusDiabo!oparat*>migrauit.
Anno i 3 84.ocu1atus teftis rciert h*c pnecifa verba . - K Mlg
TTiomas lum c go prsfens vid. oculis carms m« m Ecctefe
25$°* rThSsanfi, Pauli Londin, , vb. Vcnerandus Cantuanen&
XSm pro toco iudiri j (affiftcnt.bus fib, Noru.cc^fis Ecciefic
quicdam, & imerroganoncs proponebat de fid^^ ^
; qneudamSartoremdcpart.bu^
refi cumquc flcfii annno nou poftcr, nec almd quamDenci
literSccnndaSl
t *V ftc^te reucrcntiamhoiHacRcfp.blafpIicmus Vcre
« sm mmn aS rcuctentfcfr at ilticode ako cutmiaa
e&idefcendens mgens, lotmeretur , follicite Ubora-
*«* S P "rp£^SS . kftkit i*** Jtf»
oKienfisPS, tunc Regai Canccllarms , & vicbt
prodir;ium, « Pr* 0 »""^ oonulo quid v Unx manns Domi-
^oufmTeaTof^ Dci Matrcm bUfphemans , popu o
^eulum W^PJ™J2 S l.dere animam tuam , ,llc vero
a t? c :\; 1 4v^lafphcmabat, vndc ipfa tcrtto c. apparen,
rurf^dcuaa v.a.i, P fe comgere t , Jed p u*
cadem tepcT^at, cum «k» dormieiit , fibi apparmt *
g h? fe"ocaS itamtahx, vt
fcaenu ^irm.utumm fifcbat l lircninibm , CO u„ rci gratia, &
^2ta?taStbatUr « topftu negligctmam, & m rcam
uimcrgocpmmotavirgo, hora fumcndi c,bnm,ncc
c^dcrc,nc?admenfam P r* ira fc pr*fentare voh,,t, cuu» Co-
Z aa t oportet, vt comedas,at virgo apud fc B»^ -
So hu.ulh.o5i vcrba dicebat, fi mc opottct edcre.m^imc
bo ' i fiat . fic ad mcnfim acceffit , benedi&ionem rrcnfe , quam
(ocbatnegl^it^ in pnma buccella panis, vt putabar, mukam
ori illaaam fcufit ,quam cum nulia artc eijcere valeret , ciefeivti-
uit & immediate obfciT; fuit , fcmper tamen vfum ratioms bo-
num hfibuit, hcct & pe fatii vexaretur aDsmone s cumauumni
domum parcntum cum magna mxftitia reducerctut, p diuuui-
pc nullus rcpcarctur , oui «m lfcware poftet^tandcm qmdam
lo % Cotnpcndi j Maleflcarunu
tettrcalamitari parenrmn puellz companens , fe in cnw «orcgS
tcatei caiamiwi r f. pneuio vt fi lbcraretur , nilnl cet*
^T Sffi folira , fiveikti*
rfTnw inma n omo dccteromilit^et. I.egit igitur
bere , & non m marnn v 0 blationem eonfuetatn ,
Virginei coi pons contufispcnc , ex.jt i.xmun , c b
vT.iift* luctrs aurnui £ • 'r,wiiur & Ciuitarem Eernenfein rem.
^^S^SSS^SZ^^ quadam rediensad*
ftfZ P laSnZr^ vbi cognltus eius in ipfius officuim fubfej
«ZtEScm Calho Petrus quxdam ncgotia apud fibj
tutus tuerat , m couci. ^ Makfica, & quatuor confor.
OOtosexpedirc vo ebat ;. Tui icma ktelcB ' ^inamema f
tcs cufdcm M ! = * ^ Vcncfici js lstdt .
a^r^K^
Lrionis vfu , laccntem, & colhfmn prr. omnia menjbra , ug*
•em plurimi.mecorperccmKtentcm rcpeut. Subd. t po
«undtempus conreffione Rc. vnms compcraim. quatuor ^ ^
"oscumv na Makfica fic Petrum graaihusck.ec.f c . N«a 5
m,,,, etor quam noxa Crucis confignano ^S^l^^opoI^
«*•■ uBxCcwcrtutnomuicKayucriusvn*^ 1 -*^^ J
tibcr Secundus: a©3
• r^iraHnt Hnk Raynerio C-Iaudfu» Cerarduscmspo-
l«« pridcm Jocauerat, ncc nMp
. p uUr.s ^^S^Sucrat , vt * Sbi aliquando vtcrnda red-
^ifSC cefianoncm., ad Raynenum tande
dei.ct-. «" C S S fid3 tcrgiWamii efiet ftcuuus
irc pcrpit , vt fcircf 3 uan °° " LU fi* a d focura cum fa- A n. .1«
S^; tTa^a gtoT« fibircddi P ofl«l*t , ^ ■
n ,il,a ftdebat at ea ^ F ^ todjfctWfc reper-
^^ C V affl SSS^f^e iiieeamop^mnaua-
Zvum Cflc ft . q 2Sm«3 fcrcns vcrbis tamen tunc CbS ab-
ftincndum rata, dum e n o t f flranonc !d , q uod P o-
vt i veht m pauculos d ^ - ]ntcnm ctiiW . vna fccum
ciixrecen; dncocta { ^ vltj call fsnifibinon efledm-
rardus id ufllnm quem eius cibi offerc-
bat , effe d^denum .c* J !tevam C1 excunendo ftatim admouerc
M nto -dore adWfi ^ fic eougln^tur , vtm '
cogeretur , v«um^» dj ^ ^ ardorc intenr n mcrebe-
q ue obu,os , ob^a^vt^ui ^ ^ .cflnngendum
rcmcdmm P ro ic .qi.c q 1 u ' fcparandifquc tnanxbus,
ardorcm , ille f^SSS!SS& P alam jHi
malum ai jqua arrc ^ Tf dncerctur , vbi il mm io
rcns cflrfda»*» ^£^SS^3SL ca-pir tona il-
malum pnmuunmmf ™^£f homineni ludfonoha-
Ja Blafi» , ccu nd* m m Wjg^ ad manum vfq; quod
bcrc i mhilommr.,qt-c a upe ri c «cideret.quo
^rSto^dam Cermanushcc fcqncnm vcrba f^^*
,oac£ primo Bcftori ErandeburgKO ««P«^^S ^
Biz^uetiift Norucgix H.egis hha EhUbcth cm, vt ^^^ f.
So tuo Rcgma habm oppidnn.Spandcro ^^^^c
fluu.cn ctmfiueBtem «namu. ato f mt, m quo o P P
v;uentc , Wilcs quidatB pei h archrana itn ■ ;«iens , o.n, moi bo
impcdicuUcuucrum ^wttttbw, «radtdit cn "^"^P^'*
Cotff peniSIj MaleficaruS T
*■ fifertam hofpitsc afferuandam . Poft aliquot die* cum rftmnMtl
fer repctitcrumenam: Mulier auara^.cura «gretantam pecrmi*
stmittctet , dcliberat cum viro , vtrum rcddere dehear , incuot
eonfilmni , vt muliei nei?et depcfitum : quare cum milci tepcfe,
ret llla confidenttr negat fe qutdquam accepiflcfimu! fe mirari
impudenriara militis,qm auficfiagitarcquod non cedit fauatw
di-m Miles indigBitatc rei motus , obijcit s icfflira holpit* p ct -
fidiam,quarc maritus tamquam riefcnfurusfuam comuge extrtj,
dit mili*rm domo.is ante torcs irritatus fcelere ;o:ptt* , rtni: 6 , c
enfem velun impetum facturusm virum , fc tem ia*uam . Mo.
fpesunplorarauxtlusm vkinorum,* qucnun tuas oppitjnari
«dci- acanruntl.ctores, & militcm , quodvim pubticam teufe
dcducunt m cacerem . Poft aliquot eks Senams onpidi alio mft.
titnarrationem faeci,& fcnteniiam pi*fcnb, perit, confiab»
sdei publiceoppugnatas effc quare iertur lententia.yt milcsvU
timo fimplicio afl&ciatur, cumque iam inftaret dies ludicij, vcu«
Diabolusin carcerem ad Lsprimrm mdicans e< quam mrentum
ludices fintlaturi,& peliketur fe hncpa iculr enm Jibcratunufc
effe, hac conditione.vt fe fe piaholo cecur . A .i cs < onfiantcn*
fnonder ,fe porius moi -iturum cffe , qivamm- fn ir.notens , tim
vero Piabolus verbis «jultis exigecaffer pcriculum , ncc •amen
inflexiffet mthtti animmr, tandcm polJicenir ci 'iberationemlf.
ne vlla condirione . Cum vencris mcui: , m rucb uum aicte
peritumeffcforenfium neeotiorum,*.' patror.o md ^e;e,ibi aita*
bocffmleopdeoredus .fcornato p'«i:is - peremrur, vr men>>
beant caufam dicerc . M.Ies , qui Loo fine impicrare &6«w*
dcbatur, a,t , fe hoc confilio »furom : poUricie m ) udic.rm du :
citur ,adcft ctiam oratftr reftui «mJco pjico , >b: cum ^orpe-
terecnfilitemprooter vim publicam cipirili fi pphcm -ttui
miies Refp. fe imperitnm effe forenfium negotioruni , r; tf - : '*«
Ifccaciftifnoaduocatoprofedicere.roiccduntludicetjibir*
fcolus de lurc erndir* difputat , r,on cik capi ; a 1 , fi.pplicio euin
atfi cicndum, a cuo non fn onum n> z & tunn: ;rus inmi;m 3 aitan
hofrite milicem vi extrufutn , & fpoiiatum efte , >-A-z: ^ T \ u y
cnm,«tlocum roifirtt, ibi cum hoipei vchrmenrer r.egaret^
dcnsctiamditas urprecanones , iniunxit I laloltft . fi nocLori
fecifti,iura vt te T;iabolus abrepn m perdat , h.r.c m^rccanOK
curs inuocarione Piabolicum aliouones rcr etmiflet.ibi caunai
cuson iff* lam difputationc forenfi tconrur hoip ttm,«
preheufun; per feneftras ft per mcchum torcmon-nibusperfiar-
^«tibus cun frajjcic atducic, «cc poftca v»qu««^^
0
■ tibcrSecundu?: W
^^j^fS^esinTabcma mero incaiuitTent orrode gjgfc
Cum cres - ^ j t , fcmone, vnus procac or , si
**** ini ^° 0 r S4 hate c & commenm facr ificornm,c*ten «-
i^otum pro m^ r adllcmt vBliS m agna hatutar.r, &
' cann ap ,W k tidcn. .quifunr,, ait , bi fcrmones ? qu* nfm
Tefco coi H or r c '*' X .^j !c ^ addit ; f e quidem licitanti haud ma-
«^^^o^anCm^S^^ pccunia» in symbohun
gnopr?«oanim« iv ^ ror,auanti iil*m nuhi mdi-
COi - iZUn Zn o- m^cL^So: hic anm.am addfcit empto-
C1S ' ^ SS£ -SX drcnuc de pnriente pecun.a , dcniquc
t i, emptor lolai . pot ad opm quitqi redeat s
fob noftem , : Tempu, * , hn P ^ cmcnt , n0 n no
Cl 1S1 abripit , & furfum «n acrcm leuat ,
f lS£fenS£l.it . niforom , quod credere no uerat :
KKmn mcrcator crat „le , cu.u, Sgm** R**
!T 5 f Za i X cxcufintibu, fc conuilft , cum am com-
aolpc rruftmtHCi cc, c: * VeBtant ieitnronines
ra T' 1Ci 'i c i , ubi PaftocEcc4cfi« Conciouem haK -
jfgwdttnr. - in tcn urr. u fcultat a ii c . u amlni,diim
proi«rairnrJort c o J; i..Un. m """ i^pj^to^ti^ri^
mcnrcm fecum non autcrunt . | .«monts im 1 , mra
• uodfetai i,profpiccrcq: pcr tcncftras 3 formis V . lorum, h pou m
•fdiitm,* hVninum^ monftrare pocula nmo
& oifccs . :Hac uicini uobths PaftorA al.j cifto u«k . A
qufc p*ter>ubi infans mdis? ui* cumhoc dnttfefc untts c »
uibus ulnis fuis infwfcm ad feneftflunj portat , quafi «J^?»!
rusparenribus ; Nobilisprorfus confternatns , &foUi^u«»^
wlumitatc infantis.fidum habcns fajmnvllwn «P»*****"*
|e> dic qum agao^Scruua t L ogaw , ait , conuacnd^bo^^m-
lQ g Compendij Maleficarnm"
m&t*m nitam meam Deo meo , & in nomine romini higredi*2
SSS fofcram anxi! io , & benefic.o Pe,, v.debo ; bene ,
Nob ^Pcns tccum fit, & inuet tc , ammumque t.b. confir-
«ct Seruu accepta bcneditt.one a Paftore, & rel.qtm m gre ^
S? k an c concianc, in quo eranr Pxmones congregat, , proc,-
S /in inua & fe Deo commcndat.fc hoc ammo apent . lanuam,
t I SS SnoncSnbili fpecic fedentes.ftantes, ambu ante*
Soquidquidm hoc officio tacio , ,d Peo grarum d e qn*e g
oneUa j mci , & auKilio, nomme, & v.rture . cfu hn ; a ufc.
ro abs tc iofantrm,* patri ems reftimo, «q c i u «P c <p , . etag
dir infantem, & brachijs fms amplexns c ft , t """^g
infanrcm, relinque , ahoqu. te d.fccrpemus , u i <™ s ™*
„as diabolicas abi jt mcolumis,& '?columenv . L -utem p. r,
biliredd.dit. D*monespofteaal,quot d.cbo, eUpfts euttuej
runt.vtmxdesdcnuo m.grarc cumtota fam.ua Nob,.spotuc
nr idcm fequitur . In Saxonia Virgo ^"'^f^^J^
«tenuiori forrun.matnmonmn, pron.fi >^P^
fururum eflet: illam pnrdniitem , & fc * u * r *"°";™ dins fccxc .
dem vix feruaturam eifc pucllx refpond,t;I lla contr ^d, s cxc
crari hisve.bis ccrpir 5 fi alten ^™^.nup^
bolus in nnptijs iUis abnpiat. qmd fir ? Foft ™™™™ ^ £
mutat ammum , a!«ri nub.t, pnore S F c. f F «° ' 3« « m ^
tneUatquciten.mpwmi^
511a pofihabiris his oirnibus.nnptias cum a^ero lpomo,
Iriorc, celcbrat . Jpfo dic nupt.ab, C ognat / n «s , & o
Ei^*ib bS ,Sponfa,,igilamcconfc^
to TtndcmT uboli diiofcb fpeue duoium eqnmrm '
SprSS adueniunt , cm ipiuntur , addncnntnr ««^ f *2
mons chores fubfequuntur , vmqre e* b.. ^fa ^onor m!cm
eamqnam peregrino adiungitur, cum ^^^^^f^itu, Sc
cam ^con/pcitu parentum^ am.coam ^ ntcl|
lam.ntationepcrofi.um ,n alrnm fnfiu ^ { ^£^iT*4
Liber SecunduJ *°7
v eftes . & atiriim*referentcs,addi-<
ris his vcrbis: non m has res,ied > n P ^ p iab olo ,qu* pro-
conibus ?Tuius apmnrcdditus fupratrigmta m,l-
U* aureormn ^ D ^ ^ 'S u r , incrTabili tamen cupw
bus BO n vulga.n;^e dignus co*tf« ^ ^ faSjfc nc _
aitatc laborabat, eaq, _ vc J fluderct . C um iraque pro-
fas accutnularr, «K^^ESSSi ea.Regione fub-
fequutaefl t.fua horrca ll ^ t C om P ulfi abeov,-
pretioca diuendere «gj^^gj ™ J riam , yC l famc prorius
U cm C re,obinc X h^ftame.jau ^ em ^
peiircnt.vcl fi ^•*™^ r ^2rJ illb granum rchqua
S gencmdmendebat. *£™£E5SfcriM« W e r °^ U,tl
quidampauper, hbefis f ^ us ^^-'^ 6n fur a m fibi daret ,
^pccuniamacdpcrctA-quandarntr "J^^bonafide
f eq ;rcliquampartempecimix,quam ill ^ k ^ ondis ocu l is ia .
pcrfolumrum: at ipfe W fuperbo ^j*2JSt conis f c -
Ltus a fe protinm abitc mffit,& f^^ftSX^ di-
cum adfcrret, R frnmentum vetlet, atq ueitam U,r, d£
ns imprecatus ilhnc rcccHit . Pauas rf ^- 1 ab ip _
ex famulis in horrcum roifi&t, vj : ,H»d c£
fo b rcditu acccpit , rres mgros boucs nm ucitc , q g
norarsnr.qui autem boc F^^i^at^c^cidh cuidam
haud mul ro poft e vita migrauit . Idem fc habe .
generofo, q_cm flbac hero, ta^,»
rer, ficut prior narrancrat.ts emm , w. do iies, ^
cum .qi-ur de hacrc cert.or ficr, vel et^plemet >" ^
proficifci ftatuit, mhqoe ad portam horre.,& A » P"J™^ ai ,
nu! 3S vidit toutm horreum plcnum vir.js , «que.nmmem
■nrnfe. qu* omncs frugcs confumebant , hoc (peft »™° J n a
territuseft.vtftatimfuriofus^tquemfanusfue^
Bcmer fecerit , donec tandem catcn.s aftrinserccur . H. : jor r
bif „ cafus , magnam faae admirationeni attulit , cum m ea pro^
•inca , ttim pr.TCipuc in AuU tscfarUM , qu* illumautca pm^
icntiiuniuin coguoucrat . . Epacbjus
aoS Cofflpcndij Male ficarilffl ^
« r; * B " - EnachinsPrcsbvter.dum teroet*,qu£eindicnu S cratagerepj^
fura P mrcr,DiuinOiudicio fo!o proiecms otcnbuir . Htceoundii
>• Sin dNatalis vigilias celebrare Ecetefiam pcnflet lP cr f m „
S pocula lafciiw , fpnnwnr.bus P aier» Iwuncbar , ita_ vt aftr,
marent multi , eum poft galli cantum m ip fanodrc v.d.ffe b.bcn-s
ed cum clfet ex gcnere Senatono , & nuOus m \ ico ,11«,
RKomagcnfi iuxta fecul. dignitatem haberetur r.ob.l.or ,«1*
^emiSrtfm foKnlma expetitur i nec tubitabai n ifcr vina
«adeSXs appetere , qvod .eiunusquifquc „on fine m«n pouU
S conSc o i ■ommid corpons faaamec:,, , P c fi,n.pfi tj fc
S isdi SribmMdedcndHtn.tnoxtqinni hmnttus admodnm vo-.
c £ em ns , ad rerram ruit , ac fpnmas aitn ]? u n;«den } fag
paTneuIa , quam dcntibus comminuerc uon vanut ab ore pro.^
£ imerm.nusfnorumabHcdefia depOrtacur, uzl carmtv^
Sa hac Ep itepfi* infirmitate , fed pcr iingulos U.nar« cutfu, m-
B "ScrcnKmtifque h*c fempet pertuht , quia ab haufa
^SSS * Luthetaoatm,
fe^i remplo B. Matri V.rgini facro reuerentmus, qumam ahunt
±£ £ Sn * famiharem inuitat ad prandmm, rogatvna domu
=7- C " r , " habere fe e-reemm paratum Petaiouem V ucdphali-
^TS^^^rL refpondit , fibicft gaiium op.parc
Sm> qucm cupttinSymboIum afferrc . Dumad menfamat»!
SXt&tcrosquoddaraganicdcrevolcus,tmprud C n, pene
Sfum dc-lutit,quod cum ncque rranfmittere.acque M.mert vaj
X e-eo ipfo die fuffocarur . Alter poltr.d.e Pafch* malo fp.r*4j
c o^puitl& non mulro P oit rabic,ac turore exag.tatus, an.mam
wiacumdarmone exhalat. ,
XAj.a& p etrlls Cluniacenfis hoc commcmorat cxempmm *d corre* ;
tll^ aionemhxrcticorum. Qmdam Comes Matr!con=nfis cunfo-
Smnidie Mttifconc ia patanopropr.o refed.ikt eurnq; mu t.-
rndotamm.l.tum^quamdiuerfi ordinis c.rcumftaret , repcn e
M Ste homo equo rafidens, pet palatij oiin.m mgreifus , ornm-
V fc s confpicicntmus , & adm.rannbus vlque ad ipfum equ «and»
Deruenit cumqucei aibret.fecum ailoqu. velle dix.t, & iieo vc
& cr et,ic fe icq .erctur, non tam monu.t qnarn .mperauic, 1 e
jawfibtli poutuia conitrietus > ncc lam refutere vaicns iutr^uc*
L'Vr Sectmdiw >
ncun&n^ ^"^/ ciuitascommow adtEmmmfum
rc ' aC m, , ft ™ ce icStVMndiucu.n pec aera curtcotwn atto-
fpeaacu^ra ^^wVu naturali oadorum acic cum fubfequi
potnerunt: qm tum com uju, <Vbtt:.ctm tandcm vifibus
JgSSdS KSruin direpuoncs,* facnlegu fua
ooxdam Cimda nom>nc,Q -am dao t J ^ ft B _ Carilc-
Sfpirirui ftnfio volens ill udere , v.n . 1 . ne efkt
2 Mooaflcrium mgred, ^ ^ d a-
Etasvaucmi«m,q^
tum incopiaminilludmtrandi/cd »»^ L c J ta4ria U]o?c,
^Tudcat • capnt cqimW*)** femor*,
%Se^* qu« facratislur,mbu S
f alfa ofcu] a im P rimere tentauerat,im-
mundas fui cor P oris partes oicu-
lari coqeretur , fcxumque
ipfa(uum,quem vtfili
ipfafuum ,quem
habitu tegere vO-
luerat , ,cun-
ftis ccr-
ne-
tt roVntibus palam proderet , ea
res effeci:, vt deinceps eo fe
confcrre mulieres aufs
nou unt .
aio CompendijMaleficamml
Be vana obferuantia. , &■ fuperfiitione -
Cap. XI.
rcftrina.
Vperftitionisquatnor genera reperiunrur . Vntim
Jf quod dicitur Idolatria^alterum, indcbitus Tci cui-
' tus . Tcrtium ars diuinationis . Quartum, & vlth
muin jdierttm jtcmporum , & numeroriim varii
obferuantia .
ldolrirria eft, citm quidquid quod Deus non cft , vti Deusado-
ratur ,& illud, Idclum ,nominatur , velut cnm Iudei rVitnlumj
Ae"ipti j , ^nubim, Romani, Quirimim, adoratienmt . Hxc, tria
<*r£iiffimapeccata , vtaitS. Bernardintis Scncr.ils fecumtrahrt,
primum eft , quod Peo omnium Creaton debitum honorem au-
fert . Secundum eft,qtiod adorat viliffima, vt puta, lapidei, her-
bas,'ftipides, & animaha, quse omnia-digna funt, vt igne,vel fer-
ro ple^anrnr . Temum eft, quod crearuram Creatori adequat.
Quare, facrnot aliqui aded mentccapti, iuxta Clemcntern, m iti-
nerario, qiiiLmiinum nomen, tc honorcm , ventris flatui tribue-
runt . Et zthiopesTomcrum diii pro Dco habuenmr . Idolatrii
ifjtur eft fentina omnis vaoitatis , fornicarionis fundamentiirn :
rnaciftraigr.oranti* . Dei: inucntrix carcitatis animse : nutnxdc-
Icdatioois impudioci inimtca honcftatis , qure vult contra I,euna
• *
LiberSecimdas I §* 1 1
bmniP ore ';f^ n V adoriri - Ha=c eft,pcr quam re*n« mors;om~
nium i^°S?^dJ Sa , & caxena fpe feqftaccs fuos implet .
ca, !3U ^>^% s -c piit inuidi*: foror vmbr* morris: qu*
Hsceftamiciran^L. .«P peruer fi s operatiombus
vincif , ^ V^l^randain iqnominia ,& dedecore impke , ita
vt , non ^™V lc ™^ i mucnculis, bouorem pudjci»* aufert,
aum C*^^ 3 V s " equ ace S armar, vultq; ems fcfiiWK*
rTSS finem impouere , ac folemnitates enis be-
bus, gUdiji diitrims nw =^ £ H pifces ^cpaflos , & al-
•XpSoan^Ssf^
CnaS ^Sficat, itnd, Hg» adorar, qu* dcmceps ar *
nanans, n fj c j am confuniandum . ^
^W?! Slfffl W pro Deocokre,quod Deus noneft,
IndebitusDe! cuuus,c ^ f m j n us deletenu; , i*pc
* fiC ^hlhTmpernoSus, quem Firnuanus finc caufa v.de-
tamcn Isth* «> ^mper " . m dcbetur culrus , non
tur a fopcrftitionc cxcli dere , u n c i ruperftino-
nem mdebrt, cult us ; e °^' rd 2 Qltus . iux ta Auguft, , * qof fic
propnunomcneii,» ^a^sL bfcrliationumcurampcrtl - ^
ait , qu, ^S5d ;fl,onem DeiA proximi,tan-
qSm^
; J W r Lurn inteUi^imtis de ea, qux impUcita, ftu tacira
ttS^SSL , Magia o q mnis prohibita , de qua
* SSf nininitaris .rnitatio/onat.fup^itiofis inho-
nore eft . IdcLo diobolus , qu, Simia Dci f '^^^
pcrfuadere ftudet,& farora fcire,& itaAriolum, ^Dmmatorenv
fedfe , vr ad eum, fjui futi:ra fcire ^dmmt , accedant . Dicitur
autcm diuinatio, Diuinitatis imitatio.quia nullus pw»l>OW9 >
occu]ta,& fntura ftnre potcft nifi fucrint ab eo rcnelara .
Ftituraergo funt in triplici dirTerentia . Qujedaai nabenc eo-
rum caufam dcKSmmatam ; fcd infallibikm , qualia iunr , quat
aeuat dc corn iibns ccsleftibus^. dceorum motiDiis.htc aueem
Dd i poiuuit
% i i Compendij Maleficaram '
«oflnnt CO^nofci in eorum caufis, non folnm a Creatore, fedetif.
£ crcatLiri^ vt cft Ecchplls i Solis, &' Lunx coniunftio, & oppofi.
tiones ,
Alia ftint qti* hahcnr corum caufam determinaram , fed fallU'
feilem, vt funt opera naturx,cum natura detciminetur,ad vnutnj
cli aucem fallibilis, quiapotelt multipliciter impediri , & hniuf.
modi polTiinrctiam a doctis cognofci,& prxutrniri AMatatide*
funr. qux habent eorum mdcterminatam caufam , & rallibiletn 4
qualia funt,qu:i: i. voluntate noftra , & a libero arbitrio noltro ,
al)od eftin detenninattim , quia ad oppofita fertur , pendenc , &
noteft dmerfimode impedin. Iftech ergo quando euenirede-
bcanr, nullushominum, nec Angelorum , necdiabohis fcirepo,
telt.nifi Dctisipfe, qui nondependcta creacurarum cognitione:j
quia certi:fime cognofcit omnia, tdm ea } qu.r funt, quam ea,qa K
non funt , & nohis contmg-mria . Q:iare lictit cognofcir omnia ,
fic ea reuelare ccrtc,& dcmonftrare poteft . Hxc reuclatioappel-
!atnr>dtumario , qui-i cognofcere furura eft aftus Diuintis . Dia,
fcohis voluit in hoc Deum imttari, fed id aflequi non potuir,idrir-
Co occultac fe amphtbolo^i js, fictiti quando dixit Pirro . Aio, te
Aeacida roraanos vincere potfc , & alibi , quando dixit, rbis rcd*!
bisnon monerisinbello. Qui igicurvulrdiuinare diabo'i arce,
aufert a Deohonorem,& diabolo eitis inimico tribint. Vcruni,
ct fi diabolns futura in fe ipfis fcire non polfit; iuxtapradicla.eft
tamen tant.tperfpicacitatis, & in»enij actutatis.vt mulra pr.tdf-
ccre foleat ventura,& reuelationes fingat ; tamquam fi naturaii-
tcr furura co^nofeerec . Quod fi obiecens, diabolum prxdixMt^
qnod aliquis breui erat in aquam caffurus , qui poftea cecidttiii
c*m, & perijt, &ideo verum prxdixiile . Refp. ipfum dubohim
prasdixifle malum, quod racere intcndcbat illi mifero,& diuiiu-
uit, qnia compicuit malitiam eins, fcdmultotics mendax vifui
eft'quia non permiffit Deus illum complere , quod facerc inren-
debar perucrse. Oftendittandem fictam porenriam fcdandi bel-
la ; tribulationes , rcmpcftaces , & mfirmicatcs , vt homines alli-
ciat ad fibi facrificandum . Qnare , h:sc diuinatioms ars eaeft,
qux alio nornine Magia dicitur . De vana autem obfcruanria tc-
porum dierum,& numcrorum, infra . Scd vndc nam hxc digno-
fci nofritvidcamus .
Di^nofcitur primo, fi conftet cnod cffcftus fuperet natursvi-
^."^, e rc 5 & tnncartcndendiim cft - 3n fcr frriptnram facram.vd Ec-
tur rn: tf € f }x fefiti i ' ionen . ,>cl :?Dprob:it-am '"b catradirioncm etk&ut
iRz ixo tribuatur.fiuc cofiet, eficflum hunc eifc dmiaum , qu<d
ti
Libef Sccundus - 2,1-S
e Ail yM&m& rcpcricur , efcftusmbuitur pafto ^**»*
* &cenfcnda cft magica fupcrftirio , fiue vatu obfcruan-
? "^Sfoodi eft remilfio pcccatornm extra Sicramenta.quoad
^Ta,«tra Sacramentalia.quoad veniaha, item diumatto
mor nirnraruni conrinaeatium .
■"ESE " conftar rem,cui tnbuirur effeftus ,hanc vtm a Deo,
pSS SS habcrc, « partc ifta» , non cft yaij» obfcn.antia:
l - r.-1-ft efle vana obfcraaatia rationc alicuius vwofci «r-
Wie vcrbi gratia.ieitmium^ihcium ^difciplina, qmaar-
jSSrpus, & maccranchabcat virtutem ad arcendas carna-
? g incup fccntias ; fcd fi his addantur , ciramftantis ridicuhr ,
inr Srta hora,dcfinitus numerus, qaem excedere , nec rninucre
HcStTv^S iHa , ve! illa inanu.fhgro fcrico, «d canabeo, &
briaTmodt, erit vaoa obferuantia .
T ' no f. quis vtatur cerrisorationibus , fcstrtfti» , euam
Js au opeSbu p.is in rebus vinis, U ad Dei cultum , & hono-
SdM*. "c! indirefte perrinentibus, qoa- in aliqinbus libcllw
^Tdamnatis continemur, eo quod dubia, mdul gentias , K
^ffionespcccatorum,& coutecunonem m «WgJ^
Svanaobferuantia. Per ccrta vero leiuma , & oratiom.s ne
S»m«u)labore fed fccundum infhtuta artis cmufdam , fuen-
riam mft ^raiqutate.perttoer ad Magi* fpeciem , quia fit ex
Sfo^mSabo!ocxprefio»&eil morcale ; forma commumor
difcmulum io primis expiarc confc.eunain «oeraj ^ 0lum .
tumfitpe communmnem fumerc:iauma Ec^ aAvn^
obftruarc , & a ios quofdam luperadere icmoij diesfpoate , pr*
fcrtim feriam fextam.in qua folum refictarur pane,&aqua ca
t * f *qaotidi C feptempfalmos J & certas quafdam preccs ana,.
bzc omnia pcr Teptem hebdomadas fnnt obfemanda. laterwa
abftineredebetabomnibus fecularibus negotijs , quibus pcra-
ftis, tradit libellum quarundam precum reatandum»& cettas n-
guras exhibet adorandas ; Conftitutt etiain certas horas, qmtnis
breces ift*,& adorationes funt perfoiuenda:, nempe, leptcm pn-
«N»no«ftunijdics,m ipfoquotidic fol» ortu . Rmous his per
tna noiulunia ter peraftts.debere hominem fibi eiigcredtem ah-
qoem,qu®utmagis deuocus,& infpiratiom rccipiend* magis
accommodatus ;'tum horarcrtia debercfe folum fiilere mtem-
plo, vel orato- oquopiam , ve! inmcdioagri cuiufpiam genibus
flexis,acmambus,&ocuIisin ccchim eleuatis, pronuntiare ttr
vx» ficulum illum , Vcm banftac Spiritus . Qupd cum fecent , re-
f$M Cowpthdij Maleficaruffi
Tiente omni fctentia impletum in , adeo vt ipfemet obftupefcafj
dc tam fubita fm mutatione . f.cce myftena huius diabohcat ar,
ris cultum enim hunc , & totum boe adoratioms gcnus dubolo
fexhibent, ilH facras preces , & EccicfisSacramenta ofkrunr , cui
initiantur . Perditi homincs , qm & corpus , & animam pencul»
, r exitnmanifeftiexponiint^eftaturenimCytudns r multoshuk
S**.* artivacantcs , v iw vtruifq; iafturam recifie . Quare nire opthn,
?.^p.7. h _, c ars damnatur, quia viitur carremomjs,non ad nunceftecbrnf .
inftitutis dum obferuat dies,& horas adhoc nil pertincnres,ad»
rat fiouras illas , qux ncc Dei funt , nec San&orum , ted van* ,&
ma^cs . Non igitur, qni infundit Deus eii , nec Angelus bont»<
fed^diaboi us , qma diabolo fundunt preccs , dtsbolum adorant,
rfiabolo ieiunant,& di.ibolum funthabktin remuneratorem . ■.
Qr*rto,quando geftanturreliquiz: Euang. S. loanms.am alfc
oiiiverfus pfatmorum , non cx denotione rsntum , Dd aauinciis
vanis circunftantijs, vidclicer.vt fic, vci fic fint 1 aipta,vt re!tqni|
fintin vafcrotundo , vel triangnlato , mbuenuo \ im rornw.vel
niateriz vt ftriptum fit iu cartavirginea; vcl rempoi i, vtfcnptft
fitoricmefole: vel pcrfonx.vt alligatumfit avirgwe:vel modo,
vttotfilis, vel taliscoioris. Infuper nccefle eft , vtnulla adfltfi-
eura |Wter fignum cruccs , nulla imago , mfi Chriil i , B. Martf
Virc' vel c ? nfii alicuius noti , aut Angeli boni : nulla Dei , vel
Ansclorcrn barbara , & incogmta uomma , ml tandem fit vani ,
vel mendacis , > . ^
Quinto, huc referenda vaniffimaommumanimadnerho , .itie
Omcn ■ Quid cnim func omina, nin vana qusrdam obfer-.amia?
Sscpe qtiis egreditur domo fua,& videt monoculura.vel elaudum
&ftatim,ominatur. Si virgmi occurnt , fterilis diesominatur.
«i i!b. dr Plnrimaoiuina enumcrat Augufiin. d ficfcnbens. Hisadiun*
«ca.chri cuntnrm jiiia inaniffimarum obferiutionum . Si mcmbruma«e
*' Siiod falierit. Si iun£tim ambulantibus,]apt Sj aut cams,autpoer
medins inreruenerir.-atq; illud,quod lapidem calcant,tamqtum
amicitia: direptorem: minus moleihim eft, quam, quod lnnoccn-
tem puerum colapho percutumt , fi panter ambulantibus inter-
currerit. Sedbetlum eft , quod aliquando puen vindicanturf
canibuj.iwm plertinq;tam fuperftitiofi lunt quidam , vtenafl»
canem,qui mtdtus mteruencrit, ferire audeanr, non unpune. na-
oue a vano
remcdio, citdillepcrcuflbrem fnum ad vcrum medi-
cum mittit . Hinc funt etiam il la, limcn fuum calcare, cum ante
domum fuam tranfit : redire ad leetum , fi dum quis fe calceat ,
ilcmutauerir. RedJre domutn, fi.procedens oftendent. oim
iiberSecimdus.* 215
£*£« i foriclbus rodirur -tflm tirriere fnfpitionem futur i inali i
^ "Ss damnum dolcre . Vnde ilkid eleganter d.fturn eft
quam pt^ c{fc£ con f Ll!rus * quodam , qui fibi erofas calW
Cit °£ effc a foricibus, rcfp. lion dfe illud monfirum, fed ve-
gaS ^riim habendum tuiffc* fi forices a cahgw roderentur .
r H e ^Xug 1 ift,dic S mii S ergo ) omina obferuare , .fcmper llhcttui*
■^rtfl euenitvana obferuantia ia ftrenis , primo dieanni dan-
j- vtconfueuertint Ethnici Calen. Ianuari; facere , fecundum
f Vr^ium & Ouidium, qui in honorcm Ianj illas fulemmter ce-
f hrS k ftrenas inuieem dabant.ad omen bonum fign ihcan-
2? Hk Trkus damnatur a D. AuguiHno apud Grat.anum * 4
t rrino1apa,qui ait, non Hcct mkiuas obfcroat.oncs agere
Sar J, & ocijs vacarc, neq; lauro , aut vind.ute arborum
^« e «domos, omnis enim h« obferiutio paganorum cih eai-
fflamSurchardus m pomitentiali e bk tierbis Obfcrua- gM£
ft f?S aimariiritupaganomm.utue! ahquid p usraceres , s ,,
«Sr uouum annum, quam antea,ud pofl iolcres t.cerc . Ita
Sutud menfamtuam cum lautinjs , ud epuksm domotua
SSararcs co tempore,aut per iricos,& pbteas cantoresi& chcn
Kccres,aur circa rc&um domus ruz ferieres enfe tno cii cr.m-
Sndut ut ibi tridcres , & intelJigerc. , quid tib. m fekjttcnt, «ffiQ
h turum dfet - vel ia biuio fedifti fupcr taurinam cutem , ut & .bi
Ktibi intclhseres : uel fi pancspr*d.Aa nccle coqucre fa»
fti too nomincut flbcnc cleuarcntur,& fprifcft ^.fic^M«de
profpcrratem uiM tus co amio prcmdcres ldcoqu aj ct m
Sorcm tuum (hzcfacicndo) de reliqurfh,& ad Wola »& tiU
nanate oonucrtifti y & Apoftatacifcaus cs,duosannosper lcgni-
toa$ fcrias poemteas . Ecce breuem emimeiatiocem fuper ht«»
num illius diei ,quas iurc mcrito ConcH. AnnfiodotcnfcJm. u
uocat ftiperftitjoncs diabo!icas,& cas damnar .
Septimo, cft fuperftitio illa,& tiaua obicruanm, dieriim,mcn
fium,& annorum. non adDci cultum, fcd ad ditcctionem ncgo-
tJorum fiiorum,& hxc uocatnr, ftipcrftttio temporanorum,cum
obferuatur ceitus unus hcndomadnc, uel menfis dies tantum , uel
eerta dici hora, in eucllcndis hcrbis ) & Hgnis prxcidcndis, ficuti,
qui colligunt hcrbatin die Sancri loamv.s, ad certos qtioidam ci-
fecius, credcntes eo d;c uim naturalem erBcationf m habere ; uel
kiferunr aiborcs ipfo die Annuntiationis Beats Mari^Virg. uel
in fcfto Sanc"ri Srephani minuunt faHguiaein ecjuorum, anencen-
te» nacuraicui caufam,qti« uulia undeuanc ifta inftituunt*
i - - — . .— • - <j U o
1T5 CompencJiJ Mafcficarum l
tX^iT* tunc non f^co^- ^
ivlagdalen^d.cm L«n^c t » ^ua. (lir c linr , an prn
itcr aut 1 vclfin.Rrum , aut
momduennr ca ce m «» «J^ , doiTO eRrc di a r.tnr, &hi*
wo pccic P rl " lu "V r S t ofa Vcl qui obfcruant feftiuitao,
infinodi nugat ona "P^ ! t,c a v > V; j , Vrbani, vcl ahorum >
ccrtas, vt Com.er hon» S. Pauh, V .ncc «0 » ^ f *
in quibus fi pluit , vel ccelum fit ftrcn g aur ^
tain pi.uuam pcf tot cies , \ ut.v "*r v
r w:rr h nlurima harum fnpcrfhnonum fugguunt patrci
J- ^ n W,a Pruli ApoU , ad Galla 4 . b.es cbfcr»,
S* mcr ft s & k mporaA annos , timco vos , ncrrurtra labora*
t^&mehUs^tuiipr , Airbl . 0 fi us c *pbcat,fic. Ob-
numnonrito^a.iquio iu mftrinnenta confio
fcnusrei.quiafiDcus toto cordc d.hgatur , ipio propn
f ^cndnrn . Qni putat crucem cx cleemofmts emptam , ve
- KStorn^ efficariorem. Qui ofierunt "«mfan^
fclquid talc ilh vmmtfcentes cap.Uos homm» , v p 0o*g-
•nimalis. Quiimagincm mergunt ''^^PcbSvrahW
4a , Q£i faciunt ouafdam ligaturas» ne lac . wcis rnoir
Liber Secundus^
277
, . L^nuhit» dcf F onfttiom S m«fflnt,Yt hbercr.tur malefi,
^ P " fXamSi bipetiBi diuidunt, vt curr< ntur d,g«orum,&
c.o. QS"£"L gUliahuiufciodi qu.anrpIuruB*. rtecreje-
*T ?n ^nicnt oratiomim for^quibm vulgo *«Inera fg
r«od* ^ 01 . 1 " rH clir2m ur, vcl mrmum.a arcen rur, vt de hu, &
,,ailtlI !l^'formas 3 Eelio, mag. qoa#. I*. 3- qocft.*
■ Se fortilus . Cap. XIII.
V-.
Ortes, incantationes , Veneficia , & diuerfum
frperflitionis genus boc tcffif orcdt in viu
Sciendtim efr igttur . fortium ,alias cffe Iici-
tas; aliasillidras . Sorslicira eft , qaae Ttilgo
dicitur, bona ventura , vt Petrus habnit forre
bonani } Et ioxta hoc genus locutionis.dico
aimAu°uftino,quod bonafors,ml aliud cit,
quarn gratia Dei , qni habet hanc gratiam 3
honam habet foi tcm,& qm viuit fine illa, malam hsbcr fortcm -
Scd fi voluerinmsproprieloqui, dlcemns , quod fors eft ars dmi-
Bttidnis, fiue id omne, quo vtimur ad fdcndum, & inqmrendum
pccrJ ta , quodfitcum cxpreffa di*boliinuocarione ,vtiiaortseit
Necrcmsmkorum :aut ctiam fit finc cxpreff» inuocatione , ica
no» fine fua inftigatione, vt cfi in Geomanticts, ijs, qui occul-
tattt fcftucas incqualcs ; qni iaciunt §ale> ; qui iudicantpunftosj
JlS Comp«ncV;j MilefKinim."
c„;u..l CU, qM* ftoU . 5 voc « auaros, Wo.ltrls.qm»
1 r i2 lerrum. gcuc m»- ,-■„,„ Vonfiliar.s . i cma diatur,
W. dinmans. f ; u " d ^^. r ' a Sac! ss Canombus fomW
caiii rationem , & propEci pu.i ano os.vcl in-
conlHtuUs, dcqmbus tour .^q,,,, .limnatio,
cantatGto ob fi:ruat *^ u £ * ' d uidentc anquaW.o vn pof.
fnsuis , cum inter tratres dm m 1 ' J . p t J fone
cimr Ecclef. in duuhone fom , da , * acc i, ,
tuam • idcft, da iUi, quod xquum cit , « acci F ,
eft. ... - A^f-mflinidentcm , & diuinatoriam
Si autem q™°*!^ hi, vfifunt,
Hcitamefle.quuSawai^ew r s * diffc meL JonM per
cum Tonatas per fortem m kiiuis " c , fors . tt Mat h, ls
^ , hanc fitiaaatus m - P« niiffum fc *
in yctcriteitamento, c i ' " , , Sp i ri tusSan6!isvtne-
aionem»&p«aam,tuncquandc ™^ n ^ f ncvat pnblicata|
ra t fuperA P 6fiolos J$ cvcatasate
fcd dcinceps amplius fortc nc nvh luot hoc , q uia fc-
font elcamncs pcr vota , fi^ ^S^on Fuenint clcdi P cr fo,
<SS£ to^SSS™- Vt tameninhis nullum nucrce-
Primo, dcbct cucntus a Deo «pett w, * ^ii nia J
vel aftris, quare, & ^ S cuentum ab
bus tnis fortes mex . qu od , f. M^^ct (2CCipicn .
Sccundo , debetaUhiDcn im.\ f fl v . no tat Au§8«|
# VC 1 abnfo rcrum facramm, au: ^J^« X a '^ : h
?i- Inon tamcn cft r,or»lc pecm i^ fi ^gw - - >5 wfj
;; ] - Tcmo,ncccficcft J vtui ) q..ilorLinn[ui ^ a
4 Ep'*
nui -
Liber Secundus .
^crur, v: ^^.;;^ t fo^cum damno Rapub.,
^huuvi^ dl ^"3oalis intentio mkrentmm fortes , non fitin*
«tiltpr btes, diicordix F» ^ committcnda, fi al ite*,
cordia pofict conahar ,re, fjm non * ^ ^ ^
ocquitdifcordia fedar «.^™^ dicamus in forte^m «mpm
S&vencficiisdiabolids.
■ rr uM-is ir-.l&rcrbcra,frnt cptwm tgttm
adakferendas ir.prrmtdtts , quas im
Lcctrina.
<N ccnfcvTofcr^ cft emmW^u* de hOt hwna-*™^
v~-t eantm Sa r is-quo pirs rrcriumnir.co audentwswo* molloL e .
1 cere,acminis ) & irietfo dc carccre rretuapiid :fe-
mulrum profici, vt fuasfafcin?tionc« repercntwnt.
* ; jff^Ouodrutcmm^fi ium poffittolli i makncs.ep
^aT^rotcm illis iptuffum , fieii I ctcft , vt ikean^condi :
210 CompencHj MaleficarUffi T
tfones cmcdam adfint primo,G ccrro fciarar auftor mateficiLquii
fcfpeelostantum, nec iura, necfas fiiitinet vcrbcrarc, aut con^
melia afficere . Secundo,fi putettir nihil fiiperftiriofi adhibitums.
Tertio.fi non exiftimetur morbum in alium tranteturus,quod fe„
re fcmper cofueuerunt fatere;ifta cnim videturdiaboli Iibertas,
vt bom nilnl vllis hominibus pnrfter, nifi cum arquali, vel maiori
hominumdamno.quo fpefiat narranoD. Greg. Magm lib. i.
moral. cap.p. de virgineobfefla.qus cum opcra Magorumab
vno damione fuiftct !%crata,in vnius locum , fex , vel kptcmd*.
monum milha fuccefVere .
Quare multa fcitu digma notanda funt . Pnmum, tempora ip,
fa.fua fanditatcacreligione nocendi.vei voluntatcm, vel tacul-
ratem Somlegisnon adimeie: rfifi Deus hoc ( ua finguan bomta-
te prohibcat,& aucrtat, vtexcmploillius, qui afpergi.lo iuttralj
eam inter facralethalirer confnerfit, quam mmnx noxiam ahbi
oppominiusrepcEire nonpotnerat,* fjrpms vtdenrurdifie&a, ic
proftraca m delubris Diuorum figna fulmmc , qiicd D^mouali.
quis vibraffe, ac contorliffc crcdcretur . Nam nulbbi amantma»
sis dsmoncs fua flagitia faccrc , qnam vbi fuco alicmo beneuola
ominationcfolcnt pt scexcre . Ncc minus nomtm eft,vt aiunt
GcIiusa&Plinius, b repcnri , qui beneommando, arque mipen-
' fius laudando, arbores , fata , ipfofq, arico hotmnes eftafanea«
acperdant.
Secundum, mmquamelfc folidam rjratiam ,rjt p.c-im^mt».
ernmq; bcneficium, quod conferur. t Dxmones,( fi beuefidum re-
dte diciporeft) fed ftatim, vel atquata , vcl etiam grauiore abqua
iniuria, a*q$ tijcommodo luendum cft ei, quiimperauit . V ? X ;*|I
morbum vlluma qiioqnam dcpcllunt , quam in almm non ilhco
transfewnt , & vnius falutem altcrius inteiim ferc femper pa»
( Hiftor fcuntur, prout rcrcrt Grcg. i tiron. c faclum aliquando a quiboj
F rJnro ru. j am Veneficis parificnfibus , qtiB Mummolum PrCtectum , quem
to '^' y 'in morbum lethalcm mala fua artc conieccrant, ad valetudinem
rcducere aliter non potuerunr, Quatr.pn.rsr = .rsco;. .•«• \ mrerte-
&o vixbimo iinante.cmem Chilpemis patervnici.m m . ipem Re-
rnii alebat : quam vcrfuram fzpe etiam imquo rjmore fecifle pri-
fcos illos mortalcs Dsmonum erroribus imV.i ;tos paffim eius «■
potis loquumur annales: Nam cum rerra mcdio foro mgenti hrt_
ru Romz dcfcediflct, refponfum cftnon alitereius labem coit*
, , ram , quam fi prim* fpci adoicfccnsa! iquis f c (c m eum hiarum
dcicciflcr , Tiiquo eft facilc viderc . quantum incer paternim v >■
bcnirnkatcm, & cyrannicam Diaboli cru^cliatcm , & Ixi^W
LiberSccundus. ^i*
t ouia Deus per aduerfa hominem a&€dlum vocat ; Dia-
K vero per ptofpcra ( fi m e vnquam quemquam profperate
* m ad «ternum intenrum conucrtit, & trahit - ,
P °t ;;rim auod per fummam indignitatem , accontumeliam ,
Sti in reuocandis ad vitam hominibus temierunt, ipfe Sag* in ■< j* =«•
Anind s affimulant, & imitantur, dom fic dcduchs, paffifqnc tt-
tubu" m r.omllima ralctudine conflictatos toto corpore mcnM- IT ..*«.-
bU o\i'artum,nihil ad curationem confene .quxSortilegi exte-
«»Tdhibe«t morbis a fe incuffis remed ia, vt cum herbas,vngue-
5T balnea , & huiufmodi adhibcnt, ied ea pmtex. quafi m tcgu-
tt nta fortWgijs , qux ver.ti kgum feuet itatem palam efie mc-
rnmntum, fic efle d*mon. tenaces mantis , vt non facile fibi fi-
L?Sod fcmel comprehenderifj ergo fi qoando fuorum rogata
fiffimmifit.h Vcl cum alioenam gnunorccommuMnaus
«nit vt difium eft, y-e! m illud tempus curat.oncm, fcdatmnem
vT * reijci oportct.quod fruftra qu.iqnain ante capere ibls
Ipud cum precibnsftuJcat, ficfemper reliqm cfle oportctalt.
quid, quod is mcro deputare poffit.
ixempla ,
CI audius Morclius aiebat , fc nu!I a re magis adactum \ vt le-
uaretqu2sf«mel iiitulcratiniurias , quam cum aecompre- bl , IS$ s.
hcnfio«c , terbevibns , ac vi aliqua terror offerrcbatur , & adhoc ub. 3 -
Kfert Eemigirts fequentia his verbis - Vir qmdam Sereniilimi
Hncis Lctharinqisc Confiliarius , cum deea re fortc vna termo-
tibtn haberemu*, narrauit rnihi, & ferio quidem , cum a! ifua ndo
renunciatum ilii effet filiolum fuum in fubiruin mndiflemorbu ,
ata; vt is ab Anu quadam per vcncficimn allatus cxiftimarctiir ,
dctota re pnmuni nutricem efle percunctatum , nam tum rorte
ab e» geieabatur filiolus , cum illum morbus inuaferat , turn ac-
curatepcrpedifie, atq; xftimafie qualis is tnofbns cfict,ex corum-
uegeuere,r:ec nc jquibus via peruulgata naruT^ confueuit e.i
atas effe obnoxia: ac cum haud dubie compenfiet , non ni fi mala
arte, ac per fafcinum illi confici potuiffe , fecum tandcm fingula
reputansco conic&ura pcrnemt , vt nihil iam putarct fibi efle re-
liqui, quoniinus hancfilioloortam a bona illa Anu iniuriam cre«
deret ..lubet icitur illam acccrfui,atque admiflam folam in scdcs
- --*^— intcriores
4& CompendijMaleficaraa.:
■ „™ MWeaDDclUuit, vtfi qnid opis hmc rtiald
i^tmrespri^
natius icijce, e , ». repro llm \' 1 .-- d ' teret , q lK imperarrt
mcros, latulq, perlna.it , . i » •'»; ■ t ^ , „„,
,accre. Poituiarmo. opa itaxj <>( >or > . 1 latol| ,
nscvaletudmuclhtmt. _ , Neceffariusj
Simu^eftfequcns.eiufd^^^
fi oY fcmdara Ueueuilfcolimrnihi r.ru^it. U.mr
nus idem hhOiO tuioam f h'dtn^on«ms eua«
garetur, pncteitens \«u.4 \ , . . ns ^ cl :t5 cslulCt
^^S& P ^r«&e.er.,i},.n,,v r
]ato , ae morbo in hora S mgrauef ccnre , h.uc < ■< ^
rciccere orr.nes, q." rem vr, gefla crar ,.u<* . v ,
f.ntcoramccep.tHidemmo, ' 1 ! uo a(pi d e nttum
toto ore ctfe liwaa , tum , P un.,s agere , cl t nox , qiiatn
horrorcvt m r.biem .am *«, . m r. * k ic nr,f c eff^ ^.Q
in codera lefio rum puero m cei c ^ o'. I - ^
3t^afpirtodolabete...c.Lsv^
etiamqutadmgiUbant.femombu^ ^
tabaui fonum quahsferueo .Jtate « i ^ f mCQ £|
puerumaudirum .d-J^fo " P otfutum h,ncbft, du ;
tu.m , quod amulcti i^ftar «'^r L i concepti
biumreiKlicrit Saga, an eius d ^^^ ' " m od.Uicu!ov»
lens, faluutquc ciufit: ^ ^IrvS Vo» \o^i abijt.qum in ma-
tibcrSecupdus ." 1J 5
„ „r e cafttwn peftilentia , qm tum ^fnw crcdcbatar repur- ^fc
poft quos «n a ? on ^ d opit none citius rautaq r
* ^f^^^SSiS^ ac mfbcral» viflus confue-
a * mi n,Su t aliqua ratione cius abitionis tcmpusfibiefie
tudincvn , putau auqua * ^ ^ iropm , c a-
^SfZSI wLu morboaHquo difhncre.m
&i 00 u SSSuoSSejtur opeiam , ftudiwsq-, w W> »mr
pendcrc . Nec mor f fine •„ u paululom re-
l^opBU^P 1 »";^*,,; r PC ciemcfficijadcoiIum manu fo-
co-iuncm ?£ tSu puiuens vJct.uti, quemdigiM*
Sas quo quo rzcto , tanto fi* tlhco membrormn
ou.nium horrore. toricp» ,q umis pi2 ter e a pcdnra
— occup i^.^
doloribusdittcrri ccepicvi ,m r n^.- D crirxaa , & mtebc-
dutorqucrentur ; qua rc omn, ^md^ F c
m ctuextcrn:a>u ,»on P"Us d»m^r«te vaIewdmis ftarunj re-
fcinaribne fuUatam , heram ,n fl bat , q nod ab «
iKUifler , uam & hoc vencticij mi^ i i, a ^ pro hi-
al noando audicrant , fe qutdqmd hums lcirtt , q i
bemiam, auettendamquc peftem vtcrctm, cccp « n c e ^
dam Mattbxo Amanno, ncn p, ^^S^a , atqu*
damnato , aquo ctiam m tirocmij pruium itupi^ i
foendiorainaseuam lafitare: fcd cum nihilominus mosu
filiumorat onemque mutans.cmpit rogare,vc .
„ lc dendi nccdfitas «panebarur fuftinerent A^EJ^
rcnocarct , fi qood ohm fimili morbo remcdtum audrfltt prsai .
"ac non multo poft rcuerfa dixit,reperiflc fc.tn quo ^m^plo-
Htz falntfe Ipem poncrc , ac dcfigerc poflent : nofce cnm^ h"
basquxin balncis aftrifts eis dolori medicamcntum pi ^t. ntu .
fimum cflcnt aUatu», orarc modo,nc sgri illis cffct^fi qux^o? *
224 " Compcndlj Mateficamm ?
nakrudini interccderet, ncqueenim eiufmodi mcrbum effc, qij>
ita fitadfanandomfadfis.
Jntcr hxc is, quem tum fccum habebat fi! ius, cum uiderct tna-
trcm accipi , fibi idem tnnens , qui ftiret fe confcium , nocie m-
tempeita e muroriim pmnis pcr funem fe demtffit, fcd poftndie
e fuga retraaus , uiu&us , ae cnr fic cUm; fe foras eiecifict mflii*
fateri, rem omrrem , uti hic tiarratnr, explicnit . Hoc addcns l'c
totici fuific capnt, qni marrem adillam impnlillet^diim canfam
qaxrit, qua parara: abitioni moram altquam produccret, przte-
rea nihil ad falurcm confcrre i31a oranta (omcnta , qu* ca ficac-
curatea^ra; adhibebar,fed ijs ita fncum ficri oportere,.ut uidea*
<tur pcr ccmuenientia naturae remedia proceiTiiie citratio - ^ . .
Nam iam rum ab intentatis iili ntrberibi s Utcnteraiuidptuij
eam admoniflfe fed illo uiuci,ac contrahi non pcflc , qui ^bimuo
fnerat morbo iirpcfitus remporis mcdus : cxpc6 arctit igimrdl
is, hcbdcmad» dies, caquc hora bis rccun itlcr, qua pra-Htum ef-
fet venenum, tcrto enitn tum egram con n a ! i t u ram , faltem ab crn
nl doloi is ftnfu iri liberatum, fola membrorumrcliquajaffitcdi,
rc, m quo datam expcctarionem ncutiquam fcfelitt , nam, iniilo
ipfo, quem pradtituctattemporis articulomoibus cft fedatus .
Vernm fcquenti nccte recrudnit eti;;m acerbior , nam Vejie&
■cam,vt poftea eftcomperrum.adhibiti remedij pccniturrat.qodf-,
vidervr paratam inde rationem ad fc malcficij coarguendam, ac
etiam indnbitato teftimonio obrrcdsm, naiv nifi sb ea vtnefitf,
cu* morbttm fetit, rollt, aut fcdari \ ix fOife ccrtnm cft , vt iupr*
uocui m eorum legibns , ob idquc ab illa rcpetitum itcratumqi$
.fucrat vencnum .
Cum jgitur pcftndic fiiio pradi&ionis mendacium obicttarc-
tur,imilta maliriose murlitans , hocjtantum dicere voli<it,nia.
trcHi , vt verberibus , quam poilcnt indigniinme acciperent, hoe
enim vti aduertcbst vuicumfuperetfe contra cins tragiucrfatkjjl
iiemremedtum . Ancptam igitur , demioduoValidiJfim! Rufti-
ct, non prius ceiSrunt vitium mallcolis contundere, pcdibuiob»
tererc, pu!farc,agitare_, ac dcnique in cbiefium igncm detriide-
i e , quam ftdem fhara afitixiflet , fe ^gram eo ipfo die imo hor*
■perfanaturara,quod & pratftiticpoflqliam ponutm iHicomecien-
dnm prabuifict , quodante cantiidulo puluere vidcntibus BQfg
nu!lis medicauerat fic tandem fadta abcundi copia, vti dc hoc ll-
h antt- data fides fnerat,in licnores , eam ad caftri portam pr«|»n
lantes iucidtt; a qmbf.s cx Iudicts , qui m eius vitam , morc , iq; ' "
«juifiucrat, decxeto comptthciifa, ac in vincuja cGiuefia> oe ^
Liter Secundus ~.
fcuti hk habetw h&M eunflanter confeffa efUcrsndem igni
^Ln^ P«H™ triennij
r Sce V • Araitrat , vt rcs parum abdffct ab infim» . Ergo & IJM .
»8? a "m, b onnibus periclirarifq,; jn caffum, <ju* folers medi^
ddpC „ ra fi^ocrere folet , rcmcdijs tadcm ad anolos animum
C0I1I ?rMt fcrat tuhc temporfc Cfanuillei qmdam pr* catem
cOnucrtit. cr afcntem pnefens rem omnem /
2S ^Scur hoc ipfi malumafe ca m«l ierc confefltan futiie,
^5 AnmZm reucrfus vni com vxore colloqtientem eiTet repet-
SS tompaSet ,gitur c lento abquo f.m,ento vmeulum , j
HmcX ftatimfac coram effet, inijccrct , mmamurq-, fe-
^ s fc J ian mam mM dlc intcrdufurum ni labcfifiatam
* C H ine i-miam reftirueret . Ingreffus domum, vetulara
± dft xa« VKrn affidentcm, hofcm* c erar Par tfete No-
Sn J cam vti monrtus erat, rc, verbtfqs q«™«' m poreftper-
STatn flamab omnimorbo valetudincm ccrto prom.ctit,mo- .
doh TfcS przfcribcret Obfeoni vdlet, ca vcro efle , quam pr^ -
ne erawrctur pirum.qnod crat iUi datura c<wcdcrc,qup4 <
SE ^lslniS duSm pnmo contaflu ^p* .d uo.uta
dfr,manu cnim attreflatnm , promcfc en ol ttim hj ,ac fibene
^ conditumqr^ct.tnm, vt ie ftanm !edo componere ^
Marronas duavqux il!i ca ncflc ^S^a^ Juam tradere«,ba^m
pcffima prxfentia fe cefendere parabat , fi qmd obijceretur ma-
la artc frflum, quoadeo grauis, diuturnufq; morbus tafniacile,
ac ato abfceflRffefSneque enim huius , quod ad id oruabar qu.d-
ouampalam faccre decreuerat. condttionem nullaw rejcflurum
fcdcclarat Noachus, tnodo tx ram incommoda valetudine eua-
dcrct . Acteptum tan en pirum , primum negair morfu djuidi
poffe, vt quod pbnt eflctferrcum. fed dumhacc l©quitur,acpau-
lulmn ir.cerim illnd contrcflat, fenfit,noJ3 fint admiratkjne in la-
ni niolittcm propc abijlfe . to igitur deuorato (natn erat guftn
infuauirnmum) ftatkn iHi ftomacustanto ardorc conflagrarecc-
pit,qnanto uix niaioiem candentcs carbones exckare pouufi-"ntj
«reo in lcflr propcrc beiWcasmi , agcnti animatn haud ita difli-
mtlis , adhibet trepida uxor, quz fccum ca noflc illum obfci U3-
rcnt, K'2tronas dnas, qcubusfe terliatn bona illa ultro adijcit ,
nnknadedad mcfiitiann conrpofito , nt ptz ilia f.fle uideripo-
iyifldiE uxoris illiiis lachiyma, Iasi non indiligcns uigiHa ad
%z $ Compendij MaUficarmru
*edkm ufnue noctem proccfiVtat , cum Venefic*- clam cTperrli
f 0 mk« etbco fuo pu!nerc,ceu Mcrcunus ahqms, ar* lffimo
fomnc compleftitur, aeinterea fubUtum *grum huincr.s tu m ,
fcSin proxLam arcam ibiquc oblato ,m«n*m vrfo m.pomt .
TumreDCtitis fpatijs frpius veh.t,ac reuchit .pfaquah oncrc i m .
cZrc S SLtdr non ceflantc mgermfccre bdua, e* vcro vo x
2 atdoTSri sDxmoms,quod prxtcr ingenuHu rab valerudmu
fcaiefic oopcr im Oum accommodare cogcretur , fedeiu. tardi,
L cm ruSrcpan, mag.squc.vt viam per-eret iftn vrgeb*
T£C VcdJ tgnaua%tque od.oia bdua, rumc taft.. d.gn,
Icic s mfc 7a« me primum ad hunc muldmdum , vel inmtan,
«ccp» tnts , q«J n 1 . fc(lor po!t „ugna fiducu tc .
SESS^^^nEa.-.^ ad cub.Ie pernoftaba*
^ulicrc , id racuum naft 2 ,totam reftinanrcr mucft.gant.ac
?c utan tordomum ficubi defidcratum hommem repcriant,»
Sfcm (olum cum fola Venefic* in area oftendum rogant ccq ;
ranociii iw ; nc omitato feccdcndi cania menr. an no a
^SST^r^™ Per^um . vt ftcrcn,
nu H cumcaconfmutatis vcrbis hoc folum fauguunt,vt ho.
SS„ m tSicrcnt,ac quam citiinmcm lcftnm reponercnt. Vc
id moliuntnr vir omncs fimul magno n.xu reportando
prxftam, quod illa fola milla d^cultare afporrando perfecerar.
?o7ro cumca!e,paaiprTcipiu fiuffct, vt Noachus fupradi^
ImXs^efu n^s moVbo pcn.tus fublcuaretur & adhuc tamen
* Jolo I on«h.l fopcrcrfct , caufata eft Venefica .mporti,-
uummulicrum aduentum.quo rmpcd.U fuerat^tbc^
ni .ncorpta ad cxitum pcrduceret , fed ad fum :
murn ferendamefle ofto dierum moram ,
po Q quos finc vUa froftratione .nregr*
futuracfiet iKi valetudo , quod Sc
cuemt.Inh.satq^alijsmLuV
c ii manifcfto dcprchcn
fa , tandem cft m
carcercm m-
dufa,cu
iut
«mcnrnptis vmculiscuftt>
dix m curia euafit,
& abijt ,
tiber Sccundufw
, f oW n^y^eUtionibm, vitiowiw? M ^ritionibUs .
Cap. XI r.
- —
Doftrina ;
R3t fomniornm generai n hmc esordiarr.m-, repe-
riuntur. Vnum natnrale, diabolicum altcrum.
Terrium Diumum . Macrobms , ff^fcqimur^-^
giluberieufis £ diuidir forrma,m i»Iomnium,ipe- b
cViirn, fomnium , vifum, & oraculum . Sed Arte-
r^^n~qumqudduorcdLKit,Tidc!ic C tad **Wvm&
feiwium. fub infomnio, fpcctrum,- fiib fomnso, vilum, Sc oracu-
iumcomp-ehcndit . : "' j -
Setnniura igitur ftriae fumntiirn, vt opponitnr mfomnio^en-
niunt gemifess motum , aut figmentum anims , multirorma; tu-
tviromm bonorunvvc!'malori!m %nificatiuum ,& huiusprxdi-
ftionisfundamentum ftatuunt cxpcrientiam , & quandam pro-
porrionis f militudincm rci fomniatzad enentum . Ptirno inuc-
frigant fornnium ex ouodam mcre,ac confuetud ine . Vcbi gra-
tia. Abradrcaput .hnneftumeftMonachis,quia moHbtiiip-^o-
r:;m,& regulis cor.fcntaneum cft ; fi ergo Monachus id fcmmet
fibiaccidcrc , profperum critfnmnium : fi vcrdid fo rmnetconiu-
gatmdket infjuftum ei&prxfaghira , qnia dcdecus cfl roniuga-
%\% lnccderc raft> vcttice . Sccuiyjo. cxtocabuli fif?nificationc,rt
li * §
ai8 Compendij Klaleficarum l
„ . , ■„ w j t cffit s-rapidis, nomen, morietur , quia tttipitj
ht o Tffqui" fomnict cathena ad templum alligan, fiet fo.
glyph.co» , f qms inx:crnLim . Q^irto a fabnlofis Mc -
ccrdo»,& tcmploU U wru fi[ liinl f uu m quzrcre pe-
nbic fi 11 ^.^!' 1 ™! ' vt fi quis fommaret fe lumc* a lun».
Attronom.ca long -g ; carct hl mme . Item , fi qui,
^^^^S^xo^ u bcftias, & ad P al uaj
fommet, ^^"^^^- quU yrfu* intra fpelucam latitaaa
alligatuMo yf deuorab » ' J • ■ & iade f Uin it nutria*
Qn m ^ThSuT^C£Se.ua, ctu ? v I deanruun S eniofa ) f« C
tUm V?i rSicida cum Artemidoro, quia, quod viii femd aca-
pucnli*,& naiaua cumft™ 7 damnantur , qui a4
f- * 7 ah S l ^;SmCak^o" feuri , qui Icgnnt UbllUu,
$ Um(m tt 1 SSprophcta nomine filfo cncnmfertur,
fomnialem , qui ?v/ t iani Diccndnm ergo, quod qus-
dequoi^mrmDccrctoOratum - u ^
cUm fomma verum eucnmm pron^ m ; a dl r,, ofUk> -
fomnia,qnandonafcuntu^ ^cauiuu ^ ^
V 2Sr?S« vitio Uborat . XUi ergo , q-nbui langu» eft «-
T cl wio mtenorc viii j . crocum , hortos , co vamia, cho,
r«« , ami>!«"> >«™? ' .™ „ io , K ,,fubm=v!ra:,C!,oncr>
.ob=n'" ,0 " M>t ""'P e ~ , ', mfomni antdclaaibus.Snniiunv
ttri intcr odorato3 3 & fuiue. florei Conra v.rc ,q
mores P umdos,*for^
doaci*,cada^ , * fn^ari.
humorevircoto>ftL>iiniommj> n «uralihui caufis Jicite
dam n on . Hoc egregic conhrmatur » i tuupitw J » '
rerfibus • ffi
tiberSecundus;
%%3
/1 f i ?£ C
ouitsmica*** 4 **
Autfnntop&rtacsrnit-
Qy^mmfolutacuru,
VurufqJom*bjethm
Iners idcert nefcrt
ImitaUmMfcYmK _
faacsfibiipM>n it >
Terquas repente current
Tenuifruatur atlu .
Sed fenfafomniantur
pifpar fM'iat horror,
^unc fpkndor inter crrxt,
Qui dit futura.no ffe.
Tle;umq : dijfip>itis _
Mendaximago verw
jLnimos pauoYC maslos
*»< "ji h - lAmkage fallit atra ,
imrs idcerenejctf . r ml piunma; funt vinitates 7-
Ecclef. J. ait, »bi mu «j"f £™ J £ . Itcm E cclcf.
ft fermonc» mnwnen , tu ver 5c v n dif vmb ,I m , ^
J «tollunt ■
S Di.bol.c.fommafunt ^^-^a^m^KC^nd.s.vtpore,
tibus immittunt, vcU aJJ^SJms vel *d oecultorum, mt
Ubidincm.iram.odmm, dcfp««'° crrarc f eceranC
fcturorum fign,ncat,or«m.E^ q fuit iUud,
quod deVenere oazea «tidi d ; ftaba: ftatua marmo- dj Epif .
Uis . In loco, ait , qu, vocatur ad £™ f - Aram mar -
rea^dicebatueamefieVcnct «^^ ^p^
„„, voluntmatnmoniosuntjt . Deeipreoanc
quaevoijuLuiiLin P,- , i m atnmomum , tantu
«cnuentcs rfaEpc verommadiabotot.uic • ut
abfuk, vt ,drcvt e eis proccderet, vt inter eos fiercnr f^^f^
£u eohabitarcnt ^Huiufmod, funt fomnu Anafau*»*. *
^mirandac^damgentdmrn.qu* a* naturales ca i ua ,n udo
■nrodo fcrc, pofiunt refcrri. Huc pcrrinct,quod fcnbit Bielen.»s,
rftwoignorarmis aftutiasSatatur . Mentibus hominum pnanta 4E£ilu$
fticasifiufioncsimmittens^nunc auium volatu nunciBCur lun -
^itnunj nunc feutum.fomnij^i autalijs modis F romKtlt ^ -
130 Compendlj Maleficarnm.
riam fururorum, & fic rcrum euentus !*tos j.vel infauftoi demin\
tiat» vtquietemcordium vanaainofitare folicitet, atq: v t ali-'
cuidpamatimde fidei finceritate dimimiar . Verumtamen , ,v| '
fidem habcam fomnijs , mil!a me fomnia iriducenr ; didiei enini
cxperientia exeavifione , qus rpilii gaudium qnandoq; nuniia^
uerat,po<tca contrarium rcporta i, Ibmnia , itaq; ne curesarqil ]
cx caritfinise, fic llle.
Damioniaca fomniaobfsruare, vt fraudcm «J.iabolt caueas , li-
cet,fed ad occultorum feicntiam, vel cuentus futuros , non liceti
nec expedk . Pnor pars pater, quis illud anima; eft falurare ,,«Tl
euandoq; uecctfariun;;' pofierior parsprobatur, quia hocpiuina
-Ucwio iege proiubitum eft. e/Non augurabiniini , ncc obfcvuabitif|
«. " , fomnia . ltem, qnta hcrum interp; setatb, non poteft cicra mira-
fteaiL.i? ciihnn [ ia b en ,niii ex pacto cum uubolo,quod iliH.it um eft . Ao*
cipe ex Delrio/ exempinm non conremnendum .
gt-ib^.q. ' tnm LonauVj degerem (ait ille ) incidit quadam dic , de fom~..i
^S°P»- jiiormn vacicimjs fermo cu lufto lijifio mihi familiarinimo.qui
fciava. ^j^^^j^ftti^Bt-axcllifiuorisciiiufdamvxorem^annis^prjs-i
teriiis vi^ioti ,qu* plurima prxdicebar varijs ab euentu ad vn^
eue comptobara . Spellmmquendam(erat enim infignispraulo),
ia eru ce fufpcn d endum . 1 1; doui eum R aque fceni u m C aberna-
rorcm, ex morbo mox obiturum . Concmum fiiprcmum Regis,
vim pafiurum: & plerofq; C onfiiiarios carceri mancipandos , &
fimilia non pauca . Hanc fe non, femcl vidiile , & audiuille foiyfl
tamdicereiin fomnis fibi fpiritum q:*:ndam fe ingerere fpccie
diffufi corporiscandidi, cuius non poffet hucamenta difcernere r
abeofe doceri omnia. Cumquc apparerct , femper fe tanto,
tamq; cotinuo horrore perfundi, vt animo linqut fibi vidercrut .
Hunc cogerc eam poftca , vt vel cum vitz periculo dcnunriarefcj
ajjjs, qux in fomnis erat edocta, nec finc-bat quietam , doneciu3
fa pera«erer. Fuit h^c muliercula fatis ahoqui contemptibilis J
& fimpfcx , non quidcm diffamata , fed nec compercat fancticaJ
tis . I .
Variafubicaniiuumdc hac re cogitatto , vrrum Pnuna,«l
diabolica fucrit . Solcnt I -iuina mulicnbus non minus,quam vi-
ns cont ngcrcj nec obftare vilttas , nec paupcrtas perfonarum .
Solicus horrot quidain T iuinas etiam apparitiones comitari : fo-
lita acctdere ad dicrndum coactio . Verum , cur porius fufpicet
ab atro, qnam a can mdo Ipirttu tfta e tfe dcdti&a ? Pnmum fpw
cics illa diffufi candons in formts fempcr , & continnum aftercn»
horrorem, non cumuiawm fcqucnu mcnUs lsutia > & tranqutt«S
- - - tacv
" Liber Secundiij"
• « mdtcium facitnonobfcurum , authoris rui ear.doicm mc-
tlK ' - Uusfufpcfius, fcconcir.o nihfl eommendam,quam
^f^fiitas , nec predcntia , nec denork» , vcl at.a bun^odi
? ? c on itabantun at lucrum iiii mdlmn hmc fequebariir , fed
5^ Xra, & coniAi» ferc fcropcr , fic fokt lagisa^adcre, &
? F r mercedem folct diabolus fuis rcpendcre . Qu* prsdictbat
^^ricbus publicis,& eorum cognitio in pubbcum parnni
cr ;„ iTaria , quia tunc pradicebaurur , qnando vw pnrcauerj
er3t r Z cxieuo .vidclicet paucorum dierum interuai lcantequ; *
p0 f nr Lruftra, iu m pladiccbantur a fola mu! icrcula, cui fir
mStarc nullins prudcntis viri fumct : Non confucuitailtcm
£ FauTvr^cixul prarcauerivujt.fic nuda a perfuafionuta
1 lemSnibtVindrcare. Tandcrn,,u* prxdicebat, hmuf-
"Sant vt non folum dcemonh , fcd ctjam bwuanarprudect
^Lcon Sfubiaccrcnt. SpcH.j fnpl.cium, qu* fucbat
MbSus -™ .am rcum cfic, & P cr crebras aecufationes oco.lt*.
t Wektionum fcrio in «« afiioncs,& vitam mqiun Ludoui-
IXtcS morbus; labotabat Anthracc , corporc fimul obe-
5 Smoduo! biliofo , quis eum kthtlem non pudicaret? tudt-
tii Jtadia « «tcrnis indicijs . 0rdmum molimma contra
XdfaUati» «am diu degercbattir ex corfihanjs , ¥4»™'
qui minus, probe omnia noucrat diabolus, qu •d fot£
£ £ q!«x fimibbu^ confcqucntia , non erat magn*, ncq; fu-
pcrnaturalis fagaritatis inuejigare fcecilk.
rStu ina fomnia , vifioncs , fcu appantiones , nobis a Deo nw-
diantrbus Angclis boni.infermm.rplunbus de caufis. Pr.mo,
Ssimaloterrcatur, ficut faftnm eft Abirne cch Cen. »o.
•RrU Gersre,& Labano Gen.31. Secunc.o,vtccmoIetur aiHicros,
6 ™ S «os pcrfundat l*itia,vt ait de fcB. Angcla diFuligoo cap.
16 TertioTtadhorteturad a!tquodbonum,vtGedeonemludic.
7 & Iudam, eiufq; Lxercitum 1. Machab. 1 5- Quatto, vt doccat
butdagendum fit , vel fugicndum , vt S. Iofeph , & tres Magos .
Matt. 1. & 1. Vndelob cap. 33. hanc caufam fuggeriMns vcrOl»
Pcr foaininm aperit aures uirorum, & erudiens eos mftrmt diici-
plina , ut ancrtat hominem ab his , quarfacit . Qmnto , nt ipm-
tumprophetie,uel aliud fpiritualc donu largiatur , ur kgttur dc
J'oyfe. hunv 13. his uerbis . Siqms fuent inter uos prophcra To-
tbini , m nifionc apparcbo ci; uel pcr fomnium loquaradeuni .
Item locl. cap. 1 -. Senes ueflri fomnia fomniabunc, fc iuucnes ue •
ilri uifioncs uidebunt , eftundam fpiritum mcum fuper om~*
sem canicmjCi prophctabuiit fihj ueftri , Sic datum fuit dojiun>
"i 1 1 Cr/hipendi j Maleficarum ~.
fanlentte Salomoui in fomnijs j.Reg.j. Sexto ad reiieIatiorie,alw
cuins Diuini myftcrij . Gen. zh. & Paniel 7. Picamus crgo,quod
Sftinoramfornnioriim obferuatio licita eft;fed mterpmauo
Lis conuenit illis , quibns a ITeo facta eftinterpmat.on.s reiic
latio Antcccdens r atet,quia m m.mmu.r a Peo, vt obferuemi^
LXosdoccant,mcncat,c6tH iS ant J f^,fcquc. : spvobaturvcrba
Pan cap. *. Kvfteiium , quod Rex inrerrogat ,f 2 picntcs,Wa^,
Arioii & Arrfpices nequeunt indicare Rcg., fed eit 1 -cus in colo
r/uelans myiteria &c. poftea fequiwr. Mm. quoq; non m fyj
Sentia, qni cit .0 me plufqriam in ctmfl» v,uenubus,Src : f un-
Em hoc vcuclatum eft , fed vt intcrpr u atio h< g, mumcl a he ;
m E iau!us Corinr. 2. ait , qw L :-ci iunt ncmo co S nouit,mf? ,
fpirnus Pei . Quomodo autem dignolcantur I. unna iomma v r,
fioftesi feu appai ■«tioncs a diabolicis, nunc videamtis*
Scicndum eft er S 6,quqd quando vifio docet ^-.^traCa,
dcndumeftdiltsenter , n m lermcrjiDus m« , qui fmr.t ab appa-
rcnte infit aliquidfalfi, vei habcant vmbram aliquam fa!ntatisJ|
fluia tunc fneiendum eft , & rcciirrenduni ad Cht ifti rominino- .
ftrianxiliumirecordari enim oportet ,Chnftum , & Apoftolot
afpcrnatos fuiffe diaboli tcftimoninm, cuiais fempcr mtcr vtra ,
aiouid erroris feminat nec 11 on mendacij, & tnnc fiimitcr credc^
<kim cft , huhifmodi vifionem eflcfalfam . Tertio fi apparens
adu'arur, laudat, & exaltat illum ,cniapparet, ccrtum cft tunc .
Kilul iue£fcboni s fed effefifcitium, & damnabile tale appantion®
eenus Quarto loco diligenter attendendum, fi vifio,quatapp*
rct eft vniformis vifionibns illis r.iuinis Patriarcharum , Prophe-
tanim & San&orum nou. Teftamcnti .- ncc qun dcbet efle credi-
fcjlis, nccfaalis ad confilia.ab apparcnteoWata . H»c featla-
cob Patriaicha, cui , cum narrata cflet v.fio fikj e.us lofeph , pcr
cuamaliotumfratrumfibi parauit huid.am , tunc pater mhil
certivokrit adnidicare , fed vt ait Jiiftona , rem pater tacite con-
fiderabat. Apparet Angelus IofuehiioNum, forma vinarmatij
pcrouirit "ille quis fir,ncc adorat incognitum . Audit Samuel
Deiim,qui illum uocat, ncc rcfpor.det ] .ommo,fcd curntidHe- ;
li donccmomtus fuiftct ab eo , qui crat Saccrdos Domini,quo-
modo fc gerere ckbcrct.Helias difcernit intcr turbinem,commo- 1
tionem, ignem, & auram lenem , & cogaofcitprudentcr m qw
illorma pcus , k m^niiciUtet . beau Maru Vitg^ Uei Matcr,
Liber SecuncluS l ifl
. - lh An-c!o MAfcetth fttto» mdirium, fr «**^
cnfr • m W co«mabatquaJiseflcti'la fa!nt«io^-id Icu.KCi
ge h yerba ;« l g COCTn ; ro ,an illa effeti I Lifona a dtabolo, a® vc-
Si^Snam effent, corpora Sanclorum Martyrum Ccrjufij ,*
di<f!tV ^ non irriut flarim przcipiti iudirio ad vK*cndam,fei
^^Servoluitptob-arc.fivtraeffcrvito.vt fcquerctur
grftisprud^ cr vo F trom fp^sexPeofint* Voc
**? Zsvon dcbere qusrerc , ncc petere vific-nes a Deo.
" TtiC U ^fA«rrifucriint,v tait Anguft. Et poft ilmm mon^
BU,r cutiofitatem huiufmodi vifionum ,> d rr iraculorum
*ES£S w u nofi^marr, , & faUacitr.mamfngerutt ,4 oua fc
SSSiuf "oriatur fuis confeffionibus in DominOsquam ctiam
^&uentma abhon endam nimis cffc detei minat , tom T co-
1 '■ «Sendam oratk>mb U s,mcrcpariOn,bus, flsgel auou.bus
nat» «P^ n V; " cortJor i S)C xemplo illms Sanfii Psm*,qui cum
K? E Vofc ! tran% S in Chfifturn d.ceret , Fgo fum Chn-
t « J « onali er vifitans.quia dignns cs , contefbm chufir
2 M « vtraq manu dicens ; Nolo hic C brtftum vtccre fans eft
noc^Ufivide^&ftanmeuanintdi^boius. Alter.fub
Sik" e bi finnlcm feruauit in huiufmcdi illuficnem , hnmi ,ta-
tem Vide, incuit , ad qucm mifliis fis , ego certe talis noc fum ,
Sfe tarhicvidere Chnftum , ad hac autem nulla m.gis
SXtioi eperitur, qrim folids humiJhwis , quia fohs hum,!,-
brsiLcoSc cognmodatur,vt docee Mofes *?fff™™'
Subcit ,dcm terfon, pro cautclla, vt non modo fufpenftim te-
neanudicii-m ,fed tcuetenter cucq: cura Petro Apcftoloofcar..
fri i meron.mcquia homopeccator fcm,qma vihsinmi & vi-
fiohibustuisindigniisfum ,ill3scnim hic,neq; quaro,neCi ac-
tet*o ,fed rcpellorfir in alio , non in hoc feculo vifio rua,tota
tnerces mea 1 onnne Peus,& fifficir . Sic ctiam prudcnter ie gei-
iit B.Virgo Coleta,q«2 irfi Teo mulra ci fccreta reuelate vo.cn-
ti, rcfpondie . T omme Pcus fufficit mihi tc folum cognofcereA
pcccata mea, conimq; veniam a te obtincre . Qyjoniam vero, vt
plurimum ,qni renelationcsjvcl vifiones habent , tecurrerc fo-
lentad fuosConfcfl*trios,vrdecet,a quibus confilmmpetant.ip-
fis eonfefl&njs (icrfon prfffcnbit regulam,fic dicens. Caue,quii-
qni? eris auditor , ant confultor , vt non appljudastali peiion^ ,
nechudeseim j non mitcrisqusfi fanfiam,dignamqi reuelauo*
- — ■ £ g nibu*
CompendijMaleftcaruiftT ^
*ibus ^o, mi^cubs . Obfiilc potius , incrcpa dure fpcSe ^
" ta$ f lC cxaltatum eft cor,c!ati funt ocub.vt amoidet in magnh,
SrabiUbus fupcr fc , vt digua fibiudeatur , qt.x non humano
^Sio-...— rr <~4.ten> fuam per doctrinam racrarum Scnptura J
„ r ,- ' £.„_.,.„ ^arr.inerationss naruralis , n.fi confi.
nedwn femei m necelfttatibus , fcd pena .ug.tcr , c.ut m qu«i,
dianiscolkxationibus. Talem adrnonenon iublune fapere^
huere >d fobriewrem , quoniam vcriffime, a.t , qui dixit , fup«1
Ha meremr ludi,& eo dignius, quo inftar pharilei Iateutem,he.
rcuremn; oilibus fuperbiam. hxcillc .
Ccrmm e» cnim L cvm,.mmquam cne Dcum diuifioms^
co S abipfo Gt vifio ccrta , iv.mquam pec aicenus luaicmrn coa,
tranumeam impu$nabit,fcd potius illi.qucm vcl vti.ipenorcm,
vS v wnfiliaru mTaltcm hutmlirer comuluenur , ukm , mfp,,
„, atq-, in mentem miffurum . Non emm patieur Deu s ,
fbera tes in ?-,& t.mcntes,* , r aod in fe cil Ue.entcs mtanti n»,
£ go ioValli. Debet autem ei, qui vid. c reudat.onem hcc
h fi eSudo , quam d.xir, de fuperbia , & pcnmaca eifc ftifpe,
S™utiorparsefte!igenda. His uchamt.s, ytvnovafao
coi cludamus, doc-mur aSacraScripuiramia ; ibu.ter,qu £ na»,
Suennufio.accipiteuim uerbalacob. Apoiro ; : diccntis . Sa-
penta qn*dcrurfumci.,pacifacaeft,modclta,iu a fibi.B 1 ^
confent eus , mifer.cordia bonornm operump.cna.abfqjfr
nSunone mmcans . Si uifio impdiit
dicm.am,mifcrico~dum, adbona opcra ^y : \\^~' a «*^
beucbona, & fanfia eft uifio, fi ucro cnntra ^ J »^ ^
fcd d.abolicacft; Reftatnunciuderea h« coi.fi ^ au ; -n. ura
S Anno .6or . in Oppido Cretq. I i^^rSimiu^
rf , p. r .loseccknsm reman!.llc mcobme.n pcrtnuc».iimc>« .
^d!S— es bberos patcr bapri* - -ter
morc fpondcbar . H. mundum .! !o anno Pjnturum pt sdiceo
fcdtorum^ortefi.fpcnfiinreriniminuno.r^
Secnndo uidendum eft,an (mt perfon* ^
rcnr!atiombus.udp^ophct„snJi.l credcnaum ,dcmiosaq ,
4am muitos tradidit f n miluuus ad B, Cypnanum .
tiber Secundus . $fi
^gift-ft mtm fideifinccritatem.tTir*, ac morum inregritss, ; uir-
(l co romeiidcnr,an uerd uitia ', & imperfeaione* notaUics
* tehoneftent: ideo non etedendum fuperbis, afcibttiofis, im-
c3n - tftus carnahbus, ebriofis, iram fonentibus,cdia exerccn-
SSjjffidia fcminantibns , nei aSds diftamantibte : necetiam
u l!S Htis»q"> fin^Lilana^iixdamafteda-edcLioiioniSj&p.Tni-
l xiz fi'^ 2 P cr Aiperiores ecclefiafticos non approbata » oftav-
^cr Cypr
75-
tfuartd , confideranda corporis cor.ftirutio, nam ftua
arnii fi m* fi prsrfcrat icdundantiatnbiiis atts; fi habit
Lrisincdta ,uc! infoinnia plusacquo deformams fi fic c
ja-fo, uel nimis apprehenfitms, aut im
alctucio
us cor-
eformatns : fi fit cerebro
ajjiuaticms tuibidae, &
i cn is r-ercipi L: '-"- > ^^^ v ^ — ^ » i r
iai-m 1 ma£imbus ohferuant bus ttnaciter adh«ent J & aflen
lll QL>mTd, necxtatis,ncc fexus diifcrentia ne§Jigenda eft nsm
fi fcsiuea fit zras , dclirijspcrituium eft , fi pucrtlis leuitatis , &
m«fa»Mnaginofi , quia humidiore 7 quam par eft fimr puerice-
n bro,& plcni uaporibus, qui paruo negotio eonuiouciiinquare
ncreos, K aptioresfuis cowatibus, olim dsmohes amabant oW-
cula fundctc . Pc fcminco fexu ccnflat hunc efic i ufpccuoneRi ,
utnotar io.Nrderius. in i.preccp.c.u.q. de diumat.
Scxto, confidcrarc ©porret , vtrnm fitin fphitoali exerciratio-
ticperfona vcterana->an vero nouitia tantum ,* an alias Dtafcoltfs
cam fic dccipeveconatusfi:erit,aut ccccrerit ■ an qua iiii a!i.'ts
leuclata \tra feefint: itcm qujevcra ; qua falfit fucrinr . Si.futrit
tyro, duhitandfim dc fratidc > qiha iuxta Cerfontm notiitins fer-
iLurcit6faiiitur.fi caruerit regenre, prafcrtim m Edok-fcenri-
I lis, tt foimnis, quarum cft rrcci nimuisauidus,varias,tffiaiiK,
i dcoquc fufptctLis . Hocindiciof rancifcus Picits detexitfalfita-
tem cuinfdam reuclaticnis , vifionfifq; pofi & afta indidia acceffe-
i L;nr,vt quod vana quxdambonis mixta,diabolas in form.a Chri-
i: 1 1 omini tocpit fusdere .
Dixi fipcrius, quod fexns ratio cft habenda,quia fi cstera fint
paria, ptusfidet virorum rcuclationes mcrentur,, quiacuiA fexus
BtjJWJCUsfe imbeci!!ior,natLir£ks vcl d^moniacas fuggefliones
pHinmuir; habct pro Diuinis . Sunt etinm fcemin^ nafuri humi-
dioris, & vifcofiorij, humidum vcro facile corcmonti ur,& varias
H<*:Zi pctcipit, «gtiusauwm, ac ferius , i nxtu ccfl«t, sdco mu.
C g i -i c E?^
Lile.de
/-■rcaoi.if.
3-
rnfa fint, vag* '"'XX^ita ^cfm , ant fetamcnto,.
uerunt, vt patebic per «cmpla ,
Fv,i-.nl>erucnfi Regno *ir magni pro i!lo rcm r orc ,n««.j
Jft ^ doausThcolo^s.acThcolog.c pro.cnbr idcim
"T, ' ac pius dm hahnus , & pcne tunc huius orbis mi-
jiouisfim. qiiz catllOlUUS, t IUJ ......fj,,.. nur fe edoceri
rtpocibu. 2. * him ls familiarirare mulierculx tuiuldam , qux u ^ocen
ab AtlgeioisiAt, i ftmnlabat vc ut a rera olimPhi!u«
"rSoS".rfS" i£ confu.ctct, ta om.ta.»
cracnlo h.bctct. , magn» t fordidara , & pC r caigoo fcrfu
t^TX nl ad LuS nda mcndada . Igitur, fiuc a Duboto
nuc qmdem extaret, ob n*c, & quuu. r fi , ifi a
ia anjfiimus; Ltn.tr.ir.- Ai.gci i. - . ,nfi, ls f>ini! arH
^S^S^Potompcnniaci^mMH
Liber Secundus *1T
hy poilauam. - — » • cfficacjam , vt ipfe loqucMtur,^
Mmotorem orbis quoaa cm " r m {f»t Omnem ftamm Ec-
^pcrUs, ^"^S^ coafeS ncceffitas ccludere-
Stiilo vxorum affirmabat , rt i.os tcnwcr
tm" h,c atquc alu taatl gggj ^ mfaniret . Denique <ha
actomtos, quod ^°^' u S"" m ccntam , & deccm propofmo-
esolutis iUiw geftis , & P«W*^ £ lefije alienis , condcm^-
t , s> iuffifiimus,v : h-ba de mar . _ hommemreuoc- -
iuKd.fputarc 13 pG s n S,dicibu, , H EpifcQPO
re .ndemus ; conucnunus cum jm^ racnnci i
PSifimam fuaru «ufarn d end , wc o , ^ . p
euamadmirencoadis^o^nwru ^ ^ Scri - .
-fdfus cft dotouu™ fu m f omm hlimln< . r*ione :
curra , & m«raculi5 , quodcu.t mpc . , cfficacius expli-
l pturxauremteibmomjs long ^^S^hriftum fuirtc
Stfe> probaflc , quam probaue ,t plurima , eaq;
verl ,m Meiiiam . M.racula autcrc * Ji.ft fc^-
me cifc mortuum, & relurrexiiie , «4 me moritcr , cum
ill,) pfleoftenfum . Scnpturas vcro protcrcoa ^ ^ oUa -
millum iibrum haberet ( «qneipto «ia n Br V
tus)cxPtophetis.exApocal>pfi,cxPfa mis,K aius ^
iam longas , vt ve! memoria cuet adm ™" £ ° ve i ri de- .
4c f> mmentaadaptabat,itaanegon^
r*«l 6cret . Poftrcmofi ™™» { * T ™l%£^ 0 L , vt vcl
fc hbcntcr ca ftatim exhibiturum . Hscita diceoat o
nos infauos putarc v.deretur,vel ,pfe '^^"^K Auftn*
tioncm fibiinnotuiflc iaftabat Screaufimuni ^n«m A
. bello pauaii a Turcis «Te fupcrarum, fc Regnv f m hab i-
* lippo,is«ic>ufimo.iam^.ene amitftim ? & ConcjH«w -^— •
138" ComptrJcIij Maleficarum l
tum , vt dcGrcgorioXin. deponcndo , & aliofi brogsndo a«jjH
rctur, qnx ldco uobis fignifkaret , vt qi:oni."ni etantnobis certfeJ
nuncijsnota, fciremusci, nonmfi i"/ii:initus innoruiiTe,& cumep
fcnt omnia adeo falfa, vt impiius effe non poflem, ab iHoi-amei* »
ifferebantur, vt notiiiima tiobis . 1 "eniqtie, ciiin nihil proftcifle*} '
jmis per dnos dics differcnco , & ad rnhiitum fpectaaihirn cflct»
cum ciEteris, vt in hifpania fieri folctdelarus , t iutuebau:r fmper-
in coJum , igncm m inquifitores , 4: omncs graffiturum calrtns ■
cxpeclans, vt illierat polhcitns chabohis , acq; ign-is qutdem nos
millus ex al to corripuit, illum vero , & Rege:«, & Ponrificem ,
Rcdemptorcm,& 1 cgiflatorem, ex unv fiamma rapuir, atque re-
dcgir in cinercs . Kacienus Iofcpims .
snrius 1. lcgitnr qnod B. Simcon JSlonachus Treuirenfis in vcrticetn
*" uj ' momis Syr.ai iuffu fupcriortim milliis fmfibi habitaturusmccniri
nis hons i!!i dsmon in Angelica fpccic apparuir, & vt miifatn ce- *'
I ;brct hortatur . Ipfc nec p!ane ciormkns , ucc peric6e vigilani
contradicir, non deberc iincpresbyterij ordme aliqucm hoc mi-
liifrericm implere ; contra inimicus inftat , fe Tci tcgartim effc,
<.".hrifh:m hcc vclic,nec dccete fau&um locuni minifterio tali
diutius priuari . Rcnitentem ergo, & conti adicenrein , adiunfio
iibt confortioaltf.rns cL-emonis , dc !e&u!o educunt , ante altare
iam vigilantem flatuunr , alba induunt, dc ftola vtrinqne alrer- j
cantur : hoflis morc prcsbyteri , Simeon morc diaconi contende-
bat flbi imponi debcrc . Tandcm Dci famuim aci fc renerfus vir-
tute orationb , & figno crucis inimicum rcpcHir, fcqucdciufum
x.Teemifcit .
jfntfcs; e. i mtY RcJigiofos Pnrmonftratcnfes fallax il!e fpiritus con/Ide-
?uiiij atyi rans quofdam idiotas , & fua illos qtiondam rccognofcens fuiffe
vafctila, in qnibui fu^ qmeti, & voluprati indulgereconfueuiffet,
iiaillosfaifa Cnx iliufionisfapicntia repieuit,vtqui priusin hbris
vrx legere noucrar , iam ex libris magna quadam dicercnt , & dc
futnrispropherando matora, & ftupcndaprxdiccrent. Danielis
deniq; vnnsex ets prophettam fe fcire affrrebar, & de ea quxdam
dnce nicndacio loqtiebarur, vbi de qtiatuor , & fcptem, & deccm
tormbus,& Regtbtisprophctafcribendo inducit , & de Antichri-
i!o, Sn quibus iam fimpliciores quofquc attentos reddiderat, & fi
fieri polfet ctiam ipfam Dei homincm, & Venerabtfem Abbatem
Simonem Sanclj Nicolai in crtorcm mduxiflct,iam cnim eo vfque
piogrtfla erat eius arrogantia, vt tpfis affidentibus , etiam in ca-
pitulo fermonem faccre attderet , & qui vidit , & audiuit prx bec
Jmius rej tcftimonium: & hoc fignuin eius , quia de fcrmone pro- -
ttite&am* Eratentmhicfcrrno.Fftote forrcs inbello, &
^recum anriqno ferpcnte . Hxc fpiricus illc mcndax per or-
nmn ttlod fuu* proferebat,fedad ventatcm, qu.r fequttur,vi-
Thcrt & accipictis rcgaum etcrnum , haud quaquam procede-
emiam vakbat ; Porrrj cum ab auditoribus ventatis,& duke-
Ai h wllax ille fpiritus fe e,< parte deprehendi cernereCvt cft mi-
' atiftx maiori arte ad atia fallendi geuera fe conuertit, vt quia
re *nifeitc 0 p e fad0Hi intcntos non poterat fubuertere , faltem
^remptatores quofltbetauertctct a contemplationemam idcra
■ SJeCicficus laboris huius minifter , fubitaquadam , & grauiffi-
« ia infirmitatc corripirur, & qui prias de yifibilibus refponfa da-
htV iam in ccclum os fuum ad iautfibiiia , & ineftabilia promcn-
!l? ponere tien vereharnr , concummt fratres , vt confuetum effc
tonnecndum cum.concumint ad ea, qux dicebac audieqda^e
«uidlm magna , fcdde pluribus circurnftantibui atkrebat ma-
iori- de fe quod codem vefpere , aut mturus eikt cum ^ngeits, tu
rrlo aut naret fanus cum csetens fratnbus iu choro : de alijs m
t6 fin°uIornm coitfiderans kabiittatem , quafi prophcranco , &t
«uiurandodicebatiHunc cum nuperin Ecclcfia ad kpcnora ra-
nerer vidi adxternitatem vocacum, & fic de ahjs vana t..
Atrende hic letftor gradus fuperbix , quando Idtotas fi|i ejig*|
d*roon,fcfacitvidcti doftos 3 deinde facit illos fcripturam m-
tcrprctari, & ctiamcotam maioribus dilkrere mlocis,vbi raccn-
^Belgiopaucisiam annis clapfis.enm in vnaVrbiun Ha:vm- r. :>
rdx Rcligiofaquscdam credira Energumena, & adducta ad y.ipc- ;^\,
, riorcmetufdem ordinis,vt exorcizaretur , dum res in longumc 1 "
'*bit, & ilia voribusdiuerfis fucceffine loqui inctpir , quarum vna
renuior fcDcum Chriftumque Dominmn noftrum fingcbat, alia
pjemonem crafllor imitabatur : hacraulta patam iinpja effiitit>
bat illa , quxdam ad piccacem ( vc videbantur ) pcrtinetrtia , ita
atdknm a qiubus mimme dpcuit, in illa modo Icfum^modo dia-
%olum loqui . Stcpcriculipkna ,& fallaciaercsed progrelk eft,
vt muliercula foiemni ntn , quafi per eam Chriftp loquente , bo-
fiiani uicrucntam ,prolans verbiscanonicis confccrare audctet
(& proh dolor)pij, fed vel iudoctj, vcl incauti confecratas (exe-
cratas potius dtcendas) hac faccrdotiffa ( non tamcn fccundu
ordintrm Mc!chifedech).uimas paniseulogias acciperent,& tan,-
qitam verumDominfcorpus , atiatis , & prxlatis cereis tn altari
collocarcnc,& vcucrarcntur . Duo tamcn hic crant impoftura
indicia ^ tun» quod erac Encrgumcna } tum quod auderctSacer-
I.initiu
d 6 Compendij Maleficsfum »
.«.otale.ac virilc omcium vfurpare : Sed Domine libcra nos i M
llb Fx'ruperioribuse X emplis duobus conucrfarionis muHcrcuk.
M ni SSSSE* Sto vXiSLcularurn (rt ille qui %
fiiSEfee,* verilfime coucra has ipfas fcr,pf---t- m ..l.-UMi. o»
ft W« £S pvope Aronam, ad tnginra mul ,crc ? ch;.r :ooe ag^j
c^csYercTirgincs , mnm_quc corm,t»on>< ; , dciuml,
St^SSSS SSSwtW aftrift.r , mirrm ha. q.m>«s r ,. ar-
SmSnuibSsart^usoppu^n-r , v.na, ,n diic-. , , ;; s «
Sltciatad nrfanda.ut dettrrcat _o ho.i_.-is ••• • • • • in°*>
Ketffli aucifin hattantis ad Impa- qn.r. & \rfnmj
ESmu no haufttummacem «ian._n..htan cum fdopo
dtuoraairuk v tri , 0 p-ri..r.-_Icm irlandem cnm
S^^^™ ^^ Vcenfm. , fcd f.mpiians
^ SS™ afh.tiam Pco ■,*« . *.ag.« omnmoe*
Sd« e^chpeo, e ncanequ^mitc!,e.t,nxcre ; c P !urnrui
rumncies.cuL.,».» F - nuiri e; o, qi.ardamncbi-
fr a S«S ^crctaiiqtm.
^no&n inS i dXlo infidianre, ftratum deferir, * hyc_
? 9 ^?r cum magnumu*
02 ;S i nS dam aibiculoegrcffa in hortom feced*
b o mTo {"m«latUFr_ncifci,qi«m cadem .a_t.tanc a«$
ibiq.m-g.icnu niuiiim ^ tandmq; peruoluti
f rcndc te, vt intcrnnm ignemcxterno fngorcrcftrmxem. Al*
ri tcmdamon nofiu fc oftcndit ima gine B. Vrfu a_ cruas
u pr ,f f ns
Smo ^cpitloccurfantium, * P«^S°^?SISS
minan mentem aliqua cx parte,nos alleg-mt.vt ^iiccrcu
Min, fhulies. fagula-t.um . H« V.rgo Dco j
ttber Sccunius I 2 4 T
, *• 'saGJ&a Arvtrram duxiflet mamm. 3 capite m f e-
rfS^SSct^ dLteram,* eiTormaret
ctuC em- fe » n habeomagnam fidem, timcc > & mi -
foetur: 0*3 1 ? v " do!os , quo d fi Dei leganone f ungimmi , has
SauftorumlW^ l MirUH| u , & , , procubuerunt n genua
b«trulit« ve J cr d ^ ni js v rg e»t,vt maturct prolce.,0-
L 2UIS Y a mihi oon Iket qnidquatn granius ftatuexepams
Bfem : At iH^ ^ cmil ire decet noete intcWbl .
^ f P irttU Sm i Sponite mandatum Tci vbi dtluxcrrt
conuenire vos tU u m , _ ^ fefp<5afo ^mones abic-
esoaccedamAvtar ^ ab<JiderunE) cum f rc mi-
fiaomnifinuilatone in iy { blumbellarcnr, grarjafqi
« * ^Sf^^tS&ia. & probra ccrtarim mge-
jjeafuppb^cra.en^
ren cs . Q UUl , u ;ic ; tise zona colhgarat .
** &* D fiSi™A?Selre««ipli« > quo docemur, mhil tu-
AdoamfnguU' iH diuum,ai.rahobed. C nmma d Su .
y certsfiduaa rcccdcre . CcncW- g^»
iorum vljtus i «^"^ incautara ciim vxore, quam defe-
tfWfre^ » ' ^Renje.* confcffi» , in auguftiifimum lo-
r£llE S « famkhrireclnfus fiierat , \ bi cum feptem anmspc-
amiimiai kpuicnnrc O ar,no ; n v siliaCans? Lo-
aaWjOTp.McmGtne tu . i u „ c ]i,sDoimm«mma
f ° ^Stafuntpro tc otatiouts psrtMtoiV-
eftpectatumtunm. Surgc , &- muc c 0 i«My; rvi-rh-il-
*V L, „.,„„,11;, rommo raiiitcmes cnmmibus . Oci.coai-
AneelusDominiconforrans cum ne nmeier , hortatns c »^ ^
«Seretin mifcricordia Domini fibi collata qm
fdAnsielum .nonpofihm hinc egrcdi ,qu,a Domm«,& P a er
meus Reraigius claucm huius ofii] fecum babet , ^od.«ftgiiW
fto Ggnauk: & Ans?elus ad enm,ne dubites ,nqtnt,cW ium a i o
minohiiiTts.ficutrpatettibi Cctlum , fic& oftium iftudpatcbit ,
& ftitim faluo figillo , ac ccia, oiiium .jllud apcrtum c« .
Hccc
Hb' yei*
14* Compendij Makfkaruffi 1
vetcvifionhmdicU,prins^^
V cvc vmoms u. « ~-»r£ - , i„ t egritas .
"vTqS^
\ .111, ijua" ,.,„„; *u farramenrn frp
tcmpo-
simwn Jjfciudiuvaeauerat orationi, & facramentafrcquenta-
1 at fed vel non fatis exercitata , nafta fuerat confeilanum , vel C .
%a J f ua ftcreta fpiritualia non psndebat , vcl bene monenti .
S&'. on c eJebar, quidquid horum fucrit, pau latim v*ijs wuelat»,
' eamrjabolns f.pe. bi* fpiritu mflamt , tandem perfuafir^ ,
StSSiquisparemelTc Virgini Mar«,decAe fecund.tateia
unftam v irginitati illibata , fi pergat id quoque confcqutmiratn. ;
O Vafnrm commcntum , & muliebr, i^cmo accommodatum
iam UU fe confeffionis indignam noncfl, rcbarur, .raque per aa,
no" i quoc eam ,ntermittens,non abftmcbat tamcn a fiacra com,
nu nione. Quidplura? fcmel dum mtempio v f rutur «a,.
mim ione expectat , ardentiufq. beacficium .lluei rchquum poitt,.
1M TaiXt bono fis animo dileda , exorafle te fciro , concefla t,bi|
fecunditatis cum caftimonia pr«ogatma , qiiam peris , de calo
Sdete erauidatam (commifcuerat emm lc cum Pemonc.qw
'um mentiebatur; domum reuerfa , fentit vterurn tumefce-
Vc mfto poft partus tempore a duemente, p.um quendam,& pru-
ierrem adit Ciuem, benc norum, narrat rem rotam, petitm vtin
topenctralibusfibi l.ccat parcre A ftipulatur arcanum fcrej
flle nec crednius dictis de «uelationc, nec tamen fuft.neos V.rgHj
ncn domoexc]uderc,^ritusne S rafl: l n,amnu,p 1 ent.busfec^
ni r^vul^ata prxberet blafphcmis hireticorumdi-
Z f 3 n * ^(i^cpit , & adhibita fida obftetrice
Sr t mextS - Mifera dolonbus vchementer torquebamr,
SrSm nSin, pro prole humana , horridorum , & villofonu
fSmorumr.vermium copiam effudit vtero , qnorum tam d*|
r^emrSs, vtomncs exhorrefcerent, tam "tcr odor.J
fetorTperSexan marentur. Sicdemum m.icHa fcdelufamjnj
tdkxk^ f«nerb« fu* fructum a fupcrborum Pr.ncrpe rctul.fle,
ouemonovtebat.ficfuitmulierdecepta. _ -
r t i ^ Tnfim Friardus, cumSecimdclloriaconoeius foco ,n mfula
JSSS , habebat tamen v terque eorum propnam cella-
pH " ," A V A r.w>rnt inrer fe pofitan,, cumquc ilrenue :n orationcper-.
;Ego fum Chriftus ,qncm conrmuo dcpr^an
* • iim enimSan6u« es , nomen tnum m !.bro v.ra cum naqms
SStcstn popu/, , hfs & UIc aiefl» deceptionibus d, ceffitab
LiberSecundus" *4>
. 1 .«fcnonuntiaiTir ,tamen cwm infirm» in Chriftinomi-
Innif , "^oncrc r ian:ibnntur ) retKvrLT^^c ! ,r^t;V^ nue " 1 :
Iicma f Sam venit ad Socium cum magna glor» dieret<s abij
P us - Xrti & virtutes oialtas fn popnlis feci: ctimq; contern-
cum,p ,f,fr & viuat. Onmtibus antcni iHts, aduemt iterum
COlUK .r m fimili fneaeadSccundellum Piaconum, dicens ;No-
tentator
ne
inmgeret
bueres
u
es
cumcp non
ftisetnnuit
l£ ™ Si, quam reliquifti .pfam oftende ,& credam nbj,
laS oftendeW i«ono crucem in os e.ns faaente comu-
* NaSbertus Leandet , quod cum E. Iordanes pr sdicator& ^ ^ ^
j- - iLJiiWfVneralis fcbribus acutiffimislaboraret.forte Ierdanis
^Vencr^ cuiufdaffl F**"^ ST *
Sem appen nt cinfdem ordini. . vir difactns , folcrs prom-
_nTl kte is callens , & moribus compofirus , qni ahquando me-
ienorans , & fciens eum in zgtorat.one fibi mfi ngidilfimum di
2? Patc r, oporccc ^rotum in omnibus med.co c My»*** •
Jriftinam cupit nancifci fanitatem . Quapropter hcet fis no b*
Lsggfenis prsfefius, & caput, zgrotus prsfccte au^ontatcrn
dimfttas mihiq; tc fubdas.fc obedias necefleeft, quod h tecens,
haud vereorqttinbrcui mcolumis hmccxeas . Annuit Vencra a-
ter humiliter , prater er«o ordinis confnctudmem fuper P| llf "«
a^roroquiefcenti (ficcnimprudens Prior mflerat ) nocteDiabO-
lusformam pnefetcrensAngtlicam apparuit,dicens ; veluti ari-
mirabundus. Eft ne hiclordanesfama , & cpimonc apud om-
nes tam prarclarus ? Pr_fechis , & pater tam inflgnis Prsdieato-
rum ordinis? eflem anceps,mfi te ante hac diu nouiftcm . O quanr
vilis, & imprudensfactxisci j qui veluu vnus de FoministerrK iri
* Hh i &ato
^44 CompeMij MaleEcaruml
M ato , & ferkU oinato quiefds . O infalix quale ordifS
Itrato^piumis , bes ? fed non e ft tm Dcus m finem
to Srzqu protinu, fupplc* inhxreas: ftanniq; diabolo cuane.
Snte pe tetritus iorda.es in terram comiit , S fic i acens pofe
quam illuxit, i Priore , & hratribus muenitur , quem Pnor feuere
SrriDiens coe^tt ex merito obedienttz in ftrato prxparatod*
c^S e cqucau no&e iterum Diabolus priihna torma af-
SbSaftiSfe durius , quim antea rcdargu.tvelur fibi mobe-
£S™qucinfolumipfumdefi!.re pracep.t ,q«em cun, •
mSSrior itcrato fuper folum iacere vkl.i]ot , apptfe.
Snatns dixit . Miror tuam fimplicitatem ne dicam mlcitw;
qui nou fotum m corporis.fed & animx pmudici um contra ob*»
i i r am hoc facere prxfump er.s . Ego emm Deum Gdi terr^
auc tellor Dominum.quod notmilem pro to;o te; rarnm orbe, fl c
orauiter contra Dcum, & ordmem deliqn,He,& h*c d.cens m fl e - ,
tum maximum prompit , quod ccrnen, V en. Pater,& ip(e lachri-
mans psocidfcad pcdes cius narrans v.fmnes, fcd mrgis illufio-
nes & qualiter, vt conijcere poterat , dsabo .nm i'!um tuifle ,'<{$■
in An*elu.n lucts fuerac transfigurarus . Pnor vcru admjrarwwl»
caottl acquadamcommifcrationetlltus ahquantuttim ..mrus,
iuffle i pfum ftratum afcendere, ex hoc cnim tancam membroruttfl
debUitatemcontvaxerat, ficque humores indnra . hieranr ,vtv,X (
fpirirum ad quiefcendum habercc . Tema nacte diabo!us,vt
prtoribus adfuir , quem vt confpcxir vtr fantf m , ai t , o i mpud.ce
canis,o iiequiffime humani gencns hoftis , o immunda bclua,
cniomodomeam aufuses fimphcicacem de!uderc,cei, zcltunqB^
kmcnnq; crga ordincm przrertcrrens > Etcgo qimkm nm hod
onmipotenm Dei difpenfatio permiifiuer, fap.rncius adnertitse,
quod multo melior eft obedientia, quara ftukorum vi&mae, & tn
in faciem expuens fugauit . _
■ B Meimi' fus Piacontis , & Confcflor , non longc ab obttu fuo
cuidamcubicnlariofno per vifum in fomnis apparuit hortatgj
a r«d «- eum n mundo, & pompis eius ocnis rcnuncier, & m Regis ster-
SV.inni fc'conferat miiitiam at il!e viflonem illam , non aho , V*mi -
Ti» «an- jufioms ^oco habens, nihil de v.rz emendatione curainc . Sanaus
^lif c: " autcm vir ewsinflrmitati compac-ens , itcrum cui 11 ,yt prnrs a£
monuit,fed cum ncq;fic quicquam de vitarcct^us mftitucnda^
Citarct.Tetio ci apparuit, anq; ad cum nefcis nufer,ne(cis quam
rmmamsprzdomentemfibi veudicet tuam , quir.bi authw^*
fiiafor c£t, vt ncque mittcntiDomino.nequc nuhi ab eo mmooo.
Liber Seeundus : H5
^^HirS^S- eft, itaque planc f^-f^
corniiunt, ad tacw > ((.jnmuias , re ipfa veriffimam eflc c«
barbama«ulfan>W
Quidam ex amicis ciu^ o^ fe nebris, alitmando tauto pe- i«<*«i
"^rSScfc X£Ki lucis fub fpeciepictatise, fatmlja- , =
ccultius\ent' uui . 2 HX.-*» rui extrui i.n- ca»*'
adhovtans
«Juibufdam proditor il e falia V^™^ t3 ^dem ftw
Sfalfis?uardamvmbram^
machimseoperduMtrratrcni f^^i^ue lantc Spixituifan&O
fcem.habiturs,^
• callidr vcteratons fraudes didic.ilet , cum Mnfionc»
Kueln.oncs jlas nou cfle a Deo , ^f ^^Wct , cum
efle j & ille e dmerfo , non fanftQ * lea ° t & f tura priE -
tottoficiapraftiteritmih ^««"'"^ jwgtooo&n*
dixerit.nullo paao mihi vukni.pt.ere ^aad^it*
arma confugtens ( en bonum ^dm^J^)? ^
rnmirigatlachrymisN ccrium pfecibds mrt.nter puija
finem, Souec Jpiu. ille impoftor, cnn, imu »S^^ ntitio
ris? ille fuperbo, vteratvultu, iam toruisocu !»"™fifti r
Ego fum, ait, quem tu malcdicta P^^^^nr^
ad te,qua: mcum mihi aimcum pcr uuu auferre con ar hi
autcm cgo uocor; mdnsenim,pr«fcrt«m Rehgiofis m fomnj« .
Hfcolatts
245 Compendi; Maleficarum "
ftar I uciferi appareo.mihiq; obediunt ill i,& ex meis confolatlc*
nibus <mimis efteruntut,dignofq; feputant,quiDiuims,& Ang e *
Jicis frnantnr colloquijs: amicum iilum meum ,qucm protua ve*
Inntsrc mih, abftulifti,iam eram a bono prcpofito rctr£durus.6c
id fane cuenrusrei docuit , fed oua alpidum rnpta hint, & mah,
cni illius fraudulenra confilia in luccm prolata . _
HsTenaiuquimtm , & turbulentum genns homimim ad corn,
* moucndnm I ondinenfem populnm , & feditiom, & hsrch valde|
f" a " a ? deditum.inanditum adinuenerunt ftratagema. Induxerunr quip,
IHn^rt pcquandam nuellam 18. anuosnatam ha=rcfi>mul,&pr*tioc«
$°J d in ~ rnptam in eam improbam fimulationcm,vt ;c permureret in ab-
difo infer duos muros cuiufdam domus sngulo ad tcntpusmchw
di,&perfiftu]am ad id aptatam easvoces^lere ■ quas .hmsitro-
phWrtificesfibifugqererent. Nomen pucll» tUfabc» Crofti
crati Doh author Dracusquidam : ka Hla vi; ?o .nftrufta, & m lo,
co ad fraudem accommodato locata ;mirabi!cs emitnt contuiuo
ex anrro fuo voces, eafque tam fo lW « , vt P er o.uies vicmasaw
di-ctur. Accurrunr vndiq; Ciues , qmd fir mqmrunt , m. antu|
voces non mortalis homims, fcd Angeli efie clamabanr . Vrb, ac
ReipubLics fpiritus ifte minatur mifcriam , srumnas , mala ouv
liiaffinuptiasaim Hifpano.aut communioncm cumPapaRo-
mano admittant : multa item contra fanduni facriheram , & re-
liquam fidem catholicam quafi oracnla hindebar , erant cx con-
Satoribus , qtii data opera fe turbis aftannbus fcmper ingrf*
IL qui huinsVpiritus propheticas , & oMcunores fen enmsj
Keli^ionis euerftonem, & feditioncm moucndam mterp.etabarN
tur Vaniftratu s antem,ad nmkirudmem compcfccndam &
Zk\ rei fit ufirandnm acccdit, frausdimcilhme apparuu S<d
* Scm inito confilio de defodicndo muro, & v'"" '^nct,b^
nata, ouorum fuafu, & confilio fecent hoc, confcfta cftf Utim ic
qiiibufdam feditiofis fedari js , & ab eo m pnrms, qucm nomuf;
uimus, Drac 0j aii iltam iiequitiam indu&am tujfte 3 ^
tibcr Secuntlus
»4/
legtt hahtmtMdeficim inftrmdis , htrMfc «^* :
IPoctrina .
Trnnadn-alLim quodcunque femper parrt viain-
t ?r itelScos , fic ad beneficinm, ac falutem pltttt-
Sashabrt difficultates , & impcdimenta : Idcirco
Seisad inferendum morbum, & mortem omma
ffaSt prona ad id, omnia ^^f v^^
multiplex, imprrcatio, mrantamenta, &fcma«o-
ncs, fns omnibus pntfo cft Diabo!us , qui c ?«*?™*™^£.
fici femper prou ncijm fumir noccnd., & hocfacit, ^J*™
Ltiam aliqWm promereatnr , dum cius , quam tantope re ccn.
cupiueruntvlrionls, compotes fac!t , & ipfe ea pwcftat ^
nes omninrn hominum viresvincere , ac fuperare vrdentur a lor-
ti! c^is demquc orrncm noxae iiifpicionem auertat.atq; amouear,
dnm ea mfert illis abfentibm,ac ne digito quidem adiuuantiDus.
vbi autem agitnt , vt atit reflituatur valetudo , aut vita conietug-
nir,runc nunqnam defunt, quse contra capiantur caufa: . ,
Compendy Malcficarma ? <
ExempU •
T> Ofa Ginrdina pro comperro recenfuir , tion poite morbum
fti K tolli ab ajio , quam ab eo , qni illius canfa m dediflet , nfec
^tZ"; CUI Q lia in licere, vt in meflan altcrias fake.m fuam immitteret,* »
vtanttir reeula illa, qu* docet, quod eins ei t ioiuere , auus eft ii.
gare,& ita ab eadcni.inanu, & metuenda miuna eft J & cxpedan- :
dum beileficHim - n . . r . ' '
ob3rms . nommica Eurea, diccbat , non poflereftitui f.mitatem. e, , cm
% 6. ci. f eme! eft adcmpta,qum ideni morbus fipe ef lam grauior 111 a[ m
f<Vr b "tfitn$feratur, atqueab ipfa vduti pernnirationc femper mam* .
Hriracu- na f cam r compendium . Item medendi vires a . > : cmone acceprai^
^UX ftatimeuancfcercvbi Sacerdo^autmediciissgro lamtatjscaoM
3 ^ 6 - manusatVnouerunt. , f J
Ardcmot, , . r ri a dice bat , nnnquam cfle n/.cgrum atqtie amolih
Se«X tum fonatiouf» beucficium , fed morbi fcmpci a ' r.mi j n*rere,a|
Tathadna Balandrea confueuit dicere/niftVa aut icdattonem,
afltleuauonem *gritudims"e>cclari ab ijs, qui funt m fornl-i,
reatu, defiiife enim eifc in Dxmonts maun , pcr quem hxc poiTuafe-
Settv
Huiccoufenticnseft/inoddixit Nicolaus Morcims.is curniam
«in&usrogaretur, vtmedicmam faceret.puero loanms ChernaJ;
t i. qucm non negabat a fe in eum, quo tunc laborabar, morbaia
efle iuie&um ; rcfpondit , cius rei nullam amplius ei euedibi rc.g -
£tvnfaaiI:accm,quandoea,qux fe ipfe mouerat ertmimscpnj
Sionc darmonem pcnitus a fe ablegauerac ,& omnino carccns
oamlquominus icl fiat fua fanctitate aduerfai, ,neque emm cum
ipfe fcelerum fit vindex, fortilegi js , quar ad cam faiutioncra art-
iuberi oportebar, connenire poiTe . ^»„,ns, r™W
uutcMi» Cattina Gilotia,rogata quid caufx eifet, quod Canaffia Gode-
frcda non conualmfiet ex eo morbo , quo iliam ioia pcr vencficm
ante ddnlkauerat,cum tamen ci poma )P runa,a iaque 'dge^ns
efc uenta.eme rccuperandx valctudint alijs admimftrare folcbat,
non S hta manu p^bmlfet. Refp. id facium,qudd nall. ante
a Godefreda illa ad id adhibit* eflcnrprcccs . _ ,.
•DomUfo R y , Ba r 0 r us & Coletapifcatrixnouum almd Smpeai n^
^ gcnus-commemoram fciliceCquod fc mfcijs atq; ^on^m
^.no n . » f di alctud ine tentabatur, vota Diuorum ahcui nuncup^
g^oluulet, hoc enim cQutcmptu pr^ucmos minUmplms
• XiberSccuntfus.'
■f nufld conrcra: ad laborantium ftlutem , vcrum i<£
^^ul^nt^S toS^Sun untvtplunmmu
^ V ^lSS^^r ; C „s caufam b vinculis dr-
eft 'SESwSE mbcrct . C?e hoc dxmon tftOtehaOI
' , atque vt td damno ajiquo ,n tppan*
tun^dliucli^r^iim , i ![ldam fofcepturn»
t9r ,n ^J^^ffi mora.vt ai^ft, aduolat is ad
a^aritom*des 3 aciDi viru ]ento ceturanfiens
Enm« pr^wen lafil5 ptprfi» fieret ; cim» «.
fu^^^^wams aopariror, Moretiam iam tp cuftodiat
tfufam hcAc { ^'^ t am S o, oeat, vt fi quidad hancren,
traditam , ac p a n ^ ~ v k,ii£ curatnrum, fe
<*h afferre poflet ^noug^a > m
2 quid .11. tolc r arulam v &ans qilld D a« i! Ia fuper
cjsaconulr) caperet _M> i« apparitore iermoaes , tandem
^AfuKiwlburif-um exScreniffinn Pnncipis loth*.
SESJd SSSJSSSpi , enm vni ex tciiibus, qmbus co.n-
^an^atoad vir.cuiareuuc^ , _ nr . nn , n , m caicerem rcuoca-
mirtebaturbrac nuin , quod ilJi ,antcquam ui u'^»
5£T n alama artc perculiflc.ac debilitaflc rcrebatur , m*nu
SSiu" rata compreheiKUuet , euenit ,
qui cum aderanr , admiratione , vt id momento
Snt*qno4quecaptinn,acfinc vltooffico plurfs ante menle»,
Smid ftatim vegetum, ac ad priftinas, fohtafquc omues &fe
&ionespronmium, atque hsbilc efiiceretur .
1j Ma/s^
, , o Compcndij Maleficafum .
Czp.
Do&rina ,
i Allidiffimaperucrfommdoemtmm Magifter Sa-
Xm% ttos vires Religion.s ad Fortilcgmm m fpec.cn,
& hoctacic , rum vt hom.nes , quoruru
mcntVsfcitadeiuscuttumeflc prochmotcs m fu,
ftSnnis crrorem facihus inducat , tum vt pro-
•P^n IZtnZ S "ius opcra fiunt , fufp.cionem alio
digiofarum ^«^.Jbcncficio morbu* leuacus vidererur ,
i fu $ tranrerat, ne u coruui « patebit mfenus .
idem&veneficio^
Siientia ^igitur, ^^bCfntrrponunt , & quod pcius f , m
«piandis fciUcet rei igjom r. . f £ aiunt , violatum
fancros ahquos cam noxam W'"™ 1 6d vcru mtolcrabi-
fuum numen ira vendicanta ccnfent Ql a .^^^ ^
hus eft , admixtas fope P r «' b «.JJ° g C * potc ft ab ca puritate
cuius gcnerisernntfequcncia.
Extmpla .
A ^ virini cuidam medicmam facere ( nam ea cauw
«.nti m 5 rbo jS;f ^ DiuoFi^cro morbum il I ,m efle dmt , cm
vll lgo ad.ri rolebaO alvU^o r fc fi ^ ^
bcrent,libenter fufapwt . e , ino ccrat o pn-
uaretoperam Acgram tram n ^ ^^^^ ^
mumdunenfael . «mbnum m rdnde , & noctem,
atque m ^^U^ZT^ ad zdium ,in quibus dccumbc-
r P™ 1 ^ iiuSXa^iino dih«culo fc in viam ded.t tum
bat *gra fo «cubau W r r ■ fammi pctll£B .flet , -d
per P etuo4ta^
LiberSecuncfus.'
• u m voc-cfius .cm 6fe nomen rfcfttatu Fwan
* l,ftictM rSumvSeriom an.nicipern fe«M« 9»«"W
isVa entmum \J.erium . r . t , n : erjar . ncc adhuc
T tocc»uo. tomoaunn^ apprc henium de equo rantl
SSobfcuroloco^
-i detmbar, vtaltero crure ^ f - diutl]rri0 muiaattim mtor
^oufcrtuihomt^^^^ Kog* vnde id
Lnio ridg* M ™ Jg , q „am ipfc multo
illi accidiflet malr, £" lam P^ nm poUieetur , & ccrtum, & prz-
indius fciebat , ra. « ^JJg itl ea c ,ufa te&umm recr-
fens, fi dtfO :ns fci Hj pneftare velit : prMipit
pit rufticu* , awl diS fimum equinum precano con-
tkor,vtenowm itabul i,diuern * f ( quo mm
cfuirerer,q.iantum fatis ^l^^m; fic confertum pro
Sseum^f^erur^^^^Wj, fanum in
douario W^^Scnim foturum, * eiu. anathema-
habeaut. ,
Vepreuocatione <d iudkium . Uf. XV 11.
Eodrina .
! rrimlofum eft hominibusnon compert* fanftiw-
.Fricn.omme it t f er hai.ter peccant,
tisb;-'s cjtanones racei. j.inu i^-iu &-
oiii fc er.tcr alios ckant.qma nocent imufte,8£
r 11 r r & «hTn.mantnr ludices ramcuam cp-
SS^Vjwiu*" , vel
uem, vinitatem, aut a ram vitmfam afR fi ^ ™ e,us
opprc.Tus quii hoc faciat bono fine, vt yiddice t
atmzre.r nec infemia giauetur , fem.tia , aut vr hb^eturm un
fcfmarque aboppreffionc , & concumone mifcrcrum J c.ta cit T
talis ritirio, nec ralem citationem audet damnare J" 1 ^^^ *
«quia cum fiui» fit bcmt, puio ifiura c& mcritormm . m*a*
In Bb. A
8,7
• Compecdi) Maleficarurt! I
«empla fanctorum ho.mnum. Sic dkitSarra ,h Iudieee
tum exu^ i . . rauidead Saulem : Iudicet
e i.^; P°™ nM SSSe&'« & vldf aturmcrominuscxtc. Sicfca-
Mmoramdi»niTi«v.m :1,q-i 1 leg' tm " 2 P Ild Jhomaw
Cant P wcnfcm, vbi habet h*c vcrba ; Monafienum B,
hi - nud I codium notum multis e!i , & acceptum iftud j qm-
a *Scf«J?co.ifobr.n 0S maioris P«pofiti,dc U «.«,« caufa,
l*Rc*o?oni. itrauit^tKvdvtaudnntlTapofiuHind.gnc u!, t
Lt P 2 un^ftcrii c©lle6is primatibus C imtatis 1 pifcopocftp
fcas crgo Mo n-i cnj coi inh , rijs , n tcrpell:t: hoc atP
SX' n« «11« aud.rc Eprfcopns ,& Abbatem
tem curn ind i S n " ot flexisAbbas gcnibus , cv.m mode-
Eetrbo ndS. lud.cem contra tc o ^pofite m terra
raminevcn-i. C ontra tc Deum fummum ludicem
^terpelio.vrinnd^. . 1 Ac ^ hocl-raful each:nnas
^ i n ura > quadraecfimo dic circa Nonam m rruus eft difiw
?ptf & cnm P oco Colemn.ter pulfatetur ,fedens m balma
tr rL ^mTi circomftant.bus quid hoceOct? moxqoe
micdlcn rcfponoit AbbaremD. lacobi modoeft dc
?" ^EnQnw&tionMficrinm folen-nem. Tdeoeiw
^^Xpo&^ragcfimtun diem cffcquo fc a««*
Abbate, confternarus animo d. otftm , c.to vidett ,
^SSam ? morruus cgo fum, compavere --od^m^
»cum egrcm k it >na ^ret . b refponderc CO mpuKus, vbr
Vb. ncc -X;;"ux prSt" . Is fumma crndeiitatc fra-
, ^SSnSi fuftuiit , fcd vkimm frarm
f - S^nSaannumdcmcdiofubIatu Sj Pnnc. P atumcumv|
simifit. :
- tibef Secundus . *) *n
Dotrrina .
al ,«,„ e crm,m,scos»u,o vd P^^ - ■ ■
l?£«niT^
££ffi . ^Cuenan^
Trcn lcqc apnd Romanos t uit a PP' 1 ° cx on)n ibus locis , qm- c .
jSnoproinbirum fitducU«£ ^£^ r ohibcmur occiderc
fe« prohibcmur 1 'cum tcQtarc ,*^ l j . f #
^VrtiorcUprobatroutns^
inCoricinoliidcnr.cuiush^ciunc^ csnettM corpormn^. XI n.
£ fabnccntc ^ogES^» Chnrtuno «be^ -
. ni orrc anknarum etiam pcrn ■ nc ^ , fcbd* uiem Con-
pemruSCKtcrminctur^c. K dcma p i ^ yQ an
5. Quivcropugnam ^^mb^orum fuorumpro cn-
tnr , «communicationis , ac omi uu & vt homtcid*,
fcomiuum malitia.facinoiofi non dcfunt .
txempla.
a 54 Compendij Maleficarum ^
•,5»« 1 inl>ciparrimaginem multasefTudit, & (horrehdum)venil
b«io<iuatuorplagasinfi«it,vndcftnguinis ftatim nui mana-
n, nr Viderunt Faber lignarius qnidam , & Monachus laicni
Ma tnxuslobbms. Faberafciacaput Iudaso fmdere parabat.
rMaMonachoprohib!tns:rem detulerunt igitur ad Abbatem
loarnem de Montibus; isadComitcm ; luda-us pert.naatertc^
menta cl ufit,fic dimiflus quadriennio poftca ?b Angelo apparen-
« quidam fenex nomine WesFIander Fftmnenus, & f»tt»
n o, iam ex paralifi clinicusinbetur Judsum accufarc , & dncllo
Sronocare - Bis monitus , parochi iuflu fcnex adhuc rem d.fterc-
Kt, tcrtiO illa ipfa Virgo quinque illis plagis fauciata fe viden.
Spr,buit,&imperatMonomachiam •
nexadit Cambronem, ccrnit in imagmc vulnera, quo vito, acce-
Sit ad Com item , accufat mentitum , dics pngns d.atur , arma ,
JudesfnSSUfcuta lignea fuperfunt hodic : ludxus vdco ccg
porc , fcrox viribus , tibiales fafcias tintmn.buhs c.nxcrat , & *
fcncm ndcbat , fed iuuit ath!etam fuum Peus , ™ ™J
mifius,set*er fanum,dehilis fortem, fe«ex mucnem p-oftramt, &
norrcndeblafphcmantemconmctum fednon panitcntcm , C.o-
n c S cauL eqmnt all igatum trahi ad patibnluni , & capue
5eor um duobnsadlatera moloffis cnm rabide lamannbusap*
penfum fubito ignis fnmo interijt. Nanat hoc fnse Rcberm.
Haunortins, duobus ca dc re tibns carmine crm ct iptis . _ .
Kflans CurimenfisPrinceps Mithbogi, fihus , pcr mmnam
inuaferatBohemi* fines , coafti» i fuis nmdem optimu,i^|
Venceflausmiiitcmcollcgit. Cum iam dim.catnrz efllntac^
fi aliter inquit Vmcefiaus nifi pra-liorcs compom nequ.r, cur non
po ns fine q infontmm fanguinc ipfi mtcr uos fingulan certamme
Scccrnimus? NuIIa fitmora , loricam fuper cihcinam veftcm io-
dutus,par«ooj cnficulo fnbcinftus Vcnccflansm campum prod*.
Jt Raaiflaus Caraphraftus , haftarufque cum mgenti macte
» fc infcrt . Vcnceflaus figno Crucis tronrcm pmgens ,fubtt
A ngelos videt, atq, hanc voccm velur ab homme proniptam
A\t. Ncferi : cVrepcnteRadiflaushumiproc';mbens veniama,
dac xpopofcit,fcq ; potcftat, viftom perm ffit. Alleuan spr^
** ** £££ Vencefiaus, monnit, data venia, & digmtatc ci refttof
"t contumacian, in ohfequium dehitum verteret, ne poft grau«i
Ib hato Nummc pleficmur . H.c Peus miraculo mftitiam cau-
«uisc. 70- fa- declarauic . , eI m3 ;
^ Quando miraculo Peus non ftuet , ficn folet , rt res vel ma
^ iS^iw» «ufam.uiioUcHudmo foccum-
tiberSeeuncias"
%(t
K^Sto StW cfietadduellum tnboi «m-
^TcbS bom. foS occafum P^^S^
JjSSScS voluit. Nartat fuse' Petrus « P -
IfcflUs*
c<#>. ariaf.
Doctriua .
Mnci
potc
qnotquot fiim.ni : Pxmoni addifti , ggjj
fepe in smimum ,ndi,cat,eos fibi
,vv ^ *l Tittmexhaurire, fiue pcr v»Im» ,
EHte pcr pnrcipitium, fiue pcr fubmcrfioncm^
ue D*monis ingum cxcunant ,Et ram fubita, « Tepe r ^ -
eiuifaciBCtis molitioncm confequmiv, vtnuUurn i»«*J« g
£f£ ComptrAlj MalcMram :
*fc occnrrentibm impedimcntum contra afftrri poffit , adcoT^t
Jon re S > & properat omncm , qucm m hoc ndmt. ccrt^
TuTonquam artate m fere omnem per tot impietates , ac (c w
k 4 !radu4unt Sortili^i , qoamnlum ,] lius fupewft , k! per v«n
^n^manu precidant , ac fcekrati!wmam vrtam randem m
S S ab mmpant , fic , vtquos vhios «agmj, ,eosd«
Cftc^mpplicijsl^mon mddmc.uer cxr.«at._ Vcvmn m.fem
nnrat dcnuoquc cxlefti gram.ne paicit , ac rccr.a, . tt ueo vt
SSum cum fum in vinCnlacouicfli nt miflorum comeffion^
£"vfq£ differunt ,dum tormenns ab c.s t * P rm an«,r W
frnnre & cum maqnaanimiaL&criraicesp< i.»i.t ,\tau nt,
iTcblaf^fte occafionem , qua poifinr lcur.: ,1,^,= vitxdt-
KS tSram a fe cakn.imcm «wrnnm depcMcre . Ntqnt
Sftrit l mpcr quodc.nq: nnnatur arcus , ncc .cmper cft m
mTnuSarh Tvr 1 ommes vioknti* fua, qno vn r .mncllat . Vt
S«« hoc pcrm,nitur,vt pnecipitet nonita . Fmceftqnod noa
iSfc deSundos , vd in flumma cQ,.jc.t mmtos , vcl laqaen
SabiaSit,vel ailtris trucidat;ied tantum hortatnr.vt dma-
1 fa m S nrnr . Kis autem omnibus i* P e mccrccG.t.qu, iro-
K aS" hominum mifererur Dcus , mo o hoc modo lllud
prxfidium pro fua fapienna opponens , vt extmp .» patcoit .
RFfcrt F«ni»in> vidi* fc SontB cniofdim Sedcnirij nMnlol
cadat e SKium tantnm religaturnrfet ados ,n pane-
lLiris,adidpoIitum, wm > inmxum pcpefl;
£^ ™* "c vitam dcferunt fimili celentatc, ac
Sfatus cumfbidem cgo eflem rationc ^ 1 ^/ 1111 ^^ 11 ^
*■*»• ciatnialcficiatu5;vocatu S iuit.Presbvtcrquidam f» 8
X.b.J.c-S
^P^^^P^nc pS pS Furiofiun , pauidnm , 8c
» ,ido!osum, pravnpicc^ ffl c ius rdibusLan-
■ c v0C2U TnX pSK tet ad Prinapcm , qui brem cran
; hl sl monuit , vt nmio p « ■ MatflW) quid ad re? vo-
5, euiifit crepitum tetons ^ia «toriftrip ii.fmmig.js ,
Luerit ^'^f^rVcn^ Princ» P em_ noiugena-
ii«ifeMa§us,»c«mm^ temp0 ris Lucircrum p*mo-
SUiW^^SgSf S»i in.Turri fccundd.in qua
^fcnbend.s. A ^ a ioncm illum.cd qudd eftct .§P«
nibus, glaa»o!oquciuo,a,c. U:ca L; u 5c:Kc quamms
btfi proxrmc PgJXK non % t , qu0 itatim mo-
«ta» gutrur, »»h»eub,t*nw mi a ^dcfpcr ? tiom S
ror , nm.nnu-s n cnj ^on m £ ^
w»«™ euis t^ t w Pooillum fic mortuum,tt adhuc
nSao T tun>adm«a^ inftar bcftra vitat?
b ^u?S^ P lun,dehoc «um teliquit cum gjg
fnhrfe* d ouxRorceifiaptauit, ne meriras a i- nanas ion 0 iu»
?£t fe m a , ouiinn..o animo paratam luercvt eam
topScm,quamfu I umam in Dcum admilferat «t.uspofl*
>t- «err* 14-
. Cal.T<*f
Iamq;tnen- Ija;t
rcori>rcrcab on?ni tomonis ■leruimtc jmcr^in r ■«»'m> •
nium perpetuum hoc fibi m animo fuuTe facere/ednott potuiue,
ac «tcntarc quiiem, adeo tenax eft fox prxdae hoitis iHe ,
Catharuw LatomU Marcteafis nou ncgabat.qum e«et _prw
- ^ - - - ■ K K tOffi
15? Compendij MalcGcarum l
tmtis m Bagitijs cxtremas panas meiita,u:m iudicis et^»
H FC "- Saminaifr.anonem ; fi q«« tanu , , grat,* locus fuperefkt ,
KfolSbiaaijci poitu!ah*i, uc mors , !ter»usd,ftenerur,q 0o
;S ffimcfii poffctpro eius um.c B cnbuual^m^l
^,Xm omncm pofium h-bwba. .,fib, cmm vd grau llfila)
■ ^ ia -T£?^ ™m.ci.
»«4 Idatia M\remoman vili cuhs abf h W
tiffimc morti add ceret ^ n qu t
SSSSS&S Sednon , q«m exolueret , defugere nonpof.,
^^S^SSrSc fibi grauus nihu contingere aiebat
Apoioma -ri f vi£x tu:e5n ahqaem mue-
po&^ ^^^ & .nalehco , quoad vinc-ct tem pe-
guai ij36 mrct. «tqu^ t A rm o:iein ailiduum hortatorem haberet,
rarepoic,quod.o« im no n ,fi morte fe exoluerema»
^iScspiiufquam ahus cas omnesmift-
Ss daud^! viamque ad ccclcitem patrem apcnret, ac patefa-
C£ AntoniaMercatm,nihi1 feiam amue cupere ,quam vtcitii».
Antomameri. - auo d kl fciat fe ctiam iiidtce pndcin
' miviiiainignemponatur»quoaiu ^ ^
tiprid.id. DeJfaenum rm pmficndum , acdcnsJeetiam
^ ^ ' fo SSTt £ ™ "Lri Nanceianorum cotlegi»*»
f'f n crtia dannuucrat. Id igitnr.fine pcr dwnajem
f 1 r , ra "ood al i js mul tis ciieniflc , & monfhatum eft , &
. ia re adeo ir portunum fiiaforem habuflc «n.o^m , l lt reftc
ft autln puteum de, jctrcr, aur profluentem
fopftU . aut omnino quauis alia ranoncpcrdcret , d,p^
Liber Secundus i 2 ^
L1U , ;_frnfir llam »
I ihcr ^ccLuiuiu -
rf ^ Jm co frequcns cflc coepent , vbipr^
12111 C " Ls enpi < ac nepoft qwdem ab - mc »F ft m com-
pEKiffcal.cam excufanone , f^f^ conoaptarc, .
fcjpderet ?> caten am , quarn fi vellet P 0 ;". t l, lace
aiq« l ,!? ^f fed boc ad ccmmnrnaaonem dcfume , q™
f^S^de catena religarctur . p nan , clim
TtexTmpH qu^editura f^^S^C^volnn^
oaS pofuifi-et, tum fac.1 ■ obtmeba *g tac m
rccrrerct , fcd contra prxfcntis mah fijg , at
**** Smnaturaliter ineft , tum fcrte fata ««W^ ani -
3- ornntbusna perdiriffimis quibufennqs cnam^ctui f
^^fS5mffiententiam ^*^? 0 ^J k-
im ' m Sntcrrciccit, tak id erat, vt to ^f^dpitium .
KffiHusDeie S ,mittetcdeorfum.
r I rt m««( D*mo« , i« afaitf ***** ^ * Jom£ -
^ SH ^ices , in intenon bus J«r„V >
M vbilibet* Cap. XX.
Poc"trina.
| vam femel poteftatem a*** in
* tam obftinatc tuetur , ac rctmet , vt ne ccmt
quidem i» vincuHs mann &a vm» , JP^£«5£
tuat ; fic vclnti ftrenuus ptigii^ c ™TcoZ tai
que kaegatur, dum fupereft ceiundt «gjg*
%6Q Compenciij MalefkaTum.;
Atcafo-nec mius vnquam deftituit, quosfcmcl habmt obfeqi,^
^ <2m ,1 1 i Pfi ccu agui lupo . fucnntcrcpti : quodemm c Utn
S?ent«t, acciniedtat tWmn.-fopc ve! prams coufil.js vt cw*.
SStert . foontancamq; mortem tmpcl ht; «' rc , v.: Udo,
t -v rn um 4 obtorquct, verbcnbufq; necat,v<el ahqua afe
: f au~ t ru m &rat ( fi Dcus r^auerujquoie.cmpbsatibi !
5,,ma- aliquid, fi poteft > facit^commno mooams abeat , quod
naffi «Uubus , vt otiofus ndcri poiht , fi qai s dc hoc .
ron ,-i^bittamcii ad cognoiccnda* mag;s noftis n»
SSSoJS ouxdam defcriberc . NuIIus pnetcre* c;t adco
Sn^lSs,mdIusadco rehgiofus 3 quem hottls annquusao*. |
l temeranus , violare, teurarc* F «rumpcrc no:i cntct,
SumfrSm mam feaatur . Tca.pia% Coaaoucs , Anachonra-
Im SlTas £ rtafti ar.in ijs frcqucns eft ,& alfiduns , nec m,ru»
wcu SeWdcbst^uaudo aufusctt l««am n errecoaue,
r*e.p.i. ^Sobm fuorum Deus ceiebrabat ,rt parct «oh & vb.cua-
Sffi^Joltfeafct confpicicndum , c«cr, S autem tbi-
Suuubus.uaul cerncnt.bus proifi», vt patcb.t P cr ccmpl*
JLxemfla .
QVinnam Xalleam ftatim , ac in carcercm condita fmt&i
mdn immmr, monuirq; non euafuram ,nmc_, mh quafeo-
mon imm» k,u> i exinmucam , reret
S ! ^CSt" on dSores, ccrtam P oft adefc libett*
3? fc?nirim vb cTpoftularet , non dcfutun,m,atq; u ,s pne-
aKcm SSnon multo poft euemt,nam dum "
ai\crat , nremebauir , i'!e Te eius rcticulo crmali fubmii-
S Sflto ISS fflTua,, ac fponderc iam ,am acWfc cm-
S fincm ac fi Vorte cos pauhuum , vtintcm^ercrtort^ •
pnusi.vv r-tic v^rhfMiimiiic nnhi mcusdc<:'tpeinuu»,B
l,rmsabrmarci^eft,in,cra J ordmer e monmrm a bco i quaIe
^^mS^r^nn
totidemq. fercucrbisrecitamr- nifiquod ™n mmbus , ftd^
Sucibusdcmoncmfuum torqucrctur , ocaufum habu.flc^
P^ C nfo ffio&eruSt , «nauieotes i.b , «rca tem i * ,
« 4 T*^nir Imo >on dtfucrimr ,
mii vim qosefhon.s pcrrerrefrc deteiicreot . f
SU ^s^SvS" ! I» «■ f >; ;
Hmus rct ndem rccit Marga. _ tnanfiflct , ncf
tiXtcgrum in carnificum *™j££j3Ln iaro dimitten-
da i^firi voluit ^durcm , apnd J«J P rcafe ac demde
f,^ precata veniW «pte vti eara asmo. ■
fcorix idem faccre cupicnn contig > «gjg ci J mp di fponta- *b*
» c ,qui tum adcrant onmibus , cum enim a , vti
iea2 confcajoucm fe «angeret , «ado^ ft fe ha ^
■p t cft ChtiftUnh aufpicaictui , m mm m > q uero * b at
Tik
XI.
J. c
2 6 % Cc ip p e nd i j Ma I efica ram l
h'it, anerfa ruit taato impctu, vtpro momia iam multistollend*
vidcretur Sed paulanm ad fc redtcns,ae debquij cauiam rega ,
ta Non videtis,mquit, fub kclo ptoiirarum carntficem, quj mc
modofaucibus comprehcnfam pene prziocauiwkn ctiam.vt tC r-
rorem vultu minacitet obijcit, atqucquantum potc-it, mhibet,^
dc fe verbum vllum dkam ■ Ncc mc nunc qmdeui pnmiim a V e-
rodehortari tcniat , nara iam cnm covquerer , m aurem finiftra^
fepollicis itjftar intulit , moncns feduio ,\ t imguam ;cmp cra ,
rem , nec vinci me finerem cxigni tempons non aumcdum veh^
inenti dolore . . r „ r- -isl
Sequentia refert Remieii» his verbis , qux iptc prakns vidit,
' Vebeficamqaandamfcui vulgus Afmam nomen ao : ;:n : ;o n,a-
rito fccerat ) ficprcmebam d,6is tcfiu m , vt wni terguicrfationj
locusnulluseirelmquerctur. Itaqneobid tc co^nparauerat.rt
admiflaomnhfuavelle patefacere videretnr, cum illi m utlta
color fub.to immntari, oculi in aduerlum carccns at^ulum cu^
ftmk«T defirf, oratio , mens deniq; ipfa cumtev^cre Peto»
qu fnam ipfam morbus adeb repentt : muaferit , refpondit , e* ,b
misan^ulifnperiore parte videre k Magiftellum fuum manu,
f bi faStfteroftentahtc m qualcshabent cancn b.forcas, ac rieti-
tatas , iimq; inuolaturo fimikm apparcrc ; co oculos comierto ;
pergir i!la obnixe , intento etiam digito demonftrarc : mhil a|
{•erto- iubeo tamen pnrfeiuicflc animo multa, & iccuie, & confi-
dcnrer in Maqiflellfillius contemptum prxtarus s cx eo igiturtr
more am fe co!!c C erat , ac pcrgcbar, dc fc narrare , qu* antem*
cxpei at , cum denuo ex alio sugulo prommcntem ,!mm enormfl
ter adue rir, mutata iam perfona,vti qui fcxux ahcni ierm.mt ac
certis cornibus inflrufta fronte , quafi cam dUco c « impetitu.
rus, fed rurfum derifus, acetiam conuitijsj>rofc.flirsabi)t,ne« ab
ca dcinccps vifus eft , vti i P fa iam ad rogum protectura declara-
lit: ai ia eiempla facrarum zdmm , & clanftrorum aiibi funt dc,
xnonftrara,& dcmonftrabuntur adhuc .
Smmmum omnmmfcekrum Hchfcorumfaucis ccntentum.
ftgp. Jt X- 1-
Ebafiianus Wichael in pneumalogia rcfert hoC
f§ exemplar fententix latx Aumiom anno ij8»- vt
f| paucis concl udat enormifiima Sagarum , & «aie^
fl ncoru«,ac horrendiiUnU eorum ft^giwa .
^nticium nomen vobisimpcmiww t ve iHmentontm ve-
Smlipfomandant^ rat0 apppOu-
X,,* vt ad tantim Pf *f^S*t veftrum ,vcluti re. fu* P ro- Slctfc .
£z,iuuffit,* iUius "^^Smtctrstm fcnlpto (oucfca-
U < ouod PiuinitatisSj ^"^ € "4mlibct vcftrum pr*ftito,> os
bc l«m r*dumrc,cft) pervos^n cato . & llh 3ren ^ nG ^ .
obfttinxiftis, ftgnorommtco, &auc lwfo ab fo
Sudmmiculobaculi,quc^^^ ^ .
rSbolovobuprxfmP^
com conttitutum in«mpcfta nocte , ^ &: tr , nflatl fm-
ft«,ibiquemcommun,^
tilegorum, H^rettcontm, ^i^tton^, falrationcs , comef-
acclnfoignetctro.poftmulta ^gK^ip^pi^^
fatirnes, compotationcs , * 1uu.cs m nw,Ui ' r cietT1 t«dif-
^SbpSpisdcmontoru^
fimi,& mgernmi hirci immuutt, vt Pcittr, t 5^ & . t
fcad illum complkamgenibusfupphcesacccin^ > m
piceasaccenfas obtuliftis : & illius rcdiUimum , ac ™l
"Vindici a
xi h croi-
nes , «t *-
ha snima
r.a .
juivt viola
ToTnica-
tio »
Sodor.i ia
vera .
8S*rilfgr«.
"^T| Compehtli j Maleficarum "
im-.rn f proh pudor ) fi nma ccm mraenna ore facriie^q de«i
fcnlai i effis- illumqj fub ven Eei ncmme inuccaftis , ac i!!m s aa*
zilium: Et r Vo vinchfia inomnes vcbis,yel n.i enfes ,ue! pem»*»
neeantes «crcendoefflaeitaftis: atqj ab .pfo edefi, , vmd^.
Makficia, fafcinationcs-, tum m humanas creatnras , turn euaft
in animahaexercuiftis :.atq 5 nomic.ciia mtantmm qiij^pluri**
commifiilis, imprccatroncs,ab!aehuiones, tabes, & anos grauik- ,
firoosmo*osopc'iam difti Sarhan? immififtis ■: intantefoue pet
uos, nonnnilH etiam uicntib.u tantum , & ann^ennbiis artt iam
dida maiefica opp: tftbs, conioflos, & mrencAo; ; imrtc, ac demu
in cimiteno fepukos ncftu, S clam exhumaft.s , & m fc>3 S o$^ 1
«rcdiftam jafcinariomm collcgmm porraftis-. Lemq; d ?mq ,
SioromPrmcipiinfoliofcdcntiobtuIiftisdetracta,*
ftnrtft pi^uiine , capitcmambus, & pmbus aa.offu, rrum^
cumq, delqn* & elixari, & mterdum aftan c^aft.sr^^rueoiie,
Smandantcprcfaro patre ueftro cumednus , & ^«b,h«|
Euorafth . Mal a dcmq; malis adricnrio, uos u:n ,nm fnccubj H ;
uos mulieres cnm incubis tbrnicaticftisi fouomiam ucranv&n^
S diffimum crime m, ftre cum iili «An Jrigi Jiumo exemnlhs*
quod criam detcftabihffimum eft >™S^*<™ EucbarJhe
fcclamentum pcr uos in Ecclefia far.cta I ahqu.nde fumpm- r
hm diaiSerpeudsaParadifo eicdi preccpto m orc retmmai,,
llTdcr interram uefarieexpuiftis , ut cum ma.on omniscpattgi
mt W, imDietatis,& contemptus fpem , Eeum noftrum nerum, &
fnncYum fjehonu-ftarctis, ipfom uero 1 ^bdum , c:u,q;g]omm»
bonorcm, triumphum , & regnum promoueret:, : r «;o* m lio-
noS iaudibus, dignitatc, authomatc , & adoratione houorarc-
tis decorareris, & honeftaretis . Qua: omnia gramilima , horrcit*
diffima, &nefandiffima,fiintdi r ecic in ommp.orcntis Eei cm-
niom crcatoris contumciiamA iniunam: quam ob caufam : No*
Fratcrriorus&c.
mpurg&ihM yulgctriper igncm . Cap, XX U~
Doanna .
^sw Vit aliquando fetc purgatio tribns modis;per rogcfflj-
pcr pi unas : & per terrum candens , & fic imioccnta
i*j ' r *rv k • pcr prunas : cc per lenuni j
i- : J s ." ';■'■. i,;,;''.:^; .;, fiV.a:!' um- abiret. Fe terro can-
" Sf^ dentc cxtat nunc n.os apud iapcnkos , vr d°ce°t W-
liber Secundus
Ci^ idl 'T probationum.vt notat Petrus |-
U«ibus hanrm vuifai m 1 Scpten ;riona! nst*, omncs oc- dd>c ar»
M r K£ 1 Z ,* OaTiij. lL, apud Kad e uicum C fit r .p 7;
«pataaf^rbJ 1 0 w fcrllll5 non deprehcnfus mturro,f d , rf
3*» leg» ^;Vc?P 0 m,m iuramenco , vcl igmti fcm»M
8«arfatus, mbefeaturj «i i i.onsobardjcz mbebant -L - blldi
per nouem vomeres Jgn aocetuur rhane probatmnem m C^ ^. f^
IfiConchoTnbu nf^ i(lraf0 na d^e^nm^uo- -tai*.
m anw non fmfie nODii i , 4 ^ h \\ mm . Verum taftoft* te- ^. Na .
^conteftat^
lanturcnam "^'^V^ n -U ouandoalirer . Anuo m J- vel ar- * TrlieM .
-ns, / i 'onradus Marpurgms i . c *eeriebatur>& fi co- *
£ hxa ..^abanr, iudiao fer" ^entis «per
Busqmntusprohibucrat .
■ — ; MfP nmuri Chriftianus quidam cicgens inter
T: Verat m Cmiratc omure V" - . ' , ren feucriffime ca- es
r fethr icos, accufartrs fnrti,Squia noccrimcn itu f diat £ s .
„ • x , ^mi ■ 1c vt de eo miantumuis mimmo com.ictus
ft,aauirin I ipoma , iic vt ac c ^ [ poffent hurtC
m Srte cum nulla fpe vermr mnlfte «r , ^ £ obfidcnt,*
fhriftianom vere conumcerc; ecce mox g™"»»™ ' fi coa -
Lnalmdnonpoffunrimponunecompe^
frrtoedat iuramenrum , onod erat vt m toi o ca i
fcriberecquoderat iuraudum s demde tolio m P' 11 ' 1 "' .
Lpofitoimponerct/ertnmca^
in fuiim caput vmdicram , cc irani \^n*u*n »»p'i „:„,-,+■
obieS crimims reus foret,quod fi manns forte comburatur a «flt
evperientia p; obarum cum nox* efle reum , fi vcro Jafi .on a m
fafia mancatimmunis, eiTe innowum . Cum igti ur hic ChrUt a
Ssln has angUftm adduftus effet quippe^ vel '^andurn i H
«tt, vel repudiaro iuram«ito,quo fereum i^cicbat , vits ctncr-
Bhai adeundum, innocenns fne contifns dixir; fas fibi non dlc ta-
quam Chrift»ano , pcr faliumChamis iurare , fcd tantum pcrjc-
tum
cr:
Compcndtj Makfkamm.
nrcumrconfentmnt Gcntiles , vt pcr fuuin Peum inrct . 11!«
S ci; tn [O- io expreflo terroqj candenti impofitcqH,*
cco-ba - , magifaanim. confidcnna tcnumman« c &.
ftrKS fmgularc miraculum , nec manus , necfol.um comb**
t: : oil folum folutus c(t pcena , qu :m gcmrcs ,11, mina,
S S?vcru° m :iam culpa, quam falfo .II- .mpmgebant .
O ho Trrtuu I n pcrator v xorem habmt U« nomme i
brica fid £ confcicntia nulla: H*c vt noua Phxdra Comucm
W um-nfe n in amplexus trahere conata , rcpulfam verm mfi*
Mutn..me n in , imp otenter amarat , mflammata , cri.
rotcm^od.oeiua,quem K latuir dolus Comitem :
E£ «no n Impcrttorem 5 it.de vrgcbat honor propnus ceffir.
e " on quia Cxfaris honorem v, « iu* prxponcbat , con-
iuTtamTfur mnhcr, prudentiffim* & m»pd rarum, fort, , co,
Ha?us ASuftx, rcfponfum fuum: calumnias dl.us , penculum
fauma^ruir, decretumqne fibi dix.t, m.Hc mortes oppeterep*
t£ aceKtaii , quam tantum Imperatom fu, , dc mcont^
tins accrDimm*» , j ^ecus ,n Incem profcrat , cr
tia,
inde
> qux im-
vi-iliconftantia txus & loi.u^.; ^»--,— - ™-n
oen'eS^
12 mm & memonam refumerer,* ammo .mperterr,to,nomcn
w' - ab iSomiuial?bcraret . Non diu poft Comes culpain
Aug Lfuo capite luit, creduli Proeti uid.cio condcmnatu,.
Convient dcinde Impcr iali apud Roncahas mfti tuto,qno dic W
du.s u d cebatur , muhcr prodit , & coram confcfiu cx !ege Jm-
nera orem ad talionis p«nam vocamt , co qnod matitum fmim
peratorem au i t -dniirabundns,at tu,quo nam
Solt " n ui quam oJtcntas innocentiam «myrob.b» O-
Snn iS na" efpondit . Adfcrtut 1 mperatom lu/Tu fcrrum b«t
r.nhum adUtam vidua frne noxa cunftis mtucntibus ippidien-
irt nTnu fc tcnuit. Extcrnauit miraculum Impcratotcm.aden
7t!l ^quidcm fupplicijs dignum profitcretur , fcd moram pofcc-
re TripIexvadimonium diffcro ( ref F ond. i!la) Kegin* fopplkd
fnl .r nofco cui us ncfaria ca!umnia, mc Marito.tc fid.ffinio mi-
b*e Remmiblu~ani Cine ftrcnuo fpoliaou . Cunft»*qnrifa«
1S pctcre Augufu.s cain collaudat , & pro diSat.s fib, vadtm*
l u ouatuor in Ftruna caflris don^t. Augnftam vero qu« \ ene-
™ e iricrat , carnificis rnanu m rogum conicftam,
ganimis abfumi mSit .
dcwmami t° j! ; et ' U1 f Jli feS e^o anno, cum quida alms,
Sw^ oculfefegit, fe ^ 0 fi fe Xs Jim^n<an. in opp.dopa-
Aliud squem.randum *P™;£* j ippia ,qa 3B doquc Abbas ; , 3I '
ll^rreiolctPcnuuusBem
frmtnamulto temporc me «rt .a i6Uimmm »
nU erat ^ veme ns , atfgi» . « poft P«-
cnfan rimens , ftatim ad laan » peccar inn confeiws cft ,
Sfc timore p«nj ^r Sacerdos, firmu n, pro-
ceKifilnim qusfiuft, & mnenu n „ can dens ierrum fecare po-
pofit^nunquam^c^^
^ ev - ls porta, e , ipfcmqs peccamm ^ ft cooait ftupenn-
£ ^fc^^^^S^^SoTOOl ab .gne non hnt fed
\m, quibus factum ^^VSuam voluntatem incidifict ,
adufit, peilc tota derrafta . . . ocffirRO hvpocrita , qni
Idem Darrarro hoccapiredeqnodam pem^ t
pe^fnatfonHpaUiofcelera . .sab g ^
urio homme numis condufius ,h * g
ecndmmimmuTjt. icinrus i uun» s rmdenri ferroit*
feus ftrfpicabatur,q«i omnes expertcs ciilp^ , : '!~ j n quodam
Izfifcexpurgarum.-Domoremo «dir.caw. ru ■ 1 ^ fu ,.
Jomtt aigulo abiccmm iatebat.ven.t P oft ^^„r?ocar5 cui
doviator, iile rertio humane exctpitur , v.dct lerru , ' JE« ' ™
>foi ? audit ab hofpire , quid i!lo>ftum, qum
eeps ad alios vfus v reris , ne iaceat ot.ofom ? ^®"^ P [, lc
hcndir, fed iliud repenrcincalu.t,& manum vahde-tfumr
cam ciul aui abijcit 3 hofpes adm\ra«ooc pcrcuUu tu< i uo - P i .
Compendij Vfalefkarum?
r»«ir hric Wsexuftarum «dium rcum.Ergo comprehcnfum , fiftit
iud ci udA xquulco inbet torqutrUpfe conicUus oom mro,
',4 i-vr T?m admiranda fnntPei lucKia .
" AlS dfmban ™ vrna facunda C afarij . Roiio Normano-
, rum V i ! qm Robcrtu* rctfca cocatus cft, r.ouc rar fuos m
„ rlvJ -ninMq;tropcnderc,icciuofcr:cras delus.legcs
S£ q^Sm SJK omnium fecuntatem luiut K*
Rufticam opcris miitumenra ,n agm rchnqucre .
Samcra-rjcoiisciomtim reucrius.ab unpcrtuna vxore ro-
^ ! ^iiiwirn non appcrtarct .Hros priccptum objp-
natus irntus fuiu nam jgnisitrcm ncr.i >
Lifubiittcntfttutmmm ^
^mSS - rcligmnc ncn cor-
F r00, f EK n ttcntl.t,quia i^is nondrm furcmatHgiftt,
npuir.icdcanfnm praun ^'J f ^ :setr m1 VRhu; il!a Sir ,cm-
rIt \ n as,ntcquiiq j * l * . atur jn c ncmini prrterqnaa*
T-S^crtm. oCOTritfeam" CathoiMKifpnni . . .
G„.. K.cmo.Kctinrn o ttt-r ;„;.„, ad p , „bationcm igni
dc aiaru Artanum Gcttnm rcmporc ia- <- r . i , »fl J
cUVox Dr ov ocantisj cum cnim vcrbis & ranombt.s n.h.. f- • c , cil ,
WP , u. piouuc.niLts, <- ,. r rn ruir in itmcm iscco, tuc*»^
' ' ait, d.gito mco ^nnius ainc . - ■ ; ^ ^ ■ .
dcntcm coUvgc : Pto cd mq n «r p ^ ^ ^
3!t 11 verac. j- -f !Lt. : ..u _ fnrnd ind enumtccrcdo,
^ oftcndc , ccm; ^^^^^S^ paWw^
Llber Seatncke"; ^ ^
j;«M£t cbfufpicmncm itu" vir - i*.
iSiklMlfe vtEmmam -JXpt SSmn,ai hunc fe *«r ^
i rum Adumo Ymtomcnfi t pd c< >P<J - £ tam ,
cum xgrotar«, & P"^^ pTcS candeptO^
\hus & eos acccpiflc c * rb0 ^»rL " nmclim Rubumccf tci-
Turoocml foc«flor : xiunc en m p linteamnu Bi*feo<-
^ulicrc Rel^iofeptofc^on^^^ ^ jjMCWJ
bUauare fck» cijt ^ * ****** ^duci , &
Lft ipfum «nfanrcm nond « c rf fprc* ? Rcfp. m-
fc dic P^"^^^l«^ lignonun arde»t««,
maiui,nudus corpore, pf^ fi
^cdiofqucigncsTlLTfu^a t hviftiallse p^bjmo«m vc-
roppoPanusl rc^tc, hde ^ in mc dio popuh »„,
ftem pi iut «ra copioia jlltwt , e ac n , ^ icn _ . ^
& (q "°^™f «tafinilto rcd^rctur^ P^^^!
^otSSwioae^ ifD» purg^oncm m- wo , M ,
troduxcrunt . . , kmiifrrodi . Tempore
Alhcodoro I.eftore hifior.a refer altcr \ im ,
Wartiam duos I pifcopot- vnum catuoUcurn, ^r joajaaitcr ,
^S^o^erbi, oifpXfledc ^^^^^^
gtholicnm conditkmem eonccrratov. propo fui - ;^ ^
iccptaaonibujprztenmws .rogum igms ieam* u^rut erer . r,
Siii^vcvitaumvterquc hociauicioDco compxQ^tdJc ,
27» Compcndij Maleficarum.
denique Aiianum detrefiaffe ingredi , Otthodoxum nihil mor*;
tum,mgrefilimq;ex ipfo rogomultis differtiiffe, & necminirruiin
vftulatr.m egrcffum fntfTc , vcranarrario , fed res non fub Mania*
HO,vt aitintal iqui/ed fub Anaftafio accidit,vt meliusa Ccdreno,
fciNiccphoroproditiirn eil . lib.iy. cap. 25.
Petrus Archiepifeopus Florentmus , accufatus fymotiix , qnod
pecunia dtgnitate potitus eifcr, coitituto publico die purgationi»
per ignem . In pubi ico dure ligriorum ftrues, iongitudinis deceia
pedtim, laritlidinis qiimqiie,altituriinis quatnor cum dimidto f»|
crx funt: inter vtrafque fetniracrat lantudinis vn-itis btachij ar,
dcnctbus prunii ftrata . Fa&o ipfo riic facro, & inuocato Dei au-
xilioad eias mnocentiam demoniiranriam iugreditur per m c -
dios igmum globos,8amma in alttim afccndcntccakarq; ardcu*
tes pranas , qirae erantm via , intet bgnornm flrues accenfas , &
cum vellcr per eafdem flammas reuerti, ncque corpon, neque vd
fhmcnris vllo adufttoms figno inhaercnre , i pcpuio retinerar j \U
ctkcisr. ] T f l .r l n LK earcditur, & fic populus cdodus fuitrci vciiiatcm , Vi-
TditVr. dc qaatn niirabilis Dcus in fancrts fms ,
iaiHtron. cxfariusCiftcrctenfis hxcrefcrt . In Catneraco Cinitate Fpi,
phacoml fcopali infra quinqticnniiim hocpUires hcrerici comprehefi funtj
a 'Xm' q«' omnes timort mortisfuam perfidiam negitiernnr . Xlilfuscft
1'. 19! q«i a b Epifcopo Cleticus,qm ncgantes pcr candens fcrrum cxaminJW
ai.Xi't tet, aduftos hxrcticos eife fentcntiarer, cxammati funt omnes, 5:
Xib*'. m\ omnes combufti ftint , qui cum trahercntur ad pcenam , vnus tx
IT&T eisnobihs fr.nguinercfcruattir a Clcrico ad vitam , fi fortc iihun
J ' " ? " qurjquo modo rcducerc poffet ad pcemtentiam, cni fic dixit . Ho-
, no nobilts es, mtfercor tui, 8c compatior anima? tii^,rogo,& mo-
nco, vtadhuc de tanta pcrfidia rcfcipifcas , & de errorcad veri-
tatcm redeas , ne per raortem temporalem , arteinam neincurra
mortcm ,ad h.Tcille rcfp. F.xperimcnto didtci mc erraflc , fj feri
poenitentia mihi prodcifc poftet, non renuercm conhteri.- cui a\m
iile diceret, pcenitentiam veram nimquam efc feram T vocatiitSM
cerdotcm , confcifus eft homo crrorcm fnum ex toto corde , Peo
promittens , fi rita concedetctur fatisfadionem . Vt autempius
Dominus vim odendcrct conietfionis,mox,vt patnitens cepit pcW
cata fua confirert , cfpir &c ipfa combuftura in manupenitcnta
paulatim mmui , qnc m tantttm , & afpiciente decrcmr, in qiun-
tamco -feffio pro ccit : Mcdictatc confcfTioms pcrafta , medi*
pars p!a«s eft fanata, « autcm confeflSoncm totam complcuit»
virtus ipfa confeffionis combtifturam, tim in colorcqnam in do*
lore deleuit, & tganus priitinara fauitatci» rccepit . Vocatuseit
tlberSecui-dus." 2 7 r
&s$££%^ !SLm " bcliU,t 1 par "" c; ~
Ssignc cohfompns . ' -f uit fcqucn^cK^lu im,quod
M altfcr Conradus Abbat. recenu h w[ ^ ^ .
JlplncosinnQstpud^^mreco &
hmeh comprchenfi funt, qm cum ncp Usc ftatuta ,
diccbat , mifcr damnat us « , » mo mentanea fnm*
, lU confitendo,ne pofl : £«^_ r L.ter ■ comburat, cni cpm il-
Smamtu*m.^».£^«e^rna pcemtennam
k diceret coniideroquidem ^nc ^etta £ corde
U^^ B T2'SK* penitentiamfnfawecimYa,
^onfitere, ^^^^rnd^ «ffe
rcs: moxemm, vt homo coi reuu. ^ fcffionc , cum a tec
.ocareturadpocnainConieiloi cjus duwnuUnm
« homo innoccns damnctur mn e .«gg^ Hab „ b _ t idem
c o m bufiion.sveni ? iumrepe " ^^^^^rumqaed^a
fcomovxoremnonlongeaCmuate ^ e^dkifletque
fita prorfus i gnaram, ad q u n «« ^ rpr « , &
Benedittus 1 )eus , qui libcram men ^ ^ ft _. ft . q
ammx,caufam "^j^^momentatKum dalorcm recetli-
fti a Se tua fana, & a E ua * ™gJ*ae ^ * p , ob aia hde icmel
**pu, tuum incend.js ^^SpeS ? Jmmemor ilie
«cedere i fedqnein non ^™*™?^^ nnraculi
bcnefiri j fib, Puumtus codat .mmemo ^ fit ^
confilio vxons, acqiueui t , ^ errore m p
vero non immemor nnd.ctz P r ° ta °"^^ manu LtretifL,
plaipuit vtnufqucrenouatum eft '^^"^^ f^a eft
Sc <_uw coniux audtri* cxt.t.t refump^ > "™ « j t0 ofe ma ,
rccidiumidoloris. Tam vehemen* erat ««^JjJ IQ vilU ,
nuum pcetrarcr , fc cum vti non audcrcnt clamouu
qnos vl e*rorfit doloris , fugerunt ,n redl
5 uUntes, quid vetbisimmoret ? prod.n funt,m *~>™ " l ; _
t font, fimuiq; mignem nondum P^^^„^ nb^t
ncrcm rcdafti . Quidqusfo rci ? an hxreii iUnima , qu
corpon ? . Altero
aln Cs
eha
tcra. t.
t> Be :i
vniactfa
27 ^ CompenclijMaleficarumr
a, t / ro bnoqxii ftnpendo piand enentu Peus comprobauir, &
teSSrffice in hErttico ptmicndo, ftet i» orc c ueruo,
2» Bern.rdi, , v,de!icer ^«rgi, * ^ v u
— ^P«
cnimvocabatur hxreticus-ilW P™« « r 1 : n . » t & J fc
xrorte idem Ue, ^ ^^T^ tcclefi* fcamna fuper li S am»
^aHstnatras ,& «ramma , -tqi era a , f ur iascrede»
tercticiiBiEliginni >™™«»»J1* .m^cmme^
c6mb«rere'h*reticntrt ^P*'«™ ^ t xMn°ncre nke-
cuius vocem cxpcrgcta tt,a ^ ^m £ x „
rentur, clencus arrepto S^^™ L ^ ne ff)n fumput , Nec
co.cum presbyt.ro A » an ° ^ approbetur . Snc-
? c $cLprobetur . T^^n^ £
conus d,mdcncia q^m tc, *»^f^°™ £m fubire ; curi
chium, manumq; iHmrt, h*-t^usn^ c ^ bu _
Catholicos brachmm linirct , h*ret cos , vk ^ * fldi :, C0B fi«
tom , exdamat aduerfanuu, «ug.c» m s , & P « ft f
dere, non fidci, ormir altere ™mme ,W
cit, annuius autem , qm micctu, _ m vent0 fien
Sldos;nee minus rcrebatur ab vnda ^ruenti,qoar v
P ofle patea , qucm dm , multumque qu^ ^um . ^ Ao .
& repelit , accendcbatur mtcrea v iirmm*
o ; qoo vaUditts feruns,iW facile pq<T« a&v» * nmi '
libr.T
Libcr Sccundus'1 173
**tlarabit iniamj* ■ li h " r manum , & e tnnau
&od^
rh.fir.titcmponuMw.no. iluicti e f efttli ^« vecordi*
£fi Viti , fic«tahos^c,,« ho * c »0 ^ tcm
fl fcriben S ,incunct^nar nant m e ft , membns fue
fandat* la.P'1'»!» * ^ h^ch.cquoufqne ^ Apu|
rofirina .
• r - * *if*&* rinis ftiperfHtiofos ,& cos
. \ i •- - rr, ifacumt duceie r .t u s 1 1 . i
\ „!o e fcipnt omnium fuperhinormm , & vana-
i cs trci ic, k 1. 1 <. * /r, i^iaholnm «
1 obfernarionum inoentorem tflt 1 ^hotj
cuir ircipiomnndiftatim in Idolatnam fere to-
Kenm hnmanum pdlcxit . Qm ergo fcpjfftg
«s^^ 2 obfcruationes CoHmt , & arn^ < ,docenfr fe
ro in ehis ludo dcflos effe , & ahenosa doftrma hcften* w.
!g* . Sed dih-nmeft ahqnem pofle hi. P^'B Q f ^ rC £ e.tor
iiti*itum irixliccm Magorwu, & r ^^ t0 ' l - m ' Ma£ix ,
„ 4 Compendij Makficarum :
i**osi*3am fm Zorcafter, fuit tandem ab ipfo Dimone, quet»
MagK» clam * r ^ !T b v . fuccenfus,, & concrematus , tefte
Sem a dxmomb.s fublarus , pracipmufque, fraft.s crunbu,
cum^noannia , & dolorc mtmem i rienncus < ornelms Agnp-
cumi 3 noii u parcdrmm abegn , cum bqc.
paiammonmrus .a icciucu. lu.i T m tmisPar*aiKiinKr
£>afe C um corporc & animadl med.o hominum tmt fublatus . loau*
HU „. cun ' e " { ° faniofus Maeus his temponbus m Gernian^eandeu,
f^^ZTioJv^s noftn , & ftrangulatus , .mierfai,
™m S e domoque rota concuua,* pcnc cuerfa, vt fct.bunc ,
? J c" k Sj : Francrfcns Picus, c author cft cx relat.one fo-
c libro «. Camci anus, <** i Ma<nmi cucn dam a dxinone vinum abla-
* pta:n0 - ciorum, qm adluerant, w^™ M U V Pirmenfis inGer-
tum nufquam vnqnam comparmiic . tx bcoa,s 1 «meniis , ui oct-
Sama! Stris temponbus , obtorto a dsmone coho m diuetfo,
riOjaiiferrimcinterijt.
Exempla .
EtAbb»- T\ Efcrt GeorsioPiaorius , fubulcum quendam fuifle ,qui in
Vf$l Tt ^" onefuopaftoralifcheciulamnoni.ni <an<5ti Blafi, m-
^lt totamhabebat,aiiu S baculi vi,& poccntia porcosfiios,^
r 5. ^3luDOruni vi , & raptu tutos credcbar , zc tantum fcnerful*
S ^ , vt etiam porcos in agr.s folos pafcendos abi-
nummismm.er r tcmpo.e , cum grcgi paftor
!S'r^
S-r Quid ipfe hic cuftod.ret , qui hominum falut.s perfequu-
tor dfa pe fir us? Kcfpond.r, porcos cuftodio : retul.t alter cu-
■ l£ > t dTmon, ftulf * paftoris confidenriT, nam fchedulam •
™ , d m fco b S mcluflr, cui Dimnam afcrib.r virrutem.irf
S o U 6d SancVi Blafij nomme cftmfn ipta, & eam porcos fuot
^tSimuria defendere , contra kgcm fuan, crcd-t^
fa fa fuperiHtione inh<«rens : vbi cum per me tu.net vocatiis 9
Z v P oc«uj,& uon comparuifTct, mc Sancn BUnj v.ce huccu
ceseero,ita & nuuc l.bentiihmc pro fuo San&n BUfio
co S cuftodio , n ftuUum homioe^ m Tua vana coofidennjg»
Liber SecuiKhs . -»7*
geain fceiat. ; , ., f de de qnodani Encrate qtfod cum
fc"E£ffiS SSSS^flffi-*^ vt om-
rem, r.-Ji a fc pai uaLimin cius .Tandcm aurem Ma*
«01 h»nc perfuafifleei,^ omn ^ deflJturos mimftros, atq 5
| !Sjfe foI« conf 3STS«s - Cum in diuerformra
cx eotcmpore, inqu*, ifti!!o f c o P i^ve ,aut P e-
cu0 a r iam vemflernus , homo ^pwp oddam d huft*. ef-
fccit , vt ambuhtret , a ^ uc a5 *^ " m , l3n1 para bat, inftrucbat-
er .o abiens, & aquam haBne ^j£S tt iebat miniftrabatq; no-
£ d5 vbi .am faus ^ ^SSnsxarmen reddc-
Uinam , ac pefiulum ,p effoh*»; ^gS^ , ouo pafto
bat ■ Hoc e go vehemen er cw J ^fe jn ahjS ia _
ex Uloexpifcare^m^muSnuu^eb^ ^ ^
cfflimo. , & quadam die m incart arionem *Bam ,
cratautem tnfillaba ,tu« iUC «nt F d fo ,
rail da erant, abijt m forn m , «e i,o fyllabas illas
runi occupato , acceptum ^^X^t^tti impletam
ftalimodo P^gi ampliu» aqnam hac-
amphoram 5 i;m , u!,fl f, r 'f ^ ,7 ld m ihi ampHos obtemperSl*
rho/ed rurfus eftopiftiJlurn ,at llluo min * i . ■ A zonm
Skbtt, fed aqu,mhaurkbatO*tm n ^
domum nobUimpleret - ^J*^"^^ eucnit irafce-
(tknebam autem ne Pancrates reue » cn
tctur) correpta fecuri piihllum m duasptt ^^f^ J uc ,
par* amphoram fumens ^^^X^teTlupc^uk , ac re
Unftri milii efle ceperant ™? K **™ C ™1 * c Semadmodum
BCeUefia.hmufmod! mimftris m hgna ™™XlSuni nefcio .
ame carmen erant.mnwnit, & ipfe me rehdo d »*52J^
cuo fe fubducen^abi jt - Vides hic cur.ofitatem fere cauiam nm
fcvraquis fubmerseretur- fiiir ^.optti
Accipe alrerumde ij. , quibus pericumm P^enttM nm h« ^
«feipfos denafarent .Phihppns Cameraruis fic ^' b « : ^ 1 ™ ^ *'*
aliquahdo loannesFauflusapud notosquofdam tllet ,qui otip
fiuspizftigiatricibus multa audmeraut. ij r«tieru«abco,vcaii-
«wdfpetlncnfu? Ma^iz exhibtret. Hoc cum dmrecutjuet,
Compendij Maleficamm :
«ndem imporruu.tate fodalitij neutiquam fobrij vifiu, proaj«
fir felm Shibiturum quodcunque expeterent . Vnamm, !taque
Sonfenf» pctiemnr, vtexhibercr uiis vitem plenam vu, s mat^,
„Mnr ,m«n propter alienum anm tcmpus ( erar cnm, circa
CSSS ^F^ftare nul (o modo porfe . Affcnfit Faafb»,
Sm iam in menfa confpeftum iri quod expeterent , fed hacco*
&SolZ vt om.es mz«m filentio immoti przftolaren nr , donec
§ Serct vuai dcccrpe", fi fecus facercnt, mftare i! lis pcrtc*.
tom ap S hoc cum fcWos promiuflent , mox ud.bnjs fi*
hTc cb P r t turbz ita ocnlos , & fcnfus p«i Wit , vt .ihs tot vtt
S rs ma*nitudims,ec fucciplens in v.tepulchemma app are .
qnot ipforum adeflent . Rei itaque nouttate eup.d. , & „
cVkmda (ftibondi , fimiptis fms eukell.s «pcftabant . vt (I , .
io uberet refcinderc vuas . Tandcm cum iftos leni-
culosaliquandiufufpenfos, m .plorumyammmo
crrore tenuifibr , fubito iri fumurn abtuntc
vitc cum fuis vuis,confpeflifontfuv
Vuritenenteslocovue.quam vmd.
cuifqueapprehendifie vidc-
' batnr , funm nafum ,
appofito fnpernc
cukello, ita
vt fi
jmmernorpntccptidati vfill
fecare volnifler , fe ip-
fum nafo nmti-
laflet .
finii Sscundt Lihrt
COK-
COMPENDH
MALEFICARVM-
LIBER TERTIVS-
Inquo agitur de Rcm=a> js Diuims , & naturalibus
^ contiavexato S! &d=nonnullisquibuf- .
dam alijs .
liccattollerc Alalcficium ratmc curarJi rnalc.
QS-
tn
ciAtum .
Po&rina .
Alencinm eft ftfegi» fpedes.qua quis ope d£
moms alteri damnum parat. * Signa - utem
maleficij voco , ollas , figamma , clauttra , ciKiI .
plamis, leberides, &cxtera fimiha, qux «
padro cum Dxmone inito, Magus adhibn**
vt aliquis maleficio lidatur . Paftuni vero
effe fokt , vt quandiu ligul a flc nodata ue-
S^SS^miii calis perfona fit ^f^modt
rt,tdr mii in rali locoerit, aut mtrabit, vel extbit, & hu, " lmo T,
^uLntm, vtrnm IhUt aperiendo f^gdj
SpWarti glomum, loluendo liguUnodum , ve . ^ odien f n ° d °'
lim , & exurende ^uxinilU faabeotur , aatfimilw remoucndo,
pert
«i Compenilij Maieficaram
mcn Beus iUas non exauch t ^ fih «£u . ^ £
fkuer^ur^xmon non a "g ar ^ cu ™ . ic f eo Ilon folum HcettoU
M"2 t^ntT^S opc ,DiSboti , ncc m hocdt
fc^SfiS^S^ *p*rte m a*
34-
«irr+.q.'.
tl Jib ».oe
itrfLlem.
yuni:.cip.
« r :<■!*. J*
lotli I'
Scoto hoc — » SS3^^tfS
tonius- Andress, t lofephus An B I«.;CSK A^on us vbi
Eft etiam hzc ftntentia communis 1 ^ohfi - P^
ait, duohus modis contms.tmatcfiunm "» ™g^; tpnW ,5afifc
per fimplicem rfeffntfjonem maleffa, pr P hoc
ftendo ligaturam «piltorum cnm an»^ 1 g C ^ ft ' fed homl n«
dubio hcitum eft,ncc omis malefici vr ™ al ™g^ ulht hic ta&^
fckntisimpedimentnml^
liberTertlera* *7*
- def rttere aurem per inuo-
rttionetn diabo;i,<cu P« « ' Fccequomo doCaietanushocdc-
Lfirumro^aie ap c< h ilicrbi atiernatas,ilhnc dimo-
S£»a illud r^Sre S S«3 , merironum
58i ^SSSS Thefauto Sacerf.quem col,
leoitedicit, nou u i.hiuvo, ■quodillaoli.ijCt pennarm dc rTOrf .
r.rrtnvna cimi aha , & muiu , * ■ i , f deprehenfuin , '™ 14
Tflij, NecUqncuc.aeitiu.*! t , fi iu mim currentem &c.
^patethancellefe—
. rl im Britannorumq, 1 ^1°, CardilialcS;8i Emftopi, & N a-
Sonc faltem, & P*»« ^P™'^ vr ftantecoUimna aliqa*
fe«hw»^*»«^g^S£>«W» tertinm Re f m.
crefta , ipfi mutuo ^ d.fin.nt, ipiumbe ~
aliqucm : Si tenms ifte m* con i , demo]iariir ,non dicer;
lo inteftare, col ^ an ""^SS m< illorum fedus > neq, cura
t»r Ule tertius propterea cm (ent, e , pa a«m vel fo,-
ciciatem jmre , ] ? ! \ u ^^™ rar( . m : mre , quia deftrmt fignum > ,
Bco , vel diabolo , ob id ^"^S^gpjus , nec qmdqmm
q ,od flti pafti ftmt , vt a «« n ^^£ ctiam , h.unc ter-
tium cum prionbmpaaummT^ >qui Iunfconrultos inueu.-/
fiat/non cuim apud Theologos, necapuo d tolim , n £
tnr foTmula focietatis ^^'^^S , adirnplc-
aiatn , potius pactum pnus jmtum uuer c nc s iuu i > £
to tcrmino: ficetiam remoto figno , pa&um diaooli, «
conditione fublata expirat.Sc foluitur . aeimiro flam-
Item, fi quh cum hofte pacfcatur , vt fur P™Jj.^™. Ter .
mula candida.accurrat,* portam occupet>vrbeq, *
ws vero qmfpiam Ciuiam id fciatj uouue toUetc H^jjg^ *
Coropendij Makficarum
p.l.
- 1 j J T'r/ X' shfrnndira ■ potetit illam toUere , & col-
Exctnpla .
G*„n, ArWefeensnuidampiuse^ impvudemi afpe&i.iw
fpano, poit quofi « S J 1 j SI1 tc ora aitammm euomiM
rit nuil.ebres u m ■ um fr a , & terramentorii
& futorias, vnguu-m iefimin > Quidam horratur eum *
n^nnphmi ^XutHttcr^Hktcras.cc.ptasatcb^
^TF; «cntas non c edens il lc , qui «pwrtbat , admo^
fed demde lacet atas , & fi qtu d fit amatorwm toW.
frmiliar», vt ems arcan fc ut « «4 innotuir f ct , ar c* c!a-
3-antj ca res uim * groocc uka % o ce dem yOCC ^
uem horrcnd.se amonbus ^poihiUi £ fu.fTet , eam ptila
moncnrcimect mos vora ^^f^^ niater ,vt doftm
™? **f^™^T^?L huiemrer/urtoabla-
nialorcddstcUn^
tam crcdidii, tunc tnapu n fa , eiktreUrrata,
totoSeaodihgcuterexcnllo^
du« l»tt«» an.«or« ^^ Llnon finc adm.iranone.ap-
rtihtutuseft c> f tB ' u n J "^?c X ponta . Mcl.us.nterea habcrec^
paruit ante c ;»' 0 ^ m f ^'^Xpoft fanus omnino fa&i» eft
p,t,& corpore,& animq, Jx pa iu F fi urn fuifte , quod
facile videt h.c v B »f*^ ^blato, & combu-
ne lohereturjdacmoncm conatum wwi * "P
ftojdefijflc nocerc. v»*.ftrafienfis TerritcrijihM
. ( omesquidampr^arus g^erc ^eftrafi ^ ^ e ^
cfifinibus Argrnrinenfis I'^"^' 111 ™^
daram duxit vxorem, quam tamen poft «U ■ r a«s m i ^
U ternum annum carnalitcr cognoftere ^J^^ agcrcl
impedimcnto , vt rei probtuit cucntus . Anuia , * q s
LfoerTertius.
r A^nei iu-itcr interpciUnsj-accidit, vt xd-Cm^.
Ignof^ quorundam «pedjtionem w
StcfO Mercnfcm °° & ' laceai f cruis , & fluvUtf W*«*l
5*»inctderet, q* l <* n r** - - i(a dcni u pcr malefiua »-
ittiHdeftatu v*oi " ^habcretitum Ma an pucrOS genera.ict
^bcneinoivanbu^c^
iibctannovnun. genui :. 6 tam diligenter mqmns?
klix:^^mcs,rogo , cc «g» £ feUckatis coogratnlens .
T» 10 UU ' n^ufS um m aEficiare.vt carnalcm adum «un _ .
mifit fe vellc < or P u * n CUH1S r ei fignum , putcus , qui
^oteveftranu^
t ftin«ediocur« ve tr*,co dccan{a ibi tuit r€ pofita,vt
leficiales continentem , fju* * c impo tenm vobis
qairtdiu ibidem C01 ^^%T^ gaudeo . Comei 4«
addfct, ftd cccc omma tan » «nfc o*J cinaB 5 riri r ecit , 0 lamrc,
^ipefautt . ,. cr BtHarminij publicis lcdionibus
-Martinus Celrio p f- contra fcntcntiam Hcfc- 3U P .,,
Ump ? mnltosannosI^»Mh.b^ Couaonator |-; } .
l«j refeMendo lUam , narrat j eqi u ; ^ M i
qmdam trxdicatorum, quod ^«^j™ ™ ciona ri , loqui non
5: poliiciano m^ragduua cum ve, c t coo« 1
posuit; accidtt » fecund S.;^"^ votum vouit Sande
lcn. in concione tantun. fibi vocem prscmt u, v «
A^eri,qnx ctatloci patrona, inncmtq; »gnam ^^.u , .
\rint-r fc 'ieatoi, & fimi:ia, combunt crgo uia , &- vox rcu.
1£ *i corSontm poftca habui ad populum., vt prms j Hocfi
^mnSS euUconcionatore inuocatus,cumnouIana^
feSBgES?* P r,bvtcro w*m,p I -
ifj Compendij Maleficavum.
* , c - ft rff-t aftcftus, piorim is mcnfibus lcfto deci buit, nee.
»nc owleficioelkt ancct ? y ?ahlbka qu ;dquam c i profnerunts
innurneraremcd . liSxa ve n e fitis,c: combufH,
ptus cft, & hoc tf^.^^ hi . Fvancifca filia me *
Codronchus dc hlu «a « fl arrlfta , f;c p
S^t «tecem menfcs nata W mm e> m. ,1 s dcfafuabatlir ^
•*<•"»• « fo riw^rfq - fe X dcfcf-iari p«*er puerorum n o-
pcr piorabg ^ affifCtl) >d dolore aliquo dctcnti,< unt
^^"^IS ^^^^ fufpiaornarn,
ccquc mutata , cum in c.«cr , inuidenti* caufa.vd
quod cnmcuct pue U ^ & , m . Quaproptcru^
odio cu.ufdam vctuU vene ttcioc ^
citram inquirens nonuu-U v n ^ ^ ^ qu*.
granacoriandornm, "uuum impr0 bis fcrmiuis
^SSEft. ^SSquaSan, plumas.ita «jnibuUiam filis
ntu» Btorcitta . i * V. ~* £ eft app i, c an facile poftent^
•rtiflciosc mfertas , ^^.^rmXftis & adhibitis per tri- J
duum cxorcifnm , alijiq, non um " ' - exiftmisrcmus,
nifWomirils tianUflmqui denuoexplorat. -.muen-
funt nonuuiU a 1^^^ cum piorabnnda m,
ftnrui vifacfr, tttamen u t 10 £ QIt a ftc-
*em toum ^^"^^/^J ^vefpcn crat, vt cflVt rcslacfSj
'« .™»« facie abea ^^ioraro dcnuo Irft*]
mrs magis , qnam adnuratK n m s n , ^ ^ vd cc .
iqucnt a toj tn-^ - » [ ^ £ pcctmum , quib*
feb^cr^
^?^!nS—
Liber 1 ernus . s^.f-.
j.uir, ardnetn pcnomtum, r 6i'r-« me
" ,onpnm conccdcret, atq. u - - cu| ,„,;_
tU,U " ra " tuU fi» « CCWM» ? u Trosat.q..o nam pcrgar,
fe * kcrrcndo ft , f ^ rudi ^
S£»£bu.pc6b«; f*™™^ pcdctentim ducens,acoin-
KHiratem,domum red.t,equum m t fodorc .n-dentcm vi-
£$£ « tcrppore ^ , vtrur - pqft dm-
Srct tquum, rogat, nunqmd dctaug q . cotJcf .
£none curfu coiif^bj^ , luHim cnidcntera cauUiu
w oi borum origo dfc MM^cnm ducrtcret#c t %v t Cu«
Smorbi hums gcneranonci Wccr :^ ft fuo nC n detutum
LeicommkUturec.uii^^onKcnri tandem
cnSio, atque omnem uuju ^ ^^Coucedlcur V.tcrina-
morbo , eidem inxilurc s a d cr at < dcdncitnr, vbi cquus
fij fidei equus, atquc _b eodem uu fcalpens , pron-
doldrisyehe^^^S^''^^ fufpir ia . Vetermaru*
nus in terfam deuoluitur, «^^^Jt, fque cafibus mor-
co„u:,j peneino P s,mmO vol eofficnl , aut proptg
bofis impetautur cqui , , cm i. i lotium non redui-
cmpraxtm^tvocanMUtqu^
dcrunr , graniffirms fobiaccre p« icum^ _ a no
fnit , num qr.od v«,um «^*^ io to col .tincmur,qu»
fo^perfmitaturns. nun i quz m- T ^ f namquc eqm.
huWmodi accid. t>a F^2 ball5) quibnfdam P «-
qtiibu. durior cft alum, ^ qjj^ f a crfun ai , Smim
S.ulitur,«qi^ C t«u 1 a :; u ■ cepit,
nihil talcrepenffet, equi «™J™ *» inn icat;ffinic co.lt-
qncrn mann cdudum, uiriit ^&me, dtftb!nete,fed
^tnm c&i tentat i g! tur pt.tnum ungu bns nocinn 0
fmftra , n„uu m e*im c^ ?otetant ,
Woolucris naric iQW| ft abdita , te.ro autuny . ^
t>r (brtil
tf.
2 1 i Compend 1 j J&aS e c atum I
.1,.« w malcfica avtc , ut fufpicantur omnes ; cofi
cratauwm i^.-. ■•• ^ _ n hQC dlum fuperins wd
tCxtus c , c - s sraG . in omncm arEcm fl„ lh c6 _
^i Kmi : ^^«.profihjt protmnscquus.atqui
rAell ■ . Ntf fl|f ",„ Dia conCTC ti fangumu rctc&a , conuaMjg,
^^ruSpHftin^ilU «hjoren, f««m
quanycdient. r.,;/r. lurifconfV.mm quendam inSabme*'.
Refcrt ^ril.inau,^. i m notentem factum , cui nul,,,
u« Medici a. s porf < p dormirct , mmpta quadam potione
fm utea nofic «m Conm^ca caocret , ne nofie illa, ucl
ptiufquam dccumbei et iecm o w :R< . uemclUL , er f iqo «
uaor.uclipfcfigno^
anribus,ocuhfuemfoto^^^^
*d u-suemajncc ^ch fe ^ m , xima , moxqi]ca deo^
p!iuu 5 ,proccLa to ;; tru , , m ! ; ^ b hvc n , urctj noulccn^
ucndi wrfcmotus , ut conc tma homiixm clamorestna,
^"mcra^^
ccrt^^tcsA^"S^^W , ^ n enrat0 ra , i.ter q.osuidit
Bcisterantes ahcrms facies , a _c .e ■ . dicebatui*
mli lierem quan g^S™ fi.fpicabatur nc
quo detatMakfka ■ ^ F;^^ omncs m , io ribm gcnmibus,
•ab ea malcficiatus ■ f uflct (ja . f uam to«m uugui-
8c nlulanbw ^*"^ 1 "pfc Malc^ciatus duit , c, . d ali-
bus laccranerac, p opte qu* d fibimali cucnire ^
quantulum timuit a princ.pio^ueremneqi .a ; ^
3ft* nc ifta vidcret 1
tW vcro f^r« teu«. : fub P *no» ^ = vcl circa)in .
SS^c^eram P^ifiam , & crat tunc circamc-
jsrcflt™ : ^ ^ '"f ;f-Jf n t Te o\irri omnesilli pugnantes vnacum
giatrtueaein , a ^Vf 11 abie runtpro:mus , Magiftcr auJ
,cn: ^ccfut£. ; ;;C ^ ; ; . ^ Rf . n duh uarrt an-pbus qH
fncandcrajtqi .--••:•*-;; i. \ {{ ,„ r in» cQnualmr, &dc-
inccps-iibcrwopcvam ciarc po uk maleficrotaS
- 1 m „, ri ^^^^^««bM»*
j mmi3Ks dzmombus , um .u eam .ipccic p 5 crua a :
liberTertius: **l
gSTatifpSuli ^uando «uocwtur Dxmones , vt pa*t f«
Dcr Magum iuffcrat inuocari Dzm 0 n C s,vt m q^d^ *Mta
. ouidam per m^gu» hmenem quandam Aniaiw-i iB chl . OBi
<x> nimisfitfaft»s-
«fc^w cognofcendi »*moniaccs . Cap. U.
n\r omifiV, vd ex propnjs «gn kun o^us _
terillmsp^tKuIr aSecrura ur ^ font
imagmationes, prxapue m (OTnig ^ m
quodWnmdiaumfcu^ fflffiU .
fciicolicis acddere corfueueri nt . f$™ "^^. ; vt .
Si tamquam antnUtUm ^^PJJ^ ctir „ c ntan«s .
^ ap7«ea 0 t minutts grannlis fimi^ « qutbus etiam
mnltitudo inhabitantium rpirituum argmtur . ,
Siadgulamdiuntaxat afccndens , cam tumefiaat, & hc- 6
xamtuffiaiiamcxcitct. ' .. ,
Silinquampctens , ant contorquens ,inflat , vel impehitao. 7
j oqncndnm , non obfefii , fcd Pxmonis ipfius conccptus : vclli
kiccnti oris hiaru linguam excrat . r a
Siindorfofenfum prsebeat aquas frigrdiffim* quafi cortie- 3
fiim ncr dorfnm deiufsc, & furfuun^ ac dcorfum pcrcurrentis .
1 - - CertiorS».
T I
12
l%6 Compcndij Maleficarum .
, Ccrtiora adhuc funt figna quando alknis agro «ncog^
Jinrmsloquimtur, *el ahos taha loquenlcs mteUm.nt , vri oj
lurk ftnT k arduis, & fublnnibus qu.xftion.bus dnkruot^
reuM i iantocculta/aut iam pridem oblita, mtura, vcl arc^
co^SSccaVa prouocant , aut .ta ur.js agitautur,,^
Zl va dis hondmbus neqiieanthgar^vcl coercer. .
Quidarn narrant , k vocemcuiufdammtra , P !os lo quct)a%
10 ME 1 ™ verborum percipere non poffe .
. t^uicuuiLLmv - . , ira E ni1 atcnnj aquabc*
^^S^^^^^rc > proferre Ditii»,
S cScrcfli.tunc vchcmcntiu, lon^c vcxanturA )ckm ca
crihcio mtercnc, fcauidcm hx-comma ucere,
AMuando fimiles fiunt flupidi, czci.ctaudi ^rd.,^.,^
9 naricS P«« irnmobiks.cum prtu* iuennt vcloccs, loqucr^
i0 Sigml etia cft, cum fupctutmunt iceiotcs,* cog»*
LiberTertiifi" '"7
fM „ 0 rc M rporiuimum q u is dx r nUc B! .nqu 1 r,c i olc E un S t
Jc rffrr— fcntitparicr, ft*~ t5 " 'f .
fjg nd^endit .entus pcr humerc, * pcr * -4
Qna
jitn!
f n gidilli inus
ari,~c fi 1<S
'£nX capnt in immenmn, agrtrat.atut .
viitur fibi ccrebmm conftnn S l,& perio.
^^^^«'.feaomniaPia^dentU
ffl^XS mouerut <^amre S ad *
j r.il . >c fi elicnt vermci.fonniot.aiit rtujt .
S ii fcnriontm..in,.m tormram m v.fccnbm . 5-
^Tfdam venter vchcrncntct uftur^ »
Qmbufdam couftrittgitar cor,ac uinra»w
tur ' 4 «n^arefcdt fePzmOn in ahqua corponsparte ?f
Quandoquc par.rac.t ic 1 xm |o rn . kariim ft mo-
ptt^ran-o umqnam pifcis , aut ad«mar_o«
nentium . .._ fl .. ; . rn . habct in facie colorem cedrimim . ?.
^S^ffSeS^ o™,,a cotum mcmbra vidcn- „
^fi5«.& quandoeisvidccur, qnod habent bolumfupcr
^Sbentpnnfturas io corde , tamquam fi acubiw cflct 39
pu fiom • ,.
Monnullis vidctur Gbi cor corrodi . . ^
Micr ii hsbent magnum ctolorem m cordc, tc rembus, & vi-
dctuv eis, quod talfe membra dilaccrcnttir i canibus .
Nc.mr.lii fentiunt m gutturc bolum afcendcncem _ & de- 4*
fccndcntem .
Aliqui lubcntlisatamvenam gcnerationis . ._t?
1 0 Ahqm
«lefiir.c.;;-
igjj Compcnclij Mikficanirrf.'
>. «i;„„i liiVnt ftomacbam ,.ita indil>ofm>m , « euomat* .
,^:£KSi»,t« vi^
tfittrpmorein iafcrifcx
j/jim co^ncfctndif^j. Ucem KiltfMtum . C*p. III.
n VoeriM cnnarrit» Ionsc exafiius coiicaa.^ cxpcricntia confi
^ L a i„cniin«^ „„,1,,,^ 3 m .. ( ommuiiia uu-,
«ig.,. de , ' i,.p r ,-f, mftrumcnta maieficn iunt miicLca , eiiu.a
£ ^&ES" morbumfunc parecifa..,* rcmccu^
va 5 da>vcn^rntia:&commuma h^u ianr
i Primo.quod morbi malthcio vUi*gc n.. -cco . .
!«, JrSSLi « ifs hsfitcnt , Bc ambigui , huc illuc ,nmvo agt*
r»,U^nii<riitcrftanmabiBitio,nu.i]Spcct-ii.iiJ =■
[n cauS «Xtibus, cum grauiilim» sy mptomanbus , i do,
ioribus fc morbns prodat . i;r--^rriodiccrumnH
■ ^ultocics licerzgrotans grammmc aoic.tr , 4
Liber Tcitius •
, ^feendcre, modo afcendere p« ■ ftomachum, ft g^
^ 0 " nf nt & fiipcriorcra partera dclatum « £ 'u ;« cc-
P cruP ; n ^ ppcriraJodant, rc ipfa mpx fpor. tc 4c.fflj«*-
11tntt '^n;.»c cordis puo^tmm doiorera percipiunt , adeo vt |
^£'S3fe« r^-ifcftc pulfcrc, & ,
^ „ir ['cprebcndunrur .
^ U *f--r nocolli, fcu renumdolore cruciantar ,rel circa ven- 1*
hUi t ZrcmwrCiorxc^bimm^^ f*pc flatnm cjuen-
trem mUr orc ycnrrcm permca ntem , & c.ro redeuk-
da m frig^^»mu^p ]gl . js caHdisUmim fiaiili »0-
Scwre^uidamlcaitfus fafoita prxcjpue circa no-i*
ILo anumtempor^&aurairiguhorc.
j£35?ur habcrc paraculas corporis vdut. ncxibm b-
**S*' bi au jbus laborant vencficlo Izfi , fitnt vt pjmimum to- 1 4
^SrDor qu^dam «tenuatio , & nwci« , & wm mibe-
S i^Sn f bum r!an S orc, menris ftupidita. qu»dt|i.y»l
n , ' n olu delirtf , aiucrfc f-bnum gcnera , medicis mul-
S^ i o • SlnLntu : motus quidam co.uulfiui, *nde epi-
S£id S« ntur: mcmb, 0tV.n1 qiurdam rigidnas fpccicm co-
Som Pwfcfcrcns: sl.quandoon.ues capitis paites tumc-
. iSuScmcircatotumcorpus laKculinen, . pcrcipiunt,
«tA-ixvJlopadomoucrefcpoffint. _
plcrunquctota eutis, fed vt plunmum ficiei,flauo3wi«*e-
riciocolorc fofiundirnr. _ . *
Aliqui habentoculorum palpebras, ita adftriAftfettCfts yix I*
areriic poffinr, hi cosnofcunturexpcnmentisquibiirdam .
Vcnchcioaffcffi facicm Sacerdotis vix afpicere vilcnt , ncc 1 7
ocuhsintcntis vllomodo ^albuni oculorum vanjs mod.snm-
M Aegrotantcs , cum inftnimcnta comburuitur , folcnt in de- 18
terius mutari.vd noxain quandam rccipcrc maiorem,vel mi-
norcm, pro rationc Icnioris, vcl feaioris vcncficij, ita vtquan-
doqueformidabiks chmores, & mugitus cogantur eraittere:
quod fi nullam mutationem , vel lifionem pcrcipiant , crit de
fahitexgribene fperandum , paruo ncgotio bons valctudini
icftituendum .
iiforu Yaicfktii adviftndumscgromm accedat,ftatim in- 1$
© 8 KES
(
, n-! , f ,,i., T iUcto ten»re , feu tremc«
firmus ir.gcnn &okfi u ^ . ocuh ad fufcun* co-.ore*.
facra ae r, u ^«'Si , vC l a!*.ua a!ia n.ittatd
, FP ,rcar ; %nun^iKjn^^ rij ^ cncrsumtnu, , fo.
^acoS,m fccnm.u. . -c» ,.. uli f soa i tivcrbacoai
lcntfaccrclcqucnria. u ^ ct;lC , IVl bcr.cdiftuoij
piti Lncrgumem n am n^» - ^ do u ,e nuikosmos. •
ia «^.^^ * d,cn c, & frcere, Si
vdcaputvnacumr.ucruLor^ ^ c rU n , , conru^fionci
dnur : Si oculos petiu , ** «> «0£ ^ ? a[ do
«nembrorum , «uror fum * «ti o yt nulIa v , allata flrfl
Corpore rigcntcsjR w<w» l r^*
RipolRntf. . r „ rni ,. nf sr f, liboraTcnt tertiaepi-
ccrdomelcuaum auia ;n ; , k!ttl , ri;r . S i uipartesndl
adc6c 0 nlb-i.gtmtur,vtf^
bihor« feratnr,* pt< p< « >™l . , , fi : cr , c »t,mcuet
pit.1 «, CHfK fi»< < F a, ^> V, l ;V ai A do abum ft n n c ner t «nt yd
civcr.es • aimcnii.Pct T c £ . , ^ Coill ofcunturctum
tisodoiis .
*1 c '" !:i:r ' ! VV. \;:i.,\:b.: :arcccnfcndo;
^muV^ntgc^^
UberTertitK. ■ > ***
PggSfc. tempeftas diciturpccc^m > , & de
r *,' ' P i itibtis «■uoUnmur m 1*««^*; Natnralis > mie tcn1 '
&*rero incutit, & umnrenw " ■ ^oeratur . P.cTem-
gC,** *« iunt r&SlSma^ ^ma.aratumierom %
o r«umanimatarusri.,&m3mi ^c*t it0ncirar um
& dicicur , qoidquid ,m P^ C f SStfi, &
gg-U turbine vinc.», oh««, -boK & ad
H|Uq"iomn.| confamit,fk ,n . £ rc tadcre dicitur.
?«n-pcff»tis,8: h*c mn ^ t ^ )a c , v.bibus , & boc modo te-
ft^is-Gcs.i9.quod .m»flusiuit ign > ^ ^ 1? .
^dcmoaoixp.usutTtaliace^ ■ ««-
guminfuahifio,u. ^^-1»°« ^^ q o 3 ndomusinc«id*
ficialis , vel maligm vidchcct , iw g , q ^ .
agros, ftgctes , ncmot. ^ c ;t r f a ceruo S frugunf,fiue Ibntcs e-
p^erit fp«*s,& compghepde. «t «« o^ j t his in -
ictesinacris.rcfldctdan-mjm.ouni « In-ti.ittitur
S^W*W-«
etiam igmspcrSagis c< ce'o n n.toucs ' a & gd ltt-
tfcndam contra homines.fe .mmcnta, vtps tct ^ ^ ^ ^ (
cendcndum don os, fc orp-da intctrt , vt* ivl m o
Q>a B do,qu*&ipf; cft rempclbs , ^/g^^intcrfic^
tes defrtmr,fed& futuro, ^P^r^ ^ J; Jldinc v ^
pfepftV dcplumat orcdit ■ p |;^ t ~fJ t c 2S
»ea, eorum . Pc homm.bns patet lofuc cfl r- loA - ^ f u per
fclvos Ifcacl , tc tnlnt in defenfu Bcth horoo rominus ^ ^
ip2, CompendijMaleficaruiTi 1
wbs3apfdes matmos de ccrlovfoj ad Azeca , & mortui ftint mtiftt
pWslapidibus erandinis ,qtiam , quos gladio percuffcrantfiiy
Ifrael Te iumenris ronftat.piai. 77- ^ tradidtt grandmii u .
Kientacorurri &c. Quanta autcm fit vis,ac potcntia huius tcmpe^t
ftatis "randinn,pater exeo , quod Peus cou paratnr nh Ifai. jj.,
Ecce v^Hdns/actorris L omimis.ficiieTmpctus grandtms .
Cehi cft ettam tempeftas non contemncnda.qt:* in vere maxi-
me actidir.cuiando cenerat yit«,arbores,herbarum,florcs, noukj.
fru*us fic i eela ficcantcr, acfi fgnis deooe o cecidii: t ,& com,
bufiffet harcTempeftas a Peo inicrtur - lob 1 7* "anre l.-eo cort-
crefcit ee'u Aliquando infcrrurab Aqt.ilone , qm eft ventusJtk
bidus, neidra,acdiffic«im;s,& mnltoLies immirmurper Magtf.
tdddtnTcndumfara. Idcm dicendutn degfacie . j
Nix in-modtrata dicitut Tetv pcftss a I. C. Hzc duphcitcrcaSS
derc contineit.qnicte/cilicccabiq: vento,& va.ic.o vcntoagrf^
ta HancTemptftatem cff probanr,qui in Alpibns, m ipfa nme
inuoluti obruuntur- Hocprobant ,qui qnafia deuqrarte tgncy
tencra frttmenta confumi , domofq; niuis mmiopondere dcftrui
coufnicinnt . Nix enim nil aliud cft, qtidm aqua < orgelata, ficot
pruina eft ros cor.gelatus, vt ait P. Thcui.in !cb cap. ; 8. Fit aute
£ix,qua ndo nubes refolnutur, & il !a aqua fu p h:u; a »:t quam ad
terram defccndat , perfrigidiwtem acmfic mfp.fiaur ,& m 111-
uem conutrtitur,& idfit vdodter.
Aereft vita onmium vmenrium, ita qnod , ficut de Deoomnei
fatemur, euin effc,m qro viuimus rroremur,& fumus; Sicde aere
fecundario dici pcteilquod in ipfoviuimus moucmur,& fi mus.
Hic x nus ex quatuot elementis, tria habct mterftim . «u; r;:.-, mm,
dicitur Acter,& cfi pars contigua frhcrxigms cahuimma,* fub>
tHiffima , idco inhabitabilis . Infimum , eft pars acris conngca
terrre vbi fumus , & remperamr propter rcfieMCncm folw . >• *
dinm cff media pars aetiscbfcura , caligir.ofa , & cenebtofa, vM
fiunttonitrua , corrufcationes ,& fimilia , in qv.a parte c^n-or*
Lltas concitant Tempeftates . Aer fectmdum mienorempar-
temeftlocnsauium , & hiccft ille, de*qro ornnesfatcmur ,qw»4
enrrumpi poteft, & a fatoribus cadaucrcium alijfq: F u:rcb.6io-
nibus infici, qtio f«dato, peftcs, & ali^ mfirmitatcs gcnerantur^
■3c qmbus . Petireron. z8. permi" te T cmim s ^qcftate .febre,
fri^oreiardore,& aftu,& aerc cortupto,& rubiginc_&c.
A'cntrs eftin petusaeris m vnam partcm flantts , fecondnm
A-ift lib ?. Meteorol. huius, rantaeft ahquancotahies, turia, a>
- ^c Tempefta^vt turrcs^c menia ad terram P^ ftcrn ^^!
LibcrTertiai: m
, i 3ft •«« fran-at , er adicetq. & * mi: k pclago plunma
agiintiis gran^s W" D »" ' ' - tc ^ pore alicufus inccndi j p«n-
culofi&ff * e 1 ' °i flapit Eft hic etiam tcmpore pcftisTcmr-e-
rtiosA P*$f SoS ccrrnptos v/ P orcs & humore*
. tus valKMffimus , ^SX^q^Sq; cx duobul inutccm
^ewpcftas, quandcq, « vno vc ^ eo ^
occuircntibus P^^^S^ & in Arabi* dcferm homi-,
fm . ^c ,n ^ S SLt, csquib.sMmnia fit - %
ncs turbat . i urbmts tcrri-
cir co dicitur , Tml bo , q ^ » fcriptura. Iob. c. ?. N o-
^T d{ lSi S p^ 1 & cap. V-Tolkt ^m
«cinillam«ncbroh« p ^ tfti> ay . Spiritus «bufto™,
cjuafi turbo '^ SS Dcroini fnror cgrediens .
Procclla , fcu t«r .pefta mar 5 , c« v ^ quin , in «r •
«tftam durans, & m rnan pot« «•» » ^ _ ^ <fi qux
ra , Tn dc Nahum ^«gj ™ a! j ando ita fevox, tembilis,
vD lgo d,cmir, tort ^ «gj^g J^fo** & ancoras di-
P tlin :S;SSa loca i fuis vegionibus tr.mmittar , ad
ftmnpat, & in lcn ^ mi d cas ab forW, & degbmat.
rupcs concuti av »«k"^ fienificat calamorum tr^ionem,vet
( aUmitas proprted ^»^ mifcrrimns »1= Tem,
roou.fl.t^cm^ £ f antc mcflcm,
S calamorum frafiio , commmut.o .
«jnafi dic«ur f pccie s fofrentabantur. It*
ruptio, quibus fpice, alw* «6 ™" * bo «lamitas , &
i^ruVUwa^^^V^^ omRi:i cot8 .
' S "it, ^ ccnquaffauit . Ccncraliter autt m fumpta ^aL^t^
KnificaToraBicumq; affliciicncm dolorcm , r umtionem_, Tcm-
l ? fl t m,Ttq f analitatcm . Qrare crrnis Tcmpeflas diatur ca
Srtfni cmnis calam^s eft «W^^ffc,!
I amafccnuslib. 3 . paralcl cap.^ . vndc diccbat 1«%"^*^
bsntas , quam patior , ideft , qua grauuw afcrt* • » Sophon,
2S>4 Compendij Mxlencarum .
cflpitulD primo . Pies calamitam, & miferi*, cum multis alij^
quos orakto .
Tempefiatcs rcrutn anlwatarum , . ,
INrcr tcmpeftatcsanimatasciuuiKratHrjBvtichus^Iocuftaj^tfer
ca «ugpkve! Rubigo ; I.ocufta igitur ^iuxta Calcpinum eft
e enBs'infcfti, infiimas habcns alas ,um modkit i rcrva fe rola,
„busattollens,%tfaIeare potius, quam volare,vidcatur . }n Am.
ca corporc maicre,firmioribus alis nxfcuntur,-& tanta eil e:,i ., m
cop» vl Nerba^mcffesq; omncs,aucerodanr,aut ta&a» adurant.
lnlndianwnlciiiofsc magnkudmis naici dicuntur, nmterdmn,
trhmi pedum lougitudmcmcxcedant , cx quarunUcenionbiis^; ■
cruribuscumamcrinr,ferrz foleut confic, uk h,s Pbn.,,... n.
cap. 20. Ex boc scnere igitur Tempeftans taou cik to et cop«
ia alkiutbus Europz partibus , vt cur* < ieuantur atetra foje-n ob
nnbiknt . Ha generaatur in terra iH.ahquibns v atculis,TCl cflvi^
Iis qiue* adncmente «tftate, nifi priufquam reinuifcaut, coihgfi»
tur & combutantnr;poftea,tan : quamignisinrernalis,o.»nc»& ?
ectes,&mefte« deuorant,abfq; vllo remcdio, & conrumant . Ad-
lcrtcndum tamcn eft.quodhii locnftis non vcfceb^ur Io*nfl,
Baptifta in <kferto,vt aliqui putauerunt , Scd locniU.quibus v? r
fcebatuv, eram fumitates herbanmMC pl«nrarum,q'ue «»cun$OT j
fpcufte,fieeenfuitIfidorus Pclufiota ant»flmtfimus*;cnacha»u6.
i.Epift adTtmothcum . _JH
Bruchus , cft Eenus vcrmis e locnftarum senere , fine alis , her-
fc a& ,& arborum hondes erodiens,& h« fuit ofiaua plar^ ccanr
PeusTmmiiTt Ac«iprij»pfah ,o*l-i** , & vcmt Iccuiu > &br£
chns, cuius non cr« numcrus . Hac ammaha pcfcn.a iunt in ecr,
«uod arbores dcmid;mt,rcdnnt cmniafolia, qmbus ru&ut teg£
bantur , & alijs tempcftat^bus cxpofi, os rd iquunt . h» vernjesin
^ntumiio fibi domos parant in qu.bufdam velculis , tum atbori.
bus,& panetibusaffgumnr.mclufi.vfq; tn feqtiemem ^num
Eruca,gcnuseftvcrmis,quiin okrum fobjs repu ,& rdd*g
przfertim brafficas, vndc, «b erodmdo , eruca dicta cft , naicKUt
cx feminc papitionam,& olcra deuaftat . rf
Eru^^^lRubi^o^fegetibuseftina.qnamN^iyllamjide^
«bulam nos vocamus.qua iptcx marcidx fiunt , & m ptuuerem
ifEtidumrefoluuntur . Horatius hb. i . carmin.
Tyccpeiiileittcm fentiet ^fncumJacumA uittf f .
^cftcrikmfegex,mhigingm. , .
Wx igiuir futit Tepeftatcs aiwnwt^quc quadoq 3 il>to mimm»-
Ltber Tertins T #J
mW*e » * DtmonUc* Ty.anmdis argummtnr*
m rectns . Cap. V .
TrcrtMarnnus Dclriofeqiicntem hiftoriam , quam ^ # e
r-rioram & orcpropnonarratamab jllo , qmfit.M
^SJSS^StAl^ illam camhxc,;--
M fX&SS)? frribcrct prxnunjbus hibutilc,vide!.cet,qiiad As-
1 fflkNfll no l6 oo. Eie Martij Pmenui i vtaiebatnpt
l^-^™ 22 . ipfa hcbdomada Sana* Fttt* Qnarta,
t>«{*> ^"^Srurn ingreuiH eft, cnmq . vno ex «pf« fpcdlantci .
Collegiumlciintamm iok deambuU»s arrogantius
pfticnlarctm , & curj crc P ^ «omeret; moncmt
bUlphcma, 2, p-n f= fc ffiodcftiu| , ac ] mS ar
femc! , «q^^K^ profic icbat enim in peim* per om-
^"""-'ySa^nifig^ piirhcbaxiqomobrem acccdeni
„« anx,j «^r^Jouid babeat ? cm re> vacet?& fciir aoed
SK "SS^S^ prornmpat ? Kefcrt lile , Pen,
miser d aba pw ibui auditlS) r c fu,ra,graueqmd-
^ w ' - 5 £ r h r » c m a »u apprcbeufum duxit m collegium , 3c
pil mlabc!fcvcritms,ma«n n fibj cur ire . T um
bhndc rogam , 3 u ^ e Wurb a o ouidcm , fcd fequenti die
patno profusereco.finm,K peom , j ft decidifTe»
rub i rborc iacentcm acccr5lfc,& recenfirn ijs ipfii , qu* pineba
tmA oux pa(Tu us clTct incommodis , opcm & aux.lmm , pr#i-
Sn5?eparen:» ^atiamprom.filfc fi modo d.to chyrograph»
fc v eller ad pa ucut , qn =da.n obligare : Se autem ear.ce (p^
feonf, qn -m pcroi iofilfiman, fcirctmon obremperafle,» darnion
codcm ?ehto>& fragore cum quo venerat receffitie}pr*dixrt tame
forcvtcum aliquaado twn acceptas condnonis pceniterct .
cumnonpiocLil ab Vf auslauia , iuxta qncndaftl pagum actidii-
. L .- fr . Wi brcui vi&us iticomtnodTj,
ient/uidefeV^
dic quodam fub vefperum e ? reu , » dmci;em , qua^
■ nonded^t coavguemeni defl rcliqua confmj, *mh jv C
' cidcvat,& m q^ Slfla^m il! i fe taon Cigan-
fpe sfiEWgcut^ r& infuluns air , nonnecgc dnce*
jam^vtiua.gnopo^n^un o;i . uoMxi!
i ent i s |rauam P"^^ p!cn a nnl» iU m corpu. , amm*.
Sue tus tn potcfU$:te v Kifcn? ° 1 £ , ficem, qrra|.
iiuerevctercsciura ln upa^ ; j m mgreflu,
«^Aum inanrteftaturum , m nUU " 1 1 j(. tiuiill homines om-
LesAcos PO^^r P^u urum , te vxorem non ouSu-
lue nnt , odio impUcabfl pericq furlim . C inn m tam per-
nmukd concubmispec^ ^ f jTet fuvgra-
nirioVamlegem ^ k ^^^ x Jn^ porrectam vtttofr
pha proprio kngutne dc ' c " be ™ p jne c t:m m digitorum extte-
5KrnU*vicomFC^
«dtatibus expreflo mamuu i t- mo !liorem,fed cura
p rioui materiim ( ncfo0 r ^tmue\Sccpt«s T evWs prsiuit^
?U r.orem^ calamum/cribcnaque^o i pothcetutj
Eftiti veliet , & qt« fe ; 1,"^ am fc drcebat omms#
Sriptotraduoque ^rog r -phQ> R , ronumobdor.
nC ris mftrumentovum ar^omam ^ nuUo
Sc,adc6 P acato, & al» fopo e > ^ - n multam luccn itet-
bcrgenim ^.rc™ .biex.l.) pe«^um.fe riir um J
«ouum d,mom cty ojrapht ^ q ^ ^ „„« -J
^uco^^
LiberTertb?*. i*7
• voluiffc, tandcm fuafu cimifdam vcnit fjrrtj«,
ta^k** nlfCI P idie ts*nen, ouSm Marpurgo d.fcedc-
rcr , DO Au ac |^ r v fi n ^uo trfgifi* >o Marrij comparcrct , fo-
T^gurioiumdcfc nfft , in ftatui cx raaurtlt.tuatur,
Soeoipfodcna •^■J^" £n u ; s )t 0 d,e atali con-icflu
fSJ S mcclnfuko *g»a t um fib, A
far-fio (poi /ckft 1:a . sl ( n,oprobrat perfi-
d^n^c.uodcou ral^n p. * h M i onc , vtm cdu-nidigim
fe.pctit 'rSfrcTcnfim *b sdclefccntiapccc.m,
in pignns « cftrat 5 allcgatis e fcr.pra, ,s te-
^nd.ranm^ ; Unis dies , finu^l I.bcllun^rt
ft,moni)s , qwmobi cni o«c.t C(inti „ c bantur , & m(h
^oS^o^
cur * habct, ccrpit , ,u n rcmnm - .o, e vnq ^ fc
co ten pore ab > uo r«re,«i ^f^"^ Aptilis fcfc ad
to rebus cathohc* fidci eft .ntorows ^£ZkL*s emM
f uffl ,vtinprafc«t,apatr^
pafiabencrcfcndcret .,1 un rccu»ntur i.itt^ « ^
ScC«l«rcus, cot.uit penc «amm* ^^^ meD l^
bu* contrcm,fantem,ad ? l«,ofuni Ec, warr.s
connifllt, W tK;bartcrnv^
MtireDUDoatwnc.&rxnoms-LWT rtadTeW
(dcflituius.M-m.catv.r.L. f;; - ■ «, An?e i„ l., t -
pfc*, vt confitcvctur, tcc f t,S f ^ C D X ^rron in aurcmfufnr-
t«n s, cum pe< cata reccnfi e c<rpu1ct,e> » irnpro bi
rar, huic nebulon, con ft no« crcda* ,nnM d.s ab co *
«rcumuenin . Totus >.'*«,» impenfus.tum vtm fi de ccn^rr-^r^
t n tunV, *t irebra < cr.f ffciic vmucr fos cor fcient» ^c^ «£"
Jurcaret ncnfuitd^ M^pater dcfignatuscumcoj^^^
opuu-a ian, fpcrari pcfli viricbantnr = paticbatw taincn r ^
l&infukm varioi,nam & uc&c quacsm,ter eft ad «1«*™ V
paffuum dc LcOulO eicfius , *bf* vila tamcn vlhm men.b, i LJio-
Cdmpencllj MaleEcaroriu
ae fc ali« fe micxhibuitDzmon,&magnanj P r*f*. -rrtfnsbenc*
«,« aiu* « m M . trDtl r<mm rcdirei>quid Im: ic k -tftigerett
uoleatiam ^^^^^^ , non nu.orem de,
miror, a.t , qt od cum uor» W1 iorcm , rtuei . ran f q: ad pnftfe
!Srffolp«^ mc < ui * 111 ! .«■<*»»«* ^
^"^^SSb.crat in domo pauperum (in q „a„i«
lt ^;^U K^,bar. £ preces.fubiiiiiut.ic ncc pu fe, necvcH*
5 £S m« r U amibus:, quamobrcm ro S « crum.ata, etu^
StS dianm cnguriolum rcucrracur , iore , vt ,o, ca a»
E^SS Trimtati* , cum noftri Deo*,
^ U mainc'« t,«r,mcudafl<rut , abaq,- nouuul.a p.etatisexetcH
<° "^ iiioRefqjiuhunc finem I>co obtuhilent , difpoflri»
tera ionU fan^fti Suirit", pr.efentia in «mpio Sanet, ^tlur,-
I^SSc^ontraflacft protclUtus, fed diffici*
S^d^^c fcufusimpcd,cnte,vt n-c!egere,& *grc,tard=q f
tll ' e> ■ 1 : r-n», oo-f-t • I-ccir deiude prorefiioiiem hdciCath<*
p^cuc.cmf.q^pu^ • i „1 3famivbi ad h.rc vcrid
{
fiStt«i?ormam BullxPij Quarti re!acam,vbi adh.cc verb*
vet umcft Ecclefiafticas trad.ciones.obi cruat,onc».& a,:'htu-
tfcnes nrmimmcadmkto , & amplcfror & frprem efe vc;a &
Sriafactame^ ■«« legis. Et m Sandimmo Lucnanfcl
Smcnto effe vere,& rea! ker, & fubftammrxr C n: pu 3 & im-
lui bJm &c.& hsrcfcs ab Ecdefia damnatas.ego pr r.teraamn^
Immbuscorpori» viribus eit deftitutu» » ercpui» it i oculorum ,
r,. a Jft.fi Lftracr vTfferema»,*t<iuodcordc crc.!:tut , expn-
m^
gfs diccrer.& credere fc.fc «penr. copiosc Chrift. , : , « . , *
fScm, iicet criam diuerfum eueuent,vt tuchanftiam alunc^
0 S Inqni P^t,& audire, acccder.tc vcro .^■■cniorc, amj*
LiberT-i-tjus , 2.£5>
ioqticrctiirA andirer.-dicebat vero fe infcmm eorum ory
v'- clC ' Jiii n ai'rcniindainaflenHis, folumanirnadiiertifle ve-
ma ^Sc\oc fibi os daudi, atq; vt nifeil reknquerctnr intentatum,
] T Aretdosrclifiainaltan Euchariftia digkum cosiccratuni
■ 01 onfuit poftmodum vero vhi Ew^riftiam oriadmouidct ,
° n ' Mii fimiendam obruliflet.tumdemum inimicus cum orepa-
* •:l_ e itare J ae mtiltis renitcntifeus cam iu ierera atrollere ee*
mq S admrarctur.vt eum quieram eiic /iuerec, & chvronra-
»t:«ftiruerct,eatcrtioex mgcW fuae dependcntiani taftigio
J ,li iuuenis foliusreprwfentaurt ohttinbus,^ tens nihil omm-
l\ v videntibus. Eo die nihil -liud a&um,pr;ctcrquam qnod &
'"° \tx ibi ad Dcum pro falutc eius fiife prcces , & maxima recu* '
Kandorum fingtapharum fpes iuueni fuerir rclicta .
*Kiercrria Innij iuuenis tempium mgrediebatur , eum hoftts
• nn ; nito Liukum cius quafi pai!!odiuerbcramt,& fimm manum
S 5 miferum in modum dilacerauit, utfanguis ccpiofus dif-
r' ' - t „ e mine tamen,qni hxc inferrctuifo,fentit quoquc ibidem
reU -m ftbi ab aiiquo torquerUihfl tamcn iHcomiUpdi paflus dt>
Dnetcrquimqudti dicbus fequcntibus remanfcnnr mmami cfcfc-
Sccseum mmore dolorc,qudm fenfcrar, dum i!ii mrnusla^ra-
retur f odem die mnlta feccrunt noftii ntad Dei gionam, lcek-
cem res tota habcret eftcctum . Exatatusca noctc ucntus mgcns
abfquc omnuio pluuia , andiraq; uox iuuem uelut in uento mife-
tabiiiDerlamentantis. . ... .-. .
£>je 4. Tuni; Dommica infra oSanam Corpons Chrifh tn eo-
dcm templo fanftz Carhann^,poft facrum,& Uttanias,ad fingu-
lasfanaiffimsTriniratis perfonas habitas , iufius ex carta dcte*
ftari (ua pcccar;-: , pi o.ltcri fidcm,& coram DeoAngelis,& hon.r-
mbus proteftai i Catho! icum fe efle , nunquam fc de Miferkordia
peidiffifurum; fccitidaliquandiu adiutns ancmine,cum eiu:-
fus deficeret, : i «jlegit alius, ipfe tardt>gre, & cunftantcr nerba
ciitrebat, dscmonclingnam impediente ; ucmum cft, ut dicerer .
Quapn.pt cr o bonzlefu &c. tunc nec Iegerc id potuity&ec alios
gii::m eepraamcanidedifcit , quambeneficio Daemomsioqueba-
tnr fatis cleganter natiuo reti.nto idiomate . Koc animaducrfo ,
aufta omnibns fiducia in ^ratiarum actionem recitatur . TeDeii
Ltudamus, Iubetur progredi, ncquit dicere; ConfiteorDeoom-
aipotcnii &c,Domiue non fum disnus &c.fruftra>accedk Sacer-
Pp i dos
tffi eompcndiiMaleScarum:
. /p;, ^a-moniquein vii tutc 1- ei p rsrtipit , -t hcfl
m iB€mmaRimfaciM.Tzfitavi»
duodccinr.evixcumrctmcien • ^ virginisMj(|%|
Ad vcrba m u ti is lcu- c> . ;t xdail , t ii; .,cnis >dioma*
innocationcm c>n:on £*)- 5 , fe£tit gen , ; a !*tos , &. magn*
te fuo: autugitamc • ^i.-' r . c , riir;on3F optcrobone Jcfu&c* : 4 ,
alacr?tate,altaqu< *«! - ; s * co : iamfnmaUu,
cratK nefmua, ! * 'P ;^ cklt , t 0l -. r tcor &c ;.c«*,
homcpnrparst ••-«■ •" ; . _ utjVtr:C f Lt i £rc poflct,hberaw
tetur . 1. cmuiv. u r..x - • - ■ . Le; us ticccit , rccitat,
n.eiiiamaDarmcnisn.cm H ,u &c - & alta voccpronttJ
Ccnftcc: &c.J < mme nc,i , > m v, cU: ill!r l{fcpr ^
fc.tcni , ( fi ,..^cfcipfnm'l>Pu r , , a!l anoU] gutiu
*git , 8: tautasdhco vircs '«»P? " , * air , i .n.oncm nc*
fct fiffcdcbilltattm videretur- i-i haftelU!S ame ipfc , vtfacc,
timco^contcmnocxanm^o v o ^ ^
remvix impetrare pcteram . F Ua fubinm it „, cemmt.
CathohcaUT, ? ,uncr.:po,nnd e .e. !s , u; , anivifi {^
fej domi fe rui ft. ^^ c ' »«d - cihcmm poitat ,*
focietas: !tuur« quoqi nc fil dcc». d|uerber , t . ingcnsrnr-.
fe^bvc fpcrum fpontc . ,, apart e ventts CoM
fen tom cotcmporc nr4i , horam adcftmiB*J|
[ eg nim'«npctit._Ant e ^**»^^, in quo cum alij» nWj
aho, aliave coimtatHs , & V« ■ Sjil - cr ..r ?-i focUm (nm
inv, ■- 1 S ^iaccthi ncquam? & rurfum ofiah-
feg«^«i P i"ff«hiu:cfort I tafin e m.A«J«a
terrem MC.*m W«ttturfkm,n« homincm commendwjj
ctdypm pcnc mc abcg.fltnt, n cnrn^ ^ frcmcbund ^|
qhJirjtnmhcucnt chncxa, e~ _c« ■ con ft annl nme nunquaml|
^cbirfchomoq^ u^"^f e in „ C £ :, . . vlaiorestui**
otm mihi rcrualh-,6 P^^\^ !„■ fccere, quam vtl fc-
iriel datam fdcm v tolarc . tn ru i ter> !nncnc »
^m,^.n-.c-^f-^^^'cc.na«.d T .
dicn.-citrepiaimiccu^c.uicv». r Cv
liberTertias^ 3 0T
^fom ft^Sg^gU* cxiftima, perdite nequ*«
^rSiSl ^ Poft hac i ftultis fidifqnc crrcmo-
tenm & £ u ■ - - f ^ , o J mim tulim fit , ma.l omni.io
^ &maj>u frietdtfiraa iuuenis collo , fine onini Ishone
b» ^ lC f ' & ^JTJ -Td h*c omaia iuucnis n.h.I refpond .r, cx-
coBtrc£tato , cuanmt . aq naL . , f C8Ura pr0 pnmm .
wc,ia IVJi z aSueret, violenter ab a! iquo cxtmguitBr , rdq;
q«amcand^^
fecundo, acccnclittcrcio, .* . randelacv extineuimwr. »
fitnulA femel matcria ^^^ScuSum accenderet,
^vcntthomimmmen^vtcc^tt^ ^
«uau.t , 3^3,1 tamen ab co iuuenis reccperif. C6-
W :SfcadSSncm7& qui lum» acccnderat,ante im*
gmtm B. Virgmis *ur« 1 c , rEara faneuipo entam , attol-
^furscnsvidithu^
lif,cique pon igit,cu.userat c nj JJb* F d | j a< Jmouc-
^aphp^eftircl^tmacccpit^^
*f ^ °aT Te SSS ne forte fema»
^^^^^^^
& tradunt ci recuperatum chyrograpnuu, ,
SMVrPureTpoftrcmo confcripfcrar, in coq; erafum e prioi ,
K SSSS SSon fuppcdJrat, ^«£5
^aliqaidpiamfubcflec&forrc non omniaintegre tcftitota cl
fent , qo.luuems erant in priori chyrographo , iterum dc^orc^
noftrisadSan£be Catharmstempium fa& ac Deum preccs.reci-
lat» Littaniz, pronefta imteni Eucharift.a,ad.urnwfc*
«k Demon, vt fi quidpiam efiet refiduurtt , quod ad mueiu m ipe-
filnt , illud Dci omnipctcntis virtute rcftituCKt . Sed quon am
qoz Compcndij Maleficarum .
hmems dieebat faris fibi conftarcquod omna mtegrc circntrcf* .
» Sumqne animum eflc P er omnia qu.cnihm^.p acmt mhil
3 „ 5 ^ ! cnC are 5 Qnare aflis Dimnz bomcat, ob tam granfe
fe£fe um Sceptum^atijs . Tc Dcum landamus&c reg*di T
dUrciduci,* ReucrcndhDmoScccnicnf, fcpiico^vt ier«cs t<fc
» Kproccffui pro coationc popula proponeretur, quod faftun,
m,oalrcrun, d-fuiptum crat m rcmpio noltro per Parochw,
g M fcSuffu S&cop, iu magno hommum concutfu f fc. & fe f
ScntUcombuftnm foic. Hxc hiftoria rei geft* vcnmma,,n qu*
Sclcromnium famc,& fingulwum cathol.carim. c.tcm^
m*im eflfcaaratcm,de quibus alu quam plura fubdcmui^
ne Reiwed»* ccntragrzndinss,& TmpcsUtcs .
Ctu-idc remedijs contra Tcmpcftatcs /opcrc pr^
thim cfie duco prius uidere , num I cmpcitatcs rc,
rvm.ram animatarum, quiannammacarum pol-
' fint coni-iran, & excommunican, ad ouod , ut pau v
«W* cis rcm «pcdiam, rcfpondcndum cft ncgatiue, ,
r , ■ /J* comur ari, & cxorcizari, ea fo: nm rationc , quod
h0i "JShJS m4fe£ pr mario comurari.uei cxorazan,fed d.1,
f C 1 ■ K: c.i , inx« iUud I uc 1 o. Ecce ded, uoms potdb*
b t4ii faiente>,& fcorpioncs,& iupia omncm untutea
« «nd . f ™£ * Mt _ E , qma tcncmus Tcmpcftates, &
^,m,c,^ mhiUioDU^ homiuum peruieicm exctan,
- -^SSrfSTiSS ^ntra demones Tempettatcs exntantefl
,cico exorcilu ui ms u r ^ ra ua res eft admra,
«itcnimD.Thom ^.^^V 0 ] inn propr i un . a&um,on«
recrcatuiam jrrauoi^tui ad agcnauin h t pcr mi{M
mxta fupi a aIlc e-"J m , u , 0 cxcommnmcan poteft n.i,
"P" P 0 rS^ uL 5 tu,, prout ctiam probamt x.
* *nten ™«uoJ« no- inten
tio crgo exorcifts m comutandis 1 ^*: ™^^^
Liber Tertius : $03
KSfulm-mi&c, moucant contra nos: ad rcm igw* ^
fed (
curare.dici l rcrr . * ^ bcnecBfconem Epilco-
rcdSruit, lifut viL nmuali cffitit ift* Bomb.ru* .
HisprsrmiflSs ■
jtisnnbcs ;vcl Ktliqtuas >\ li atCi - n -
Exorcifmus cx Brcuiario Romar.o .
f,c clcifon. C hyric d eifbn . Pater noftct^cs m «rir s *c,
Verf. Adiutofium noftrum mnommel omim .
Refp. Qmfccit ccelum, & tcrram .
Verf. Sit nomenDomini benediclum .
Rclp. Ex hoc mmc J & vfq; in feculum . _ _ .
Verf. Exnr«at Pcns,& diffipennir iniima cius »
Refp. Et fugiant qui oderunt cum i facit cuis .
Vcrf. texurgc Chriftc adiuua nos .
Kefp. Ec libcra nos proptcr nomen tuum .
\'ctf. PominccTtaudi oratior.cm mcam .
"Refp. Et clamor meus ad re veniat . (
Verf. rominus vobifcum . Rcfp. Et cnm fpiritu tn© .
Orernus .
DOmincTcfu Chrifrcqui fccifti cahim , & terram , mirt , &C
omnia qua: in eis mnt,quiqj flnmini lordani bencdixifti,*t-
<juc in co baptiiari voluifhj& tuas lan.6iiEmas manus, !t brachta
. _ . facra-
tenushisnubes.qmsi dmblllcrC , & am h»Iarc cUgue-
a gmftrii video icrern P^uro" ; im ic de feuieutium dcEctat ,
fc mbetS adlaudcm «a &*£ ; J „ ^
maieftatiuui. Q^u.^re^nas
^ Trcundet K nubcs . t
3^arLiattcDe^V^^. n ; ri ,. nlttc Diusftiius, t
Comprim*t,tcf^™
Compcim»t?cD cus UlL
Qbfecratio.
, c ,„r m , M irct» . Sanftu* T.ticas : SanfeTo-
auucsBuangcii^^" u ^; ri:i ^ prccious hancTcmpc-
di partcs diu-algarunc ■ £^j bw chnlhanonmi hrub«s*
flacem A termmoifto > £ rift(>0 bLuicaiu eftugari,* dcptU*
todcm Domino noftro Iefu Chruto
■r ™-r* r*ctmoocs cum iperio duxadus .
Exovc ifmus co M ra amm*
. n ■a;CiceTdos,renminiftcr > licrtiii4^
]H auchontaw , & vii cutc c ;vcia mmX u» , &
r^, rhrifti fummi Imperatori , non me 1 ^ £!>
ci ;, tlS in «rtuteciuidcmpei,&iJO ^ Nan u>tatem,
Siiiruuam eius mcarnxtion^! - V ficra:mi mamCr«£
ptr Baptifmum, & iciumum 'P"™ •^reftionein . Per admt-
Ltbcr Termis . ?°5
SS5S-!»! rK "'™£^ m ,f h"m,b» como.oueri, dc
fa EtfL* Cn,c, * corpor.s fui
r-uit isnibus .t r r«*li4if« furrexiti mrtrtuis . f
& fc P culumf«r4gnc I n. Rcfp. Amcn.
ToJleA oFicnddt Crucm in acra dicens .
T* CccH-numS«naWn« Crucii ,Fugi« ipartcs adnerfc vick
r* - „- & mondum Dom nus nofter Iems Chnltusfi -
Pollcx dicatur . Quhmqi wh fdum ctfe &i.
Antiphona .
SAlucKcgina, matcrmifericordi*&c. %r - nr)&
Sub imin przfidium confngimus SandtaDei Gcrutnx nottras
de,r £Knc dcfpicits in nceeffitatibtis , fed a pcricuhs cun-
4Ks liberanos femper.Virgo g!oriofa,& bcnedifla .
EcnVdicitc omnia opcra r ommi Dommo.Lauda»,* fupew*
:!utc cum in tccula . GlorUPatri J & Filio , & Spintui Sanfto .
T^" ^Duatnr totum, & in quolibet ncrftculo addatur . Glona
Tatri,&- filio &C
Vcrf. Benedicamus patrtm,& filium,cum SanAo Spintu.
Refp. I audet»us,& mperexaltcmus eum m fecula .
ycrf. Ora pro nobis Sancta Bei genitrix .
Hcfp. Vt digni cfPciamur promiffioni bus Chrifti.
Verf. Exttfgceflrifteadiuuanos.
Refp . Et clamor mcm adtC vm . ;
y«r. Dommus vobiUum . K«t *
Oremits .
t,„,. nrideditti famulis tuismcetffl
K) fcHione vcrx hdei xtcrnx l < ^fuiniw.vt eiufdcfflii
fidci E*tate ab omn.b ' c ^ r fubFi , :ijs pacis , & Beat* Mari.
peric»! is redde fecuros . , f oir j r<t[CS nequiiiz repellaa-
A tur,& cle^enter «W aeris fcrej
^^SS^^fcriJoVd.at.u P r::ueni=ntc clemcnt*
(,13 UJ — -
fcntwmns. frllftas terr* dignare Donnnc DeusJ
LArgin, & conle n * r f , aaxl]t s , & prohaamus fpin
itcr ,vtteporanbu^uc^ ^^^^ . .^^.
tiulibusm cremcnCls ' PC
humtuum8--c
Si adhuc durauerit Tempeftas. dicantur Litanix . ,
i- vnum nocturnft mor-
^Ptimumcftctiamrcmcd^
(J tuorum P ro ammabus m ^ u ga . . , muJ
adhuc viuerct
e & confctccarc dtgnens, ^argab ^ futiM *
eandem v.rt.Ke^^ ■ fop;;r f fcrcntibll s s nuU*
fraudcs mahgnifpuitus, vt uips fitM dommetur . nuitt
Verapelfcseifdem
tcI 1 n,,. m n ^ a .acns corruptiomuinucj, lM vllaT 11 '
SSa P rf proSa> wpcaan -m» ,m»dn .... ,
LiberTertias.
• tas domineturc» 5) ncq; pneuaieat
„ columis confcruetur&c cre Euange hnmS. To-
Mirificc contra ^f^S^i deutdc sditmgatur fcquei*
' c i n prmcipio erat vcrwup c*c . gyandinej,*
SS&ra ioloann. Nide* ***** .jjgrg ^
^Tpcr tres ^^^^^ffi» Martheu„,V,ar ,
t^.m.^cdumtr^
S cs : Tc fupphces dc ^|^numperturbationem a icrmino
onn.cn: tcnv -^^^^^ ^fi^usruapot^tc arcere,
SSmofclau^ auertere digucns . Qm «n» co-
!S.lVutre,& SpintnSanfto &c • Ecatsc Mari*
•MaximxvirtuD» contraTcmpeita es ei t fuaoratio-
Salne Kci;!.^- ^^^^'J^pgf^tcs^ugabat . Prodeft.
nc .per cnam Sacercios qiud-ni te l Ncc o :r ,itteiuiapu t a-
^^ihabitar^
T^peftatum. fahcet . 1 tnsno... t i lnjmacu i ata : B.Mam V.
Conccp:.or.is . Tandem, .^"^JS. W fortis. san-
ftc ,& Immortalis mikrcre not s, rempeit , _
Se.cocr^ntur.DiitipuiUsmfcrmone 7 j.oei
Bcnedi£lio coviravtrrr.es, la ufiv>WW Ch «T »
Sacerdos, fuperpclhccoA ftola indntus dicat .
.yerf. Adiutorium noftrumifi nomineEomjnj .
Rcfp. Qnj fccit ceelum,& terram .
Vcrf. Lominccxaudicrstioncm meam .
Rt-fp. Etchimormeusadtevcmat. «wmui.
V ctf. Bominus yobifcuni. Refp. Et cum Spmtu tuo . Orcmus.
Q3
Oratio.
Oratio .
r , n„ m ;„p clementer exaudijVtqut itu
T> Reces noftras ^ f T-^^ auiun. , vermium .
feu munumfaut locuiUrnm, C^J^ gb ca niilcriC ordi«r Lh
t ioacm patimur , pro ' tmno ninH g ^ .^. n , k hQs J
bercmur. vtprocu a tua potcnm c l lU1 , tarf , & quietc
„ mp o,, agros, vd ^^J^ orta, L maicfia* dcfc,
^rSnX-SSlSLi.nr. PcrChvifium Dom.uuo,
&C. ^nicn . Dcm ,ommu bonorum remunerator,.
^MnipotcnsfempKcrne^ , in c , liliS .ommcomncg^
\J & peccatoru maximus mner - icnim , tua potcflB
n« Hefi^r, er concedc , vt quod de tua m.fe-
„6bi*pccc«en^om»ipote nam c f?;caccm confcqu^
ur cftefium , qnatcnu s hos £ iliK o » , cdlcendo ma!cdi .
fta^aur.l.aanmuhaper^
^^^^SS^S^V^^ a&oncs maicftaa
Exorcifmus .
V xorcizo vcspcf^~s ^«^ m chrI ^; Ul!n
JD auimaha per DcuPatrc omnij C onfefhrorc-
eiusA Spiritum ^'^^^^el ^uis: ncc amplius in cis ha-
cedatis ab h» campis, feu v .nc is > c i bj ... , CTS pofiitis,
b tctis.fcd ad ea !cca ^ ^ fth , & Hcck f«
r-onarteomn.po;cnn S Lti,^ ^ ^ fldsnia!e a,ai,
& rci vo 5 maledicc ns , qnod c f. - 1 ^ , ; & quaC c-
dcficicnr» dc dic n ^aVloc! nucniancur , nifi neccftaris ad
nns rcliquix ^-ob»" ^ 1 ^^ fiarc dlg nctur , qu. v£
SSSS morSosA fccnlum pcr .gnem • R<*|
L) dTbaptizatus aquas munnaft.A ^ - ^> U0<J?
llberT«tia£
Incubis, * tej»^* dcemooiSs fubij-
, 1 KSti , qu* fc v o ln n t a n c J n c { ficis cum fo*
BTJ ciunt.vt malefic* . W**^ volunt atem inuol-
SuT Tertio^l^fun & h« u«p ^ d b .
«ux conrra carutn ommnovo t um ma leficis ma-
SoWturA quibus P^-TXnS.ualcficarum ficut
kficiantur , quia dcemon esadinf H» ^ incubosfie „ affc-
fiant^onceasanftultac.usc adhiberi rC mcaWed
His vcsatiombus dlUer f ^f non conferant alten;quarc
«miltoties fit, vt oueconfcruntvm,uo fint rma len-
no n fic de facili expclluntut '««J""^ £ marC8 ,& femine 1*
cu, fiuc non , Quiuc, .gttur « ^^^Lncm^ pcriignnm
bcrari. Prtmo,per baaame n ta i e n ; Angchcam i.
Sana* trucis . Secnndo , rec uando laiu cert! 1(J _
.Tmio,pere*orcifmoi^^
dmutarionetn. Qum o,pcri« ^ rcperics aU .
ftd quia de his remedijs exemp a » ff ram .
W ,?eftat foi»-,v^con,^ , &> S- Ber-
FcemiiU qusdam ioliic c^u^iui aritcqu am amuhe-
Mrdns.poft adhibirum pr.us aluid icmediun ,a ft dus
SfceScretHdcns diaboktm njus^ « »« n g «g* om-
difcefi«m:conuo<auit,Sana S POpulum »^ d 7£ omiaim ^
ncs in mambus tenere accenfos ^
mbus , qui adcrant excommun.cauit , & "^P 1 ^
'Lu.« t Jnrf-nlixif Itao; miiltcrlibeiataeit . • ,
«flbm haberet, mtcrdis.it, ^H' , jrudines a ma cficts ■
Qiiocircap ecrcdcndum eft , quoo i fS"™ 0 " 1 " infi , ml i c fi.
virtuce dcrmonum inftict* excommiuiicarentur - axm g^g}.
c s authonbus , & d«mooibus , non adeo m iP^gSSSto h
renr , fcd ciauslujcraxentur adhib.us foptr hocalijs exoratmis
^fflSpmihn. Athifi^ in altis quoq ; locis diunPi-
uina permijiooe, locufl* volantes turrnatim,vmeas, -
jro Compendij Maleficarum .
bor-; & cunSa virentia perderent,hunifmodi excommunicarfi.
nc.fle maJedttione foeatar,* interemptar tuerunc . _
Si verd milium prasdiftorum remediorum uitiabit tuc ad cxor-
cifmos approhatos eftreairrendnm* qui h pariter non muabuht,
ad fu«»ani'am diaboh neqiiitiamjtimc ve vera dtceumim eft,q|iod
talis vcxatio diabolic*, cft poena pro peccatis lans ractoria ( fi ta-
men patientef fuftineatur ) qma hzc , aha iunulrr.oai malafe
premrnrnos , vt ad Peum compcllan: , mxta pisl. multiphcaftt
ftint infirmitates eorum,poftca m&ff&WtW* •
F^ewcdia contra malrfcia avtatoria, ucl odlofa . d/>. / X.
* i ltM
Mcr inordinatus \ nius fcxus ad alvermm porell triplU
tireroriri. Vel ex folo mcot.hclcr-to ntt: otitm in-
tuitu : Vel ex tentationc da*mom:m :\ e! wudcin cr
makficio*maIeficanmi,Ne<:romantiL \: t.r..,& clicbo-
li fimul. Iacob i . vnnfquiiq; tcuratur a cuiuipifag
tia fua abftraftus , Sc iMefius:. hxemplum patetm Suhtn.vift
I>ina Iacobi Patriarch* fma ,quam adamauit, & rapuit, & coii-
glutinata eft anima eins cum ea. Gcn j 4. Hoc autem fit ,t plu>
mum,quando poftpofiti-, rebus proprijs, aliaiarrm qm* latagl^
Oritur etiam ex tcntstione diaboii , patec exemplum ttt Amffj ■
«mando Tbamar fpeciofiffiniam eius forovcm,ap-otamt.a.«|$
1 4 quare i diabolo tentstus , & ftupri oblitus, liiam oppreHrt .
Paulusctiamfictcntatus dictbat 2. Corinth. 11. datus eft mm
ftimulcs carnis mcx Angeitis Satan*,qui me coilaphizct. J ;e I er-
tio, extat exempUim in fecundo lib.in cap. dc majcftc. amoris,*
«dJjdetauliere tlla,qnae nonpoteratpaticomiigem dum vcllet
cum ea coire . Remedia autem contra" hiiiulmodi maiehcia,op«-
ma fnnt Chriftiana,& illa przfcrtim,qnas: contra omma makfic^
vim habent, Ectlcfiaftica, deqmbusmtra,in hoc hbro . Sunt,S
alia qiuedam moraiia , quibuscaro maceratur , & concupiicent»
domatur qualia funt,opera pcxiiitennx: humi cubstio:cihcta:fl4-
geila.iciunia . Alia funt,qu« parttm omittendo,partim commii
retido muant . . ^ ,L
Omittendo funt,vt vitare confpcftttm rei amatx 3 ocmm,« an*
Hbidinis irntamcnta de qmbus dineruitHelinandns : vis, ait,e^
tinguere !ibrdinem,amoue ligna deigne,fiftndct incendiumm.v
ligna plurima ftmt.fed potithmtirn hxc.
OciaJcgmticsJoniHus , carOyfamina, uinum :
T rojpei-itaf] kdits, carmina,forma,puer .
Liber TeYtius ^ W
^ocicaitfaiprurafacr.indcfuleriis eftomms ociofus . Et
° Uid * ocm /i f?" "
Dtfp'M*q, lacent&finclzcejMCS .
»alleu.,qu«a ficii ftber pr r « _^ f ^ D.etiam Hic-
per nd^rcm^ ggStoX & Claudianus .
run. aie tcrreas mentcs }™K, r ^ e6tda f ag ittis .
nr ua kfrmsn ^ Q , « quo eft lu*u-_
Devino,ait Apoitolus. JXOiwciut
■lomoni , quam profaent tpfa lapieatia . l concr*
trahitaliqnando apeccatis . . _ «JKrfctwifc.
Deludo,pro qao inrell.gitur omnis iocus , & mceftinarcpu,
cnatlibidim,vtait,poeta.
6 'Voh fo/et f» o.t illa uem rt Tboros .
T>e carmme, fnbquo nominc , omnc melos mufkum comprK-
^iS ythara,& I yra,& Tympanum,* t.b.a & ymm
iSSSm* veftris::hinc,:& opus Dci non re/p.c,t.s . Add.c He 1 .-
nan diffic.le inueniturahquis lems vocts , & gmns vitx- : qmppc
cum vocis leaitas cantum defideret,vitas grauitas planctu.u . _
Pc forma, illud legitur. Rara eft coneordia formifc, atq; pudH
citix. ltcmliseftcumformamagnapudicitife.
Depucro.aitHelinandus. Qinntumenim pcricnh lexusaa-
fert in muhere , tantum sttas in puero : periculofa cft sctaspuen :
pe.iculofior focietas:pericu!ofiifima vcro familiarttas,vride Icgi-
tur in vitis patrmmnon habendam familiaritatemcam fccmina,
puercsvel heretico. hacteuus de omiffione .
Qux antem committi debentjpro hoc opportuno remedio,re
fcrc Marfiiius Ficinus in conuiuium PiatonisjvidelicctjCOiifidcra
3i2 Ccmpendij KfaleficaruiTu
W aatecnttr ,'ac animo m olncrc defeflns ,& vitia , qus funt i tt
jrrna- mul ierc, qnibus confideratis, refrigcfcit amor . Infnpct ,
anirnus amanris eft apphcandus plunrais , varqs, &grambusnc-
eonis" Itcm, f-vpc numiendus fanguis,rat.oeir,quia nawrano»
patitur vacitum dari,& minuendo prmmm fangtnnem,ahus fuc,
ccdit aouus.nouo fuccedunt noni fp.ritus, & noiw eognationes,
& fic curatur inordinatus amor . hxc Marfilms . .
Frodcftplunmum mortis menioria,& mterni cog.tatiotLeara
bonorttm librorum: preces ad Peum iufr: pci-egrmatio,& vifica-
Tio Eec'eliartim"particulariiimqiiorundam lanctorum.-peccan
iHorum ibi lem confcffio fafta cum contritionc:iigm s! Crucis, ac
deuotsahcuiusorationis multiplicario : hcita cxomzatio , im^i
Plorar^ auxilia Ucatornm Anpelorum , 2: pracipueci.uoc »fi>Kjfl
Inuocatioparticularis Beaw Marre \ ni.nis ,q«x vt caihtatij
amantiffima. fummopcre defiderat , hou.mcs haouc mordinatj
amoris, hbcrare . ..." r % -i I
VtiUffimum eft , freouenrer med.mi , nrn folum externamiU
h m cito pentnram fpecicm,quz fra S i!is,caduca,nKndofa,& m--
car fed e-iam cogitare profundiorem corporis tonihamo-
nem " Qnid illa fuit antcquam nafceretur ? StylU fpurci , & ohdi
feminisrO'Udnunccfi ? Saccus ftcrcorum : auier pelhailamcu-
tk, qmd il&trius, ant horribihus? quid cadaum propms? ster- '
cuihmuni nue contectum albctj facvtfomantur niues. hm , pax
pax naribns , & ocuhs omnes dicent , & tugicnt . hormaeftnma
Wacijr, nonhquatur, fed cuancfcit:.!Uni aquacxc.pic,h»ncaU
aliud, nifi deformitas,* formido.-cum amma recencnt qu.d fum*,
ra efi? Ffca vermium , cadaner purrklum fcrtens, , tabcd floluen-
dum,ex cnius fpinx medulla.ferpcnstcmbilunafcctur .Hocig*
tur ainem? hoc depeream? Abfit . Exempium -
Fuit m quodam oppidulo prope Lindaraam Conftannenfis
DifcefisVireo facie pulchra, fed moribtis eiegancior , hancada-
mauit vir mente ieu.s, qui vulnus araoris vltra celare,ncc protra-
hcre potens,conuemr illam,& ho leftis verbis cius tacem aperu...
ipfa hoc percipiens, cnm Dei auxilio, mencc pura, & ^>TOre,re :
fpondit . Obfccrodomine mi , »e uerum ad me accedas huiu£
modi vcrbis,& cogitarionibus , qux honon meo mhdias ftiuum,
S oiin necefTe ent.cniendatus recedcre, r uborc fnp^uemcme
Cu. lUc, fi me modo f P ernis,du!cibus mmtata verbu, coaftc p^
hac me amabis . Erat hic fufpea.is de nuieficm:V,rgo,verbafij
nihiiifecit,verum,nonmultotempnnsrranfaaou^
ris faces femire ccpit de -^iro i!lo,quod cum amm.iduertiiia v u..
libcrTertm^
&* m :™ SifpTcKuma fibi honetta,ae tuta fociefat^
* d,) ^"iST«npIan>quodam B. Mari* Virgmis mprx,-
fe£a QpccC, !*>^ S ^T bo LJ & ?d pietatis , & mifcricord.*
XSSfcita^ cil ab iSa dubohcarnachmanone.
^tmedlnpro domo ifaBrk « wW ' x "
Fmedit m pro afn.flis,feu a inaleficis vcxarus, vel a
^iabolo iLeficoruai opera,is *«*W»J*£
Scdia Ecclcfi* confucta pnrdpue ad «^g**
*<tfW n?mm»lxy.«. mocnimin corum tnbulanone
frmt confidcranda jreum fcil.cet, qui hscnula
«jsP^ {" n l t J ul n,ouirr.al a iuferr:nihil enun bie inrerre
pcvm.tnt & ^Xteret: n« noccrc poteft, nifi m qucm P er-
poiicr, nifi Dens^rminerc ipfin0ccie , c;J am , quantuai
t» n ; ,tt, V T ei "A Sdocni Hoc probauk S. Antonius dicens dV
aat fe poflei vt ai«s4ocm H P , igUias , pranones, k-
fcpui» uis. J^ 1 "^ r tatcmjI iif tri cordi a in,&huinilit«cm,
^^funtar^pappertj , chrifium Dominum , cums
, pxco ^^ x vt p ra<SD luncatus a Domino eft , & camfiro 1 .-
"^ 5 rinme, r & quafimaiicipiu.il fugitmum vmtrus c.r-
K\VXw^%<orztv. . Nunemiferabilis^vtpafl-erad
^iS» eft caleaneo Chnfiiauorumlub-
^i- v C ntrfa rnaria d fe abforpta pUudebat il-
KS i tSarum orbem reneri glombarur; ecce a nobt.
i?nci 1 tc ille. Quarc,homo,tibi imputatur,quod m tc pqflfe
\mcitur,n S ci > ^ Hetemnore. All.satns eit dia-
flereiiifi oui ie illi mortnera iccuritJis wuuf***.» . — — - ----
francs , quia ftuftuscft homo iUcquem eanism cathena pofitui
mordet :Tu , tc illi per cup.ditatcs , & voluptate* fccul. uoli ««•
iuneercA iHe ad te acccdere, non pi zfumet. hxc Augultinus .
Canfie autem cnr Peus permitrat diabolum nos vexare, iolent
— .1 1 u„.,i„ r „ m «>;™ ■ m-mitpr neccata ocr-
Caufe antem cur l?eus permittat cuaDoium hus^mh.,
effe pcccata,vd probfcasfamuloram eios : propter peccatapcr-
Biitdcvt purriat prrterita, vcl vt arcear d fururis: probstatis vero
er;,:ia petmittit f vt taagis tailicturjyel ytprobeair eius coUau :
" J\£ tjyt ,
x t 4 Compendi j Maleficirunf.
Ha & fidc 5 ,5i his dc caufis Peus vtitur diabo! ? tamqu im Iiftore »
& camifice beuorum , quanmis diabolus ahim. Jongc fincmfibl
morunat-& pcl volnntatctn ignarus cxcquuur, non cog.uns,
Lc ad f.h.tcm humanam , & gloriam dmmam a Leo dirigi , fcd
vim facit exfaturando inal.tiamfuam, & «pjcnao odimn fuuru ,
dum homhiibns BOcct • . . .
S.ahqua cOmns iguur fpeclris, aut al ra diaboli mreftation* ft
inquieta, ftatim habira wres confcicntiam cxpurgcnt, contera*
t ur,& dc peccatis coniciilonem Sacrawcntalcin mihtna.it; omn «
d e domoauferant , qu* T>co difplicerc poflunj . Leuotc le nvfu-
per Peo,B. Virt-im Marw.fcSanftis com»enncnt,& interea du«
Snrft ve^atio, quorid.c , mane , & vcfperi Sace:uos nabtru Sacc*.
dotali indums, cum ftola, cruce,& aquabcncoiaa *ccedat,& fi«
ftrct rnmia domus habitacula, deuote rccitar.s pUl. Qm hsh.it*
In adiutorio altiffimi 8tc. fcuangehum S. loanms . Jn prmcipjq
cfttterbum &c. & alias preces pias , ac c,orc:m:os . Ponantnr
lcr are.Hos domus rami bencdicii, pamurum , & candel* bene.
lm ^ rcurent miflas celcbtari a denotis Rcligioiis pro nace , fc
quictcdomnsillius^tcefletiraPci.&inictatai.gcIumfuurscu.
flodem , cui de domo iMadiabolnm exauiar . Iutcnm , caueaac
domcftici ne cum diabolo fermoncm vllum habeant, nccloque-
t, iH6,qiTidquam refpondeant, muStoq, magis caueaut, ne aliquc
Magum voccnt,nec rllis fcperftitiofis remedijs.pro vcxatione re,
dinxnda vtantur .
^cmtdacontra malcficia hmmtorum . Cap. X I.
Ciendum eft,quod quando Malcficar volunt prmare
Vaccas h&c , toflfceuc^m: ach:c domiim illam,
cuius fjnt Vaccx, 8r octnnt modicam butiri, vel la«
cVis coagulati , ex ilh\ ipfis , vt per iSlud conficiMJ
maleficium , illudq; ferui at pro inftromento m»N
iffluT ■ Soniam veroSac* makfiajs interiicnmtctiam iinwjJ
ta AdnefKnduni dWtl illi, qnibiw ta| ia acciduit, rfcbentftu
Lofcpcrquirereomnia fnbtus !i«^^oft.or n m,pcrqu« um«
taiUcdumtur^egrediunrur^vcletiamprxicpi^veleiamvb
Ldaquantur.ouia ,bi oportet fodrre , 5c aulerreterram illam,^
ib epertunifuerit, cV reponendo aham terram.a pe
3 m aqua benedicta,quia confciU funt Ma]eficx 5 .b, ^
Sumentamaleficiaha occuJtare, ad nihantiam maboh mag
«c* tnim fodiunt , & diabolus intromi ttit makiwmm , q««^
LiberTertius'. _ 31 5 .
- wlliffio; a , *i rnita, lapis, aliquod, rr n«, aut fc*-
SSI K; «wi ometa^tfi ncn mueniartur , terra mhncmir.i» ■
T clu * alia tctrareponcnda^ t fupradifium tfbdiabo-
f nlrftopetatui malcfitia,fed qusrit cortfenfum a malefka, vt
^ip^oopcremir cperi ncfario,per quod mokm «*?S
tioacm .
«^e^em retyj roNf r< mdtjicia ligaminis . C&p. XII.
E frequentifiGmo noftris temporibus malencio li-
sammis pftucob aftcram ex CodroHchio fans Uu-
daro, & dofto viro; qui dc curatione ftcrilitacfca
jmpotenri* agem, pramirtit quoddam ipintuale,
& facrum remcdium , dcmde fubdit phyfka oon-
aul Ifl . Ait enim , (ex Arabum fcola dcfumpnim )
quod Ifaac Artbs coof_luit,vt coniuges,pera£ta P"c=toriunfuo-
Sim confcffioncjSacrarilfimum Chnfti corpos, dicbus folemnio-
XSn»; fumant reuercmer , & poftea pfculentur mrnce
inofculapacis, & Saccrdos Ul*s bencdicar, & poftquam excmplo
tobix rriduofc fe a vcnere _bftinuerint,;dcbmtm coniugalc pcr-
fojuant . Qnodfiocc-Ito Dei iudicio .velaliqua coniugum cul-
pj yencficium non foluatur, orationibus fedulis, leiunijs , ahjfq;
Spcribns piis vacarc debentj ad miifam fepius confugiaut, pere-
ejinentui ,ac fanctiffima; Virgmi$,vcl iliquorum sanctofumlirot-
navtfitent , frcqueiuerq, peecata fua confireantur , ac racfamiu-
mat Euchariftia«, , Exorcifmis ab Ecclcfta huicrei focdalitCf
riicatis, rcli<>iose vtantur . Quotd vcronaturaha proffus reme-
dia, fciendum eft , quod fi aliqua manuefta qualitas m makficio
appare.it, oicdicamcnris aducrfus eam efHcacibus, 8c beneriiftio-
ocmufiitk, tutoac vriliter vti pofle . Idcirco,(ait ilc) C leopatra
prodidit f< ! coruinum cum oleofefamini mixtum, fi exeo totum
corpus liiiutur, lijatos iuuare. Ifaac fcribit,quod fi conioges fcl.
Zangai ini piftis fccum hai rcrmt in paropfidc iuniperi , & ante-
tjuam fomuum capiant co fupcr carbone pofito fumigentur, om-
ma tcncficia cuancfccre . KkoIausFlorentinus landatThetiaca
cum fucco HypericonK exhibitann , & iiypciicon adibrmam ern-
plaftri rcnibiis appoiitum . Ioanncs de VigO, ait,qnod Picus auis
ailata, vcl clixata babctvirtutcm folnend, mslciiciatos . Aiij cu
Plinio volunt Abrotanum olco iliituir.,& cum vinofumptiim,nOB
♦parum prodcfic . Ceaique general ia rcn cdi3 htc profunt quoq^
ferc omn ia,quibus omnibus ilkdpiiinuni ifaaci Chriftianuin
Rr 2, mom-
*1$ Compendsj Maleflcarunl l
fhomtum , fcmpcr premittendum cenfeo , nam quintft fit vis , St
Ttilitas remcdiorum Ecclcfiafticorum , in coriim deiaipt,onc,vfe |
tafra, liecbft videre .
J)c J\em:dtfS ntturdibus <ontr» Mtlcf.cU , Cap, XIII.)
Vnt nonnulli » qui omnem omnino efFcicntiam r%
' bus corporatis in dxmoncs tolluut ; lunt & a«ij ,
t qui dircAam vilam vim uamralem in dremoncs
IT^XyV concedimt, fed aflenttri i j s ,qui fe c undaria n > , & in-
direftam ranrum tribuunt , iuftum miht ciVevide-
t?^£*"^-S^ tur,0'.tx ftntentia pcritiorum medicorii, & Theo-
k «orum fuit , vt L ionis, Cartufiam. a Leuini l^-.ruKb Baptifb
!? TeE " C&ronchi. c O&lpini , & ahornm . NuUanaturahs rcicorpo-
tj,b...« ra: vu c ft , «u* diabolo poffit prxiu-Icrc , lut direSe in ilhtm alg
S« onid a-rercaii, nttil a fupcr rerram potettas cft>quc comparerur,
oui fncfus eft.vt nul Sum timeat,vt Icgitur.Iob 4 . - Scu toncurrctw
tcnamraI,ager/acaufafupernr 1 turai,I>o ; vciAngelo ) agerepoa
rcft m diaboltim rcs corporea ,eurnq; potcft cxpeilerc, Si excru-
ciare . Vernm, tum agcns primarmm,& dtrcaum,cft fupern^«
rahsiila caufa; fccundarium vcro, & mdire&nm e*> corporcs rei
vfetororalisilli inirio creattoms a Deo infirj . H.oc ergo infej
quentibus rcmcdijs.fcmper ante oculos habendum eft.nec conim
vis.vhcriusextendcr.da . . '
Pl hiifs dcemonum, ludibrij > arcendis , pconiam commcndae,
fed nief im T iofcoridcs d feribtt, ventficia dcpelii Rhamnirt-
: m,irt ' moadVaruas,*fcneltraspon t o. Apuleius evaide commendat
diib.i.c. v > r bafcum aiij nuamagreftem . Diofcorides/ laudat icillam
ittt. - inlimincianu.fufpcnfam. Pl.nimiMaudat pcllcm cap.nsln^
vir[ - htr - lii a/KxamviUx vahtis , vd hipiroftrum . Ahj cornmcndantjuu-
*Hb C ; 7 V rimaskerbas (apud Codronchium) Ariftot. *rrtam . I lolcoti--
Act St Pl iriius, Hvpericon, quod ideo iugam, da-monum vocttjM
I lib ' 5 °- C irienam,ouam\eicre S dir.erc,hcrbsmfandam J ali
k i« F">- a i;i Mvthridatium, Scordites, Centaunum , Sabuiam ,Palma*rv
b1 * 14 " < hrifti aiii Saluia, Anetum . Marrubium.Fecnttuhim, aianV a-
Uininum,AIh*um,Rut£ C-praria,n,^ Cuprcfium / I;vo & m hu-
niano fan S uine vis ahqua naturai ismd.rcfta mefie porc/^mcn
pruua mulier agros cifcnudantc, noxia verui.a nec -1 1 .cn Liauc
Kard-aritfeftatoTes ^pud Cohtmdlam . .Banairolus ^kU
nead- muli, bri ccp. 1 Si menftmo cruorcdon^ts ^m«^,
^i:n S an-.nr J darr.onuci S ma £ orum artibus,& tnficu) i ^"»
LiberTertiu^ _
- «^rlnd;. atii mnlta dicunt dc lapidiba^ ■ .
^nem pt*clLduau mu r - 4 ^rtptlUt .
p c CoraUio . ^ n d£mCnibus cmtrariu* e^pHtatur .
v tutperhibent fhantafmata nwapelht .
Homjiww r r . icorpore asm
EeAfmo.
Theologi, pUcct , & ^^SSSS nihil jgfc.
inteUecWem.&ir^or^ Up:dcs.
Jire.cenfent cum Ange o , in verbo, fc
^emh.lindccmoncsopcun inm
uarc contra cius vfus fuit , ob natrralent
run t difpofirione. - ^ v «.t, vC l faltcm «^swn?
- habmim corpons "l 1 " 5 ;^™; Ell3W «iico Ongenes, & «fero-
^uxnsaftrorum^de ^«^^^acrabcUa^.& fimi-.
, Btmnt cenfneruDt, vel rationc cu t
lii m caufarum . . „„ raftr t^xfaibfc modos cura-
?odrodn«, P roE^
tieni confcnraneos.fic dkens - 1 rim , . ^ diabolo
l hcvbx *e. fna virtute neqccant ^^^ cm po fc re ddcre ,
HUram, rcpcllerc , mitiorem f?^"' ac leuis, eattl
pcnitas , rcs «reriores po^nt au c rc^ no ^
feo^
«dpiarit* ^vergcnt,am^for^deP^ ^
Bt Sm S« luunr , mcmoriazn rcnouenr, ab ,» «^"«^ f
Ibhorrcnr.eaq; vchementer deteuantur, & ^'"^X^
j*t h*c conuemmtur. Exemph gram. Sulphur ^'Wj
Jft-carccris inimulis. Ruca.aman «ucutus chnfti.l^s*
? 1 8 Compendij Maleficarum.
^n e pofitum reprsrfcntat orationcs ex charitate accenfa nafc en;
tcs . ' . '
Quartus modus , quem iudicat magis vcrttati ccrjfcntaneaflj
eft, quod res htuufmodi pie , ac religiose adhibttac , tainqaain «5
ftrumentum Dminx iuftitia in diabohim agunt , tllumq; ab hu.
maniscorporibus expellunt,&eius cfteaum, ciufq; «pera venclis
ca deftruunt , & remouenr . Quibufdam enim rebus Deus dcdlt
virtutem , vt fi pic : adhibcanrur, ramquam raftrumenrum diuinas
iuftitia:, damonum'effe,&us,& opera, vcncfica deftruant ) & rcmo-
neant . Qmbufdam cnim rcbus Deus indidit vim , & quaJitateHJ
quandam naoralem dcemones compelkndi , & cijeiendi, & cnei.
«umenos iuttandi, quia confentanemn efl inftitis diuiny, proia-
fligcnda malis fpiritibus pcma , eos rcrirai icr-fil ilium afiioni fu-
bijcere,qua pccna dcmpta,panx Fimnx vifioms, ttnUa poiiittU^ ;
acerbiorcontingert .
Dtbent tamcn rcs iftse,anteqnam adhibeanrm- bcncdici,M
exorcizari.precibus enim inipetratrur aliquid peculiaris encrgtaS
ob Chriftijfanfiorumq, menta, ne quantnm vdmt, hj fnirirusia,
exku.acpulfionc fua noceaut obfcifis Hactcnus Codronc hitts . '
Federicus Jametins phyficus clarijfimus.renied i js n:<tnra!ibus,
qiue delctcrijs, & maleficijs obfiftunr , addendum cenfet herbasi
Paridis, quam nonnulli, Solanumtctraphilinm appclIanr,quod
ex titis caule mcdioquaruor foliaerumpant decttflatim digefta.
Si cnim huius herba femeu in puluerem redattum , vigmti conti-
nnis, diebns drachma: pondereieiunopropmetor , menrisaliena-
tionem, & infaniam uon folnm ex morbi diuturnitatc, & ftrtiiti*|
fcdetiam ex maleficio , veneficioq; coutra&um difcutit, auctore
MattiiioIoDifcoridis interprete . Ariflolochiam rotundam caete-
risvcnenis rcfiftere ; longam vero aducrfus angues,& vcnefia*
dracbmx pondere ex vino bibi,& illini, teftis eft Diofcor. Recen-
tiorcs medici tradunt huius ficca radtces , fuffitam demttm «co-
dxmonas fugarc, & hilarcs infantes reddcre . Idem fercDiofco-
rid. aflcrit dc Vcrbcnacz fpecie altera, qnam facram hcrbam no-
mtnanr, ait cnim, fi aqua afpcrgatur pcr trtclinium , inqua facra
hcrba maduerit, lartiores conuiuas fieri , eamque facram vocari,
quoniam in.cxpiationibus ad amulcta plurimumcommcndattir*
quod a Plinio quoq; rcfcrtur . Infupcr, rcccntiortim pleriq;aint,
Verbenacjrdecofium,pefte !sboranribuscxhibent,ijfn; confcrrc
«rcdur. quod Dodomais tamen imprebat,exiflimatq; hanetecfa-
uam , hoc mucntum ctTediaboIi, qui falfa,pro vcris; mfaUibria,
profalutanbus > fuo morc fuppotiar , & obtrudat , lam vcrohy-
Liber Tertlus } 3i$
Wmiam fu S amd*monum appeVr.ant, emplaftri modoad-
&iST&incfcfici 0 dcuinfioVolucr. taut . P.rhago-
111 °?ri lamin iminc ianuf f»ftwfari*mal> mcdicamcnti noxam
SStfrus nl.tus.peliirmalcfiaum lae» cftut cor -
^SllMnuoIutum,&^ft*tiHn ,&li^/«tcroculin Qga
Emffi Bryonixficca»* coHo appctifa,& Rwnw, feu Pal-
SulM malcficis,& vcncficis hommibus fecnros rcdduot^
v mmuscffcax cft ad idargentuni Timim appcnfom,vel gcfta-
K<? ,TnaSarifub«cftnm,la P » ^mlx^qocin^cntcra^^ft,,
Sufu P annX& geltatus, maleficia toll.t. Bcril fa4* Magnes,
10 !n ' Tv 2i imcr fc conciHant . Coralliuni item, od.a do.
SSS k defidia componit , vcnenatis poculis
?^ Hirafcv depnccationes amouct , cuiusrei tcftis eft, Qtr
?E£ d ou stohor libelli , dc lapidibus , q« fub ipftw
P hciis , fine qmsanus a G a!afiitcs lapis collo
f Tnfir«ant Hinc Ma.bodco fortafie occafio data eft,fcnben-
* C«a7 C m dxmombus comrariara efle , quomam cacodxmon
h^
rnojt.-r Hzc ieitur funt , qux pecul .ari , &. occolta propnetatc
Kcis & occultis affeSibus rcfiftunt,qucmadrnodum^ .0 ma
^ftis mtrbis , Paonia , comit.ali morbo : hirundmnmvftarum
iutcltis morms , . * faneuis : colico doloncingulnm e
^lS^^y^ pulmones .afthman, fiue
aimclituidifficil.,aduerfantur. hxc Fcdencus ,
De rewectyj dimk > &f«pernaturalibus . Cap. XIV.
po&rina.
l Viufmodi rcmcdia pltira erfe folcnt , qtiibits vti ho-
mincs debent , quia anima* profnnt femper, & cor-
pori nunquam noccnt : fapc nutnerO a motbis , &
alijs malcficiorum noxn liberanc, aut preferpant . kIn ' Cof .
H« Sapicntiores Mcdici , & catholica: fefiOentes «wjj*^
approbant, vtloannes Fernchus,aCorneIitis Cem ^^ii ?e
rr.a , b Baptifta Codronchtis , c Andrcas Cxfalpinus. * & ali) - "*p^ u! ,
Pnnium remedium eft.n hoc gcnere:Vcra & viuafidcs,hoc eit, fit - dea ^
«hajitate Dei , & proximi vallata , hanc tamquam fcutum nobis dem.
• - ..-•■...- rsbet
$ 20 Coirfpendij MaTcficarum .
, ah *-.ts r ,bctP Faulhs ; ehah^ commendatdifcipulb fniimagnusflfe
£ kiitanws, dicens , magiu dilcdtiflimi aduerius dzmoncm aaat
Th-ff»i.j. r uht virafinccra , & intemeratajin Dcum fidcs . Idem Kffirraat
L£S& Comelius Chempcnfis, / in illis verbis . Cn ca tcmpora Irnpcra*
i SwPrf toris i otharri crantpailim inFrifia &c. mox iubdit.idcm aurhon.
Lemandatorum Pe. obferuantia,* vitc iimoccnm quam fintef
f BM tr, <fc fi remc diujn, doccrc pofliint D. C ypnanus, g & Lattantms,'; b
^"nj. & Ambrofius * nsbertus . i Et Nidenns K cx Pem ctuufdam d ictis
i.v.bU.c. lar( ia«-oumque cff.cauilima rcmediarqux iunt. Habcrehdcm
m intcgraA; , & Dci prxcepta feruarc : Se figno crucis , & oranoiw
^ ; " c< " mumre-' RitUs & cxremomasEcckfixcokre .-Pubticam lumtiais
bene exeqoi: Chrifti paffionem verbp, vcl memoria rummare .
mk. s.*. K ... ■ . T . n . c ;i le^irimus in EcclchaCatho.tca Sacramcntorn*
vfim vt pro nondum initiatis, Baptifmus; uam confiar cxperien*
tia eos q-os fcitur nondum baptizatos i makhctjs hberan , pcr
lv , „, baptifmmn abfohite co!larum:eos quos probabilitcr pntamus
i * . „on bami/atos pcr baptifmum fub conditmnc , idem confeqiu.
»«• ijxipvobabiKter putamus nonbaptizatos , qma ex leiiibus coa-
5W 7 . icciuris idputarc nonfufficit.ne ad condittonale quidemlaua-
b . "Smbi Ci Tertium remcdinm, eft recurrerc ad f tn&os viros, & auxilnng
SEftV» ab ets petere, quos conftat habere donum miraculcrum (quoddo
Minu mim , & fi rarius ijs etiam poteft compecere , qui \ itx iunt mm
piobatx,vtmEi!ange!io,adum tamcn fidemrefem h.bcant)
rcmedium, quia vix v!Ii talcs hodK, faitcm m EurOpx repo-
JZfi: Bibusjvix vfui h.cfir, oiim frequens fuir: Suntcmm plcnx vtilitet
c. h 6. hic a d fanctosconfugicntH.m exempbs omncs lucr* .hiltorw \ ncqwe ,
^'ih 'V ttmi qui Pxmonia cijciebant, erant omacs prxditi ordmc Eccle-
ipift-V- fiaftico Exorciftarum , vt conftat . iSaneoliin Sanfti vin dxmo-
nes futiabant , & vincebantfola interdum prxfcntia iua , vtlegt-
;1a» s - „.,.,, de B. Machario Alexandrinoapud Palladtum cap. 19. & jo.
^frl dc Ac S vptio apud Sozomcnum l.b.tf.cap. 20. &SangoGuthbc*-
».i «1«« to apud Bedam.in vitaSafii Guthbcr.cap. 15. & de Ruitico apud
H£Zb Caiftanum collat. 14. cap . 7. & dc alijs multis, vt paffim Icgt#
aiucftro j n fcripturis . , .
S^L». Quartum,cft Exorcifmus Ecckfiafticus. Ctrca hoc aotandiun,
>o.c.tth. hunc ordmem Exorciftarum in Ecckfia iam antc annos^oa
feruatum fuiffc, patct ex B. Iqnatij Epiftol.ad Antioch. Et Epi^
* ■ .* Corneiij Papx ad Fabianum, quam Eufcbius confcruauit ,c^Ci
, f irmilian. ad Cypria. e/ & exalijs Patribus conftat. e . .
Quintumtcmcdium pecitur a mifericordix openbus^atis &
Mt Dj
LitcrTcrtmsi
f ». Ju*.
Trinh.O-
., . - n _: 0 •E!ccmofin 3j & orattoncEleemoflnas commcnd*
^ }i 'r_TkSr.cmfi fortiarias. rei«unio,.nu«io .i
° n0n S?. c_ dam ComiVHr* S. Auxemium Afcb-t.ii, . vt habtr
^fleiins fapim viftoriam contri d.nionem obt,-
f U,t ;5SiC cxt-t vc fus quidam Annonym, ! veteris verfific«O r
rIS) fic ^^ S nnoc4tio dcuoU nominis Saluatoris Iefu Chnfti ,
Sextum , dft ,n ^^ 0 "^pctita opitnlitio ab Angclo cufto-
^ej Beatai Vi g' n ts ^ * * doc ^" ^ ud t iffini i qu in q ; f- cc 1 c fia ft iei
f " 1;,C Tt.m co n fta«c « fnperflu-u, fic hic
fcnpcores, "rncon^r yirginc ptura funt exempla
^um vCrba Q Xd ^rumThcophili, dcquopratcraliwej^
£ F * S, A_« ftodS, ■ n Marhe - * c Aog* cuftoc, ^
"^K h« ftOriccmlibro fcxto contra GeLfi.m , fc SanftnsGo-
UuVuc!aun» S ap-de** cc cnaneuu Euagruun hbro fa,
^mW^
l^cfetfelidusccntexcndu^ i ,
wm eeftarum excropi , nbro quarto cap.a*.
Ch.ifti.Onger.cmhl t rttom lcl - f At U_fi B m de In-
p.An:onn^ap.d A^^ni 2 X § f
«rnaticr.c^ crl >i . I - Gregor. Nazi ft ad Coloft.
*dNemcf,um.D.Chryfoiom : h «5»^-^^^fi«»^*
f ^ in>a S.Kilaticnis.
lenumui.vita J ai.nwturp . »v tl * ■ Sl Jeremr©-
^-AJib-1-aeSyBbol.adGathecun J^J^ffJK
rc fhcodcctum .r, vita Maccdon.j, & tib. l ■ ^^ "P; ,
* riBii I Crecorium hb.i.dulc-s-csp. ip.&aiposmuirw.
tau-m^ntSa^crun, ™^>^ ™£$^
pivb>noratifv.»tr.micitui] tu5 l n,m, S ^^^ftS
p-utscoturn. Caucndumf 0 lum,ne qn S , ^hoccu mfanch»-
L fupcrrtniofas cxremcnias mifceainoMt rronetSftu^jer
faReW:--nfiisenin,odiofafe^^^^
£Uca tuu B. Clvceria Martyr ,ex cuius corporais esmujs vngtien-
tum fuaniffimun.,ac falubcrriimim morbis Pirmibni p^J?*?
tum flture rolcbat, qnadam vcrodie, ciun Ep>feopUs Pciutm m
fcicntcrarqcntcum quoddam vafculum cmifier , Qucd M*gic« -
ii iniftcrijsimpcnfi-m fucrat , contmno veinr tacn fiuwwrgue».
u,quocircareui duigeRtiasjnc^iiicris Autiftc-s-j compem
I
3 o 3 Compendij Mateficarum' i
lud nefandis rebus fcrniiTcquo fublato, & akcro repofito, pro*
n« v^unnum.vt. prius fluere cce P it,narratura N.cephoroUfc
1 8 Normm.ihi Ecclcfia quoquc yetuft.ffimum .& mirx cfficaciari,
eft c£* diatur bapnfmalts.m vtgiha Pau.w, & bo.uea*
ftes confccmt fohta . Altera luftrahs finguhs ! ;o:n,n,cis mmo
' 5 JSSS ctiofecraw. nominarim ad r armo^ ,mpet,tm reprn
Si m & aha pericula aucrtenda , .am in iviu ante Alex.ndt,
S TmVoSfempcr a cathoiicis on n.biK.niagnocuni uu-
cn. oanncs r-iaconus Monafteri j , per aus af penionem a D«-
ItombusUberar., hodie miraculum illud apucl ludos fepc rcno-
%Jf: >"\"l:* mam exh ;bent rcmedium res ^ Cathohco nmfolita
I'eomnm,exn.ienc orbiaiUres ,qna w
^benc^ ucic impreuimU
^ o umc^a.bu.bbc; «ur Vmccnri, Ponard.. Mjj joj
IVmis Matthseus in 7 .recreta!.cum con.cciantiti a 1 ontihce A e-
SSwarnm genera. itcm grana beneditta.cerc. beaedAttt
h-T fedh&um» & panisbcnedictus .
«cnS vt&oluni JpolWicmn . InitinmH.iang. fanct. I»
inorincipio erat Verbum.vel Ffsimi ahcuius particula*» I
t ol» m vfi m S & fcnbit hman. Coih, A Hornu.t q nofc
» csmh. t^ll-ib, s hoc r?c- o 5 ^monemex Luergnmena puifum . S«d
,„„ m i,-, tempoi.bLs ,not p . O D0rter.vt habca: dttas conditionei
«cirum .. vt t 10 C remcdltim (it llCitlim, oportcL,> i
^■'^•hxtal A-hoT, t Pnmacft,vt ? isv e ib.sn.lnl.upeiitii.ofia^
**"*■*■ fce^.vr fl ndcrct quis figu* colorivc h:;crarum,vel modo fe*
Lu^ vclmatcrismcmbrans.vclattramcnLi. Sccuurla,vtreft4
S;pcnrh.ntentio,vclut, fi pius verborum fcnfus oblcruetur,
^odcc^ Ecdcfi * Catholk»
f nS£ S is iclcdantur tonitruis bon.bardar„m)quam
Se^«
S^i^&nr,
(nncih.mColonienfecap.J^.iamvcim.musaclexcn.p.a
Liber Tertius^ 3*T
.„. ff ,fl:,,,:a neq;fcmpc? bomine$ per'c« malcficijYJi-
^ u 'J5u£ Ks r?i cand fimt pra dpL altera eft.pecc*-
berari.tiii* *u mt -dicma ad hibcnris , maxime, fi ea non
t„m ' j fi modicam fp-m j fofcmq; hahear,pro«
** c " fBP w "num eS. fe#r*ftac*A!teca,vt tcnfto eft, rnaius
bomim argn , _ _ anr or . T rerita peecata expiare , aut
sccl m homm ^ & ^d innbus, paricnti^aJiarmrqrc
P 3UCnn k r b r, . imo , (quod & Ccnriles uuellese-
„ vt ,rum( eu - eft ^ ^ ^ & tolleiare,
SlKSSl^nino adocrfc fbrtun* dcg^c .
p E F I D E.
quentia. Crn', aiuqui- _
formitslC,
, . -^sr trfertToantiesNideriusfequcntia. Cun*, ait, qui-
r^rv:,-, • ' : N : a icficu S me muocarct , vt qncndatn unmi-.
^ 1 cum foum vita priuatcm 3 aut in co. porc iaderem 4-
^Wl c Literfu!minis«clu 1 a«tai«omod«:Voc»i.ego
« 3 a ilterulum ,i. dxrfconcmlqni mibi rcfpondir ,
±£-££g ;* n ::V neiitnim facctc poflet , babet , mqmrfcdem
r~~ u. J nrer fc ficuo crucis munit, idcirco nonmcorfo-
Siln ^cnnapatteiruauuni fuorum in campo, 6 hbct, e«
noccrc r ef^K Alubr oi1um mftina Autmfra Malefiwm
10 SE n ' n iinm immiUit , hic pofe. palam con-
SSSiSH sanfi u m Dei s: cmiotcm, & Epifcopum.fe ahquid ef-
£mt< :=: E ^J^v plnlofophos Mag.as P ref:,g,)S ^ ^ ^
«Upeatkmel *n imum roniiys T>. Antomnm p e imrbare,iecl A ^
oiRviniEolaboremhil per,iiuspr*ualcrenr,ee prolcccruntt* ...
tama q ; cyi tun infidir t? r-a Ms ^iea arte qua fitz , vt pcr hat (
den : i :.. ;i .e comprobarenc , ma gnatn prorciiiom Chmtianorum
inefle v irtutt m ■ "quibns t!lc tam 5Wua,t r. mo: potentes v n.br^qna*
cxiftimabant, Sokm,I.«naimji , fiad tasd>rc£hr fniftemoEsdaee-
te notuUTe, hunc r.on foiura r.ihit Udetc , ftdnead punfium ctn-
!>f a dcm
efeeir.p;;i
Life. 3 . i
fitu P.f-1
ii4 Compendlj Maleficaium :
dem de m0n3 fterio fuo vatuerinc pertuibare . Vnde Epiphan»
ttofi EbToncorum fcribir, quod non vaier .ncamam.s v« , vb,
«iiirJ °Iiifcri.alum»fpcftra,q.w in quodam fnpe*
emincnnsc t l>nr f U e,ofo cmi:cu:m , in quo refidcbanc
Sua \ miq o ^SAlbafNyrnphas.,^ folcbant nocturnos
Sa n .St.bu, fcpiffime in abdiu iia , & Uibtcrranea uu
m m abduccre, » quibns fubinde fubrerranei murmiins f>
fn ' quTct ian "ag tU s.nfo n ti U maudiri(« ? t 1 &p««rca«tt B |
3 & scmitus hnminnm, & qmm.oquc muUnun con-
% «,& vOcesdub.a aure «rfligcbaucnr . ^ ae caufa mag»
fcbatoifrodia pvxgnanxlum mulicrum,& pam.nun.m ,r,ranc% ■
K5J3 uU« ( pnfr lV«ptum fi.ucri.rn u bnangclwrt,
S enim tunc Fr.fij Sahclij, & Ai ij erronbus dcmcnt«0 cua-
■ucrunt, ti m mhihim reda&.? funr -
D E EAPTISMO,
Ocethiftoria Ecckfiaftkn/Tn -idar? Armemxltegem,
cum Chiifrianos IModcc.aui rcmpore vanji cladi-
bu$,& danmi*:.ftccnfct,&( :re«nnum cjuidem inte '
cum, Ljto,& aititudine mok ftitlimiiin i*me nccandu
mifluTct . Ripfimen vero Virginem recufantem illf
obfeoni , & focias cius fasctimon.ales plnri^s cnidehflimc nc-
£r mlSfil-r, mo« Vzi v.nd.cta confequura ciL . Innafir emm ctun
, £m2,qua nianc dxmoniacc rdrebar^ mu,atacorpor»ngnr»
£ po «3ti, mentis C mot*,dcntibu, fuas deuorabar carnes,c*tc
quSne, q i. cius facta approbaranr, m.lites, AUg.ftratu 5 ,c£*lrJ
?n Sorcm redaAi fim.i ,a dcfignabant, & ipfi m tues conucrf t
llh Niccphorni ) vcl mcnte rantu.n abalicnat. ( vt crnfct M«J
phraftes)tandcnibaptifm.lauacro abimi , ^««/"^J
animz mcncifq; famtatcm recepenmr , . P !o illos ba ?l . Z anm£
hortanrc ad pcmtcntiam D.Crcgono Martyre.nou qu.dcrn ia«
SSmurgcvtputantabqm fcoSi.lt. Nkephon, ftd » £vr&g
J ^ctaphVt.ncquc hocm»luaiiuerat illwura vlla ar.c Mag*
LlberTertms^ W
fvt Snrctiruditmu.r) fed Deo uindidam per Angelos maloi
Tirt*iwum Cafianiis,quem vocant alto nomine Magnottl
, " Lm ducenti, eqmtum millibu, Syriini cep.t , & fimtima, v *«.
*ES oSiw itaque form.dandus pctijt fibi vxoreni ifilg» *
5 CS A rnW qmW audtfict efic pukhcrnmam ; . C hnil.a- t o» £
RCgl nr c e rvmb« S e X rerriru S> dcd 1 t. Itla poft aliquod tcm- E
BU . lt *to fuo Caffano ed.dk inlucem parrum tantx delorm.ta- *u
?m " marrtus nullo modo iHum veluri fuiim volncm agno-
?' ' V Iu6d Srum vidererur . Vocat ad confil.um pr.mar.os,
f firum fMtentii vaorem veluti adulteram, partum velut, ex
I fSfceptum vlrimo fepplicio ad.udicat. Innocens mn-
f d tf bc Sm fuam deplorans.ad preces contugtt, , .gnara . co-
licr /ntcliatac bapmare , qucm pcpcrerat , data itll fa-
aSmen vt ^flJ.tb«pd£o afiqui fpe^x fidrf v.ri
^ mir.ncqua frius fieret . Mirares,vb. bapmatus eft
VlU ' SriSiSS Vc formofi» apparuit , vt Rex tauta re rer-
pUCr ^S nomen Deo dederit, & max.mum ChjW
mtX fum mcrcmctitum . ldem narrat Pufi.» D. Anto-
rC ' n \ fto t r o c.8. §. 9 . Veniamnsad rccentiorcs narra-
ninusp.a-uttor- tit jc 3 r mfraculi plenam .. k«-
S^SS^StSS^ tapdW a Deo mO* !SS
"^S^— : imrerabarreguius ,
3£fa*deri« folidarum anium fpecicquas auros nuncupabat .
GertStueu s ramones feuire/cccnfin Chy ftianum m vicmrt
SSmVt. venit ille non fcgniter,* intellcort tepuh volun-
SSgnum fronti eius inU hoc ^-M^
Mi & feuion fpccie fe infcrrc vidcbat folus Indns : Chtiihaiu*
S^fiSS JSdenria,* dsmonum fibjla fc.uiebat aducn^
tunc corr.mode co loci Pachecus quidam H.lpanus , & fe foc um
addiditChrmianoalteriin difcrimen . H.s cerncntibusTaroa.
miracunga trepidabat vebemcntiusA exalbefcebatmctu, qttm,
& pcr scrtm raptabatur ; id omncs vidcbant , & ipfmn qujckm
Mxrentom , ge«ientemque , illos vhtlantcs , fib.Iantelq; excipic-
bantauribus"i femel cum Indus poculum vinoplenjim manute-
nerct, cn tibi vas in aera afferri,& vino vacuum reddi.mox vinmn
1» illudcx altorefvindi, Sc fQtmidine plcnub Indum > jeitc vuitu» v
* facicmq.
■ 1*6 Compchdij Mal bficamm . '
facicmo; coonerire tcmht , nc horrenda illa fpt ftra in oculos ity
currant fic tcfio facicm, non remotis yeftibus , mhilommus erc-
fanMfi os ir.fercbant, vt cbftructofpintu fauces praiocarentita^
dcm C hi iiusni , qui contmne intcrea J -cum orarant , ftatwrein
,rUm Arii rmam eum dcduccrc, vr *i jaJuranlauacrotipg^
Uir 1 edere fc comites vi-x plurcs tfeceuns lndi , icu ^eopaui-
di, vt adFtintipcm baptizr.iumn.propius3Ccectre non aiidctet.;
icieruqtlimnJ omoes, ad itcrimpedi.um, 6. p,rtra,rum, ibih^
ftcs humaci pencris nitcba ntur abriperc m at i cm , vt pracipit*
rcrt fcdillcv-alidavcccChrifiianosorabat.vL jnumadiimarenr,
accuticumt . & in niirimm agn cn fumv. , i c -u-cnnra mctu m,
dts recepcre,* tmrentcsenm hmil u^u^ , t .uums iuisa!: lg a-
«ermtt/ato; ita n Vrih.m fiipantcs finu.1 ....... : :y.nt , manu trei
ultccs vrzCs -ucmcs, mmouam inurmihis pro ibcranone, & la,
h»rc nrifeii wuibus; Ne fic quidemomni moleim Irtieri procti,
fereifapiusiiiun terraaffhxerehoftes. 8 mviicuimc-amacc iui
aff-nfu ,vp n snitus dcusie in aera voh-*.. • - .m , <s - uutu-tcnf ;
lium.cxiorfc.unt. Yt umum Anxenm n. b. 3 uiuUn conmt^
1 hi iflisni qt.otquot in oppicioeiant com.encn nt, it» omnescrafl
rebat crebro grandine dc tc6o lapkic» c;uki , & aucicbam sj os
iantes , claniantefqiie l ^an oives , (olen nc dlud , quo fu.ein md»
^rtemiactff.Te ) Ku,b;n,Hu,ferocitcr,&crc-luoccru- ; rc-n ! ge.
irmari m Mortcrn dctmcnes mtentab:,n , niii vohmtateni b-p-
tifmi ? bi iccrct , coutra C hi ittiani J .-eum oblrcr abant , ne dam.o-
n c« pcrmiricre^ctcpra ccrpcns vita irdo ammavittm in rccir
re " Ghfccme riuude Saxco imbie tcmj.<um pet:crc,mi q-.na tra-
nmuuni erat , lmchariftia ncn aifcruabatur, aicbanr nonnullute
arrc vV t cP'-m, nefcio ouos humbuJamcs audmmcvbi tcmpmm
amriim cft. & cum lndo mgrtili cittcn, cctr.cbst hidns DanM»
hCS rembdi fpeaejcd czpire dcorium in tcrram fpc6antes,pal»
bus furrefi». Cumqne frarcr Ioannes ordims Beatar karut V»
S„i pararct cu.n baptizare , ncn vifi vlh < hriftianorom dxmo-
»cs, in cmnium ocnlis Indcm c. i r imit,fi; hollimt m a tum 5 & «-
pite deorfnm, vt ipfi crant ftacuunr. Chnftiam vmc fidc trct.ai a
^ oce . lefu Chrihe adinna nos jncJamantes Indum «tonju^
r ctcntantibus..& inicfta ccllocics faciafiola.aqua lufira:. Jptr
Et.nt attamcn adhuc in tcmplo 0 bi!a,ircn;,tufou e audiebantur.
Tamaracunpa ramcncs ccrncbat , & toisphis frequenter «de-
batnr,ade6 ut, 2c piieum, qnem obtendcbat ocuhs ei ru g
& in facicm ab ijs cc-nfimcbatm fuJma fctr.da , , hec nofie accidc
iunt . Orto-snauc MoSachus facns ueftibus mdmtur, ut incruca.
Liber Tcrtius ; P*? ,
(frrif ricrificium, uixmiflam inc*p=rat , ccfTirnnt fvbilla ,
tum ofterat Uc rmc mm ^ dcfi : tlB< j U s uexari : PeraSo fccrifi-
gctccptd fidc^g 7 po« nCj fol um ffeefent p^rcalum
fenr, exf«* i uc . . q »• i « r , qi: at erue pcr Ten>
| lBm rSSsfmS ut uid« fc tmmunem,& uiaorem domtim
ptifmi fuit . -> CrmPis a TVmofie ob fef-
P inBtmgoAuno HP • mfi fiar Chri-
f^huic ^««^ ^dbapXumW^ ncde
ft,ana, cum ^annuerer^ «w ch £ ftiansu diccns,haaehu S
fequetin, ^^m^CShi es coniunfia , & ntmcme
tantafamihantate tanto .cmpoie ™« j r aiiie,nec fennetv
defcris» nen abibtaprote&o , inulta ^^^!^ ^ 0;tlb lK r6
ri *f*fe carillo, ,»no ^^^^ capilSs,* arun
twn fummo mane dc P ^f'""ar ea ftaude Sbi ndiutm puta-
r r t Infit ab omnibus damoms molefhjs irffmtmls . H»c
■ S£S£SSSSS. littcrH lapoucnfibus iffius ann, s addtt
^cSari; Infiila gcnfili adolefeentnto iS.annorum fe
f ,1 1 m r & oer montes in loca kbdttiffima dcducebat , deti-
feUtisadoraret, aliaquc fcriptione indigfia facerets Adolofceni
i f KWrmferantas moleftias i capitali genens hnmani hefte
£ «r an5 m 'profu?ium nabuk ad Fcckfiam , doftnnat»
uinfius cft, de cxtcro nbnquam a tartareo illo canc dincxatus
Cl Bun^i circa annum i quidam Ancillam habebat d*moni
familiarem , nam dxmon ad eam acccdcns uulpis hgura ™f iu \*
nocnbusdomoeducebar,uerum per baprifmnm futcepta nae,a»
hocfpcfirobbcraraeft.
. Fuit anno 1585. Monachij m Bauaria qmdam adolelceni 111-
ilius Uiginti duosannos natus , communi omniunv pjatnlanonc
in Aula Cymnafij lcfuitamm baptbatnsj huk miras fepe uemon
infttuxitjiifidias,& qmi magis urgebat illcbaptifmum , eouic
0 impu-
B*ndui
32-8- C om perid i j Mal e fi ca r u m .
ftnpugnablt uehementius : Ntidum pene de no&c eiecitexccdji
bus, interdum criam fauces iUi premcre, nonnunqiuiii eum uifi s (
fpe&rifq, terrerc , vc de mente ilU dei jceret , confueuit . Vulttn
<t;rrrioiii5 adeo fcedi , vt negarct adolefcens parem fibi vll um vi-
deriijs snugioibus cruciatum . Pridie cius dici , quohaptifmatg
lufhundus cr.it, qtioniam eo demum dic dc Viitoria dxnionii
£gehatur 3 multo eum vehementuis inuidus hoflis exercuk , ita vt
|s,ne a pHiribus qufdem contincri loco poifcc : vt antem vi baptif-
matis L hriiti membrum cffictus eft , contmno frafhis , debilfU.
tulluiv-Uiittjemon.
D E C O N F E S -S I O N E .
ExempU .
N Valk quadam Cifalpina Picecefis Noutrienfis
ueftituebatur puella fcnfibus, fed vt vmbrarum
fpecins , quas fibi viderc vidcbatur , reddcbatut
attonita , ac fimilis Jhipetiti ■ Verfabatur in vlti-
mis finibus huiusdequa loquimur vallis , mtilicr
Vcratrix, ik Saga,qux carminibusprofltebarurfa
nstre , qu:r apud ahos infiuubiliacffcnr, magni adeam coucurfiw
hommum confilij gratia, & auxilij,& quamqtum a Sacerdotibus
& fcclusOltenderent, tamen illis abcuntibusadolefccntuljegeni-
trix, affc&umatcrnofiliam mittit, confulitq; muHercuUm dc
bris,8c remcdium petit laboranti . Tum Maga; adducitepueHam
ad Sacerddtes,& ab ijs petite epem: Patcr, & mater filiam addu-
cuntitincrc ofto milliarum,idetn exponunt.ac rcfponfum Verie-
ficst , vtramq; adhibita pcccatorum confeffione , facro fe Chriftl
corpore communiri prxcipiuntur , quo facro raclius fe habuif
adolefcentula .
, Circa annum i t9r. Mufiponti in I otharingia puererat, nobi-
timagispollens genercquam domo opulcnta eompingitur m
Aulam parentum iufili a Gymiufio abftrac"his , fed mobilicate iu-
genij, cum recttfaret, defiderium ptioris vit.c , ftatuit intercalo-
ncs vcrfari potius in caftris , irer ingrefTo atra viri fpecics occurrit
jn fcrica veftc, qni interrogans caufam triftitiz , polliceturreme-
dium . Veruin vbi ego te adiuuero,quid mihi crit premi_)?at puer,
fi toturn, ait, mc exaiSeris, ue tcrtincium quidem reperies, fubijt
altcr, da te mihi modo: nulla tibi cu niditas fruftra erit,exiftanw
ujt puer fcia fe^tiuin.expeti, poiluUt teinpus.deliberandi ,iUc
LJbcr Tertios I £
Ufntra onertt promims ingenribus , vt vel pucro" tanta hai vani-
USentia mira eiTet,fuipe<aare «rpit.nurn in figura homims lati-
1 t Cacodsemon . Mox cum raotus tomm cius corpus efflMW
tar ^,- firnftrum pedem animaduertit cum biffida vngula, ae de«
? ftatim corruir,& leiuni ingcmmans , crucisiiguoarmas
g^T c 'm,& eodem tcmporc fjma fpecics euanuit . Tcmo poft die
S Lsrcuerrenti cadcm fe oriert imago , & proditur pedis eadc
vra Oasrcnti vtrum capuim eiTet confilium.Rcfpon. puer,fibi
rnminoopus non eife, rogacus quo irer, Vrbem nommamt, tura
irmonameeius peacs crurnenam iac»t fonantem, m qua tngm-
S nuadra-intave flandrici nummisrci/.fTicut ignis ProbaattJ m
«niLrcm ia lintcopcrnkiaJcro tradidit , cuicunquc iubita morte
Kndcad.iit confiliaad tiirpes libidincs, & admonira.ab vfu
SLbencdicta, 5c ab adoranoneconfccrat* hoftfe ( quam con-
SmKfl pUcentulam appellabat) abilinendi . Easn bufphemia
£n auerfatur pucr auimo pio, fimulq; vcrewr, ne obtorto collo
flraneuictur a Mouftro,falurarera cruccm imprunit pecion, lta-
SmSv ma*no impetu ailiditur ad tcrram.nec nifi poft iemihcram
5K ' Mox matn reddkus, ac fcholx : & facraconfcffionc ex-
putus ,c laquco venitutium, rnctuq; ereptum efleieDiumaope
^Acripe Veruftiora exempla . Nawgantipm e Phorrea atftuario hcAo.
tempore in Flandriam ncgotiatiouis caufa,tanta lubortaeir verv
torum vis , vt velis , malo arracnrifqi rnptis, nauiq; Itedemter tu- ^ ort
mentes vndas ia&ata , certiffimam morrem cunwi expccrarent . *
Kauta, tantam, ramquc infoliram acris iuckmcntiam co tempOi
r is acmiratusffubcrat cnim arftiufj falftitiu cum id non fixerum,
lt& malonim dxu,cnu,qni bominibus fcraper funt mteiu, mhdijs
magms rribuerct , damonbus rcddita eft ex irna naui JfuSeris ie
Bjifcrc incufantis, quod kicubodzmoni huroana fub effigie , qui
cumpermultos antc annos habuiflct confuetudinem , lam tum
fnilTct coiumiita. & ib co Uibafta . Maricgo celerms fetradcn-
dam . vt pereunte ipfa , qux rantiinimincnus mali cauiam pra-
|titi&t,cxteril>ei beiiiqnitatc permanerent incolumcsj .Accedcns
ad lachrvmanrcm fccmniam.itibcntc nauKulario Saccrdo», eius
atqj cccctorum falutieonfulendi caufa,crimen iam palam fatcu-
tem, horrc-ndum fcelus, vehementer alroex peftore , fufpinjs m-
*cibus,pailitentemqiic faeti, piecft hortatus, nc fibi decfier,cut
certocognofcciet numinis fauorcm adcflc,crknina !achiymis,ac
afflimi peenitudine dclcri . Tam Diifercntis Dci cicmenuam zap
Ma mottalcs . vt altiu$> vcl iu maloium profundum lap.os,reici-
- ■ *• - T: pitcenta^
3 3 o Compendi j Maleficarom :
teifcentts nonnunquam admaiorem longe.quam antehabaifc*J
vnouam "ratiam,recipiant . Mediapi) Sacerdotis adhortatione
eummulns fufpicijs muher admiflbnifacinus dcploraret, amctis
vifaett atra nubese nauis fentina profihjMe,mgennq; fono.flaa^
ma , fnmo > atquc fcetore fe fe deiectffe m mare , & mde fedattMg
cftccehim. . r „sr„+\. n „ j-
LiK.-mi- PetrtIS venerabtlis Abbas Cluniacenfis cum narraflcthorrcnda
"<"'■ ^ Monachi eumfdam vexationcm, neque eam oranone & aqu*to
ftrahs afperfione tolli potuiflc,grau,tcr.& vcre fubumgtt . Sedne
mirenfraliquis benedfe* aqu, afperfione ZVmoncm uon bm
£m, agnofcat tabc mteritus latente , vngncura extcrius exfaib«
Shi profi cere pofle : tabem autem voco lcthalc peccatum , quod
m 1 anLiminterioribasquibr.(hberiatu e! -.t J ni:J,us «KnajSi**
Eenti percepto ci prodcfle poterit , hortatus .llum ad conief.
fienem peccatorum Abbas factcndam , poflquam comeflus eft,
vexatioprorfus dclljt. c+*~A~*
tib.t.nti- Karrat Coefaiius , Bonnx qucndam pclfimae vttx Sa«rdotcm,
^"^laaueo diebus fuis fincm impofuiflej eo mortuo Conaibmamp*.
nitcntw defiderio Monaflerium ingrcflum , fcd Dc, permiffiooi
Sbmcnbo darmone , fcpius ad flsgitium importune folhcitatam,
crncis fi<mo , & aquz bencdifiac afperficne rcpuhfic , ied cui«
diiflet Anselica falutationc druote recirata, longuis veliufag*
ta iftum tu«iuc, neque adhuc dum finis , donccpurc omnibtisTi-
tx maculis con feffione expurgatis abijt importnnus pioat Sj nun.
cuam rcditurus . . r i_. j_
Eadcm peratfa,I eodicnfem quendam mo:eftiflim, fuccubid?-
** f %™- ^onis hidificationtbus tettarnr ereptum. Subuamus rccentM
? Smpmm. InAufiriaannoiypi.VirnobiSismagnoquodam,
aS ■ & fcrori proximo amore dctinebatur , vt nullum cuisncquch»
«£" m anis,neque Dminis admoaitis faccrct finem ,«a vefano com-
Sea ignctota torrebantur pracord ia : hac rationc furere dcfi
terrore Diuimtus incuflb . I.euicula correprus tebrt aun » ret
SSiefio affUus.anre fe uidere utfus eft
fubtcfiomqueequum iene flagrantem j tum Rhcdar us intomq
nthtl terrtbilius mortalium timori eft . Qmd ctfe J
confcendis currtim mentis tuis dign.irr ? homi.t ^J 0 ^
fcore defixns^tadem recepto animo, cornptir gladmn kfiog»
aimum , vibratq: vr fttbneniatur tnrenm m.-gna voce ciorncmg
vocansr trepidi accurrunr ftmul, , domufq; tota fopore di»
qiun etiara excitati vicini , uomiulh qu*rcntes clamons" ^
LiberTertiuS.
^irtde pratexentes impofitum foiffc aoribtts, oralifq; forniidme
•ff" a i d* s verum cum fremeret adjiue efie m tonfpeflu, nec fim-
«tur metus , infinuaret fe potius m peciora ahorum, mtempefta ^ _
uirnofle itarad Sacerdotes , mimmtur dno qui luftrah aqua
S; s figno , & in ccr* cotrfecrat* imagine Agni, timorem rantt-
fe«kniunr,duni affirmaret zger nanonem difceffifle in prxfens
inaci vultu, fameque itx tnanifeftum, detcflis deinde pcccatis,
«mi ncrindc amorcquam trifti anirr.um rerrore hberauic .
PSodem temporc in Eauaria Mulier arumnofajquitare naturx,
«auitate srrumtut implorato Darmonc fefc ilh deuouit,vc
S ferret,& tum quidem non fenfit prsfeneem, verum ra pore-
E vt rcdijc ex mctrore , dedit pccnasiafli vcrbi , terroribu,
S fSntum pauida , fed & verbcribus tunfa , vt etiam ab adttu
« n %li proh 1 berctur )V ir g arum,quas fola ipfa confpiciebat mten-
n crn rem narraflet Matrona- cu:dam,adductaad Sacerdotein,
Ib co confcffionc putgara , omnimojcftia hberata eit , cerea cx-
lrfisa°r i imaqincad colhim appenfa. _
•idcmremcdiumahcrifuit codcm moibo laboranti . \otum ^ihm*
aha vireimtans , & monafticam vitam , cum incaf us nuptijs mu- ftpcri> *
rarat propinquoriim inipulfunon impune , ncmpc conumfla eft w.
cvm viro nequam,neque dcferebatnr vnquam ab angore confcie-
ttz ita mifere viucbat , ctim affliflaretur abquando his curis , &
careV nio,domo eeteditur, mox da-monem cum mgenn tcr-
rore confpicit, fugatq, obkfia ciuce, fed conftftim tamen , uon
fecus acfurijs ifla.quoduis facinus immane meditatur; mtermi-
cabatin hh tcntbris aliouid lucis confugieiiti ad prcces.vtad or-
tum folisnebula, timor abfccilitjubito cogitatio confeffioats, &
recovdf tio fidei\ ioiat«T,nimirum hoc fcn.inanum mah } cutn ac-
ceffiflet ad xdem.tnultomagis cum prorumpere conarctur adSa-
cerdotcm d ccnfeffionibus retrahcbatur, gnafi manu imefra,do-
ncc tandem aliorum amulio exemplccj; , fe ipfam, & malum d*p
roonemvicit.
DE CONFIRMATIONE. J ~
Libro a,
. , Ajpttm. t.
SCribitCantipratenfis his vcrbis . VcncrabilisBonifacini qno- J7 .p.».
dam L?ufanenfis Epifcopns,mc audicnte talc quid rccitauit,
Eiatift^uad^m ViliaCacusqujdam , qui Vaccas totius villxia
Tt a pa* .
Corapendij Maleficaruril I
fckfcuis cnftodiebat,rcpelIebat a fmgibus,& ad cetta loca pafctnt
vberiora dncebat,& quod maioi is entt prodigif, colores, & ftat«
fingularnm Vaccarum fpecialiter d ; f:crncbat. V.g. fi vaccamta-
f is , & tabs coloris periuiiles ab eo , fine diffictiltatc Vaccam tav
lem tibi .ipprehenf&m iu cornibus obtuliikt . A<\ loatni ctim qui-
dam r pifcopus aduemflet, & de Cxco audmiffe: taiia, & probaf.
fet , qusfiuitab co,fi confirmationis Sacranientum ab Hpifcopo
acccpifet J 3ti!le,non,inquit:Ntiliafac : taniorat:pifcopiisC3cc«ni
confirmAuit, Sc mox ab eo Vaccarum diferctio, & coguitio parti-
cularis eft ablaca, quoniam Daunonum operatione, 8e miniiiGri#
frecsebat.
DE EVCHARISTIA/
Excmpla .
. ^"rr^l^ F.inis Frofper. Noftris qnoqne temporibtls, inquir,
temp.e^. |t| fj|f)jj^ a-cdam luuencnli Araba natione, ancillarDciha-
bitum gcfrani, cum in balneolauans , ';,m:!acrnni
quoddam Veneris itrpudice afpiceret, & feipfam,
ciqi fe confimilans , domicilinm ie Diabclo prat-
buit : itatim ille leo, quirugicr^ circuit, qttem qaz
rebat ,inucnit , meatus igitur guttuns eius occupass , nttlltimci-
bnm .nollumqj potum txaijcicns per fcptitaginra ferme dies,to-
tidemque noctes icitmium fibi Diabo!us cx captopoflelibquc va-
fe exhibuit . Hoc raonftnim parcntcs ptteilx pbft tot dscrnm fpa-
cia aufcrri poffc fpcrantcs dum mge malum vltcritis tolcrare acm
poflcnt , fimnl cum filia fcfe iugciTerunt Sacerdoti , qua: a£a erat
fidciitcr rarimantcj . Koc tantttm puclla farcbatnr , auem quao*
ism noclis mcdioapparcrc , quc (ibi in osncfcio qr.id infunde-
ret: Stupor timc ineratcunclis , videre ptiellam nullis indicijs
diuturni iciimij fcedatam , nullo pallorc, feu tabc , vc! deWitate
confcfiam , qtiir,potins robuftsm fticco vtfccrnm , moleo; mem-
bromm . Cumq-, incredibiba viderenturquas dicebantnr, lubicQ! ;
connlio in Mons(leriopuclIarnm,in qno .KeliqiusSanftiStcpha-y
m fits funt : Saccrdos pttcIUm fimul cum Pnrpofito eoniiy.encla-
uit , illic primo rantuin dic apparmffe lilam aucm atferuit, fibiq;
increpafie, quCdncn; fame, ficq-, fiti cotijptilfa illum appeteret
Jocum ,qtio fibiaccrdercnon liccrcr, per duas fanc hcbdomadat
iiihil cibi , vc! potus fumcns in monaiterio manfit. Accidit an-
«cm , vt quiptH5 dccimus Dommi illticeftcra dies, afccndentc
oobifcum
LiberTertlus: 33?
Sobifcnm Saeerdote , vt matutmum illic ftari ficiam foli jto offc^
Srar PiieUam Przpofitusad altare perduxit , eo iflceflu, & h~-
b u^
„T\'c fcd vr fe illaproitrauit altari , clamorc flctus fm viinctis
1,,,-innnmi'o- pera%> itaq; facrificio, cum eadem mttf
KS$£3£ corporis Domini tUtoj. a facca o
k p rci P cretfcmihoramanden S ,traiiccrc non
SSato , dc quo dicit Apoftolus qu.r tonfonan .a Chnftiad
Kf&itcrum. NonpoteftiscalicemDomm.b.bere ,& Dx-
Worum Manuigiturfacicm einsfttote Sacerdot c n6
Xum proijcerer/quodamDiacono fuggeftunieft, rtcahcem
SreSturi eius Pontifex appl -caret quod vt factum eft ,
SE illum , qucm diabolus obfxderat Saluarons .m-
™rio rel qutt , Sacramenmm , quod ore geftabat pttn f a udcjfcc-
KfoSanf^utiffc pnclla Jlamauit:
Soriam Dci,quod poft oftoginta,* duos d.cs, dubolo cxpm
r r^^lH^i-norcftate fucriterntainimici.
fo;pucnaticpoccii^uc. \ A.rhrofii adD.Eenurdumad
Mediolam in Ecclefia Sanct. Ambrori j , 30 ^ M vk ,
,, lAa f u ; t nmiicr mult s anms obfcOa , hcq derormata , vtMui
ft 1 ronfemina vidcrctur . Conucrfus ad populum u. fyt om-
L t«i"ri , aufpicams , quotics de more f acro falutaicm nouiarn
KSba"oUsad muHerem «juoque conuerfus,codem figno cm-
T edito & fpirttum nequam Athkta fortis impugnat . ExpIcjW
^morftiL Dominlca, efficacius hoftcm
fiquidem cahcis facrum Dominicorpusjmpooens.talial^ucba
tur . Adefr iUcqui pro noftra fal ute pa Aurus, nuu C ait.P. wce£
^ieijcktur foras . Hoc iUud eorpus, quod dc cor po« \ .rgi-
»» fnmpwm cft , qnod in ftipite crucis cxrcnfum eft . : qnod a u-
mulo iacuir,quod de morte rcfutrex,t,q«od yidentibm drfcnmhj
afccndirmcrrh.m. Jnhuiusergo Maicftam ternb.h potcftate
t.bi fpiritus mali^ne prscipio, vt abhac crcatura euis egredicos,
contmgerc iam demccps ,nen pnefomas. Cumqj eam inmtus
deferens,& manere vltra non valens attrocius affhftaret ,tam ma-
gnam iram , quam modicum tempus habens, redienspatcr san-
fiM ad altarc, fraflionem hoftisc falutaris rite compleuit, ditturfc.
dendamq; populo pacem miniftro dedit,k conteihm pax, K w
lwintcgra rcddiumulicri. Hactcnus Culielmus Abbai,ioco
«itato.. •
Xoanscl
Bflgici»
5 54 Ccffipcncilj Maleficaruft.
Ioannes Molmetus defcribit moleft.mmain jrmltorunrera»
rnm yexationem,quam proptcr vnius, qu* qiu dxmoms fuccub*
foerat,peccacum,in Innocentesvirg.nes foc.as eius Que. cetenfc,
^nsSaVhanxperm.uerat. Cum enim Eecaims Cairxracenf»,
vir docms , & probus, vnd cum al.is Exorc.fl .s accederet ,peracta
facra coinmumone v.u.ficam hoftiamoon ierem , luoito Dzrrion
exclamabat. Ah fatisprobe arman accedins ? pancm r.e fllum
fumpfiftis? quem panem, ais , improbc? inrcrc « «*
hil eft aJiuiquam p*nis mancto m hoc corpore obfeflo.fed : fi vt
nos crcdimusverum eft corpus Icfu Chnfti Saluatons noftri ,
faoo coofeftim fugercex hoc corpore, necvilam eiamplms mole.
ftr m exhibeas . Quo difioCrem miram)Energ;micna, v e mag no
kiuta uifte mokife, conteihm rdpirare, & ^ra voce efum vo-
C are ccepir, quod idem omnes faciebant cstcra , quando i. irao»
neexnulfo liber^bantur . . . . .,.»')
Hmc fimile noftris temporibus Laodmum Bdg-a acadi^taa,
ftoruntCalmmft^quon.m aderant omSra nn lun, trcmunt,*
L m rHmtur.B.Auxcntiu 5) Abbasdifc.puUimliabebatnom 1 neE»a|
fiHum,hnncd.xmonesadedmalemu!aarm ? t,vtprocxam m i,co2
pore toro faucius, & confrafius ad Anxennum dclatus currn fue-
nt. Abbas inffit cum furgere , & vcnerandi.m corpus , & viuifi-
c mfan-uinem Lomin. noftn IefuChnih iumerc , & ftat.m k-
.erti ad?ocom fuutu; abi jt , nec amplms tcntator eum aggrcfl*
Superaromnem admirationem qucd de Gmdone de lachit
t*'"";* m-morat Bernardi.s luxemburgus . Huacm LpitcopatuLnafr
i oopulo haberetur, fcpultus imt itaq; houor.hce . roftmom*
cemsteftimonmlnqmfitoresdeprta
ouare de confilio Ep.fcopi>& aliorum prudentum i afleflo rom ftg
tcnnam tulerunt, cadauer exhumandum, & con -burendum : E
humatur aftante populo ; & ofla prohcnmtur nugnem r fcd eccc
tibi ftatim , il!a dxmoues (qui a nonnnlbs cernebai tui ) « ro>»
eleuanr, & in aere fufpcnfa tcnent , mde nata poptd ma g>»j
ESamant,occidantur Epifcopus,* Mon«h, q«. ftimn
re fancti viri ofta comburereconat» funt -^«fl-rr^. Leus
fibinonplacere demonftrat. Ext.muit Ep.fcopus.fed Inqum
toreseum adhortat. fimt, vt ad miffam cekbrandam Tcaag
xct, Deum po:ius mitaculum facrurum , quam ndei canfam
Soenculo^verfari. M.ffafuit ^.Vk&w*^**
cJpoxisEonimic.cIeuationcm J d 3S »ou:*clamareinaera^i' |
LiberTcmus: 335 ^ >
n fSuido de Lacha,nos dcfcndimus te quantum potuimns, u £?bu
n f ' So p us non poffiimus , qtfa adeft' maior nob.s 3 contdtim
# * m r«id«unt,& «£ndk> in cineres rcd.cla fhettn* . H .
ofla * m« Vlartyr , qni texnk Hiftoriam namganoms C mumm m
« SS Indiarum trafiatu , teftatur , comtrame miracu-
0C Se ■ quod fi Eucharifti*Sacram«itam per Chnfttanos al,-
1U ro locabatur,continuo d*mones obmutetcebant . _
cub ,col!ocau , cxfarius CiftercienSs cmus bxt uh ^
AntC £ TcmpTre ■ illo , quando manifeftari ccepcrunt hxre-
^Xccnfiquidam maligm virtute diaboUca fuftiki , qftsda ■
? A na Z ■ porrenta oitenderunt,quibus, & eafdem hsrefcs ro-
*Kemnt,multo S ndelium in fide fubuerterunt: fupcr aquas
SSerunt, & «on funt fubmcrfi. Cernens hoc facerdos qui-
^abolaucr" ^ & ^ Rdigioflls> f c j e ns vera fignaeUm fal -
i??nKina efle non pofle , corpus Domini cum pixide ad flumen ,
^ - Snomilis fuas oftenfuri erant uirtutes,depoitauMixitQ} ui
&ilria omnium: Adinro te Diabole.per eum quenf m mambu*
- 21 ™ ue n hoc flummead huius populi fcbuerfionem pcr hos
' Tl mes tantas exerceas phamafia. * poft h*c vctba , llhs fuper
h ° w flum inis ambulantibus, vt prius, faccrdos turbatus, corpus
vndas rtum pro j ec i t . Mira Chrifti potent,a,mox eniro,
V f SSft i qnaii pUimbum defcendcntes in protundum,
P fCll M merfi i Pm s vemcumSacramentoftatimab Angclis fu-
faU S ^ ^dcns "acerdos hsc omnia.de miraculo quidcm exuU
M,,ir fed de iaflnra facramenti doUnt , totara vero noflem m la-
S§1 tranficm i mane Pixidera cura Sacrameuto rc-
^Thouus Brabantinus vulgo vocatus a Cantipatro codcm fecit-
lo v ixit anno i«i. Pradicante inqnit,™ Theutoma Magiftro
cWdo contra Lrcticos , & ab eifdem felid morte pcrempto ;
hxreticusquidamfeduetus a dsmombus,fratrem qucno^m orclt-
prsdicatorum ad harefim inuirabat,quem cum vidiflet lnitan
tiffimerenitentem, dixit fratri , pertiaax es valde 111 fide tna , nec
tamen de hac,nifi pcr fcripta quaidam aliqnidcertms mipemui ,
crcdcreantem fi vrllesdiftismeis Cbriftiim tibi, & Matrem eius ,
& fmctosoculatafidc monftrarem : Mox ille illufionem D*mo-
num fiifpiatus.volens timcn probare,quid cflet, non immento ,
iriqtiit , tibi nimc credcrcm fi promifla duceres ad effv&um . Cja-
uifus hxrctictis , diem fratn ftatuit , frarer verd Pixidem cum Sa-
«amentocoi poris Chrifti clamfccum fub cappa portauit . pu-
r - xit
3 3 s Compendij Makficatiim.
ha-rericufcin fpccu cumfdam montis inampln»
„t crgo fr« em hz etic iu in p rehlccbat>uec mora , v b;
valde palatmribqu^ c a.it viderunt Trouos pofi.
111 HliCr r l ' C To p "HUn o ^ubu, fedcbat Re* ful*vc , 0i
r^f^W & u Seuni Regma fcreno vulcu pnkterm«>
fco circundattis,, & um* » ^ fi patmr ^
& ex vcraqiic parte &u a , ^ omUiDJR ^n g eIoruin* |j
„d velut Apoi ok aha n , mnW5 , qi!aro dasnwi *
•mnes hice ^&rcrinis , cadcus ■ m facieo, ad^
Sto fictir^ tanro fpcdtacule v*
lamt^iCtiii. aa.ttm ndeasi couiH-rfui kerencus , quarc
h,n:r^croUupuit,&mox^ ^ Jora ,
fa^Djjfib» ^gfcEK fccrcta fufcipies -Ainc fra^
K^TXSE S Rc"E « Matcr Cbr.fri.ecce fii WS t f s, qitcfl
mts uoce , totumilhm - - tJfl! dudove f il0 a< j
^'^-^ C,K !^; "Sooucrfusergo h*rctic«J|
monns «™™ c »™T™Zl afturiaDtftupefadui cx ? ;uu; .
^SSfSiS SiS uerbisuarSum . Puir i„ A! P ^
Acctpcaiuia i rci ™ Dro busante annos qmndecmJl
wm f om°pusad «grot ^ s uslllcabc fllt .uiderctqj fcnou
Euchanftiam dufc rc ; ci>m lon, pe dibt. S po^ pe imnire,affi$
? M ■STSm hrift. corpus pfcim iudutai
dit equ«m , ^Hoq,la tt ^ um nt0 citills accclerans^
nonmml prou^flet j<>- ^ per « a . ec adfpccracuhim qaodm
ftenderet uuntatin , ik kci m per i ^ ft n .
duAuspariut »« e ^f^^ C p 0r e in altiffimoinonmcfj
una cum comite c< ererri, 8. hi curtc. 1 iffi pbmc i es erat at-
cumiK ftatui,ib. ^^^^Sulq; honcndis c.rcuin-
cinfia, in medro choros mnnm ros , ac im «g.
aicbanturetiam concentns qu^ be o.u 1 di r , sd eUnearoc-
dcniq. adcrant^qu, ammos hon . wim wcundi £
ri S tc»\=re poffcut,& duked.nc -p. .u .o^ n »»» doi ^ rfo.
©bftupcftcuisremiprouiafim^ extrafcpofi^
Liber Tertius". 537
.licijo d ofterrc. In ahfl <P£^ ^fi^ ornat a , accede-
ff ^lira pf ofemtntt» fc humi cunfi i, qui aderant b,n., qua-
bant ad tam P ro " ""!* ■ . & hunl i fc proftcrnentes eam cole-
w nr,v»r» m " n "f & minjftris plurimis cinflam patantf
tlleMatremChn ^ ^^imqucfpeara efe ahoqum co
cabatur vllas P T * l $"l'"* jp it ur feciim quid illi dono daret,
«iftimanit ^f^Z n fflodmB fuppl icis, arculani, m
fiii corpiw, ^^.'I 1 ^ cacramentum e collo detractam m gre-
*aerarA«guftiffimi^Sacraroem«me omQia;
mio muli«n «W^J^ & P«fti gijs fe
viam duflus didicit , lc m ' ni JV f dem fedcs reuerfos , reffl
ccmpciuet , toga...t prcsbytoros noftr^ aW ^
pUvres mifla: dicuntur moras trahcre .
-2^o« ejliocandum cum Dxmonlbus .
Nlderiusin formic. rcferr vidiffe fe fratrem in Coniientu Co-
lonicnfi, verbis fatis iocofum , fed m grati* expcl J '"di d*-
monesvaldefarnofum. Hic mm ia tcrmmis Conuentw^y _
.o.col-
0.5. 8c
3 3 3 Compendij -Maleficanim . J
teienfis dsroonem m bbfefio corpore arftaret, d*mo pctiuit dfru
trc iocrmrccedendi ,quo gatrifus tiater , ait m icco, m latnnan,
meam v adas . Brijt ig«ur dsmon , & noctetum frater vcnjH
cspr xt v a , danicn <am dirc cum roriir prcpe c.oacam , vt
vitamcumdiffciiltate faluaret. Quarc ianca rcs cltdainon^,
ciicere frndtc tractando .
Vicuanj anno i ^.Saccrdosqmdam , cumomen erat , loan.
ncs srttiptiis, f ncrgumcnamhabtbat aocil3am,quam, vt niuaret
CKQrafmisdiaboUmi fatis folicitc pnmebat: Vt au:cm quoda m
die vcntum eft ad terminum,quo dubolus,tu m exorciimomia vi,
Cfun etiam virtuteDunna coatfu S) dcbcret ab oolefla rccederc^-
xitSacerdoti-vis me cxire,fedcumreceikro,quo vadaim Mihuui-
xit Exorcifta . O fus lutulentcquiolima Chnito deuubat^,
pctifti , faltcin vt norcos licerct poiSdere , ex , ( & pcr contem-
«Hun fubdidit)& ingredcrc pofterioramea(mirabi.edictn) poC
dit diabokis ipfum Sacerdorem exorcizanrcm.ac ita dmcxauitm
riosc vr Se Fcc peimittentcpaucis dicbus,pofi mmtos eiadhi*
bfco*cxofcifmos , vica funftus fic , ad omnium do£tnnam ,& u>. ; -
%cdtronem .
D E ORATIONE.
Exemplx .
Nno i *4<?- quidam conrcffus cnidam lefuitz ,
media nocYe,dum farisfacitpcemtentisE fibii
Confcflbre tmpofitar , repente v idit fcles ,mu-
refq«e,& alias bcttias coloie atras,afpefiu$
tcmbiles tam muitas , vt rotum occuparectj*
biculum vidcrencur, qno i!!c vifo, perteriefa-
etus trcmere ccepit , nc a bcftijs i! !is arrtpere-
turviuus; anxius s & trcpidi.sacciuritad^M
mini noftriimacisemmasnavocc opcm implorans .quareas-
niiim anhnali mn fpeaes, iubito euanucrunt , tamo cum unpetu»
ftrepitu,& fraqore, vt domus ruere videretur .
Bungi in iapone anno i 555 . fainilia tmt qtiam a ccnturn n «
d*monesmfeftabant,& molcftia m paitores quafi fe.red.tana
tranfibar. Patcr famibas opcs omnes placand.s Idol conto_
pferar, potius auftum iis, quam ceflamt malum . 1 r-g-nra anno
rumfiliumda-mo» occupauit , ita vt nec parrem, « n ant
agnofceret , ncc q uindccun d.ebus quidquam cit»
Liber Tcrttus *.
«m fincm fffiH focietaris kfuitarumad en»i aeceffir,iu!iitqu-e
aS wichaelcm r.ominarct , dum Djoam nominat, vchementi
vt Vrr raoit concari,& varios motus mcmbiorum edcrc, ita vt
Vtn % uvbvs terrori ftiern • Inuocanre vcro Patre, Denm pa-.
^ Sum-flt Spiritum flmcmm , fubito a Pa.rone hber exti-
vmnsforor paucis poftdiebus moleftijs damonis . agitata
l r 'nri etiam m ea loqucbatur , certis tcmponbus Iefuitarum
C t .Hisauditis.Chrifiianaiu fidcm fuicipcrc volmt C um
tri: " ... toiuicHet admouenda , conareturq; principiole facro
**° l r , "i s tr imire, n t mere vehemer.rer, ac concuti cc-pir . Pa-
*? BO f f f « fundtbai follicitc, ipfa i ero facrum kfu non.cn ,& P.
IC1 Cii !proieneccnab3ti.r,fednia J ;isipfamtuncdffmon irri-
^hftrin^endoosA compr.mendo . Tandcm vcro incanumi
i ensexclamat . Si lcola Xaccam | & Amidam fedarum
pTOlt Vm m autlorcs reiicimus, rullus fupercfl, cui acorari dc-
^ rcn ;:; c Cf^
bcE V" ! ; vt cuifcvam. Quadam die inncmcris Chnfham*
ht ^tl ^^^ il ^ m nitcrcrat damc-
prslentiDus^ quoni0 do valerer,cptm c, air, infta \cro
^Eels o^cirprVmmaaic^umcrcac ilringete dentes
1 ' ™l TJxu cn fe v clle cxhc dixir, fcd ouoman, iam a tot ar,n»
(O S' t: 0 hofpkio vtcretur jnon libentcr n-igrare . Iutct
*"! K 3c V !achrviraskndcns,& ccnquerens, quo, mquit,
ire vcrtsii J C hrittiani itscue omncs sn or?tioncs eorrunr, di:mqj
nf S i a^mon occi catam hsfienns prsedam defertar.
SSopc^mpetnidn onita.vtlefum,* Mariarn b>
ruauiratc vtrumque P i o:«ht nomen, vt Angell vo-
rm; fihi v idcrc litui" '•■ udire . '
Ai i o i » I a - r;r iniiorania ir-uber erat in No{ecoirio,acer-
ritea c iabo! i p l.l na fic opprttTa, v t mmc aqms , fibj vuamextm-
C niTc cnU. o , ciueo, gnarusnocendi rorr.gebar m manu ,
fVtperemolhemr^prohibcnnbuscimfiis- qui erant in valetndma-
rio, poft illam tneuiij vnationem, Apopkxucornpitnr : owi-
«Ttone im«u* locucndi \ fu adcmptc, mmitur ad [acetnotcs,VE
c i:c nepop i1 Lcttscfr.- t iun(,& exor^rnUuidercum,lo-
Intusprin-.i ■nihfctjux i.odus,demdtar»jmjt,poft facram coniemo-
ritMperaAjftm-oitcndit .
Inbtterisludouici Ftoisliabetur hzc narratio . Nobilis qm-
damhcmoo-iir. magna authoritatc inhoc Regno Fingano ppl- r f ii p iUa»
MM-, bsbcbat glum nutrimonio cujn genuli coputetam > cums 550 ,5 » '
Vu * tuai
, AQ Compcndij Maleficarum .
„m tota famiha q^> «" «ddit filiai» ex i mpro*
di&usNobUis.v.rtonus,^ morrcm , qilidaa|
fo infirmar. , & quidem ntra lex dies \ ram turlof &
dicebat a d* monc efle *^j$2£ s veltribus homm.bus tc.
infolUos geftnscderct .vt^ pem Bonziorum,ft<i
neii poflet . Mantus & }occnm\ or t m ^
uare potuerunt. ^ium qi ll]|anbus in de duluntmm : . s
nueru.it patren ems , ™?™™ km f p i r3n tem , fcd mniti*
cdcmmA aduolat , wMi.it .. ;Un mandat
impotem, vt P^^^SrP tSSl Stum flipr.ntes, ipfe verl
fubmouen Bonz.os ; ahafque t ioncn , ^ falutatiot.cn»
«cepto Rofano , ter Pou. n. ; ^ nihti m«t*
AnijcUcam aggreditur pronuncn rc . pnl!iC dit, v t atnufe
fuSort^ilioresautem^
tis tenen vix poffit, patcr red , t a T is.rccedc ab hoc
corpore . Et rcjpond. J L zmo* co lUim,dieens,veb*
mo virtutepraftans^oftrium , t t Rof: , num , qilU3b .
nohs, ,« cedes . Tum d* on , ta te ^
*« 0 S«^«"n^i Anhitus eft feeumicrb*
^luS^ recenlt^ libcram eam reUqu* .
ANCELO CVSTODE.
j j-ra^-MoBeati DominrciordinisHi-
ErdmandusdeCa-.nl 0 Mim icipium cffe
ftoriographus rrf.rt . Jj«
Co inbncenie,ioi nom i ,j rt i-rrcn« indu-
, amdam Acgidius , h.c : v.x , dnm adol ft ;
flria,& fauore, tres canon ^tiis , « ^ djo ,
fcr?" rum , & Philofoph.*, & Med r utet iam eius add.fcen-
a.dnequ.t.am «batur^ habuit htt «*g
w cauu cum cogitaret, ter a s grc.u., flbl> f e dignotus,pa»
^ni« m . Malus ittc vi« comcsa noto uu , S
; , m .MalusUkv 5 ,com«^
voluputc^ip^ctu^
fpecie obuh.ni
lat.mvaria ~
LibcrTcrtlus- . M l
Sre in fcelus: ^f^^u^ knitate
jnfan fia ^vSiihoplo^ lanccam rfttn-
ftatuittrahere . Eccr e£ * vuI f Uj minaci vace,damanrem.
teni,& ' ntcnta ntcmm * erogra r« reI)crtcrc . Snbitus Ac-
v£m hanc * WggS «rrorc mftimtnn»
tctror occv paun iedj fe luti rclier fc, poft hi-
Sxftinnm cjfnhccvcde ii t > a « folum mmatur eadeir
C idcm Ule tq«« V ftitut0 , fed lauceam pcflor
V,ha , rtpcte»sdemuMnto % . fr2C - ius amm onofter
fe"rtcrramdcK«^
qno intus impd f cll f u , in ft«uco boi « fe adtore .
Liappa^.erat) Rehgioix^ palentiam rter habet,
,bi tum Monarbi Don"^ s fanfiitate, & erudinone cla-
dpido ccrncndi opem . W d cfe&es,ddk3te ohm mttru
^Vfdamenan^virbu^ s,*«. j idesparare>: &eaerahu-
^akcmrubugere Ig ^^^.^^oVat feps «iigc^ 5
mcm rortarc fumma .«.i t , _ Tir ocmio dcrungjtur ma-
peritwftanter admmi, » poft aliquot anoos miftus
g« fpc ^itamtuuu« « oraticn e ; & vi&or ia ft, .
Santarcnum m Lulitami»» damonem hsreret fchcdu-
Vnus angebatfcrupul«s ,qimd pc^^
fe cttnncndabar, mal, hmns ! c £ c JJ inu0 f u f pin orum cpneentu .
fine rachrymarum crMone , fcV ^ ^V^ , quadam,curii
Qpid neget Mifericord- ^ ' , 2n formida-
rn SacetloTcn.ph proiuuus-oraiet app«u« ftit3 m fi-
bili afpeetu , dctcnorc vlulam ^cono.tmm tacir ,K pra
to^cccpta^bcneficu petulanK» cxprobrat>tawicm po
342 CompendijMaleficarum *.
ra njmadter,& proterue\& impotenter ■cbiefia, faxa, inquir, hw»
insre IVonachifmi , & vioIentMt ,cux me titi ( hy rographem ! 10c _
co&fer&Htiierc, nttnquam fatispccniteat,fimu; abijcit lihsdad
pcdcs Acgidijj&vidcri dc fijr . Acgidroscai tu'am acciprr, & U-
«rat r.-.inutim,necvanx n-isix da-monis fuerc , admirauciis iilujjgj
modis plns fcptennio poftea vexauit, mirto vcxationes aliasjafiui,
tfSebar Monachi cninfdsm, qni in codem dcgebat Mcnafterio , fi,-
nnlitudmem , & nihii non quod excogirari ir.tei domcfticos pof.'
fct, moleflie Aegidtoirrterebar paticbarur, hi^ild tandcnj do-
lens inaHtiain illam ferpere,& tVar rcm , •, r ; i •. b-r iiitnn OeuMj
fic fcn pev ctf ndere ,tcm tiefert ) ru.ri : & }'"'■ ii t-ho rouri , catt-.
famo; aperit, ttecerfito fratrrc,dcprehcnfr.s cvh'.mniaror,& iafeOj
Jci s ab ah>s , fclitus cb Acgidio \ inci defijr vsfion nc&otiumJJ
cefcere . Viuns tacdem clavus rouhis, non - ; . . ;anrnm > f<&
& miracuIisvaiijVn-no t26j.denrfcii:'r • '■■ >-.:v a-ioiiafcflj
rctur. SepuItnsSantareni , vt fmctns colnjiv : 'ec<:Pe!rar*Vj(p
giniseffxacifiiroum ccntradarroor.es p ...:o. A.jgeiicuftck
2*11?" SaMsbctienfis fcquentia tradit hrs vcrbis. Fnm puer , v t Pra!-
" m os aidifcerero Sacerdoti tradirus eflem , qtri forte fptcvi 3 riara
r.:arieam exerccbat,conrigit,vt me,& paufo grandiu.iriumflH
rum pra.-mifrs qmbufdam ma!eficijs,pro pedibus fuis fedentes.2|S
frraitarofcenlcgiuin applkaret , vt in vngi ibi * facro nefck»
©jeo,an chrifroate dclibutis , vel inextctfi; , l Itvv-.r-io corpore
fielui s, quod cuxrcbat , noflro m antt cftaretnr indicio . Cv.n, ira-
cfce pnediftis homhribus , quae ipfo hortore licetpucruhiseflew
ckmonum vtdcbanri;r,& prxmtdis adhuatiorobus.quas PwJ
thore ncfciOjfocius inetis,fe ncfcto qnasmiagincs, temies taroen,
& nebulofasvidere i.ndtcafler, egoquidemad illrifilita caciu cMi-
n,vt nihil roihi apparcret, mfi vnguis,& ne!ros,& cxtcra,qux$j
tenoueram. Exindc ergoad hnhYmodrhiutiSisadiudieat;;s ium,
ti nnafi qui facrilcgia hxc iropedirem,ne adtai '..=. accvderem,con
dero n a ttk fum . Et qt: o:iesrem hanc exercere decre ucrant , ego
«tiafi totiusdhiinationts iropeduncntutn arccbar , hc mihi me*
atatepropitiatuseftDominus ( vtiquereor per Angehsmcufto-;
dcm Scd addit , cum \ ci 6 pauhilum proceihflenr , & flagttiufi^
hoc magis,ac magis c> horrtii,& cofortius confirmatus eft hortor
ineHt , qudd cum muhos runc nouenm , omnes antequam dchce-
r«nt,autdefc(ftn natnrz,aut manu hofti!i,beneficio lumwis orba-
Tt> c y idf, v t cartera inccromoda tactaro , quibosm confpcftu-mej
aDcmino^ut proitrati a ant pcrturbat^u^cxceptis feU0 ^*"
LiberTertm^
345
ce
^uxiltim finpdare B eat* Mari* yirginls .
jLxemplum .
* Bzrcr fuperiusalibi addudta exempla, aliam cer-
dum prafens P cipar* Virginis auxiiium . Hora-
SSlinus fcWLanrctamk fcriptor, parj
II ck^nna^fidcremgefeinpropotnr Aliuin
in nrarci pitem locuffi libido infana ptouexerat . H ic vt
co impuras mcmes voluptans amor excecat . ^jS^loa!
implorare cc pir.inter h*c occurm ammo \ n go Lauretar, a >emi
^aisSacerdotesampliffima facinotum expiandomm ^aurbe
ritate prxd.ti , prot m,s r eo authorc UuKturo pcpjt , hauri du
bius qnin ibi non dfet tantis malis remedmm muenturus, nec ua
illumfruftrata fpes . I.auretum , vt venit , , Saccrdotem u oneum
nafius, rc omni expofita, confulit, ccqua fibi fit fpes rehqua laiu
tis . IHcprimo fcelcris arrocitate externtus, pauUlpcr iwair* «e-
indc imrminitate faciuoris dcmonftrata,ita {pemilh falatisoitjn
dir.fi prccibus,iciuniis, vohintariaq; corporiscaftiganone l cum
placare pemtus infiuac . Cuin iUcmhil omnino pauarum recu.
iaret»
UA ComfM) Maleficarum:
r ^;fir<acerdos fi imperata feciffet.fe faciles Mr« ei d*;
faret, promifn ^crmc n > p «piaturum . i B
digreiiu nommi vireinisopem lmploram, percam
corpus affligat . Bea w % tidu i f rCm Dlilin3m pro ipfill(
SSS5^"^^L« abfolutionem chyrographfi
«o sacercios o P l«u nmnino iuns m i um haberet,pro-
1 inqr fl sTprccibus , lachrymifq; Deiparani vfqne eo fatiga,
n? damX oerapkumi diabolocxtomimreaperet. Morem
«rit S , Katutis, fecuntarifq; auidus, hand dubii fpe , ,d fc
feo ccat one Deiparz Virginis impctrare poffe - Lrgo proftrato
iZvirSn^cornorc, lachrymans, obmxecam precamf ,vt re.
inte\ irgmcin » , , faUlti) ncoiumitatiq; fnaconful-
ccpto . o nefar o cli r ^ ' os yod effidrur , verficul os illos
tum veht, mgem^ MATREM, SV-
er animoitcrabat. MUNM ^ A 1 MOPK kjit V c
MAT PER TE PRECES; Q.VI P»vO NOLIS NAIVS,
TV TaHa pSm.Tnbito chvrographum in ma nus fuas ddapsu
eJfSit rSque fibimet v.x ex inopinato gaudlo credens.nte-
StSfl«i AratiasVirgmi cn.xmsagit. IncieSace lo egreflW,
Sriria ex Itans ad Saccrdotem accurnt , receptum De, P ar* bc-
Lefic o fa Ptuu, oftendit, id erat tot,tant,iq, m Chnftum arq m
V c lJ - P .^CrorAh-i* & execrat iombus refcrtum ,vt tacilc
iS^i&S?^^^» hoftc diaatum . Veruu-
uiSiffot uit ita dcuotum illud inferis caput , De, P ar* bemgm-
Ztzi^rChhcrmw fiborum Pei , ne qmfquam ommno
auan u s fac norofus,ac perditus, fi modo »pfc penrc nohtjde &a
falutc defperet : nec cuiquam iu t dubmm vemat Pc c ementia,
^vittoMatrem fuam re.spatronamdedcntad falutcm.
DE SIGNO SANCTAE CRVCIS.
£$emplum •
afterre
renttefL.
' & mirabYlc. QuidamSaccrdos Arons degens P^l ^ '
tdkurumSocietatem Icfu.tarum, 5c ,d vmeon.apennt. mdigu
Liber Temusl ?45
wtuiit d*mon,feque ad folitiarma comiertit;Impuris cogtca-"
■ nihus hominem aggrcditur ita infcftis.vc ad.merent fomnum.
c hiifti miles, & Le&itandis piorum htftorijs no£tes
2S in fomnes, neq; hoc tulit aduerfarius , fufpcnfi.ni luccrnam
frScm fic dcijcit.vtefmfo olco totum volumen ftdc pollue-
r neaue hocfatis, inter ccrnandum muadit immundoafflatu .
lt imenfa ftatim in cubicnlum humiles ad Deum preces effuu-
£ humi proieftus, & pro cibo corpori flagra mgerere , cum fic
t oaue ceco igne carpererur , nudaus pedibus rerram mfidit bi-
2"loras vcl ?crnas,;dum importunus calor deferuefcerer, deiu.
Sfconiicit fc in cubile feflus ; Vifus in eadcm ftrato videre mulie.
m & attincereciuscomam manuum extetitu, defihjt repentc
Snirus,* & lcehjm conuerfis I uminibus mhil videt.donec b. s,
Zn£ agnouit:timmt ludibria oeuiorum,idque plunbus no&ibus
S dWc tcftatus eft , tandem co res proceflit , vt nufcr irurus cu-
Smbrachiaftbi,manufque arcte colligaret, tnditis vmaihs,nc
Sno attrefiarent qiudquam manus ciTantcs fruftra : fimul
Vn m fopor,& ligabat fenfiis, brcuc ad tempus, & bracbiafoiw*
hz Sed mirimTqiia: eft Dci clementia, Diaboli tenratioeft mfr*
hominum facultatem,fugauit il!um,qui pro caftjtatepugiubat.
J»m fortiter obftctiflct, redijt tamcn victus ad pugoam afhmn-
hil i arte Eerefihs aliquando Sacerdos idem ex oppido leuaixh
Ste, Mtiariuxta lacum mambulat, perfoluenshorams precc*
Vireini Maris . Vix ducentos paffus proccficrat , ctim aflequutus
rftcum vir qtrdamnitiia barba,& promifla,vcfteqtie magni prc-
th idfidebat cquo pukhernmo atri colons, qualisnullus ilhs re-
eionibus.-famui i efan t pedeftres duo,ctm, acceffiflct propius per-
humanircrfalutauitnunquid ad rubilate,mqnit,pcruenifit? reci«
rabat forte faccrdosPfalmum ilium , & quod magis miruni , ira
fnbmifla voccvt audiret tantura fc ipfc. Tum verdmter equircm,
& facerdotem inftitutus fcrmo , hoc ordine . Pnor equcs fpecic
rimantis, qua eft animo tibiinfixa cura?qu3e follicitudoma-rtii-
rem exedit, ar itle dirEmuIans,mihi bcne eft, acbelle,rrufha tibi
huius rei qnsftio ftiit,cui eqties, mi homo mihj dare verba diffici-
!c eft, cui datumolim a Deo,vtmrrofpicum,quid tacitis cogitav
tionibusvolutcnt homines . Cum ftctiflet Sacerdos admiratione
defixus,& ftwpens, loquenris habitum,corPufqnc totum luftraret
l«mimbus,fumpto animo,air . Si tibi ca cft virtus.eff^re, qux me
angit moleflia f fi^uid fortafll* tu plus fcis de rebus meis , qudm
cgo ipfe, cui illc . Votum Societatis Iefuitartim,hic ftimulns cor-
fcllkatjhoc tc quietum eflc non finir, fed tu al ias res agas necelfc
T" ' X x cft»
ia<5 ComperidijMaleScarum .
c A a ailUmtibiaditusnonparcbit. Stifpicatus al«r. ncaliqt*
rlnorc SS a kfuitis. Non certum fatwotun, , illud fecerirrv
rai.onc auO.incr paC ribus me cxdudere, non abij«
wcnciicdvt a lllf^ T ^ u J batncqn c emm vnaefttamui*
nr a S?r« mfaS cndTvia . kele iftud qmdem ait eque*,
P 5 Sr ncftorc cnram; eft tibi ea indoles mgemj , i* trun»,
™««dUm^
cus corpon yt bxc lu pcrc fi tl ,, andis , a r,a !ri .
™ i;iW,,C .r^?; "SX^l^,,, .«efequ.r*
tcrram *ide, 4» Deo* «m A. ' £ - aptntt.apud me c %,
C6uditionc:no .U ^ F , cbat aepan-marg^
oiWtorunienampEesrantc nm ^ v -j liberahta-
te tua, vt hdem meai n pix lten ipnnhone, f ? at chyv
fatus equevqui itthxt hi cs hue p utnic v p!a 4 : .
ragtaphe? «WW» 1 aiulfcns , mfa
fine aJimranone, fed couicftni a b Tlini 5u!d fe
ilito aures permana.l o«™J« J -t 2 , J- , Rd> ^, &quii
dc.itiorj ru »«o quov ad«? v* hal ^ paran , s _ , gc . .
adnosappclhtlmtcr intnsot , ll!aco - frkit ,acer,-
baturab vno, atque auero re i ge ,vti oq E ^ cont!kionaB
do; , & nuratur non » ,«a vrf ^ £ ^ yitam
Pallanti* mecuin ens q uantu« o us . . ran fti ratc prxibn*
-mplcctnvtmvn^ „ fpoutc
tcmcurabo. Lauuoe^ici,» ^ ttendi.hacf»
vteris m hominem .gnot um,(e d haoco cartam ; ^
inonum»ice,eumpaito
r.omine, inotnt, paulo P°^^^ * ^ue in !«o cordis,
filutare crticis hgnum m i ^^^^scum ouaprctnw
etfenffemcoroUambata^^^
mer.ntnr^manuapprchcnden^^
^aHndnonfperncndnm ^^^^5
Kntinlnfi anemit, qnod dic ^ 0 ^^-^^ , illam corme-
f„ patetna domotffct.vetnla *»( iam '^ 5 °PP haKia j*e
^vifitanoms gtana & ^Pg^ vbl multtj-
MwJemriibiunxtt.fi
ucncs puIchetrin-j 3 oppidauis incoguitutnpu^ > ^ f
LlberTertiuS^ H7
- m - Aflentttur Virqo, & fic vctulam fubfequuta , ad prrfixiivt
&t,ait vemla, CSW ac^ . Ecce per
l f Sf ilnorcm locum cft nobis afccnfus, vbi func luuencs, ied
^ m.cis Unus . Virgo annufe fc facluram quod
V doi rpr cu ite malcfica,* ilfa fubiequaue.fc cruas figno oc-
*SE2S^ ftctum e ft , v t ambs in fmnmitate graduum f~
rf 22 nmIocum,CLUnnu!lo S ibiinueniffen t ,vctula,l-
£ roruoi ntuf u,& ftomachabundo ammo ie ad ,1 am vertens ,
£ 3S cuui tuo crucis figno,cur « : figaafti?ab. » noa*.
^dSboli, & fic ift*& Virgo ad propr.a redijt.
Z>t gjm knedi&ajws lnflrali .
. NnoT?8?- Herbipoli sdcs crant cuidam ffc?
rocho non procul ab vrbe, fiuc malo tfa-mo.
ne, fiue pvsrftigijs wfeft*. Narrabat »pj«
Parochus , domefticiquc propmom , quiri-
amdcrat in zdibus magno impctu ad ter-
ram proijcijardcntes praterea faces, eafque
plunmasm conclaui,quo nu la aipirabat
£/-■ > > | auraconcIi]f 0) anheHtuvnnrcIlingu,. r iectos
S^S^h,r,mos ceruicibus fumma vi ^«^^^
mcfticorum fic prarclud, fauces , vr prsfocar, ^Fetttur. Pen*
*e.miilta,fc afpcdu , fc auditu tcrra m «/^* 0 ™^^
Arochustriftis ccnfihjqucinops ^dijt ahos Sacerdote j«
^Otarifquc, q.as paterctur, imurijs , Sacerdorern
p» fidio tueri pcfllt fc a Rcctore quodam popofirtt. Datura e*
Luucgotiurn.qui cum ieiunusfub ^™^*J^£?££
h.rra lkncn pcdem ? ntu! erat , cum ea ipfa M audietat m icre
^ipfo cum comitc infpe&anrcparieti eft impa&a KmdU tan-
.saui , umtoquc impctn iaculanru,ut cos , ^maderantmctu pro-
penwdum cxanimarit , Sacerdos i! lc omncs boooeflc ammo im-
fit, hortatufque Parochum , utad cxpiandum ammum <e prcpa-
»1 cr.ipfc fuper peIiicc 0 ,ftolaq; indutus,in fapenori *S*m par-
t«, Bfciplerunquc rumultuan confucueratdzmon, atcen^r . tvc
*Rmis Ecdcfizreligionibus ad dsmones fugandos adbrwm, cu
rcfponfun, darctur rmllum , nemcq; facerdotis uoce pronocatus
-a^tfct , i edir ad exortandos domcfticos , prsccipiieq; ad n«i elirn
abijckntlanijwpiandaq, tonfeffionc peccata . Tum iBftratM we
t y ' '348 Compendij Ma.eficarum.
fedibus , ad doninm fuam , non fme magno animorum fruftare.
ucrtitur;Conftat enim multos ab hsreh reitirutos Lcclefi», &
stdesiilas omni fupertori moleiHa,vt te(?at_s eft poftea Pato.
thus,Iibcratas . ■ ., _ , - .
fcipfc. n I eeitm de Iofcr.ho quodam^quod cnm adhtic Itidrus eflec.».
^ Epift __; fanum ciucndan- ab co per aqtiam crtice fignatan. .amtati vcftit*.
J.p^ici. tum. ltemde [eemina, qua: M. gicispra-tigus m equ_m transtor-
S&h-h. mata putabatur,teftatut PaHadius:cum H .Macharms aquam b C;
* P _._: ncdixiflct. fupei q ; caput eius precatustucifier, & tcofie , v _ quod
f*£ erat, orrin tW v ideotifeus Fasnina ^crceujc . _ :
ThtV-or." Apodl hcodorettim, MarcetU,. Epilcopus Totus ApamcaiFa.
"V..' 11 ' Bttmcum dirucixr,_tnimdxmoms fpefcrum Rammx vtm.nc ma-
* * tcrfca-Kencam depafc.rctu. lmp-due cc.nens,aquan_ i^nacn!»
m crucis muuiuitA bcnedixir, & ca iuffirdamuiam atpergi. eonta-
~ ftum non rerens improbus ilie an.ugif., & aqna q__af_ oleo excita-
tusignis, momencotemporis Fajium confnmpfrr.
lCTbcodorus Ar.ebiuiandrita noxas omues aqtta bonedicta fb-
lcba-rcpcli.rc , etiam morbos a dxmojujs i)latos-,vt a Phentmj.
illo apud Taaccndiam , qui obuiusdarmoni in iorma cants iolo il-
lius h.atn in graniiiimam xgritudmem inckicrar > vt a 1 hcodofl
cuiufdam Tnbtmi domo , m qtta homiues, & animanna omnia a
ikmonibus cruc.abantur.& cum domeftiei.autCKoaseor.lapid^
fnper ma.fam iaciebantur , ex quo magnus omncs tetror tnuade-
fcat. & mu.ieramte.x rumpcbantur , & tanta ferpenrtim , & aiu-
rmm mnlt-tudo domum occupabat , vt prx fortnidmc ineam nn.
ercdt nemoatideret . Pomum igimr Bei fcruus mgrcflus,toiam
«oficm pfaltendo & Dcumobfccrando traduxu.& aquas cuibt>
nedixerat totam domum afpcrges, eam a fpiriribns immu._dish-
bcrauir . Haee Grcgorius Presbyter fxpe ciratas .
Idem rcccnfcthoc Illuftre miraculum. Apocomcnfis vicunco-
Ixbouem occidcrunt , vtcarnibuscius vefcerentur,contigtt 2a-
xem. vt omnes', qui ex illis carnibus comcdcrant m morbiun itici-
«derent & iacercnt vtmorttii,& quidquid carnisreliquumfHit,ii»-
«ritm cuafit>ac fcetidum^quiigitur ex carne illa non guftaucran&
id quod accidcrat vtro fan&o mmciauerttnt.quj rcfpondit, exitiu
iftud a Phalange ckmonum, qut perkber.es pcrtranficrarprouc-
uifle oportet, &: cam eo remporc , uon pofler cum ilbs dtfccdcre^
x fcenedixit aqux, qnam per vnum c ftanibtis miffit , vt P erldl "?j
tes confpegeret,_ifq^ bjbcndam propmaret, quo _a_to,cuncra
ranquam cfomno furrexerunr, prsrter vnum,qui mortuus eit. l
asnes cnirn piocurator, cuiusfratnea calamicai ccangerat, no
■
tllll
Liber Tertius - 54?
A, rs viri fanftibencdiaioncm j aecurrfcad maieflcam to-
g^d£& incanranonem adhtbcret ffatti , llk anifrWP
'^iVbertiEpifcopil.codicn^
' mulr-.nhcescarhcru^dxmonuiT. muaferant.jd animad-
" Cr WVe adm xro bencdi&a , & ad effagandam m«m,c. neqmna
tioneUeaon - facJl ,]j qu orqueolei indcmf cn chnf-
^"'Xl fcftSSS feWediLs • tacdcfcratur , c,uorum
^ ) »Pf o1 ^ 8 ^ , mox itl effugabuntur hinc inmimi».
^ rg t;fXataTv^S«5 fca non audeat inferre machma-
ris rcrjptorcnisvK*. qa idam cnm fcpinsmonerttur,vt E< Htttrse
A rediret i t /grar,,m,fcn^r aut C m obiurde- oagi.
fmc pxnkent.a dcceffit 5 cS eo dk» varia fe rt »« dom*«s ft ^
f £ %a dome c JS offerrebant, affidentibus aurercb.mtur rnenf*. *u» -
fpC i comparcnte ; cubicnlorutn fores , non modo pdulis , vc- v.
■ r - Cm T^ n Spc nfili obfirmat*, rotis cardinibus cucrtcbantur:
^ iani { f^, p ," ; des ineences iaciebantm- ppcc fatdatl quos fc
SSSfc ccrdo fc vklilTc affirmat , «cfeo eft vulnera-
q • Jrri« vtdicsalkiuot iacueritfemniluus. In eademdo-
P ' n «dtum «raminis effet , id totum in min 0 tiffima S ;,. r-
^commmu 1 eu .deniqnc h,c, & id genns ^'-crncbamur
lc oms quz non obfcurc quantmn fibi ius in ijsardibus
S«cum Comke akero, aqua benedida rhureque adfaibttts
ci P aui coo cxorcifmo omms «unmltns dxmonum conqu.e-
^mLa muhisdemde graujs.ydimn V omini KftaH te
i MMcana Protiincia Scdes Pafchuar* Iefuiw poiuerunt cir- ^
rofhbits cum dormket, cripi fibi i laterc fcnt.ebat, deinde repu-
nkqoo raperetur ignara , i P fc pucr mtcrea vital, fpiritu _«n chca
c££o,tenu tabc propcrabat ad finem. Hu.c puero faluure
fuir, m sdcm facram dcduci , & luftrab aqua, adlubius precibus
.facrisadfpergi.
Seqnenti Anno i j8S. Virocuidam Trcireris mnlicr runtca, ne-
fcio quid ouorum offcrrcbat , cxcipir pileo pedifeqnns , moi pir
kuiuuuis e\pofuis imponn capiti,& ftatim vfquc adeo vcxari cf
pit dolorcjvr pcac deJipcrct^nefciuj qtud ager«t,confugit kt
sdem
w„ Compendi) MakF.csrum I
fU imi ih.&conualelcit. Ma ^"n a i. bus mr „hum , exti bcranoncui
IS "- Hc fuiffe vcnenata , vt guttsmnws»
Wtigentibus ellcnt pantiiri. . ^ prouc ~ ti
&Mc'-'wtx. nomara qnoqj teftatur dsmoivnm hi&
*-.n*.c Fiancifcus lopezms ^omara q™* renvedi s di-
bria, & arparitvm.es ^P»^^'^ ^bilis Euchanfn^
feutb Scdcpelh fo .« , ■ ^Yim^mbus illat.,* aqu* benedi-
- j
fcffos .
De yir tute C«* ^X* '
£X£JW/ /i* .
K no ifSs.rrepani,fBitPaterfamiliM
rv ^ ^ cuil , sa; ailuuvarhcdiccba n w«h.
WX fWmiaris is erat d*mon , qui vanjs mod*
^ W3 co"abatur hommibus.Hudere : pro,jaefe*
^4 VSM f isa P i ■* gnmdia , nullius tamen capins de-
*7S?\ W r-^vafaquoqncdomctoh^ -
S^-^ SSi a S^-" > .peneque dzmo**
cannbusprofcqiwba.urtei uuu rJS Y „a C um comugeqo»*
fc eu: iafebat . Crvr.; ^nv 1 om ju s ^ fc fc d
dS in oppidum ad ^}'^^ plmiia rcdirct.ncqiuni fpr.
adiunxir, cum auremiMe m dctac P prxmc ncredomC|
imbtibusmadcfaimm. Vcrumcu adduftlin mv lacerdotem.
, ti^crTcitui?. -
t , .iA iKHiAiJnMm & t*t !T1 ilfimirr.ttej. oidine»
^ ,U1 " r^£mStitudo,cupkJkai C v«.roKiieUta,iiqo94
^Con^
r3ll Cortcmonc| 2utex ^cmh , fcrma^m aotic
« qUW,4 r ne^ev^ante^rca.^.-,.., pfKjuHGffit*
■f^nro Qi^abeo dkercmrr, & * . o :a ,x n enda< „p«i«
^rcn: F° '^ r *? r fefcdurM rccepiiTent omma,ds-
S ,a 1?aceX lon^cSa ccra Agpi Urife» f-fta»,
tur,micrcrent . Hic terr i >;1> . m sm er ipcret,fcd
i"'rf " m £ inu.ccovcontraboucn, i^ramentojum ^
rrlSsc rcum^eutum mcasfed^ loliracratabau-
.^Cf fu. quoque partcs puero dabamur , vt di m
^ r£, 2 L ;I f C ti S n :m,bHsint e rfc duccrcnr,.; earum falta- •
,1!, chorca, conier ™ m mo do Iudorum eraf>chon-
nor.emympauo .ofxqLc^
Vrf*** t0 V^eooccm Hunc A,chiep.fccpu S dcduftumm
ES Si'^^'"' ™ Pi.nctudis^.
SKflct ,.^« adfu t dsrmon^ramttrqne pnerwn mcrepas,
qffiam facVc fe dccipi P am scflcr,mmt ceram
laje vcllet, abi)iere .Tcrritm P uct nr.pertt. ^*»^'™*
tnon.coqucd iam mct, eba: rmoto , ad mu, os ^
pim,rv erocrc^mpofitum hirco,ad m puntbma* gatum teap
taJfct,rtiUtmiuru : m ,r p^tium, fracra ^j)Ki^m^9
icflknla, vndc ccra.lia per.diHt . 1« Archiep.ifc cpi, S£*>
mtatisrenno, e .r ter cfruas mclnfns, facatufquedon«odW
retur ,ci,x adctfup lin; m C hrunanam niceffana.vt cnn poi.ta
icdiit: lnAuia» ,f c- -memis Tthdcte mvniifls a d«r.cnow«r
«jwberiperetur^ucd & deihquefach m efr ctfi poftea relapunn
njfctlfu p ijU ahqLoc annos paaas dc. ui Ue <u6iU& t « - ^ &]a0 '
»<% Compcndij Male ftamt£
• * -„ \*Atm di-iooe fhic Adolefcensrufticui fcd pd
Ann ° 15 Sl ^ ^^cm^ animm . Hic non icmcl a C -
r acn mgcn o intra q. mt rf f ^ marcs , & mtis
lilttris
«ttnwie
Cel ! - i i
mone pneeurtte, iehs tantam mm . Vb. Treuiren,
decrefcenteUmamenrcn^
fcm ^greffus cjt vrbem,qu m nialehcium, vt fan*
ruinduccnKadfupp^'«m, W ab alijs ccrtau
ticus deductus eft '"f^^ P «;; t erct 5 fcd cum ei nul |a a d£
domus partc raratm dxmonc , ^ diucrbcrab ^
moncnofte daretur q™«'<° n i ^ habebac , aauU
tuv,vcl «rcaeffigte lacn , . Icfuuarum, rechic
fa,Archie P «^
qiudctn mifcro fu t P"*" comm emor.ire,qua: ab ipfo rurra,
rx pretium erit q?^*™ e * ift ; d itic d.cebat . Cum cxercererar
banmr, ita cmm .pfime A«» ^ e j , iams eft
ooftra conuCTfotio^^ h mVr; dormienti tibi po.
damnofte(indicabatemmq ^ ^ tc aaitLl)CX occafione
tionem peftiteram ingeHi ue , ^ imp rudeiucr in mcn»
Agni I)c, , ^^£^^cA , mortem non effi.gifiV.
f a , qupd » Paulo imfic | «P^ or ft inam noftem , ka infiruia fafc
Certe .pfc Epjfcopus d x t, <- bere cog cretur. Crm hec
Tc valetudmcvt per ahqnot d cso c o ad prxrCC ^
d.cens in magna corona nobd.nrn n miiafcnint)fed ab e3 ^
Birmndia , v fque qu3m Agnus Pei in «1-
^pUmyonpn^
Xcri codem morbo laboranu. Ocmpotltan i>t gmittate
ExcademProuinciain bse vcroa c te r ^ uht t!l a-
morborummecHca^ yf J
boliopponiturmulnsinlocisiacraru iy 5 d imenI
e o gcncrc nonnulla poncntur . AJhrmabit lc qmo ^
tibcr Tettlus l 3 J 3 .
*ktmam oV ftelerG commifTa/uriis^tie sgitarus immcabaf o>
moncm fubhide. quem & adefle monftrabst paBentibunhjs >
dicii intentu, hiincpcrfiinatiit . Sacerdos BioHibw pnn.ou.lini-
n,in verWs, n oi etiamad confcffiouem addt»>uni,dcnata quaro
oiedemitteret in pecriu, bulla Agni caleft»; corpnsaumanMni-
VamfflK diro animarum prxdonideuouefat tempore przkttm»,
hora icre- inftanre mxftus, aiquc anxius adfc Sacerdotem, enm du
CO nfulit trcnicntibutlabris,dccrrannbusoctiIisrcpcni»riO pauo-
rcopcmcxclJmat, infelki opem quin tu «pcd.s patcr^us.ii^-
rcaliquodfscrum. QujnxittiSacerdoti qmd nouum ? Aita. m-
fluitanteofthim feofth operietfcabeemtem ,& hofhb vuku roiEi-
Zai raptum ex ccmd&ojergo huic quoquc fin i'c remcmnm a.3-
latvmeft, nccne hzcfantfema incognita . Rufhcus cum auoifld
Oenipoticflc viros, qui veneficia , & prarftigias ccrtKmedicami-
nihnsabieerent, ad illos veok^mpc Icfuit*s wcdtcnja» pcten?
|h«cenim vcrbo vtebatur)ad«erf» diaboliwiiiJ«erro $ «tus qmd
intclliccrer noroine medicina: ,haud fcio refponnit ; nihi emm
BMterauditum habeo 5 fed iftud qwdmad «ft , quod dwboj wn
Fi-eet rata iginirpartkuracerca, quam falutarem fenfit »aldt
ratro poft , nunc Iefuitsc pcr ipfius oppidum^CT tacicnti , ctiro
F ro P rcrci obfidcrctur i plunbus fepttiagme* arophus iueruut dt-
fparticndar particu.se.. * .
Subeodem tcmpore Aumieni , mulier Maheno rcxsta ifintu.
cui ftiaferat ncfcioquis,vt conuemrctSaccriorawi ( dato rmere*
nsreatibus cifefti A eno> qucm t*a*nt mftieaefnnt m vthzm}
^mconfilmm oblimftnnr, ant d.fetur , i quaiuor quafi felibu*
rerfenefhani raptata eft fuprs dtmeftkera ttc~.um,nio\ atidinit
fcemana vocc minsrttcro prectpi: iom,tificeica» iniagiRem absjr
ccrer,qnaro invcftc habcbat,"atci!exit ifta qukt cflet , & agnouit
fuaforcs maliwtrt^oma^no anttno nceaort fa&nrom' fUtimq> co-
eerfa *d prcces rehfcacft dc tccso fufpenfa (fit aiimiBuem.cein±
miricusclamo' -bus exeitatus . )
Anno leyo.Trctiins, acccprao Adolefeens fniuriam cnm infi-
jm rcrnm lactur* a qtiibus muiitnc dcbcbat ferebat inquius , qua
t_.hr iftianiu-n dccerer , ira doloieatrox ,& matioris inunodu us ,
fubcrcpufcalum folus arriba!at,dc!re4)en; haudoccifionum
ignrrtim. non fegnem obtiium habuit,cff?gie viri nobtln^tto co-
lore.cshorrnit prhnum,fed fithis tiicra timorcm denipfitjqua.Tt;n>
bcaufaxn rriftkip.,rcfpcnd. qi.od crat-tum demon pritcifarii om-
fpcm recipirnd* pccunia , pcrnafidtornm potentiam mter».
Hj&tyfr<aad< fs fcqi-ivtu^coinprchen/iiiiuTi-fc omnialeui hc^q*
¥| tio>
« 3 5^4 Cdfli pendij Ma! efifc arum ^
7ii» ft * f ' tit> . Cui adolcfcens, a tiotis mihi,& abamicisimpottitar, & & a :
' bco fidem ignotq?.&quem uuuc pt imun , afpexi?Bon« Deus, Hoc
errremodi&o, yelut fulminatuin monflrum hoo uus in auram
ceifit. Poftridiceadem hora,iricm agitanti,c ftvrt k mulieeamk,
■ no cultu>oratbreue fpattum fecteti reccrks: ncg*t umems.hiiha
tem repellit,exmfuadet illa, pr ofera r e c u b icu ; o g 1 ac i n: i : i , & j n
aducrfum paricrcm impingat,recnfar prmnpio, ac mum nefciij
■uid agcret ( cura forte abitulcrat n::n:emj inoiem gcnt.iacn
fericndum parierem^benc auercat I ctiSjcUmat.hocquoq icctm-
m^lm~ dum fulmen Darniohemabcgic . ■Redijt & .crtio ( h^rebat cnim
m ~ ' adhuc infixa animO fo'.!icitudo , & peliax non dcicrcbac ) muli©,
rem fimulat poUcnrcm xtatc.ac ibrma,iti ftuprum illicit lafciua,
vocc gcftuq; nec feconrinct intra vcrb i, vim adtcrr retiitentijjwf.
KtmUia ciferatur iuuenis opem itnp!orans,accurrenribiis fubitodomeftfc
KitiuiD. cjs improba f acics cuanuit, & ipic comc£h,s lafiitndinc ,liqnehtc
animorcpcrtus , rogatns timoris caufam, & clamoris , nc hifcerc
quidern, adeo iaccbatngentibus oculis exanimattis , per mctum
Ctiarri vocc amilfa, igitur collocatur in lefio-ac foucttir,fimn!quc
reuocatur animus.alperfione aqua: bencditfts, poftridie rem om-
nem e*ponit , & facerdorum fuafione facris myflerijs confecrata
cera,carrcrifque arrnis diabolo formidaris, initructiis , ita perter*
refecit mimicttm aducrfarium , vt apparcre dcfierit . Fit tamen
.. afiquando Dei permiflii , vthoc rcmedinm non iuuct, maxime,
?^Rhc« quando pcraliud gloriofius viocerc dccrcnic Dcus, nt pcr nudum
nomea Iefu, vel ]vlari;t-vteucam comprobatr.m cft.
aHH '' Auguftre Vindelicorum anno i yj?i . vbi adeptio confecrata! cci
ra: cum imagine Agni multis prasfcns rcmcdiu in horrificis i ciia-
bolo monftris , & tcrronbus nofturms fmr , ahcni , tamcn , quafi
1 1 C terij UUIUlllVIIiMl.l , w v^... .- -; -- r
ecrman. coar cmnercr dfrmon.palam apparensA magna obiara vi ar«en-
?e " ori!, ti ad fijp;iria imp. licus,rctinaeulo perrupto, abicCtoque inuolu-
cro,Tcf:: , ,& Mdri;: intLOcata nomina faJuti fuerc .
Ar.no i t i'$> Aii bcr quardam, quac chyrographo, quod propriO
Nenin fangumc confcnpferaci fedarmoni dcuoucrat , cumre:cipifccHti
iihid darmon ftpius oftcntarrt , fiera diuint Agni prxfidm, cuui^
tenihnt. ima£rincpeftusmiiniucrat,cum rcddi chyrographum fibiinihf-
fer.ranciem vidiciitud , in cincrctti, 5c faujliam «onuerfum adpc^
des fibi dcijci .
DE
■ LiberTertiu?. 355:
DE SONITV CAMPANARVM.
Exemnltf.m ,
M
Ampanarum foiuim va!ere contra Pamjoncsaljbi
Sn cxcmplts cieanoaftratnitewsifboc ctiam docuir Con-
XI til.CoIor.icnfe. cap. 34. & tdcm confirmat cxcm- «V'; r f;*
plo Vcnc::abi:u Abbas Peraus Clnniaccnfis > cum '
ggj mqii!':. Frater qnidam loannes nomme , nariooc
Italus , regtilarisdjfciplinae iciieritatem fafiidtcns ,etiam fngqre
dc monaftcria cogitabat . Jpfc ci diabojus Abbaiis .tffumptaTpe-
cic fe obttiiit', namduobns Scmonibm m fpetfc Monadiorum fe
ComitantibHs , fratri in quodam monafteri; loco fccreto fo!i rc/i-
denri, multaque fccutn voluentj opponunum faflendi tempus fe
iBUcmfle crcdens apparuit , cique aiSdcns dixir . Ego trarer n.o-
do htic hofpitandi caufa diuerti , feu cafu te confpieiens , agnout
Kjplta te foilicitudinelaborare, mtiitoJq:. in corde tuo cogitatio-
Ifium ~a k ks verfase jqnof urrj caufa Iice t ;quibu fdam rcterenribus
ir.ihi ex parte ni*ta fir, fi tanicn cam pletuus intiicaueris, poiero
ferfitan vtile t ibi dare CQnfiJium , vndequis fis , & quart madtus ,
amicoqnarenti cxponc. Cumquefrater ifle ignoro , vr pntabat
homit.i, fecrcta ccrdisftii aperite tormidaret, & fctantummodo
natiore Italicttm tfle rcfpondifler,dsmon>qui .Vonachus vidcba-
ttrrsdinnxit,£: egoipfius Regionis Abbas fum ? & tibi bcne in om-
nibus auxiiiari pofium ,noni enim Itcer ru reticeas , quod Abbas
pjonaftcrijhuius,& cttterimale te tra&en^Beque yt digntim eflet
BOnoranr, infbper rr.ultisfxpe inini ijs vc\ant,vndc admoneo te,
\>t t:bicofu!as,& iocum hunc omnimodc pernicksfuin relinquas,
& mecumrecedas , paratus enim fum tc ::b hismaiis eripere ,&
Abbatiani mean ,i|iurCripta ferrara dieknr,pc : dt.«Sui;.,omni te
ibi honorc fublimare . Ad hatc frater rcfpondit . Yen hir.c cxire
nullo modo poifum, qnia & claufura mcna frerij pronibet, & fra-
ttummc multitado circundat- Tum di; bolus ,ncc ego inquit
qrar.diu hicfueristeiiia-iqt.oiimare pr.fTt m,fcd facqttalibetar-
te, \t ivpta nionaftcrij rra »fc rcc.iaris, qccd p< ffca quam feceris,
; egoftatim adero, tcquc an !ocnm mcum,vt d!xi,perducarta . Scd
mik ricvrsl Ti:s,OLi non pcm.ittit ros tentari fupraid quodp<T-
fun.»rs,non vltrapaffisstfi hofiemprocedercfed ficur fcriptum
eft,(quifccit i!I:.m.app!jcau.t:>radi: m cins)quando namquc hoc
agcbatur , ttmci-ucu «.onucntus m rtuctci io cx confuetudine hora
Yj 3 caoM>ad>
tf g . Compendij Maleficaruft
«fcmncM refidcbat , qu* explct* i Priote fecundum mortBrio
k&a cimpariuU percuna cft, qno fono audtto,, moxdxmon qui f c
Abbatem fingebat, actui Dimiu rirtute i fritre. qui Io«ueba ct)r ,
fe abr»puic& prxcipiti mrfii, ac nuximo impctuad Utrm*s,qu ?
sroxitnx eranr tendtfUividenre fratic iam dicto.m carum fe infc
riora dcmcrfit . Hoc idetm qtiotidie fareotiir malcficx, fi qumdo
i dzmonead Conuentuj fernntur.vcl inde domun rcfertmtur.fi.
jnnm campanx audiitur , confciKm dzmones ipUrum baiuios ,
ftmrcum wax in folura dcijciuotA &f* tccpid»i dilabuntur , «
(30 loco iaru docui.
Da quxfumusDomine Populotuodiabolica vita-
recontagia,&te folum Dcum puramcnte fc-
£ari . Pcr Dominum noftrum lcfum Chriftum
f ilwmtuum&c.
EXOR.
liberTcrtlui^
357
ORCISMVS
Virtutis cximie. contra d#moniacos,& ad fo\-
vicndura omne opus diabolicum,* quo-
fcunq; morbos corpora humana ve-
xantes,fme fint per fachiras:ma-
kficia, 5c incantationes a Ma-
lcficis facl-os , fmc aDx-
monibus intro-
dutftos*
<?t r£ unJcm*t#horemcompiUtum,&adinfirm^
" " ' rum falutem Accommodatum .
EXOKCISMVS.
TWmadiutormm meom mtende , Pomine ad adimmndom me
prindpio, & nunc,& fcmpci,&m fcculi ftculorum.Amcn.
£31
Oratio .
Mnipotens,& clementiffime Peus i quo orrme
bonum fumit imtium ,& fempcrad potiora
progrcdiem pcrcipit incrcmentum , intcrce-
<knte gloriofa Virgine Maria , totaq; codeftt
curia : concedc qua:fuinus,vt qnod ad glortam
uiam,&; damonum confufionem inchoareag
predimur, seterno tlKt paterns fapienrix mu-
nereaddefidcratum pomim perducamur.
>er Chriftnm T^ominurfl -
ln KomineSanAiffime Trinitam, Patrb \ Etfilij t Et fpintns t
fcnfti. Amcn .EgcmininerExorciftaSanftse Ecckfix Apoftoh-
cwKomasac fcriim licet indienus, per amtherjratcmfundaram m
pSfliOIJCj,
Compencfij Maleikarum.
p2ffione,& Cntce Bomini noftri Iefu Chrifti , mihi conceiTam fi>
perSerpcrcs,& Scorpionesduper Afpid.es ,& Bafi.-ifeo»: ftrper t.T»
i: cm ,K Draconetn,Sc in v irtute Beatf MjHit Vfcgigk^haagi
fl Michaelis,& Md; cTSo^a^nSoriTm oihnfunff? In rjftfr
n.T Maieftatistcrr&i-i porcftatc, ac auctorirate nnhiab eat^adi-
ta,fh'icle prjecipio, & maftdoonTmbus rhalis fpiritibiisi-cte dtxlQU
rura habitaculodetrufis, cuiufcunq; genertSigradus; coadjtionis,
naturx, officij/uperioritatis, crdiuts, aeprxcminenti» fmt.qB*.
tenusfub ptxna ei-communicationis , aaathematis , ftuicdidiq*
»j% Omniporentis E>ei,IndignatiC;nis Kcatx Martte Yirg acSaa
ctorum Apoftoloeufti Pcrri,& Pau!i fhuim inairrettda,vt poftpo-
firaomni mora hdri prarfumant , necaudeam pcr fe , ncc per fup-
pofitam crcaturatn quamainq; peruerfaro, moUftare, perturf^j
re, inquictarcnoccrcq; pcr Magos,SertiIcgos, Sortiarios,NecrQsJ
«anticos, Lamias, prxftigiatores, Sagas, Venehcns , Laruas, &
cuiufcunq; generisdiabolicasperfonas , qux diabolo innttuntni
pafto, fiue tacito ,fiue expreifo; pcr inuocanones ^adcrationcs,
incantationes, prsecepta cxpjxffa, fitte tacita; ite, roKtcrcappro-
pinquard, pcr vtfum auditum, guftum^taftum., & odorauim.-nei
pei fomnia, necpcrvtgilHs, \ mbtas^ mslas, figuras,phantalm*.
ra, ftrcpitus matcfkia , mcanrationcs, ftgnatuias , tigatriras^fW;'
ftttras, djolores, tumorcs, trifeftattones>inqtt letudincs, perturb^
tionesjfnperfiiiioncs, moicfiias, vcxanones, palIioncs,& quoduii
tormcntum diaboti,feu malomm viuentium: nec pcr maleficiimi
Oxpreffum.vel racitttm: intcrnom , vel cxterntim: perperuttm, ve|
temporale a quouts damione cuftod i tum , obf a tui n , &.abi am m ■
nec habcantpoteftatcm vexandi , feuperturbandifenfuseiusn*
tcriores, vei cxteriores a p:anta pedfi, vfq; ad verticem, neqiho-
niores eommouendi : ncqj in difTccationem inducendi , veiqua-
cunq; mibeci' itate . vcxamii : ncc horis d iurnis , vcl r.eccnrmscHti
q.uctcm impedicndimeecura :pfc in loeo aiiqno opaco , vet foli-
tario fohis, ve! comiratus icnt.vcl rranfierit,i!!e tcrrqrem,vel oo-
cumentnm incurrer; ,ve! ei aiiquam illnfioncm.tam fantafttc'?*
quam rcalcm facere,vel mitrere.fed fempcr ab eo,& abomnibus
titis rcbtts procel ncllanttir,& fugiant, qnia fic tmperatlefiis Mi-
jix mius,ouia vcrbum caro factum cft, & habiramt m nobis^ vi-
dimus gloriam eius, glortam quafi vnigi niti a pam pfcnum gra-
t .x &"cri:atis . Kkcnim iuftificatus eft mfpmtu rprscitcacus
venribus : i» crucet fiifpc^us , & affitmptus m - r ona ,lcttet ao.
dcxteraraPci patris*vr credcntinm exaudiat pr2Ces,& vota. rer
aomeu ergo Iefu,cui omuc t^cnu £cdkur > cadcllium,TeBr«ww »
Liber Tertius ^ 3 > 9
. . r ern0 nim ,& pcr merita Bear* Marir Virginis, «c prcccs Sart-
Si AtteeH cuftodis:omniumSanftorum,ac San&arum DeiVpHeci J
n.^APoftolorum , & Euangehfbruin Mattei , Marct , hucx >
£ loanms; Sanfti AtttSnlfcBcheM, Franeifci» Bernatdi, MM*
SasdalenxiSc Sanfts Catharin* Vir;. & m*r. teprxfcruare,cu-
n« firc & hberare dignetur ab «mnibiis mcr.nrattonibui , fnale-
fienitnr», fafiuris, molcftijs, mfeftatioaibmipaBionibtw.
Snloribus, & qtubufcunq; vcxatiombus, & opcritiombus Satha-
H, ,r miniitromm emS . Qui viuit,&: regru; &c.
Fcce Cruccmt Domini ttotfri Icfn Chndi rug-re partes aduer-
fccuuncunq; g cnem,grandus,onBtm. condkioms, narnra, otft-
rfl Leminenns, ac fuperiomatis Gtis » tra praefehtes , ficut ab-
fiuc fitis ad exrra,fiue ad nitra,fine ignei, aerci.terrcKres,
Sri es, fubterranci , fitte iucimgi , qujmodocunq; &fub qno-
Sorrtcxtu vocatiifponce mifi, pcrnicamationes,pr*uigu,for-
S,lfe vel quouis modo , & arce facinorofurum ho.nmam , vcl
2 crH m . Nam Egoconiuro v os,exorcizo, tmlcriico , excom-
SrtT» anarh.marizo , vt ab hac Dei crearura nu 1» rehftis
Sm malcd^
fta ?m -dtfto rerboreccdatK,per Dcum viuum t *enmi t SafiJmn
tfoncmimmorralcmtPatrcmt fiHu*t Ec fpirtmm fanJtatf
lecDotfitis fub quouis prxtextn tnoleftare creatnram tftarn, fan-
SoLVDomimnoftrilefUChnfti regeneratam , nec m corpore ,
lcccma corpus : corporaha , feu fp ritnaliaexercenrfo, fiuc per
vtnbras , fieuras , fiue per alia phantafmata : fcd aurerrc omner*
Aolorem, lefionem, infirmitatem,timbrem,paiiorem,far^m,K
pilSonemqtumcunq, aliter innoco fupcrvos otnncs maledictio-
nes omntporentis Dei, cxcommunicatiO«ics,iras, furorestormcil-
ta,&pceoas,acimimiTioncs in ftagnumtgms , & f ulpmiris ner
manus inimicorum vcftrorum , fintq) fuper vos cnnft* corttutto-
ncs: dolorum afperitatcs,& culmen omnium iniqmratum torme-
tortm mnndatioocsrtmpetus: calamitates: fagitw: anguftias: la-
qnei ignei: ir.cendia sererna ignis; fulphnrts,furons ire 1 p, ac in-
AgnttitarisB. Mariir Virg. & omninm eiitium fuperrfortml^, K
tradovoslucircro dxmomorum nrittcipi , omnibufque mtmias
vcftris datrnonibus cafutnobcdientic, v r vostoroue^.ntjexcrncicr,
affligmt , & dilapidcnt , acfirealiter cflctis in inicrnO, per virttt-
tem mcarnationis Domini noftri lefu Chrtfti, qui ventiirtis efi m-
dicarevitio ,& mortuos fcculum per ign"m .
Si diaboIiis!igaoir,vel tentauitte fuo efteftu, creatura Dci, vel
P« opeta fua, ,el alius aliquts per fua maleiicia /incantftioncsi
fafcina-
3<?© Cempcndij Maleftcarum .
f 3 (ciDationn, (ignaturas, faduras, vcl Ugaturas, verbo nutu )Vi .
f,! r I5h, fofflatm Uuie, malediclioue , vel fafio artc diaboli^ ,
^qu^malefic^ f.*.,Domim» noilcr lefuj Chnftus
? ci f liulpcr fuamp^ima mifencordtam hberct tcabommby,
foifitibuvmalkn» ,& ab corum opcrat.ombus,qm defccnd, t dc
S5 & SSSSS cft dc Spiritu S3 nfto ih vtetoB. Marw V ir*. vt
a uumSc« C t hominem f & ci jceret diabolum , &
tum malignum m prottmdum abyffi . Bcncd-m rc t Dcm & ega
in nomim- fanfto fuotcrminooraoia roalcficw, &. bca^KOEe^
& mmc & fcropcr benediftus, ficutDeus bcutdixitdvci lcpumo,
&SkcS H m. S.cuthcncdix It tNoc,a:tilv,,(u». Sicut t
bcncdixit Abraam,* roagnifiouit nomcu foum rotet UaftowSi-
cut 1 bcnedixit Mckhifedech offerenti panem, & vmum ..Bcncdi-
«t t tc Deus » & corrobore- rc benedictione fanfta Cuacontra ui-
£ t ftarion« diabolicas, pronr termino ojpkii aulcfcoa ,& com-
mcndotcDeocxcelfo.quo prctegeme »ho tes >n mambus m.s
fint ConuertatDominus vulram fmna ad te , * oLcrfetiit tc
cf ulofanftx pacis . Aufcrat omniporens .marashas bcfiusitc,,
& erad.usmafchct}, non-tranfeat tcrmmos ho,,fcd pcr hasW
2 iliooes esteftes «aiant inimiot uigladto m confpefin nortro,*
cradkentur a tc tum omnibui malchc ijuu cantat . ouibus, figaa,
turi5, ; & fiafiiwts* i , , ,.
Pone Dcus cmninotcns dcxteram tuam pienam Iarga bcnedi-
l ■ )nc fiiper famulum tnum , & replc cum a-tcrms bcnedifiioni-
fc s Sanfia Maria admitte noftras prcccs intra facrarnim exau-
ditionis, & rtporta nob» aiitidotum reconciliatkmtt: fit pcrte
txcufabilc quod per tc ingenmus.-fiat impctrabik q.uod fida men
sc pofciraiis: accipc quocfotfcrimu*: rcdona quod rogamu» . ea-
cufa quod timcrous, quia tu cs fpes vnica peceatornm: pet te fpo-
umusa vexatione malignorum fpiruuimi hbcran. .*Aue fine nh.
iiuv/atotamrtis , dulcis,, rotapia . Gratiaflcn*. euius mcnioria
fuauis eftacpcramcna. Demims tecuns. tua gr^tia fic mccum.£(-
»ed 8atuin muliaivHS . exceMier facta sydciibus, £* ^»ed,S«*
frnclusyeutris tui . cuiuspra-tiofo faugume rcdcmptus rui . W««
<fcnii«i. fit inztcrnum Iaudatus,& bcncdictus . ^a»«dAf*r/*em-.
nium errantmm tmiflima via .MattrDei .rogo tc mifcreremeir
Ct i«ton«bispeccatmbus nenoms imphcemur crroribus . A'-' iS
&ftmper. vt pun tc laudcmus frequcntcr . ^imtn. O Managau.
Cium r.ofirum virtus folamen . Manamaier gratw,maKi
» ifericcrdia , tunos ab hofteprotege , 5: horamortis ft ilcip> -
J,' CD f ra te tflc matrcm, ftimat pcr rx picccs, qm pro nobisnauiv
LiberTerrius. ,
fcculorum. Amen.
Or&tio.'
- .~, rr^mr rerribi' ts& Onimpotens,be-
1/ mgnus,« tmierHw*»M»* * C xaud preccsno-
fcfberans tribulantc» dc o^mb, £g vc J atsm , c6 .
6f*s pvo bac S^Sq^fumus oppnmcntes eam.fc
firum • Amen . r D ; r j llls emdSaxam conditioni-
fit»' J**K? urfi taSSTUl ingrcHi-.ri eftis,vcl renemun
<p ccunq; moco, foi *y er mal ir j am d*monibu s
^^^" ^^nai adorationis^nodario-
m^aras, & f "' l a riarnm qnouis modo &aa.vd nuncupara
rum hominu m,fe« I am ari.m fabricatnro per
ad qnod-H nu n m fin ioaitl0 uem inrernam , vcl
vittutes , & poren tm , c ihr«.s mcumq , m alam arrem»
S^^S & SSSSSifrd permaleficmm racuurmta-
faentum v,.n! A to, ; t -n^ r «rmfnatum, ad rempus,
tisproteifioms, vel non perpe :tu jhu, *s atur;uri dclatft ,
vel momentnm, ve! per aiabolLin, •««'JgVg & pwdi-tiones
vel immiftum , fiue per co «^VJS«S?!riSioiB. vel «m-
damoDum; fiue per malcfiaumad JSTv&h , flue
fcetudine: ^ m conremptum a> ,anus d^feftr, «d
^rciiriofitatcs/uperftuiones ^Jf^^^r^.tf
cerebri: fiue pct oppreffioneir;, fomnum, ve. mj>-* . l & . .
nem eumruborcidoiore, fiue per cxwnfioncn. d n t anW tr
m aporlefiam , fpafmum, cephaleam, cum ornmd^c,^
«ftrecapiwitclum.ilcos,* apoftemam ci<» dolore , * ^
fiam, inflationem, turgentem, & anelitumfsendam pon. agr«n *
cbiragram.lcpram, cancrum faniem 5 ac aerem corrtiptum,pru.
neiuun, fc^ciotfdtilcnuau., csutatcm/urditat^i^mmjtarq,
lifi Coirpendij Maleficarurft.
k omncm interhmn.dirum dolorem vifccrnm , & amara ititer;
Horumtormcra.vlccras peflimas,*: plagas mfanabiles; mamam,
frenefim, opilationem, iteritiam , ihacam, dillentenam , vnmcr.
fos lans»res,& diiuuium cun&orum dolorum,& p«narum mdu-
ccnrium;fiuc fir in acrc, plumbo, argenro, auro , aut in fclato ah.
quo bombicino , fcrico, linco , vcl lanco, vcl m ouibtis hommunt
viuentium, vcl mortuorum , atiimaliumtcrreftrium, volat.lmm,
vcl aqueorum, tcI in gummis, m Ufero, & carta , etiam Tirgioca ,
vcl mahquoligno, vel inaliquibus verbis , herbis, vcl lapidibui,
vc! in elementalibus , in capilis, plumis, lams, paleis , vcl m qui,
bufuiscreaturis: &fi eft in fcpulcro nebieonun, paganorum, hac-
reticorum,vel Chriftianoruim&fi elt in agro, vinea,pracis,nemo*
ribus, montibus, vallibus, cauernis, footibus, vel cxcta : &fieftab
oriente, occidcnrc, feptcntrio»e,vcl mer.die; &fi eft m vclbmen*
tis, ccnruris, in muio, vcl in domo, in panctc, m choro, dciuper,
aut dcfupte in rebus domus , vcl domorum : &h eft m arbore , in
foliis in fouea,puteo, ciftcrna.in protundo, vcl m abyffo: &fi cft
mfilua uc! fpclunca fo! itaria in dcferto, m dimfiombus marium,
uel fluminum:&fi cft inftatua,in claufura ierrea,ucl ItgneamcQ.
iunfiura membrorum, ue! confumpta per ignem, aquam,uel rcr-
ram potatione , commixrione, ractu, uifu, odoratu, auditu , n«I
ouocunqj loco fit , & ^uomodocunq; faftum , ucl fiendum ettam
r(a, ad mortem,& fub quibufuis uerbis,& rebus,tam facns,quam
«on facriv fmc in quauis rc cognita, uci incosmita, fiuc naturalii
fint, fiuc fimplicia,aut mixta , tcmporaha, aur Ipintuaha: aut m
nominibus magni Dei.aut Angelorumifiue mcharafteribuspim-
Ctis, fienis,fifiuris, formrs, uumeris,horis, mmutis, dicbosmofli-
fcus anno menfe fuperfiiciofe obfernato, cum pacto exprcflo, atie
tacho- fiuein planctis.Sole, Luna > Martc,Mercurio,Ioue,Venere I
& Satumo:fiue in cdettibm figmj, Aricte,Tauro,Cemmi,Canero,
LeoucVirgmcIibra^Scorpione, Sagittario, Capncorno, Aqua-
T io,Pi fce; fiue in augmcnto , ucl dimmutione Lunx, diebus feftw
nis ucl ferialibus:fiue fub quouis,* in quouis sydere fub cxIo,fiue
pcrhonuginmd magis prxftitum , fiue pcr proceffum faflurn,
etiam non completum ufq.ad defin.tmam fententiam «terM
nalcdi&ionu, qrc uob.s iure dcbetur, etiam " iram ^^^
cmnia illa , & aiia cxtermino , deftruo, ext.rp», euello, expel o ,
confringo,cuacuo,eradi«>,diffipo,irri^^
circuftantiji , claufuhs , & cond.tionibus anncx.s,&connex«^
4e P endentibus,appofitis,& no appofins per £^nt.a P t nst £
Shpicutiamfiiijfpcr bonitatcm Spmcu* tSancti. " tin | rgQ
sr m
LiberTcrtius^
erco in ereatura ifta, difrmetnr,dc(truatur ( #c fngetur omnis uir-
mfLboIipev fignum Samfte t Crucis, & per muccationem om-
n m Sa^orum g An,elorom , Archangelorum ^truchann^,
V%ielec>orum,quos humilicer przcor, utdigncntur orare pro
T cur ur per fuam p ijflimam nijfcricordiam te actot ; U-
11 rTnfrruet & cufiodii ab omnibns miniicistuis, & i fpirn
SmS
dcfendat t Intra te fit,u< te conferuet .1 Ante teft,ui tt ^dedncat.
t Poft te fit ,ut te cuflodiat . 1 Super te fit , ut te bcnechc.r . t*%
nct 1 omn i moleftia ,ue*ationc & dolore . Qu. cum Pat«,& S P h
tituSancto uiuit,fc rcgnat fcc.
Oratio .'
DPus oui perunigcnitum fiHum tuum exdufa djaboli domi-
MriSSulnmtntunfidc roborafti : expcllc quatfuniUi
ab hac^uuC ciuia» ditbolicas infidias , nec pauam
ab bac crcatura im _ ari ean,quam eiufdemPo-
eam oppreifione ,ue! ncxatiOhc tms r-i^-" > i , .„ p
mini noftri iefu C hriffi fiiij tui prartiofo fangumc refcmifii . Per
Chriftum Domtuum fcc; ■ . r . „
ItcrumconiurovosabhcminabileEfpinttis per vnum folum,
verum^terniim^nurxnfumjncommutabjlcm.mcomp^hen^-
b?cm^m»«pOt*ntt^ frtff.^mPap^.ttcm t Whgjfg
Spiritum t Sanfium: Tcum inpcrfon» trmumr & w iubfijtantja,
& cffentia vnum : confnbftantialcs , «eqoaks , ©mmpotcntei , «
co«etnxperfon« : vnumviiiuerforum prmcipmm omnnimvifi-
bilium,* inuifibilium/pxritualium, & corporahum Creatcrem,
«feftinanter,* abfq; mora fngiatisab hoc plaimate I- ej,denrn-
eusaincns ligaminibus iniquitatis , qutbus hictenemmi . Quo-
modocunq; ergo fpiritus damnati.fc rcprobati,quicunq;_eItis, li-
uevnus , fiue plures , ad huncfamulum Dei ommpotentis m ba-
ptiftno recreatum , vel in abo, vcl in potu, vcl quacunq; alia ma-
leficafupcftitione, vel ma malienitateneqmiiima, aUtexigenti-
bus culpis , Bt peccaris fuis , accefTum habcre przfumpfflris , vM-
ci.nq: lantat s in hcc famnlo Eei a plitnra peens vfq; ad verticcm
%fcl m icftibosifiucaliquibus fibi adhcr cntibu^vbicunqj fiti^vos
lcqiiiro,ac cito, temeratiamq: hanc , & praefumptuofam muaho-
nem, agitationcm, t: pcrturbationem hiiius famuh Cei miuftil-
Smamcxpartc, &ntquiffima \oIuntaie vcftra , interdico ,non
mcis viiibusj fed fouioii potcftatt 0inj>ip<*e4»iil>ci , & 1 omini
1 <?4 Compendij Maleficaruffl I
aoftn lcfu Chrifti filij cius,«ni ftiperuemens in atrinir i huiusmuS
di, prinapem veftrum cumommbus immundis, & miferrimh fi-
tcilitibus infcrnalibus vicit, eiecit,& eorum vaia difrupit . Ccdi-
te eroo ncfandiffimi in nominc tefu ,qtii ver.turus eft mdicare vi-
iios,& mortuos,feculu pcr ignc . Ccdire creattira: malcdiSe^ui»
vobis interdic*,ac defmitiwc prohibeo, vtoperationes vcitrx jT c<
aliorrm operata maleficia , quomodocunq, , & quahacunq; f a -
£a, dafoluatis,*: amoueatis, & nunquam de cxrcro, nccper vos,
ncc peraliosaliouam vexationem cauferis, vel icnfus cius,taaia-
tcriorcs,quam exteriorcs,perturbetis,pcr FatreraTperFiliumf
& pcrSpiritnm f Sanctunv. ;
Abfokio tc crcatura r-eiab omnibusmalcncrjs , ineantationi.-
bus, Iigationibns,fignati:ris,e\: fafims ribi arte diaboiica frctis,
qtix omnia diabol ica,deftruo, annichiio , extirpo t & eradico ab
©mmbiKmeinbris tuis , vna ctim omnibus inrettanonibus , mo!c«
flijs,perturbatiombus , doloribus , psffiombus , Sc vcxatiomb*
euomodoomq; K qua! itcrcunq; tibi facus, & rcccdat maledicb*
ir fe confufus finc ixfionc animxtux, ncccorpcns,ve! alterniscu-
iv.fuis ,pcr faneuincm Domininoftn Jefu Lhrifti,quieffufusfi,it
in redemptioncnvanimarum ncftrarum . Pcr nomcn Pci, qus el\
t eus Abraam t Deus Ifaac t Dcus Iacob t Rex magnus glonfica-
tus,fc adoratus, tcrmihcntur,diifoluat.nr,& anmchilentur ab ifto
fa mulo Tei omnes faAurx , & omnia opcra fathan* , vt non ha-
beatis potcftatcm fupcr fanvulum iflurn nocenci , nec in dic, nec
in necrc, ncq^orando, ncc vigiiando, necdormicndo, necfedep,
do, nec ftando, eomedendo,aurbibcndo,ncc iua nattiraliacxcfr
cendo , ncc i« noua , ncc in veteri , ucc in viU hora diei , ncq, no*
€th, reqi-habeatis poteftatcm intrandidomum fux habitarionis,
nccinvIlafiguraaDpareatis per laudes Angclorum glorihxato-
rum,per virmrcs arq; dominationcs celorum & per orationesQ»
*ium SanAorum,* Sanftarum Vzi . ApcriatPominus huiccrca,
turx fusc ianuas mifericordije fua , & dct ci ianitatem aniifl* , &
corporis , & dikdioucm cum omnibus fanctis fu is , & di fccdant
omnes maligni fpirirus aimmalcficijs, iiicantatiombus, Iig«Q$
flibus, fienaturis,& fs&um,nec habeant poteftatem maligni no-
cendi,.ncq; tontradiccndUiuconmftandi famuhim l c«,pcr3br
foIutionem,quacgo hodic cum abfolui . in nominePatnstfcr»;
hi tfcSpintustSandi - Amen. m
Iterum conluro vos abhominabilesSpnirus pcrpptcntiftmi.ra
Teu fortcm.admirabilcm, cxcclfum^ncfT.bik-m, & muifibikn^
& per vtttotem omniam coniurationum, ai.iganonum, vincuw^
Liher Tertiusl i&f
»« & mandatorum, cniufcunq, conditionis,& virtlitis exiftaut.
«SusTl Suomodoin nominclcfu Chrifii potclt.s comuran;
9 o S irari M vc! de Ioco ad locum mitti,vel crucian-
2£Ef SBJ. damnari : fit vob.s ipfo fa6o om-
SK CJSSSS inS«iia« P-ter ccntrum
r^n fter Chnfti in ftaenum ignis & folphnmpr««pito > & *tcr
V \u l wnd«Sno,& ib£m vinute omnmm fnpradidornnyoa
I Sco excomn ln> coodernno, & v% in PvoUmdn|byi-
t * S mfcrnahbus acrms, & doriUs luc.ftro, quia fmfts, *
pi bus parms focictare bcatorum dc loco .ncnarrabili,-
fl^*^^^™ -terna,dx Sanfiorum
dc coniorno Afi S c ™ ' IefllC h r iftidc bono incommurab.h,
commnmonc, dc c^tatcKWW r . nurbanj ^
- d ? 3 c C : B;ffilS& . lcuofi, fhrcomi.
m furca mfei nali iu gwm n CXC oir»nu:nicati, ma!cd.K
incantatorcs,Magii* m * le ^;; n T u firie „ raaa rc j : Spiritus (pur-
Eofi Spfntus blafphemUzrerici, petulai «cs^idola n« A^c «
rVBtes-Spiruusiracnndianiuri) homicid^.nfid^l^&arjlta^.
S nu tus crudeic Sj co*tention , difcordes, ^^>^2df&S
iSSt.SPritusodw^fcifm^^
ST! ?£3SSSS autri , frandulcnti , r=ptores, hypocnt* ,
££^«es^a^i^
& formcarij : Soiritus oblbna» , miud. i impp ,fcancUiOii , m -
^enTspiria.s^uffuratorij^detractorcs .■.H.tames, fimomac, ,
Smulatores , & ftnlri, Spiritus verbofi, mnrmuratores, mal moii,
vni , pertinaces, & vagi: Spiritns tentanoms, clatioo.s, pomp* ,
«tii.pWiri*. & fomnolentmSpintusimunx, rumons, loquao-
tatkr.iparitatis^raudulcnrixvinquietL^irHs^deiprrarioni^coi^
rtmptus, & impictatis; Spiritus mendatij.cupid.ratis^pcnurs**
pcTfeucrantiz in peccato: Fugitecrgoeuanefcire, confuua.m.n.,
ShJfiparriini ,& contcriniini in potcnria Patnst in iapientia tMiy
in bciiiurcSpiriuis t Sancxi . Amen.
Orario,
RBfpi cc Domme Peushanc creatoram tuam , & ab ea confta
tnanici rcpellenc«|uitiam:vt lumine tiue clanraris, & m«e*
nic-rdic uiuftrata^tq; lifccrata, dignas tibi rcfcrat granas . Per
jtf 6*" Compendi j Maleficarum I
rominum noftrnm Icfum Chriftum &c.
Coninro vox da:moncs,adiurojConrertor,& exorcizo, vt ftatim
dicto verbo fugiatis,per Dminitatem,incrcariouem , immcnfita-
tem,a:teniitatem, gloriam,maieftatem, tmmortalitatcm.iinpaf-
frbilitatera, immutabilitatem, incomprehenfibiHtatcm ,'poten- ;
tiam, iuftitiam, fapientiam, pulchritudincm,mifericordiam,bp,
nignitatem, bonitatem/anciitatcin, gratiam,& iiifluentiam,pQ-
tcntimmi Dei viui omnipotcntis , cui omnes obediunt crcatRras
& peradmirabilem prxordinationem Dei, quam habtiitab cter-
no,vt mittcrer fiiium fuum lcfum Chriftum Pominnm nollrutn,
qui dixit Apoftolis fuisjpetite,& accipietis,qii2:ritc,& inuenietif;
jmlfate, & apcrietur vobis,& qui eofdem Apoftolos docuit orare.
patrem ceclcftem dicens; cnm autem oraueritis dicite . Tater. m
creatione excclfus in amore fuauis, in hsrcdirate diues . K{ofttr#
Chrifii pernaturam,noftri per grariani inccptam.fcd beatoruni
per eratiam confummatam . S£ui es. dtirationc xrernus, fubftan-
tia infiuitus , bonitate fuauis . In ctelis . fpeculum artcrnitatis co-
rona iuctmdicatis , Thefaurum fcelicitatis . Sanfiificitur , per fidc
>iuam,per fpem fovtcm,per charitatem ardentem . l^omentuum.
Vt fir dulcedo inore, melos in auribus iubikim in cordc . Tuum
etiam . vt tu folus glorificcns ,tu folus defidereris , tu falnstam-
quam vltimus finisamcris . Udueniat. defuper ipatrelumimim,
intus in ammo,foris a gratia,& nonanaturam. J^tgnum. iuftiriar,
pacis, & gaudij in fpiritu fanfto . Tuum . non huiusmundi falla-
cis,-non huitis carnis morralis, non diaboii deceptoris , Sedtnum.
iucundum finc mocftitia^tranquillumjfineperturbatione fecurunj
fine perditione . Fiat mandato tuo, confilio tno, auxiliotuo.tfj*
lutitas ttta. bona in creatione , beneplaceus in redcmptione ,per-
fe&a iu iuiiificarione . Sicutin fWo.ad imitationem beatoruro,ad
fimilitudinem Virginum,ad modum Chrifti. Et im tcrr*. vt iper-
namus quidquid tibi non p!acer,yt atuemus quod amas, ut facia-
mus qued iubts . Tanem noftmm . panem lachrimarum , pancna
yerbi Dci , panem Sacramentorum . Quotidianum . qiua fine illo
morimtir,fint illo nihiJ fcimtis,fine illo peccamus . Da. quia ruurn
eft proprium dare> quia beatius eft magis darc , quam aeciperc,
quia noftrum eft accipcre . Da etiam . non Angelum , fed filiurn ,
nen hominem,fed creatorem, non datum,fed datorem. »* Dom-
ne.in incarnatione vcrbum rnum ,in iuftificatione fpiriturn fan-
ftum in glorificatione te ipfum . ^obis, indignis , inutilibus , m-
^ratis feruistnis . HoiieAn hac die pmgnai, in hac die ttnebraru ,
in hac dtc mifcriac . it dimittt . tu, qui ei fons uiifericordix, ioa>
' gcariar»
LiberTertius • 3-0*7
*stis»tuqinin cnicc fudifti fanguinem . conccptis, enu---
itis & 1*" ^iiiimus femper inpeccatis . Dcbitd. eommifla contra
maiclUtem tuam.contra prOTimi charitatcm.contra falurcm n»
#ram qwa tordc > orc > & °P cre iUa commimmus
£ KW 'dimittimns . quia fi dimitrimus debitonbus, tu dimirtis no-
his fi dimittimus illis- efficimtir filij tui per imirationemdi dimit-
rimus ebfeniamus prxcepta tua . DtbitorikHS noftris . qui m noi
leuiter, ienoranter,& iufte peccauerunt, cum fimus digm mortis.
m nc nes inducxs. auferendo gratiam ruam, arcendo a vta falutis,
«cedente tua dulci praefentia, permirtendo occafionem peccan-
di m tcnutioncm. earnisj mundi,& diaboli.inimicorum noftre-
m sed liber*. tu qui es libcrator, faIuator,& redcmptor . 7ips 3
filios' mortis, diabolimancipia, peccati fcruos . Umdo ,prate-
rito Prsfcuti , & futuro : culpx , & pana: . Umcn . fic fiat per te
vltimum fincm noftrum . Euanefcite, ergo vos omncs immr.ndi
ftiritusfatanki in huiustcrribili maieftate,& potatiMura Chn-
JL vinctt, Chriftus regnat, Chtiftus imperat, Chfiftn* abomni
Bia'o & fuggeftionc vcftra hunc feruum Dei r»berer,& defendat .
(gfciu^ditti canes infernales confnndimim iam, m virtutc San
ftiffimz Trihitatis,PatristEt filijt Et SpirtmsT Saufn i , cedire
iam \ulpes fraudulentx, diifipaminiiani afpides rortnofi,& vtru-
lenti comminuiminilupi rapaces,qui laceratiigrcgem pommi;
fneaminicioacx iniquitatis; obfcuramininebul* fupcrbix avcn-
ro acitaw , & abhominamini omnes vos Dei rebelles , creaturx
damnate , & reprobatx , quia conraminaftis viam Dommi , ide»
conttitifuntdeneesveftriidcfeciftis a facieDei.quia confregft
Dcuscapita vcftra fuperba,& efltidit fupervos ]ram,fnrorenMn-
dignationem, & addit dolotem vulneribus ycftris , fed vos appo.
ritis ifiicjuiratem fupcr iniquitatem . O excommimicart vos ma-
lignatis fnper nos confilium , more afpidisinfidiamini anima-
bus hominum : vos perfequimini nos in ira, & tempeftate inflam-
matis m ciraiirti animas credcntium: loquimini fuperbiam,& in-
fcrtis malum , femper operantes iniquitatcm , feddifperdet vos
Eomimisininiquitare veftra: mflammabitvos in circuitu veftro,
«juia fafti eflis ficut fctnum rcctoru, quod arcfit, priufquam eucl-
latur. fugite igtturdamnati,& iDeoin xtcrnum maledi£ti , quia
rominus terr«s vcftras etiertit , & a fnndamcntis euulfit habita-
tioncsvefkas .
O mifcria miferiaram, quia ccfTauit mcmoria veftra in car3o,&:
interra.-hrreditasveftra penjt , cecidiftis in maiedifiione pro-
pter peccatum veftrummomen vcfttum dcictum cft dc libro vite,
"' " " &
ytffr Compendij Malcficariim.
& ludfcus vefter in fpiritu veftro in atemum eft . Idcirto dibit
I>«ninus fupcr vos lapidcs pnrgrandes in confumationcm affli-
fiionem & perditiouem,quia conrurbati funt montes pn defor-
mirate vcftra : vtftcrcus in medio platearum facti cfhs : faght^
fcomini fuper vos acutz,& m reialediftionc pax veftraent mtter*
rum. Ocreaturae ftultas quid profunt vobis Tefauri impietarii
feftrz' inter vos fcmpcr erunt iurgia.-extinguemmi muicem,quU
ctfis Iuccrna: pleux oleo malcdictionis Dei : m hucabus veftris
conturbatio fclum,& perditio eft, propterca r.on potentislmri
jn alterius rnina . O mifcn vos feminafhs miqnitacem , ,ed rae.
tctis mala- fouca pronmda rafta eft via veitra,g!adijsp!en»,fed
in eam prxcipitabit vos llommns. Olarroncs mrcmalcs , dun,
infidiamini in via, opcriunt vos vrtice, & fpin*, vt m opere veftro
jnalocmciemmi mirernum fauillaftup* eft rorntudo ycftra, &
jdeo fucccndcrur, & non erit, qui extniguat,qma dilatabrtinfcrsj
nusanimam fuam : apcriet os fuum in momcnro , vos anrem -fbr-
fcquaccs veftri fublimes,& g!oriofi,dcfcendetls dsnmabu-
tcr in eum, ad .rternos horrores,ttumnas,&OQlore line nustq
ro,Iinc pondcrcfinc mcniura duraturos . %
Oratio.
OMmporens SEtenra Deus , qui fadurc tnx fcmper pio domi-
narisaftedu: inclina qustfumus aurem tuam fupplicationi-
bus noftnsA creaturam tuam diaboliea infirmitate laborantem
" placatusrefpice,& vifita in falutari tno, cxleftiiqac grattxprarfta
mcdicinam . Per Chriftum Dcrninum noftrum * Jj
Coniuro, udiuro,& exorcizo vos fpintus rebellcs pcr San<itiirr-
ma Lei omnipotencis nomina, fcilicet, Tctagrainaton t Heloym
+ Adonav t Emamiel t Mcffias t Agios t Othcos t A t hanatos t Sa
fcaoth t Hext Lux t Duxtludext Pater t Magifttr f Prmapmni
& finist Alpha , & Omegat Viat Ventas t V,ta t Sapienm t
Oftiu t Imago t Propheta t Petra angularis 1 Vins t Clauis t Pri-
mogenitus ? Altiffimus t Agnus t Ouis t Petra t JP 0 »^.^
tor t Redempror t Paftor 1 Splendor t Pra-ceptor t Sol t Flos t Sj-
cerdos t Pontifex t Charitas t Vmgemtus t Fom t Parachtus T MJ
«liator t Omnipotens f Acternus t Deus t Iefus t & per vntjj
fancT.ffimi nonu K is,leoua,& aliorum nominum ems .
rovosper fangumcm , qui de laterc Chr.fti m Crucc pcndcnt
cximt, & perbcatam Virgincm Mana marrem eiufdeni DmMg
^ftri Wu Chrifti , & P er millia rmllium An S clontm Deo^
Liber Teitlus l
* ttmm- pcr collegium Apoftolorumiper qiutuor Euafig^ UU|
ftratnim. f c - t TftsnBcm •& tier vieuuiciuattucjr:
v^< rvtn, Matteuni,lucan.,& foaj aem i a
£ ! : ' „^ r fcr.t ern fpinms ftamcs antt 1 roiHjm 1 ci : pci l c-
XtnTlS ft laib: pet incamationem & natuntatcm Lc i»
* hrmi p ri ,, r}n , ril s Poreftates , Vii -rutcs, Cherubim , & Stra-
SS^SSK dounnoccote^lartyrcsAonrcjfcrcs^V^-
p| ' KdSS pcr omncs sanctos, & sanfias De,, vt ftanm de-
€ , ne , V d«as^ P* fc h creatlira De i,& rchnquam ca
^ gI ° &tau uHsrc!idisrcliq.ijs roa led^icn lS vcftr Sf
SgSSfiSS^ noiirun,, verbuo, caro fafimn , qu, vea-
,5H care viuos>& mortuos, feculum per ignem . ;
tmus cit luaicayevi , ^aiflima: Triuiraus, tonufque
^nn^nom ne & g ^ ^ dam ? j datl!ri
cun£ ^left^ pr^cip^ J v r qpa .
efti, W£« * SSSSSS^S Qtccurfuui cis detWftip q«°r
£ fu^a i & eans ad loca vobis a Dco dcpntata ,
ttSSSSSOt in omnibus cruciatibu, >«fa»£&£™*
r ndr Eccc fignumSanfis Crucis t *tern* contufioms , & ma-
SSlS; «eftSe in fueam abite pricipitcs , ficut exerci us Ho.
oS
^S,, v^eo^cfiftatis : cijciat vos Deus ficutctear , 0»n|
dcmArchaugelum diuffitifpiruibui cxlefl.bus :Ph,atiup« vos
Sm.K irem dominus, ficut fuperSodomam, & Cornor-
rWnr.uimas ciuitates eius. Flagelfet vos plagis rnaxin^ficut
Sharaoncm^ domum eius proprer Sarram vxorcm Abrafae.Pe-
«orctvos iguis infernahs , ficut virga Woyfi deuoranit fcrpcnt.es
l^crumAcgipri.lmplcatvos] ciiscundisgeneribus torrpen.-
torum , vlcerum , & dolorum, ficut domos zgiptiOrumplagB
grauiflimis, itavt corrumpcrcturtcrra . Demergatte mperbum
pomams irt profundnm infcrni, ficnt flante vento vchemenn m-
uoluit currus cun6os,& excrcitum pharaonis in flufi)bus mans .
Irruai fupertc gladiusDomini in ftaore fuo, ficut fih] I.cui lrrue-
runtin popnlpm idoIatr.um,& ex co cccidii unt triginta fere mib
liahotr)ir.i:m- Wittatin tc Dominus acccnfnip igntin ardentcm ,
k dcuorct tc,ficut pcrcnffitpopuliiic dcuorantem carnes,& rour
A a a muran-
-v-o Compendij Maleficirum.
3 m A-oeriat «rta os fuum,& dcgUitiat vos omncs,8c fe:
murantem . A-per » - , b D & Abiron cnm tabernaa*
«?? "fSlzol um f b tt*«ia - Egrcdiaturignisa Dom.np^
lis ftns» toca. eorum iw , ' aiiinquapi inavirosotferen.
comWas , ficut mterfecit ducentos qu .qi cu!flC Rc ,
t« mcenfum - ^g^SS^ populis fuis . Dertruat
gem Amorrhco^ um £ ^ege & £ & Azot , R r .
-vosPeus, ficut dcitruxic " f opukim Regissym per-
^^SE, InfiSfSSs cUuum cerebro v eftro,«
fequentem Helifeum . lnn inter fc cit sifaram , & mortmu
mallco Percut.at;to lac J cUuo Reg f
eft . Tradatvoso^ mfetni , ficur »
tuiimmundo . Sufpcndat vo l f igllis d c celo, fi.
fpcaG fuerunt feptcm «J» "pnrcipitetiwi
dcuoramtqum* ife uTfi uVlcU pnrcipitarc fecit Iczabd
deorfum uibaratrum i-cus . , ; n f ern alcs , ficut comedcmnt
de feueftra , & comedam , ^ane ^ ; uffl vk)0ni , fllx , &
iUamcancsmasro
percut.at vosdlcut wm w F fi ]cones deuoranerutit
ciu, . Dcuorcnt vOS Co n e .ng o .
virosaccufamcs^ menfa , nu
ifta, ficut ciccit dc tempi dc C oi porc ifio , (icnt
m u!ariorumfubucitu. E cut«c baflbt
vosDeusfcruosrebellestor o Pe rcutiat vos Pom.nus
obcdieutiam Sacerdot en , n..m h ^ ^
xgcftatc.lcpra eb >fngore r rd> Humilum.n.ertfj
gme.douec exicr tis cie noi _i ft tv3n fgrdi
fupcrbi fpiritus ^ b P° r cn ^X n -Vo c u q,cm temcrarie aufi
:Humi ha ^ SpSti/ .^Ah excom municata
eftistentarc cr uur a cic g t miinttenJa at iu,nunc,
cre«uraconfunde«ian ^ u g^«« u p s ^, uet r „pcr » isocinf
nunc prodigu de c*lo dabn Do m n U * P . e .
fulpWm,fanguinem,& vaporcm » bon , clli aefupcr,
^^omn^
^eTetic,
vt fulgnr gladium fuum.vt reddat wig 1 ft rf m2 de»or£
|ao nonS; qui de mauu Dei tc poffit erucre,fcd ^n, ficu ^
LiberTertlus. 27*
,nte f?cicm venti, ficut fauilla, ca* turbme difpergkur
* ° ^Snunfcate.adeft in isnuis dies cahgtnis m qi.o mterw
| ^S^n ci|,.:^torcuofbm 5 & pt^cip.taijn m locnm
fSSStcMit hWibiH* damnatorumyoj
fe SS Sorama in confpecm vniuerG
SfSabSI Abvfftis aperiet os fuum , ^^31'
D o .{Lc rrccipitabtns - O danmar*>ecce iiora amara vak.c,
v' dc0L b >■ S Sus & hmatus occifiorfi. tm&x iam cdufius
e ft deVagmai.ojmm, d u dat;t>mnia przrcreunr.nra
«* |n ™ m,nent, & m d.e*
■° vJ S r vt in paradifum nunquamtibi rcgtcffi» fic
^o nexcrackHs finc fine, fine ordine , fme numcro ,
ftnfium L c. it.diciun ,tu quo redituri funt raticne,
« bliu.cconfnfio.coinoi cs ur.aicn » feculorum.
Kee omnia vement fnper te,quia Deum,quJ te ^
loblitus es 1 Xunin. crcatoris tui : quia eleua #
^uaintunititudinciniqmtatnm tuarum ^ ln ™ ™f™f *^
SVptereaDorninuspromice^
det te, & dabit te in cinerem fuper tcuam , m «nipeai ' t
vidcnnum te . Tu Domir.e Dens ommpotens da«NW *3g
Sanc bcftiam, qu* extcrminauir vincamtuam : Da Do^nenqu
fcj&ni fcruis tuis, contra nequiinmum draconem fortlifi r n ;™5 *
^contcmnatDomincfperantcs in te , & dc tua rmfencmdta
ffi Compcndlj Maleficanim l
eonfidentes, & rnefumcnrcs . Vrgeat iilum Domine dewera tni
Srirehs difcedere a creatura tua nc dmcius pmumat captiuum
Lere hominem, quem tu ad imaginem uiam racere d,gnatu 5eH ;
ReoelleDominevirtutcsdiaboh^allacefqieuismfidiasamoue.
nrocul imptus tentator aufugiar fitnommis tuUigno t tamuluj
tuus,& anima tutus,& corpore . Tu pefions huius mtenia cufto,
Si-ttt vifcera rcge^tu cor confirma m amma auuerfatncis potefiji
tis tentamenta euancfcant . Da ad muocanoneni nominw tu|,
llori'im,vt hic fuperbus tcrritus tugiat, & viftus abfcedat, tibiq;
Soifit hrc creatura tua,& corde firma, & mcnte fincera dtbitum
orabcre famulatum . Difccde ergo neqmttime fatana,fit tibi tcr-
ror corpns hominis: fittibi terror imago Dei . Admro te,non pec
' eam mfirmitatem,fed per virtutem Spiritus San& . Irnperetti-
hi Dcus Imperet tibi maieftas Chrifti . Impcret nbiSpintusSan.
&m Imperettihi fides Apoitolorum omnium. Imperettibi fan-
ffuis marcyrum . Imperct tibi candor Confeflorum . Imperettibf
Suritas Virginum . Impcret tibi lefos Nazarenus, Imperet tibi
Jerbum carS fafium . Exi ergo tranigreifor .• ex; feduftor, plens:
emni dolo & fal acia , vericatis immic* . i 101 Eremus fedcs eft,
ribi habttatio ferpens eft . Ah damnatas confundant te Seraphini .
Conculccnt tc Cherubini . OpprimantteDominationes . Irruant
inte potcftates. Dirripiantte Virtutes. Concntiant te Troni.
Euertant tePrincipatus . Obruantte Archangeli . Contorqucant
te Angeli.Exterminent te oinnes cadi.Concutiac tc terra . Abfor-
ieantte Maria. . .
Item fortius,& diftncnus comuro, adiuro t contcitor cxorcuo
eoco & conflringo vos omncs ncfandiifimos Dei rebelles fpinrus
immundiiflmos ^dignos veftrorum immenforum ncfauchlfimora
fcelerum , seterniqt ignis infcrnalis ©pt ime mcntos , & vpbis ple-
nis fuperbia rebelionc, falfitarc, abuficne.fpurcitia, & dolo,itri-
etiiflm^ mando , impero, & pr.xcipio , pc rpotcnriffimum nomen
Dei Tetaeramaton, pcr eum qui dixit, & racta funt omni»,vt cie-
ftructisomnibus fignis nequiti? vcilre fogiatis,& recedatisabifa
crcarara Dei , abfq-.lxfione animat, & corporis . Fuge ergo.im-
srande fpiritus, mifcrrimir.tcntaror.failax.maidaaj pater^
retic^fara^^eftialis^cdicLdofckndirofeJunofe >!^™g
infipiens, crudelis, inique , pnedo, beitia inacra , ta.nehc.,erV .
nbf?, fcabiofa,trucuknt!ifim3,omnium bcftiarum bcRal^m
fcrpens tortuofir.fus luculente.fceierate, netande, malcdictt,»'
eommunicate,b!afphemc.damnarc,acqidamnand.^c]CciederKK
radifo, de gratiaDci, de locoincniurrabib, de confoi tio,
LiberTertius; .?7?
S? S opcnbus um fatanias,non obftantibus qmbufctm^e f3 &H
snm malcfieis mit.s •
( t coniuro re foniori modo , quo valco, & poflum perMa*
Jm matrem Dommi uoftn Iefu Cnnfti . Pcr Manam hnmmta-
sma.iftram, candidimmum lilmnti fpeculum finc maciua. Per
Sariam Virqinem prudentiffimam, matrem Punrw grati* , djr-
Inun tc orcm, mfcrni pauorem, & onmiumveftrorum cxter-
™ mmm Per Mariam cordis fignaculum, Turrim Damd,cx qua
Scn 5 dfpci c* vcftris dcbellati . Pcr Mariam Ghrfft^
£m auxil .uni, emmum bcatorum impcratxiccm.vita- lignum: £
SSSnaih, ciuitatcm refugij , voraptatfs parad. um, fc
cTpetim P gn^tu/m . Pcr Mariam Dci Sanfinanmr , alnffiuu
S tiatorium, fccderis tabernaculum , rubum "tecn ^ ^
con bufhim. PcrMariamregnum tuum diffipaatem . Per Ma
rZ l amictam , glorix Dei foiium , auroram
SiumSauftorumlecos . Etpereiusnommn ^lto , dc-
SiTtirtArca t Paradifus t Ccdrus t Cuprcftus ■ Pal ma t Ro-
fa O! iua t Piata nus t Sai famum t Myrrha t Vitis f Gal bannv 1 U
svnait Thronust Vellus t Lux t vas W t mx* L ™ ,
7 uitasDett Caftellum t Stclla matutma t Iignmn vit* t Speea-
fe££fc£fori. t Puteus aquarum viuentium t fcgg. «
Auriga virtutum t Sponfa Dci t Matcr Chr ^^ U ^tbS-
plunft Hofpicmm Deitatis t Doimnat r.x ckmo « £fcbd
latrix Spitkuum infcrorum t Virga dxmonum t JgJ^J&g «
Mediatnx t Mcdicina t Auxiliatnx t Co^amxtSaun^st ,,bc-
r a trixtDcfcnnotPom!stOmnvam_Chnft. a norumgor3 t pc,
hsc, fcomnia aiiaeius nomina comuro vos > vtfug.atis ab jiac
ereatur* . In nominc Patris tEtfiHjt tt Sp.rirus t Sa^,.Amcn.
O riuifca obftinata , vcrmis viliffim* adhuc audcs Peo t cfiite-
K* pnedp.o tibi, 6 rerra Dei creatura, vt apcrtas ostuum , &. a&-
forbcas diabdum iftum Dei rebellem ftatim, & fcftmantcr audi-
10 verbo , ficut abfotbuifti Datari , & Abiron rer potcntinmJ ,ei
crcatpris mi , mii in tc ttebitare dignatuseft , & ficutCctc ciccit
Jonam deventrc fiio,& nonretinuit , ita nec rctmere valeas hWC
ri«8gnom fpirhum, nec fibi fauentcs, cuiufcunq: conditioni: , K
vlftutrsexiftanr, nlfiin locoturpiffimo tni, videhcet m mkrnoA
ibi finc fiue p errr,aneant>cu omnibus fibi fauentibus , Audi > auci
t»- * ■ ~ fpintns
374 Compendij Maleficarum '. ■' ,
fpiricns a Dco makdiCL^precipitate a:terna!irer,pknc omni m*-
lo, vaene omnibono derifiototms angelicx naturas , ig»ci afli , t
infipicns, & dixifti in corde tuo, noneft Deus : recogncfce igitur"
fentcntiam tuam horribi!em J & pomam ternbikm, amarcm/or-"'
tem, & niiritis flagcllis , & anguftijs pkna.m . O fpiritus ncqiiijfi-
me j authoritate , & potcntia magni Dci , & totms curix cslcfUL
inakdi&us , & blafphematusfispcrpetualitcr, & nuila fir tibi re-
cpies > fi ftatim non recefferis a crcatura ifta . PereaHt ergo bm~
■nes cogitationes tuc in tuum derrimentuin ) & confufionem ad !au .
dem TeijSi psnara tuam terribilem, maleclicjtiouem arteroalcni^.
& expulfionem fubitaneam ab hac creatura Dei . Exurge Pomi-
ne in ira tua, iraq; tua deuoret eum ; egrediatnr dkboius ifte an-
rc pedes noftros,& corruat in terrarmin ftirorc tno romineexeatt
fpirirus ifte . Non uobis Dommej non nobis , fed nomini tuo Ja.'
glonam . DexteraDbmirii fecitvirtuteni,' dextera Dcrnini exal-
tauit nies Da mihi auxilium Lomme, & admua mc Domine Dcjis .
meus : fiant aures tu* intcndentcs , in voctm dcpr;tc:uion'is mcas .
3n Domino confido non confundar iu aternum . Ccde iam vafer
maledictx, & uifi receJferis, irruanr iu te cundfce malechfiiones , .
JMaledicat tc lob, qui in patientia fua tc proftrauit . Makdicac
te, Tobias, qui in mifericordia fiia, meruita Deo tentari,& fana- .
ri . Maledicatte ludith, quar armata ieionio reportatiit viftoriarn
de inimtcis fuis . Maiedicat te Dauid, qui in mifcricordia coufbi
curtiseftfedcm Regniin fecula . Makdicat tepotcmiaPatris. .
Jrialedicat te Sapientia fihj .' Maledicat te boniras fpirirus faofii.
Maledicat rc celum . Afakdicat te Vit go Maria . Makdicant te
Patriarcha; Prophetat, Apoftoli, Martyrcs, ConfeiTores, Virgmes»
& omnes Sancti,& Eeati . Malcdicat te rcrra s niaria,flumina,fop?
tes,& riui . Makdicant te cnncta ekmenta, & aindtae creaturee in
csclo, interra.& fubtiisterram . Maledifins fisin oriente,& occi-
denre, in feprcntrione,& meridie: in Impenjs,& Regnis: in ftati-
bus,& potentatibus: in Promncijs ) & Infulis; in ciuitatibus, & ca-
Jlrisi iii omnibus villis,& oppidis . Makdictus fis in omnibus xdi-
£cijs,& habiracuhs;invaliibus,&coIiibus,in montibus,& plani-
tijsdn campis,& \ ineis,inpratis,& hortis,ac difcrtis: m canernis,
ruinis, & abyffis; in fepukris, & ftatuis:Makdiftnsfis infiIms J &
ccnioribus, in fpeluncis,& folitudinibus; in lapidibus, & minera-
Uibus: in arboribus,& hcrbis, in fruiribus, & flohbus: m gemmis,
'& gummis: in puhierc,& cuiere : Maledifins fisin aerc, & nubejin
tonitrms, & tulminibus: m Auftro, & Zcfiro, in Africo,& Aquijo-
»ei m Eore3j& in omnib.vcntis . iiakdietus fis inmaribus,
Liber Tertius l 37$
tht Jn ft-ignis,& torrenribus: in flumimbtis, & rinnlis; in aamlijs,'--
& puteis/in fontibus,& cifternisacbalneis; iri fluciibus,viidis,plu
uiis.imbnbus, guttis,& fpumis.
Makdi&us fis in grandinc,& gelii: ia niue,& glacie; m rore, 3ft
•pruina : in turbine , & procella ■ in ommbus aquis, & eonim fiiu-
t>us,& cffc&ibu.-. - Makdi&usfis in portu , & litorc: in vijs,& itt-
neribus:in igne,&ca]ore;in !uce,& fcititilla:mtrigidnate,& hii-
miditate, 111 ficcnare , & combuitione, in autbus , & pifcibus ,in
vermibi.is ,& ferpcntibus, in cunfiis beftijs,& anitnalibus . Mak-
di&us fis in horis ,&momentis, in diebus,& nocobus, in hebdo-
madibus,menfibus ) & annts,m Vere,& ittate-in aurumnoA hye-
me- in omtiibns itatibus,feculis,& ternponbus . Makdifius fis ut
cibo,& potu,& in omnibuseorum vafis,& omamentis,in be!to>&
armis in tnumphis,& fpectaatlis^in pondere,& mcnfiira,in om-
nibus Ci"n s,& veltigijs , Makd.flusfis in Ikteris, profis, & me-
tri , tn ftarutis , & conftitutionibus , in praceptis, & ordinatiom-
bns, in fententijs,& kgibus,in erticiis,& hiltorijs, m fabulis,» Is-
brisj mfcriptis qtiibufcunq; & vbicunq; inuentis . Makdictus fis
in cntu,& fono, in triptidio J & ]udo,in picturis ) & colorc, mom-
himatena,& forma.in loc-utione, & tacitunmate,!!! cekntatc,&
pi^ririajn mora,& motu, ih flrepitu, & qutere , m diffaentia, &
arte, in vmbra,& tenebris, in finibus, & rermims , Makdiclusiis
in dttkedine,& nmarirudine, in guftu, & odoratu, in rntrrorc > &
fatitia-jinconftifione , & procella ,in capriuitate , & abhomina-
tione,inlaqueo , &formiciine , in altitudine, & prohmditate, m
loncitudine,& laritudine, in fubftantia veftra, S ratione. Mak-
dicrns fisin intel!igenria,& voluntate peruerfadn fuggefhone peC
caiidi,&cogitatione,in affecxjdne > & ddcctatione, in confenfti, 8c
operarione, in confuctudine , & defperarione, in defenfionepec-
cati,& glbriatione in damnatione,& omni operatione vcftra ma-
kditfa . Et tandem makdicxus fis inquahbet parte huius.cwpo-
ffci& extra eorpm,& vbicunq,- fnrurus fis,& omnes p^nns,& affli-
fiienesamara> valde, quardici aut cxcogitarj poffunt, aut haberi,
in notninc Iefu C hrifti , fnper tc irruant , &■ te excrucient donec
exiens . Et qnia potens es , potemiffima tormenta patieris , tibi
foTtion , forriorinftat cruciario , eomagis , qma nemine fugge-
rentepeccafti.fcd cx propria fuperbia,& iniqnitatetua m vihe*
Sabaoth fecifri mgrats labrufcas, idcirco fttblata fepe,tradote in
nriminekfu cunfiis d^monibus in conculcationem > & confumi-
tionem .
Coniurdte culex ftekt>rate,pcr virtutem omnipotentis Dei.Sc
' 57 5 CompcndijKldefkarutB.'
«cr-jac dulcimhmm, & facrofanfia vbera Maria: Virgm*s,«m$ : £
Jtaucruntlefum C hriiium L ominum noiirum ^excas^&^
das a'b haccreatura Dei.Necte lateat ma)edicrsSacana,creatiu;a
iamnata, repcobata, & a l eomaiedifia m «frnnrn . Ncc te fcu
teat fpitit us inimunda. vbicuuqj latitas , nurhuieie tibi dietn iti»
£c inipiterni, die$q miftn^j talamitausA iurom Lcmi*
»i iui vtnturus cft vetut clibanusarcens , m 4 uo nbi , & angcU»
cenuh dcrcliquuU & obliws es 1 omim ( i catons tui . O fupei,
L,verum eft,Cuou flcbis irnWiabiliib^lacrwnts ,ycrurnc£k ,
«uSd in pcrpctuamlamentatioiicn., & kcum.,aircptK , i**
bulam,in properium,& zternam morrem omucrius tit dies crci
tionis tWouia tlu f, m izaftit.bi iram I. ci, qtua »u T ku funt.cfa
jua vitijs ab adolcfcentia tua,quia implctus eit vcnter tnus ira £u s
rorisDomini, cuja panis tuus , tamquam fel cracorrum »«ruife n
£Useftioropterea,dair.natff,cumf:rtiatus|ue,i-_isKiia i !it3fc 1 ric^
betis - pkiet fiiper tc ignis iufernaks, & non efkgica; ma feiteaj
dcSttt rominus m rcprobum fcnfum,vtca tacias, en* rsqn con-
ueniunt.ideo fabricas nifimala.&non defmts uibuerterevias
Domini erefias . Condisleges imquas , & m.uftitiam fctibis , rt
«pprimas in mdicio panperes;& pupilli, ac vidus finc prada tfa
fedclamor imqniratununarrm iniroimtm aurcs DorauuSab^
oth & pcccata ua funtfcripta ftilloferreomtabuia adamnnti-
tia, exarata fuper latitudinem cordis tukex qno cxit putredo,fa»
j ks & venenum, dc quo nafcuotur vermes mcntiaciorum •
" oniiferiamifcriarnm ,quianon inucneris knptusm ]ibro.w
t», fuptr caput tuum volant ncfiuss,in deriium , oculi tui.ODOj
iitmtur ftcrcorc,facks tua nigra eil fumo mfernaii ,
O vitis infrufiuofa, quz pro vuadediiis labruicas . O tcrta^pfa
mh obfita , fterilis , makdifia , & gxcommunicara, ad mhil ahtii
vales nifi ad combuiendum,iam appropinqnantcuiifla mala, &•
doloresnon tardabunt , imo in.dolore ,marore , &amantedine
fcorros tuos colliees .Cede ergomalcdiflat , adeapoitata ,cede
cxccmmunicatc/da honorem Deo,& fuge ab hac crcatiira,qtuni
pominus nofter lefus Chrifhis prztiofo fangmne fuo redemit •
Cede pcr ignem Laurentij , per paiipertatera Lrancifci,perexi-
lium Atanifi), per tormenta Vinccntij,per filentnmi Arfcm j,p«
lachrimas Epbremij , per labous Vacoiruj ,per leiuniaEuagrn,
per folitudinein Honorij, per uuditatem Antonij, P er r c=e P"":
Tobi,r, per vlceralob, pcr pacientiam Moyfi, perperfecuttopexn
Pauid, per lapidcs Stephani , pcr crucem Pvtr h p«
LiberTertius. *7J
drtoctfit . Ccdc 1 eo^ fraiHU ,! c nta? qtud retradras ob
uit . QE? d ^ ^Sndam re omnes furores,deformirates,nau-
Ocxcommum«t« p igti ^fei ai feb^q mimumh-
fo f S Jnattdj MftiUgdMto , f«ror, dnr.tia,
^"^XCi as a 4ttfti4 conquauucio, prsflura, con-
hc drfperdA td a Urr KW ^ ? crnde!>tas, ommumq; fedr
flietus , conftmatid. n^ror^mp Homint lefu • & dfci
^r^f^noXS-defcndantfoperte cun^male-
gUmat te ^ ^^IVi . ln nommc Swfe»
^SS^ Ainen - ,
Oratio
OHpneTcfn, cbrona certafl< Hmi , & omtffatt mtt fperannnm
, c om v» ab h-Jt«ariOn.b';. i dxmonum hberare:. m
rn. n rric\ionc ncrr.Ovnm , ctimprcSbone offium,& fpinatttm.pmi-
£££ tuMhulfti , & in cruce mftar Jatron»
Iffim ckeiftr tMt^t^efumsi vocem noftrf clamdns^u crtnfti
pacesopprimcnrcs ojfcrtj *uam,quam pnetiofo redenufti ian^ui-
»e, deuorent.vcl <ti£t excriicient. Qm cum PatHft* Spmtu Sancto
viuis,& reena* &c. . ,
Oobftinatamufca maIcdiaa,venenonimfibitat«»iverm»sme-
daciorum, & gcnerator vipcrarum , inimicc fidcwaddofior mor-
tis.vit» raptor, iuftitix dcdinator , malorum omnium radix, to-
mci viriorum,fc luftoi hominum,proditor gcnrium.inciratorm-
wui«, orko auariti^, caufa discordixj cxcitator dolorum, & m-
.. . .... o Bbb ucntor
Compendi) Malencatum .
„ 3/ ' _^y ft -,HTi auidrcfiftis,c»m fcias Chrifturfltuai
«feov ran ^^^S C r 1S confc,tijs tuis , pcr nomc*
p er dere vir «^£S« S kitauk dc c«lo. oolnber tortuofe;. "
trcmendum Icto , qw « prx p ....^. , quafi fub
f^^SwSSc fuo. Hl c^crtprldam4
%naculo . Htciu « lll0las imq.oium . tiic lortis, alli,
dent-biH >rfh >■ ^"S^g* dVrup.t.HicvOsexpoltauit.
H "%! ' ^kdevobisiimn.as fuis. Hic pnnapcin ommura
r.am rcportauu ae o u ". Mi creas vC ftras ..ontregit,& veftcs
#° ron \ P ?nl HVc r^cmnt vos fupe-.bos 3 * urncrauh vos
|Se"
™S Hkmortem cakauit occifus . Hic poluit /ignum Mfiora
S T*ta o H c fnp.crbis vcbis refiftit . Hk mort.s, & diabolieft
l aor Hic in natimtate tcruit HcrodcmA moriens v.c.t dubo-
luT Hic pofuit circulun. in naribus tu» nidcd.«* -
Hk vobil pc ccat 01 ib u s non pcpcrcit , kddamnab.hrer m Tarta-
^nxtinmmcxcruaabk. Hic.inqucm dchdcrant Augcli pro-
fokcrcTniuftrat parad.fum . Hic pofuit ntuluir i glom m feculo.
S ic voca pcrcqr nos ad patriam.Hic cft petra,& robur noftruo»
H cS SalLtor nofier, fc refughim H.c faluar, & l.berat no, aj,
omrdbus vobis perfeqncntibus . Hic Ieius , verbum Dci , eft dile,
Zl nof «Vdefius ex millibus , vcre Drus abfcond.tu, , fp.mus
franis. ngKdiwr ad animas rieuotas Jommus vnuierforum,
SuShabctm
Z chariras pcrfceta ; fan&fiomo nofira, & rcdcmpno ,
cSano vkrorum, & fanflorum «ernafru.tio ; medicns mfe.
SSaSS diuiiw m ifcricordte: lux an,a« noftra = c.bus.fc pM
SSS amor, «aud.um, fc dulcedo »oftra,qu. grad.n.r aim fi^
DHabus qui fc reuelat humilibus , qui paruul.s dat mtellectum 5
SpSi mcntibus «prnt fenfum: i« hn.us crgo nonmuspotcnti
5 mt C£ nVcite omnes vos maledifli d.ahoh, & abite przcip^
t« ad loca vobis a Uco deputau , abfq; Ufionc cuiufuis . ln no^
piinc Patns t Et fili j t Spintus t Sanfti . Amcu . ,
UbcrTertius. ?79
B ET^EbJCr 10.
o noruKicunijue com e$b: h s ■
Verf. A<liu3>iuu noSrui. ia ttomw [>«nim .
Rcfp. Qgj feck coeSunij & tcrram .
r Xnrcizo vos crcaturz pams,vini 5 & ^S^^f^
h rominc t H1nts,ctui pmH t« defeito ben*dt«t,& ™f .^
*f j„ vnum conucrtit, & nunnam ccicrto p*mbd.
Z ;^'rV cf amcnrum m ie habens, vt ur.s torWo, fam*
S^SSSc, & omnibus rc« c*earunsex vdm iunun-
vim diaboli, & onmcs figuras, & mma s fatao* «»;
eUs.Pcr ChiiitamE-omimmi.
Orat.O • . ,
OMnipotens S ten^Peu S Angelorumpa 11 isvinLr 5 ,qiT!FJ ! ..rn
' Kudme fubtmcricij panis vfqj ad moteml ei Orcb
h ,wS Sn« pane.sm dderto cua fao^b^csaifijo-
mbl ^ ™ i vhmm opchnnm tranfubitaonafti ,
SS&popd^
• bene ceret & fanfiificare fcBgneris bascrearurasctbi,
o^s inn^inctuo Unco punfico t bencdico t &
bi ^SSe. cis comeArrint, &b J bcrinr, pcr drfeflm*
f ^ 2is , & omnmm Srmclorum , bibant , & corrc-
^fcor m ] o ' o cum onuu latiria , fc fint contra ^cficu ,
Sanfi. qratia m fanctificcnrur ; quc oninia malcnLia . , uc-nia o
ue l - tiunes fisnat»r«,& ricturas per hxc comeftibih** po-
SSS.uot anichdot&a corporibus t humams cradico .
Per Chnftum Loir.inum nottrum . Amen .
Afpcrg-ntur aquabenedifia .
BE-XZDlCTlO
I%nisad cmburenda Iwinmenta makfaaua .
"Verf. Adinrorium nofhmm in nomine romini .
Kefr». Quifecitee:lnnj,^rerrsmi
EXorcizr. te creatura ignis, per Denm to? ius \ niuerfi Creatore,
cnipSnit fiiperSodomam,& Comorram falphutcm 3 &igne,
fubucrtito, eorum Ciuitates , & omnes jubiracores : pert eumi
Bbb a «juo
age Compendij Malcficarum.
f n w ,a ib «t Abi -i , & iterum extrcmam parretn
SftS^ Sl* nwm«r*:tdcuora l Mr, pe r t cum qui te in m .
K&cn^J^ P m™«fe
fu.creaa.ra.-D omm i romburendi. Et ficur hcc mfrru,
renneasomnem vim A v ««teji «mo .. . ^
™fe^
nunc es . conucruu u», c ■ & a abo icac vexationes
S^^KiSSS^^ooc, , ^nanoues, 1,
SSrr fi Z afuS,&aur* * cunftis niembr.s mdeficiatorum er*,
fScnm r « nY nktur,& annichi!cntur,finc ramen ip.ruual^cl
tiicencur, contniit,.^ . r-omiiuim noftrum .
eorporahcorum u nonc. pet^nruww wv
Afpergarur aqua btnedicta .
Etmipfaeombuftioncreciceriirpf. ExmgarDeus&c. .
^ BET^EDICTIO
Mcdidn4iHm>vnmmHm 1 & ctttrnutn masniis rnnuns.
Verf.Adiutorium noftrum §a nominc Pomini.
Refp. Qnj fecit ccdum,& terram .
1- Yorcizo tc creatura medicinc + P cr medicum artern* fain«3
V G ui i morte sterna gcnushumannm propno fangu.ne fimi-
ia^ Xu.t:pcr eum.qui ad curat ionem hominnm virtutem me-
tS ib comnnm.catio cuinangcln apollacs, icd ... vmtute D<*
la iit tiDi > > ft imici iaUac[3s a rc cx P elIc,&,vt
ni, 5-7rfiVr e b usfea a« compofitio mcd.cnuI.sadfanadasM
?4tun S " diab ^ veMt3s - " c virt r cm tuam n S;
creaturas cx pi* t . ,„,„„,. recmus , admrata in v.rtixte
SS^^SraSSXSM «lcfic» drffa»
ris ac regnancis m kcuU feculorum . Amen .
Oratio.
^ Mnipottn S «em*rcus,qmc S vera falus,* rned'cina, fti
O fa««as & med.camentum v <m,t; qu $ un -
- . -cm vt hanc mcdinnam, quam atlexpe.
m ent.amtuamA^
Irnda ? omnc S «sri « ^„ 2%rosdc.i.onc.icor r oribi.s,&v|-
oi» • . 11
. Libcr Tertius: jt* .
fcbrfcm infcftationes, ^^^S^oSsr?
SSs do!ores J& paino.es cunctas d iffo lue, c tau P r(>
Wic,infcftationefq;air.dtas a 3 u * u ;^ r cTa- compefce.Fiat
phantafmanas & p«-
etiam ilU hzc medicina ^Xi^ 1 ^
carorum omnium optata ^f^^XS ommbus m,;
JSfffi, rccedat . Pcr Pommum noilrum *c.
Afpergantur aqua benedida .
jg £l^£J)ICTJO 012/.
Ver f. Ad iutorium noftmm in nomme Pomi»; .
Refp.Qm f eCJt ca ' lum > & terr * '
„ , - + npr neiim patrcm f omnipoten-
P Xorcizo "7^ n ^SS& JU, ou* m C« funt .
H tem, qm creauit calumA f C hriOutn , per quem om-
£r iapient.ffimum fil mm t Sa n&^per W».
L in fapienna ord ^ U "Xa^SS^ Mamm t V ir § ir.em
bonirarcm,* clemenmm confequ mur i c3ftra f l!m fe,
Rcg^pcrPatnarchasttentcm i ^
Swflkpcr Motmos t fcmina chrifti dau-
rcundi contemptores ;P er Sanftos t ^
tes : P er Sauflos 1 ■ Lcuitas I mot'«n*vC
Virgincs Chrifti fpor.fas: per ^P^^*|^J^ U ^ r jTQ^is jncurfus»
cir.ms virtus diaboH,orr.nis excrcitus t du " fa "S rPr nniqi cias
c,r nis tumor , dolor , & phantafma ^Srfpt »
MJ diceiur ,& effugiatab his,qm cx ^^^^L i]Si me-
makfaa cunfla diabohca deftruas,* ^^^g^ re.
n. ma op«ma,& fanflacffaans ^ m V k ^S^Sf e d ia
**ua s;C ec valram-dsmones fc lamare in corpor ib Mggg^
virtme potrctiffmi nominis lcfu fe manifcftcnt.koueCKn
miniftm efu Cbrtfti pr.Tftcnr 3 & exeant ctmi cmmlus maicnc j
Ianomine PatristEtfilij t EtSpintust Saneti . AU,cn .
3 $2 Compendij Maleficarum.
Leftio S. Zuangciij fecnndum Lucam .
C Vfbiciens Jefus,dixit.Homo quidam defcendebar ab Weraf*
b S in Hierko^ incidit in latroucs,qu, ct.am defpo hantr *
&pla3 S in iP ofit« abi«unt,fen 1 imuorcl.cto. Acc.d.c aute,
J SS£n dcfccnricret «dcm via , * v.io , lo pr*e,
Smiliter & Lita .Samaritam,* autem qmdarn i
fecuseum,& v»dens«.#.,mtfcr,cordia motuscft, upprap,an« j
alliimt vuluera ems, infundcnsolcum^ vmum.fc imponeus*
E iumentumfuum, riuxit ,n
altera dieprotulic duos denanos,& dedit ftabulano,^ -^curaw
■ fm habe 1& quodcunq, fcper erogaucr ,s cum r „d-
Oratio.
OMnipotensTtcrnxPeus , qui oliuas ereafti hahent«ari,4*
£ in radice; fotatndinern in Hw^mud™*
tn fo'iis- latitndinem in ramis: durauonem .n longitudine : « Jfij
d?nem in reftione,* plenitudmem m irucnncatione e* qu.bus
Id cSmcntum vniueru,1iquorem fi,auimmnm emanarc fccAj
^o?a c rSum lapidct.m in Bcthel vnx.t ari comccratione*
^«rdoVum & in fac.ofau6.is Sacramc ntts oko vti mfift, , fupj
l£Sd\>£o nfirmos vng, ordinafti , tabernaculnmq; & *
M " m mmnbus vafis eorunf.vt eflent San^a Sanclorum con |
crSi ftcrificia,& primitias oleo confperfas ofern, p™cepifti,SS
ffi * "SShSf&alia mirabil,a,qu*m sanctooleooperams
Xr& t bcnedieere f fancWcare t & con fecrarcj
SSS™ Etficutoleum bcnedixifH & pcr Samuelcm,
SauSm & Dauid in Regcs,& prophetas vnx,ft,; per Moy fcn, Aa-
ron mSacerdorem , per SadochSalomonem , per vnnm defili
iropSum, lehu per Elifeu Rcges fuper Syrnm, & I &aeU
LibcrTertius. .
a-j-^.a, mnCecrot & omn.busbcne-
d ia,oMbiisDcircplM ) & fi tbe ™ ^V^^.eni, vfumA F*>-
fccratum t creatum a diabo:ovcx«i ™ v ^ dtt _
um trado , ad extupandurn , & «»Jc«mua inam) g_
boli . Sit ommum operum fatan* dd U«c » . ^ Utlt ^ ,
^nfquis hoc oleo vfus rumt , ^^^aicot fetftfeo -
imo fe ni-nitcftarc vrgcatur . Hoc . oic u i u gooiicllam-
kconfccrotadrcaitucndumobc^
S grcflum: ^^^^^Sforl:ad comprinicodum
adcxtingucndum vcncua,timw«.«»^^ Coniugu amw
noxia; ad dcpcllcndum aduerla: ad "j^X fu«ir,abomni
odiam e^J^^E^tJo-tor* acunfi" ,
par.tcrlanprcai l x.o v ^abo m i 4 „ i0rfll aati _™ fcr-
operitionibus , & mfid.js nim c 'ff rftau , fcparcotiu: a P !af
«ntis nunquam l*darur,& cunfts 1 J dith:fit olcum
Sctucfauguiuc S^P^aSTt^ m vifcmbn»
■ gaua.j s olenm cxultatioms prz pamc ^ um , okum
L_turarum Oei : olcum mifericord ,x » o ^ ben , d!dlo .
fruftificttionis fidc,. chantiwA 1 ^ f ft f Uas creli,* fupcr
ncs t tua, xtern* Deui fuper hoc ok um.iicu ? c.m.suo-
«eg^qu* eftin 1 .ttorc mans ggg^ g confccro t . Fudat
mcncftolcumcffufum^encdicotfan^ftco • * rcul >
pcrra riuos olci facri mper vexatos a d ^J^t Uifalutcm fem-
Lol z tm,inhabitacuh V uftor^^
Dircmam . Fer eundem Chriftum Lom num
mimdum oleo mifericordix fiw . A» £n ■
Oratio . , ,„„A!»
^ ell s qui pcr potenmm tuam cuneU
OMmpotens crtcrnx ^^"^^«iottem morborum
crcafti,& per mirab lem bonitaren im
iniiocamus.vtbenedK-endotDeacoit^» ^ j vfus
* coafccraado t confccres * ^ ^nZ corda, vi-
fM.bencdi&ionisti» gratu topulcnurcp ^^. rf ^
$eera,c a p,t a & cunaamembw.per gramm „1 p Cnriftiua
puudinc callidi hoftis purificentur & faocuhcentur.rc
Pominum noftrum . Amcn ,
\ 7 Ngantur, lures, ocuh, nares.pulfus, «P{™»*J.
V fifrai.Ubia «etcreq,, partc* Ye*at ? ,dum boucftc ficri pomr»
& vn gcndo dicat > Extin-
I
Compendij Maleficarum.
K N creatura Pei omnis virtus dia
SSd tibi dd , abfoluo tcabor^
, q v^s*Lr,;hiis fimstur.s,facTuri<,
P affionibm,& vexatiomtms , ] < dertibi pominus corpori s .
F^i 5j .c P cr iftain J ^ i nom u* Patris 1 & HUj
& Spiritm Sancti t Amc, • ^
VPominumvob.s. R.EtcumS P .r.&c.
T Oratso.
1) * — «■ banc ««
& fnivira faneto viuis,^ rcg
MODVS CVXANDI PEBRICITANTES.
f RIMA D I E-
bebrmt, dicit Eom,m " * • „ rt# , e n 0 mine ad adiuuanda
1 ;:C us in adiutorum meun n«nde • l om ^ ^
mefeftina- Glona Pair.,* P I Ag ^mn. Amen ;
princip.o^ nunc,fcfempciAmf^ dcfpcrandoni
F Jnfinnorumpropit^tor ^«^&am ,f rac l,Pomttiatar
^£^c^^^-»~~;
exauJi prcccs fcrui uu . fcchnm noi. wj
O di uos I^ ^S ^fffl. ^tiarum, t,b, »■
. UberTertius. 01
l t 8ioHkumit i Trophtt<i>. CaP- 24.
1v Jiebus illis- Acccefierunt omncsptnK, r «be!,a^ n , d -
N fi' ebus T^i^-miaa, prophetam.Orapro nobis ad t omi-
% T2 tuum ?Et f ft»m Xerbum Konnni ad 1 U.rennan,
nuro pcumtuDm.«r jg sprincipcs bcilatorum,
^dcitatfjf iflh S^^^faS3 vfq; admaenum ,ft dmt ad
^ J !l^Ur««^cftra»m.«*nfpcA« cius. Si qmefcentes n *n-
tornercm preces % * & nOD dcftriiam: plantabo K
frritisiuterrahac^^
oon cucHam.I*m «^^caras f y fo g,
dau>. *?V"~ Lf a fiani;@ceruamttettUiaaJsius. ttdauovotm
r^S^omrnpotei^ , , -
VC t' 3 ' SS PSStoSS» fotogo autern canrabo fe*
5" CS L S m q & «a tabo mane rnifcricordiam mam . Amuua
■ tud r!SSt 3£U nropter glomm nomwis tni Domme
^olSSS efto pSLla noftris, propter nomcn tuu .
Orario .
■erDominum &c. Vf^mu
TN «Kcbusmis.ImrmfoDomm^
fTPprf-ibea: fcptuaeinta nnlha virorum . Ci.mq, extau.
^mffam A ,Ul»s S l:omini fupcr Hieruftlem ,vt
^ m m Sms cf?Domhms fuper afincuoncm PCP»^^.^
Sedo percutienti . Suff.cit nunc . C omme m: m t«™-&*
^cm AngerusDominim^a srcsm Arcuna lebufe, . ; «ge
ffl *d Dominum, cum vmiflet Angelnn, «dcnrcm popu Uu».
Egofnm^ui pcccaui; cgo^ur imque c &' ;,,ll ^ m
fcceruntPYcrtarur obfecro manus tiU contra me & ^ntu don.u
patns mei. Yenit autem Gad propheta ad Dauid in uie illa^d
sit ci . Afcemlcflt conititue altarc Dommo m area Areuna leDU-
fci . Et afccndit Dauid iuxta fcrmonem Cad , quem prffceperat
eiDominiu . Er prcpitiatus eftDommus tcrr? 3 & cohiUta eit pia-
jaab Ifrael . Refp. Teo grarias .
Mifi; Ycrbum fuum^ ftiwuit cos,& cripuir eos de mortc eoru.
- ~~ Ccc Mnercre.
tM CompendijMakficarum:
quoniam ^* 0 ^*^ 0 ^
ScicdtuLommcfuccurrcci ^
• f, m „itim tuum. N.in infirmitare corpons fm
REfptcc Domme famu um tuw crea fti , vt caitigaHo,
laborantem,8t animam rcto , i fa iuatu.Pei Da.
cibus «^'£*T£Su S ^n. ^ *
mmum uoftrum&c. V.Lorau
ritutuo. c,„fliFuanielufccundumMattbe»m.
LeBio smfo «W- & Icfus caphaniaum,acccffit ad
T N Wotcmpotc. Cum «^*^ 1 , . D F omin c pucr mcus ia*
1 cum eewuriorogan^umAQi^ccns & ^ i ^ ^ _ ^
£t in domo P^ ht, T'f rSponSm Centurio, »t, Dominenon
vcniam ,K cutabo eum, & 7^ 0 ^ um)fed ta ntum dic,v«bo J 8t
f„m dtanus, vt in tt« fub^ te&um meum, ^ confti ,
fanabuV puer meus,nam* £°*°™ ui yade .£ v2d it. Etalio,
tutus habens inc miUw,id ico , _ ^ ^
veni , & vcnu . tt ferno meo, ac noc, ^ v0 bis, noa in-
ucnitantamhdcm n Ifrae • £ c mbcntcum Abr aam, Ifaac)
orientc.lt occidente vemenc, o- eijcientur intene-
& iacob in Regno ccc o^ , & dixit icfi»
bras cxt eriores £. A^difti fiat tibi , Et fanatus eft pu*
Centurioni . \ aae,<*
iniilahora . Rcfp. generi, hummi ,* require v*
* C oir„re^ q H cpcrfe~c»r CTM .
TNcff^cnrm.fcricoriiamr^^
VerfBcocdicamusDpm.no ^;^f"*fflij,Mpil»i
&l,enedidioDeiommpoeintisiarris, j'
^6. iulUuut fuper «.* uu.wrfcn.pcr •
SECVNi
Liber Tertius .
3*7
5ECVNDA DIE.
y K nomiiie SaoffiirimsTnrJunsParnsAriiii^^Sp.v.tu^aii
^SStntadl^
pC ^sS"adinronum meum intende .ronir.c ad ^uandum
Jfcftma . Gloria patri , & nli* « Spumu fcmfio . SKUtcrat m
n a mn ianni fumos , cuius tactu vis itbmur, ti.ox reccf-
^uffc^inUm ferdus-audnm, cuins krifi, m^sfa,
5L«n Sulit claudus cncurrit, «cus vidir , ar£rouis praualt it,
ftSfSl mtaiconri. mcortm, «temte matmm ti,am,« U.-
Bommefccitdexteratua .
Oratio .
DR« S) frib cuius nut,bns vit* nofrr*
fiipe preces famult nii.proqiio mifer icordi»mti»m c^q-
tanti .mplofamus ; vt de cuiUs pencuio metu,ir.us, de ems ftluu
fatemur . Per Pcminum etc.
Ictf/o H/e remtd T rophcts . t ;^p. i #.
SI fciqnitatcs noftrc contcndennt conrra nos Domine Mc prt>
pSt nomen niurn;q«oniam mulrr ftint ancrfiones noAr*£-
NpccMuimiisexpeflatio Ifrael ,saluator emsmttmf wctribj-
KS. TuautcW.ol iscsl cn.ine,etnomentuum,uuo^
tumeit fupcrnos, nc derciinqnas ncsuomine Dens nofter. Kcfp.
r, 'R?mccumDomine fisnum in bonumwr vidsant.qui oderont
mc, etconfnndamur,quoniam tu Pomine adiuuifti mc,etconio-
latuses mc . In Deo fper-auit , cor metnn , et adturus ium, etre-
'flo. uh cato mea,erex voh;ntatcmea c6fucbor 3 i!li,Domine Deus
ne fi!cas,et ne difcedas a me .
Oiatio . . _
DEnsinfirmitatis humsnx fir.gtilare pnefidium , ansilij tui
fuperiiifivmumfamuIivmtnumofter.de virtutem ,vt ope
Ccc a uiiicri-
ygg Compendi j MaleficarumT
^fcricordi* u» adiutus Ecclefiz tu t fanftg mcolumi, reprcfc,:
4-U a rr« Triftawr aliquis veilrum ? Orct. Aequo ammoei> r
F % ; InS rmatur qu» m vobis? inducat prssbiteros Ecctc-
£ cforen fipcr cum.vogcntcs eum o Uo m uoimnc Dotnmjcc
fix 3 et orenriu : n fi rm . lin> et alleuiabic eum pominus.etfi w
orat.o fidc, foliubK confitemini crgo altcrutrum pco
P wtSra «o ucproinmcem.vc ialucini. Kcfp.Deo gratm.
H : t Domine non confundar quomam uuiocau, te .
CSS- n,fi i» cc (pcrare Chnltcprcabus fanc^
rumtuornmhbcranosDomme.^
P^aornoftcrafp.ceDc^
1 fSEr^er KSn" "tc. Vcrf Dominus vobtfcum.
Rcfp.Et-mfprr^ <
TN ; 11o tcmoorc . Snrgcns lcius dc linagog* intromu :,ti dotnu
et nrr i Wc' omncs,qui habebant infiimoi varijs langorj-
ocir,ter,m » um ' C r»). t . .ntdlige clamo-
* cm Oratio.
, ^^m^tiamtuam oumiporcns zterna: Dcus^qui
1 Nl " C ^ m ^^""quoscorrtpn pie ad emendarioam
1 quosd^ms^n q . fflcdclIam tuam «ofiaj
coerces . Te nu«n.f corporc attcrirur , membroriim
rfigncrisin s, mma famulttu ,qui , ^P« rc -^" fl ^p.mine O*
Liber Tertius 1 38$
ftam enrrirenocare digneris . Pcr Dommum etcr
Verf. Dominus vobifcttm. Refp.Et cumSpiritu tuo .
Vcrf- Benedicamus D'>mtno . Refp. Deograrias .
Pax , & benediclio Dei omniporcntis Patris , & filtj, & spirttus
$an<fti dcfccndat fupcr cc,& maneat femper . Amcn .
TERTIA DIE.
r >j nomineSanftiflimx Trinitatis Patris,& filij,& spiritus ssru
X fti. Amen .
Ncdcrelniquas me Domine,Deus meus ne difcedas a me,ratcd<j
jn adiutorium mcum Domine virtus falutis mex .
Deus ' n adiutorium metttn intende . Domine ad admuandnm
mcfeftina Clorta parri,& filio&c.
Saiimm fac femurn ttutm Deus meus fperate in tc, atiribus per-
Cipcromincoratjonemmcam . Domitie ne longe facias auxi-
Jititn tuum i mc.ad defenfionem meam afpicc . Miferere mei Do-
mine, q«o niam infirmus ftim fana me Domine .
Oratio .
DOmineSan&r Pater ommpotensstcrneDeus.qui fragilira-
tem conditibnis noftrar,infufa virtutis tuaEdignanone coi-?*
firmas ; vtfalutaribus remedijs pietatts tux corpora noilra , &
mcmbra vegetenturrquarfunnis fuperfamulum ttium propiciatns
intende,vt omni ncceffitate corpore.Tinfirmitatis ) cxclufa,graru
m eo prilhnz lanitatis perfecta reparctur, Per Dominum no-
ftrum &c.
LcBio ifaUVropbeU . Cap.^Z,
IN diebus illis. Aegrorauit Ezechias vfq; ad morrem,& iti-
troitiitadcum Ifaias,filrus Amosprophcta,& dixirei.Hzcdi-
citPommus . Difpone domui tU3t,qtiia moricris tu, & non viues .
ErconiieTritEzechias facicm fuam adparietem,& oratiir ad Do-
rr.inum J &di.iit. ObfccrO Domine , memento quarfoqtioniodo
ambulaueiim coram te in vcrirate , & in corde perfecto , & quod
bontim eft in ocuHs tuis fecerim . Etflcuic Ezechias flctu magno.
Etfafium cft verbum Domini ad ifaiam dicens. V3de,,& dio
Ezcchia: . H.tc dtcit Dommns Deus Dauid patris tui. Audiui 01 .1-*
tionem tuam, & vidi lachrymas tuas . Ecce , ego adi tciam fuper
dies cnos qtiindecim annos , & de manu Regis Afiyricmm er.ua m
te,& Ciiiiraremiftam,& protcgamcam. AitDoniinusomnipo-
«*m . Refp. reo g ratias ,
Iafta cogicatum tuum iti Domino, & ipfctc cnutrier , Domine
"." vimfisa
5 £b - Com petuiij Mate fieafum *
vluificame fecimdum eloquium tuum.vt fciam teftimoniatna.Ia
tc fperaui DomiiK, dixi, tu es Deus meus, m mambus tuis, tempo-
ra mea .
Oratio .
DEus,qni famulr.m tuum ideo corpqraliter vcrbsras,vtmen-
teprofiaatjpatcntcroftendis, quod fitpietatis tux nrxcUi
ra faluano, dum pneftas , vt operetur nobis etjam ipia mfirmitai
inedicinam . Fer pominum &c.
i LcBloExctbidispYophtU. Cap.ih._
HAEc dicit Dommus Dcus . Si impius cgcrn pcemtcntiam ,
ahoibmbus peccaris fu», qnjt operatuseft , & ctiitoa.ent
vaiucrfa prccepra mea,& feccritiu.dicium,& iuftinam 3 viu vmer v
& non morietnr; omnimn iniqmtatu.m cuis^s opcratus eftmo
recordabor Jn iuftiria fua, qwm opcratus eftvmct. Nimqmd
voluntatis mee eft mors impij diqt ] lorainus Deus,& non vt con.
Srtatur a vijs fuis,& viuat ? Cum aucrrcrit fe im mus ab nnpiecfe
t e Va ouam operatus eft , & fecerit iuriieium ,& uifntam , «pfe
animamfuam viuificabit: vitaviuet , & nonmor.crnr, aitlW.
"ffi^SSl* omncs retrib*
nioneseius>& rcnouabitur f. " aquiis: nuicntustua .
Vetf. Dominus vobifcum . Refp. Et cum spintu tuo .
I eftio SaiBi tuangelii fenmdum Icannem •
IX iMo tcmpore . Erat dies feftus iudeorum, & afcenditleft»
Hierofolimam . Eft autem Hierofolimis probatica pifcina
«ux ccqaominatur hebraice>Bethfaida, qmnq; porttois habenj.
Tn his lacebat mukitudonugna languentium, c^corLim.claudo-
nnA atidorum expectantium aque rootum Angelus autemDqj
™,n fccundumtcmpusdefcendcbat m p.fcmam , & mouebao*
Zlnl & oui prior ricfccndiflct in pifcmam poft mot.onem aqux
famis ficbat a quacunq; detincbatur infirrnitate. Erat autem qu>-
£n homoibirriginta, & oftoannoshabens tn mfirm.tatc fiaj
Hm c cum vidmet lefus iacentem, & cognomftet, qutf iam mulm
r c m P u ha^ret,dixit ci . V» fanus fien? Rcfpond.t er langmdg
}"omine hominem non habco, vt cum turbara fuer.t «qnajmtt*
jLin pifoinam ;dum.venio enim ego, alms ante me dcfccnd.t
Sicit i Jefus . Surge, tolle grabatum tuum,& ambula & ft« «
fanus fafius eft homo ille,* fuftulit grabarom fuum, & ambula.
j, a - Lanstibi C hnfte .
• Mifcrcrc mei Dominc^ quoniam infirmus fumifaaa me ronJi:
LiberTertiu*! I9i
qnoniam conturbata funt o(Ta mea, « anima mca turbaca eft
v a*dc, fcd tu Dominc fuccurrc ei .
Oratio .
OMnipotens fempiterne Deus,qut faftur* tue pio femper do-
minaris affectu 5 mclina aurem tuam fupplicatiombus no-
A E is & famulum tuum ex aduerfa valetudine corporis laboran-
tem placatus rcfpice, & vifita eum in falutari tuoi & ccelcftis gra-
tisc mxlU medianam . Exaudi nos mifericors Deus, & men-
tibus noftris eratis tuac lumen oftendc . Per Dominum &c.
Verf. Dominus vobifcum . Refp. Et cum Spiritu tuo .
Verf Benedicamus Domino . Refp. Dco gratias .
Pax,& Beecdiftio Dci cmnipotenti» . Patns 3 & Fi1ij 1 & Spiritus
Sanetidetceadat fuper tcA njaneat fcmper . Amen .
F I N I S.
I CT24. Die 3. Fehrudrij .
Jm^rimatur .
■ Fr. Francifcus Carenus Leclor Theol. Vic. Sa»8*?fU
yuijitknie AledioL
Fr. zsll. BarioU <i/iuguflinianus , Confultor S. Offitij
pro llluflri Ji. D. Qard. Archicp.
Vidit Saccus pro Bxcellentif, Senatu •
I:
i